meelis friedenthal melisses

Για το μυθιστόρημα του Μέλις Φρίντενταλ [Meelis Friedenthal] «Μέλισσες» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος, εκδ. Βακχικόν).

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

«Πώς είναι άραγε το μέσα του ανθρώπου; Από πού κρατά και για πού τραβά η ψυχή του; Πού στέκουν τα εξωτερικά όρια της ύπαρξής του;» Από τι είναι φτιαγμένη η ψυχή και πώς σχετίζεται με το σώμα; Πώς δημιουργούνται τα όνειρα και τι μπορεί να σημαίνουν για κείνον που τα βλέπει; Αυτά και πολλά ακόμη ερωτήματα απασχολούσαν τους ανθρώπους από αρχαιοτάτων χρόνων. Οι φιλόσοφοι κάθε εποχής διατύπωσαν τις θεωρίες τους επί των θεμάτων αυτών και ατελείωτες συζητήσεις έγιναν ανάμεσα σε υποστηρικτές και διαφωνούντες.

Στα τέλη του 17ου αιώνα –εποχή η οποία αποτελεί και το αφηγηματικό παρόν του μυθιστορήματος του Φρίντενταλ–, τα θέματα αυτά είναι σε ημερήσια διάταξη μεταξύ των φοιτητών και των καθηγητών του Πανεπιστημίου του Ντόρπατ, του σημερινού Τάρτου στην Εσθονία, όπου πηγαίνει με υποτροφία για να συνεχίσει τις σπουδές του ο Λαυρέντιος Ίλας, απόφοιτος του Πανεπιστημίου του Λέιντεν. Ο Λαυρέντιος έχει μαζί του ένα μπαούλο με τα ρούχα και τα βιβλία του και το κλουβί με την Κλόντια, τον αγαπημένο του παπαγάλο, τον οποίο δεν αποχωρίζεται ποτέ. Όμως λόγω των άσχημων καιρικών συνθηκών, η Κλόντια δεν καταφέρνει να ολοκληρώσει το ταξίδι.

Ο Λαυρέντιος έχει μαζί του ένα μπαούλο με τα ρούχα και τα βιβλία του και το κλουβί με την Κλόντια, τον αγαπημένο του παπαγάλο, τον οποίο δεν αποχωρίζεται ποτέ.

Ο Λαυρέντιος φτάνει μόνος σε μια πόλη όπου κυριαρχούν η πείνα και ο θάνατος. Οι καλλιέργειες έχουν καταστραφεί από τις συνεχείς βροχοπτώσεις, οι χωρικοί τριγυρνούν έξω από τα τείχη της πόλης ρακένδυτοι και πεινασμένοι. Ο φόβος του θανάτου αλλοιώνει τη συμπεριφορά των ανθρώπων, οι δεισιδαιμονίες έχουν τον πρώτο λόγο, και το κυνήγι των μαγισσών είναι πολύ διαδεδομένο. Η απώλεια του παπαγάλου του αποσυντονίζει τον Λαυρέντιο. Επανέρχεται η μελαγχολία του, την οποία προσπαθεί να αντιμετωπίσει με κάθε τρόπο. Παρασκευάζει βάμμα από φλοιό ιτιάς και κάνει αφαίμαξη, στην προσπάθειά του να θεραπευτεί, και να μην αφήσει τη μαύρη χολή που ρέει στο σώμα του να μπει και στην ψυχή του. Νιώθει υπεύθυνος για τον θάνατο κάποιων ανθρώπων, και οι ενοχές από το παρελθόν τον καταδιώκουν.

meelis friedenthal alar madisson

Ο Εσθονός συγγραφέας Μέλις Φρίντενταλ (Meelis Friedenthal) είναι διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο του Τάρτου και η διατριβή του ασχολείται με μία φιλοσοφική και θεολογική πραγματεία του 13ου αιώνα για την όραση. Έχοντας στο παρελθόν εργαστεί ως λέκτορας στη Σχολή Θεολογίας και Ιστορίας, απασχολείται σήμερα ως ανώτερος ερευνητής στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Τάρτου. Έχει εκδώσει τρία μυθιστορήματα και μια συλλογή διηγημάτων. Το 2005 έλαβε το «Stalker Award for Science Fiction» για το μυθιστόρημά του Nerissa. Το 2012 αναδείχθηκε «Συγγραφέας της χρονιάς» στην Εσθονία για το μυθιστόρημά του Μέλισσες, το οποίο έλαβε έναν χρόνο μετά το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει ήδη μεταφραστεί σε δεκαπέντε γλώσσες.

Η βροχή πέφτει ασταμάτητα, η υγρασία έχει εισχωρήσει παντού. Μια μυρωδιά μούχλας κι αποσύνθεσης βαραίνει την ατμόσφαιρα. Φρικτή δυσωδία έχει κατακλύσει τα ρουθούνια του Λαυρέντιου, έχει εισχωρήσει εντός του και έχει εγκατασταθεί. Ό,τι τρώει έχει τη γεύση της λάσπης. Βλέπει σκιές ανάμεσα στα δέντρα, παραισθήσεις και φαντάσματα ταράζουν τον ύπνο και τον ξύπνιο του. Εύθραυστος κι ευάλωτος, προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι, στην επιστήμη και στη μαγεία, στη φαντασία και στον ρεαλισμό. Αναλύει διεξοδικά το πώς νιώθει και παλεύει να κατανοήσει και να αντιμετωπίσει την κατάθλιψή του. Αν και είναι γνώστης των επιστημονικών θεωριών της εποχής του και έχει τη βεβαιότητα ότι τα πάντα μπορούν να εξηγηθούν με τη λογική, παρά ταύτα δυσκολεύεται να απαλλαγεί εντελώς από τις θεωρίες περί μαγείας ή να αποφύγει τη χρήση των λαϊκών πρακτικών σε ιατρικά θέματα.

Περί ψυχής και περί ονείρων

Ο Λαυρέντιος, ανά πάσα στιγμή και σε όποια κατάσταση κι αν βρίσκεται, προβληματίζεται κι αναρωτιέται για τα πάντα. Για τον χώρο που καταλαμβάνει κάθε ανθρώπινο ον, για τη λειτουργεία της συνείδησης, για την προέλευση των ονείρων και την πιθανότητα να σημαίνουν κάτι για κείνον που τα βλέπει. Ο ίδιος βλέπει συχνά όνειρα και πασχίζει να τα εξηγήσει, μάλιστα προσπαθεί να τα καταγράφει αμέσως μόλις ξυπνά, για να είναι πιο ολοκληρωμένη η αποτύπωσή τους. Εκείνο όμως που κυρίως τον απασχολεί είναι η φύση, η προέλευση και ο προορισμός της ψυχής. Συζητά με τους συμφοιτητές του τη θεωρία του Πλάτωνα, σύμφωνα με την οποία οι ψυχές είναι σαν τις μέλισσες, και στη θεωρία αυτή οφείλεται και ο τίτλος του μυθιστορήματος.

vakhikon fridedall melissesΤο Ντόρπατ, η «πόλη των Μουσών», παρά την πείνα και την εξαθλίωση, είναι εστία πνευματικής μάθησης, όπου συζητιούνται κι αναλύονται οι φιλοσοφικές θεωρίες του Αριστοτέλη, του Καρτέσιου ή του Νεύτωνα, όπου νέες ιδέες αποκτούν υποστηρικτές, όπου η όπερα κάνει την εμφάνισή της και η ανατομή σε ανθρώπινα σώματα αρχίζει να πραγματοποιείται συστηματικά.

Σ' αυτό το ιστορικό φιλοσοφικό μυθιστόρημα μας παρατίθεται μια εικόνα της Εσθονίας του 17ου αιώνα, όπως τη βλέπει ο Λαυρέντιος που πάει εκεί ως επισκέπτης. Η επιλογή της συγκεκριμένης χρονικής περιόδου έγινε –σύμφωνα με τα λεγόμενα του συγγραφέα– επειδή στον συγκεκριμένο αιώνα συνυπάρχουν η πρόοδος στην επιστήμη και τη φιλοσοφία και ταυτόχρονα οι δεισιδαιμονίες και η σύγχυση. Επικίνδυνοι, δύσκολοι και ανήσυχοι καιροί. Είναι μια εποχή έντονων αντιφάσεων. Και αυτές οι αντιφάσεις αποδίδονται πολύ πετυχημένα με δυνατές περιγραφές και όμορφη ροή του λόγου. Το μυθιστόρημα κινείται μέσα σε μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας κι έτσι αποδίδεται στο έπακρο, το γενικευμένο αίσθημα φτώχειας και εξαθλίωσης. Το κείμενο διαθέτει ενέργεια και ένταση που κλιμακώνεται στις περιγραφές των ονείρων, στα οποία η αφήγηση περνάει σε πρώτο πρόσωπο.

Εξαιρετική η μετάφραση του Απόστολου Θηβαίου, λειτουργεί επικουρικά στο να αναδειχθεί η εποχή της σύγχυσης, με όλα τα φωτεινά και τα σκοτεινά της σημεία.


 Η ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΟΥΚΟΥΛΗ είναι εκπαιδευτικός.

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Το Ντόρπατ ήταν ήδη γνωστό για τις διαρκείς και επίμονες συγκρούσεις ανάμεσα στους φοιτητές και τον στρατό, τις τεταμένες σχέσεις με τους ντόπιους γερμανόφωνους, και τα υπέρογκα ποσά που απαιτούσε η διαμονή εδώ, με τις πιο στοιχειώδεις μάλιστα παροχές. Μα πέρα από όλα τα αναγνωρισμένα μειονεκτήματα, πολλοί Σουηδοί ποιητές πίστευαν πως εδώ μπορούσε κανείς να γράψει την καλύτερη δυνατή ποίηση, ίσως εξαιτίας όλων αυτών των εντάσεων. Όπως και να το δει κανείς, το Ντόρπατ παρέμενε δίχως αμφιβολία ένα όμορφο μέρος της περιφέρειας τούτου του κόσμου».

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Ζυγός» του Ντον ΝτεΛίλο (κριτική) – Φαντασμαγορικό πανόραμα της πληγωμένης Αμερικής με αφορμή τη δολοφονία του Τζον Φ. Κένεντι

«Ζυγός» του Ντον ΝτεΛίλο (κριτική) – Φαντασμαγορικό πανόραμα της πληγωμένης Αμερικής με αφορμή τη δολοφονία του Τζον Φ. Κένεντι

Για το μυθιστόρημα του Ντον ΝτεΛίλο (Don DeLillo) «Ζυγός», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg, σε μετάφραση Αλέξη Καλοφωλιά. Στην κεντρική εικόνα, ο Λι Χάρβεϊ Όσβαλντ.

Γράφει ο Μιχάλης Μοδινός

Στο εξαιρετικ...

«Σπίτι από βιβλία και πηλό» της Πάουλα Βάσκες (κριτική) – Μια γυναίκα ξαναχτίζει τη ζωή της με απλά, πολύτιμα υλικά

«Σπίτι από βιβλία και πηλό» της Πάουλα Βάσκες (κριτική) – Μια γυναίκα ξαναχτίζει τη ζωή της με απλά, πολύτιμα υλικά

Για το μυθιστόρημα της Πάουλα Βάσκες (Paula Vazquez) «Σπίτι από βιβλία και πηλό», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση της Δέσποινας Δρακάκη.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Η Αργεντινή συγγραφέας ...

«Ροζ γλίτσα» της Φερνάντα Τρίας – Νερά κόκκινα, ψάρια νεκρά, ζωή αφόρητη

«Ροζ γλίτσα» της Φερνάντα Τρίας – Νερά κόκκινα, ψάρια νεκρά, ζωή αφόρητη

Για το μυθιστόρημα της Φερνάντα Τρίας (Fernanda Trías) «Ροζ γλίτσα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Carnívora, σε μετάφραση Ιφιγένειας Ντούμη. 

Γράφει η Ιωάννα Φωτοπούλου

«Ο Μωυσής με τον Ααρών έκαναν όπως ακριβώς του...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Το τέλος των ψευδαισθήσεων» του Αντρέας Ρέκβιτς (κριτική) – Η κρίση του φιλελεύθερου καπιταλισμού και πιθανές εναλλακτικές

«Το τέλος των ψευδαισθήσεων» του Αντρέας Ρέκβιτς (κριτική) – Η κρίση του φιλελεύθερου καπιταλισμού και πιθανές εναλλακτικές

Για το δοκίμιο του Αντρέας Ρέκβιτς (Andreas Reckwitz) «Το τέλος των ψευδαισθήσεων - Πολιτική, οικονομία και κουλτούρα στην ύστερη νεωτερικότητα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια, σε μετάφραση της Ευαγγελίας Τόμπορη. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης ...

21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης: Όλο το πρόγραμμα για τους επαγγελματίες του βιβλίου

21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης: Όλο το πρόγραμμα για τους επαγγελματίες του βιβλίου

Eπαγγελματικό πρόγραμμα της 21ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης: 30 συμμετοχές επαγγελματιών του βιβλίου, από συνολικά 19 χώρες, οι 9 από την τιμώμενη χώρα Ιταλία. Δείτε αναλυτικά τις συμμετοχές και το πρόγραμμα των εκδηλώσεων που βασίζεται σε τρεις άξονες.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Ο δικός μας Μανόλης Αναγνωστάκης»: Μια βραδιά αφιερωμένη στο έργο και τη μνήμη του

«Ο δικός μας Μανόλης Αναγνωστάκης»: Μια βραδιά αφιερωμένη στο έργο και τη μνήμη του

Εκατό χρόνια από τη γέννησή του, είκοσι από τον θάνατό του: Βραδιά αφιερωμένη στο έργο και τη μνήμη του Μανόλη Αναγνωστάκη (1925-2005) διοργανώνουν οι εκδόσεις Πατάκη στο βιβλιοπωλείο των εκδόσεων, την Τρίτη 29 Απριλίου. Τη βραδιά συντονίζει ο ποιητής Γιάννης Δούκας.

Επιμέλεια: Book Pre...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Θα πέσει η νύχτα» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη (προδημοσίευση)

«Θα πέσει η νύχτα» του Κωνσταντίνου Τζαμιώτη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Κωσταντίνου Τζαμιώτη «Θα πέσει η νύχτα», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 30 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ποδηλατούσε πάνω από ώρα, όταν έφτασαν επιτέλους στο ...

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

«Η χλωμή κυρία» του Αλέξανδρου Δουμά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από την νουβέλα του Αλέξανδρου Δουμά [Alexandre Dumas], «Η χλωμή κυρία» (εισαγωγή – μτφρ. – επίμετρο: Γιώργος Θάνος), η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου στη σειρά «microMEGA/Λογοτεχνία», των εκδόσεων Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Αυτό έκανες πάντα» του Νίκου Ιατρού (προδημοσίευση)

«Αυτό έκανες πάντα» του Νίκου Ιατρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Νίκου Ιατρού «Αυτό έκανες πάντα», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 28 Απριλίου από τις εκδόσεις Ίκαρος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Περπατώ κάτω από τον δυνατό ήλιο. Το δέρμα μου αντιστέκεται, τα πνευμόνια...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι θέλει να μας πει;» – Δύο οδηγοί συνύπαρξης μας μαθαίνουν τη γλώσσα του σώματος του σκύλου και της γάτας

«Τι θέλει να μας πει;» – Δύο οδηγοί συνύπαρξης μας μαθαίνουν τη γλώσσα του σώματος του σκύλου και της γάτας

Δύο οδηγοί συνύπαρξης με τα αγαπημένα μας κατοικίδια, τη γάτα και τον σκύλο, απαντούν στο ερώτημα «Τι θέλει να μας πει;» το ζωάκι μας. «Γάτα - Τι θέλει να μας πει;» και «Σκύλος - Τι θέλει να μας πει;» της Lili Chin σε μετάφραση Κωνσταντίνας Τσιάγκα από τις εκδόσεις Πεδίο.

Επιμέλεια: Book Press ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 καλά ιστορικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

Οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες, η πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η βασιλεία στην Ελλάδα, η ιστορία της αμερικανικής πολιτικής αλλά και η πρόσφατη περίοδος της άγριας ελληνικής οικονομικής κρίσης είναι μερικά από τα θέματα που εξετάζονται. Δέκα πρόσφατα ιστορικά βιβλία που μας βοηθούν να πλοηγηθούμε στα σκοτεινά νερά τ...

7 αστυνομικά από τις εκδόσεις Βακχικόν

7 αστυνομικά από τις εκδόσεις Βακχικόν

Επτά αστυνομικά για τους φίλους του είδους κυκλοφόρησαν τον τελευταίο χρόνο από τις εκδόσεις Βακχικόν. Στην κεντρική εικόνα, στοιχείο από το εξώφυλλο του «Αριμάν», του Παναγιώτη Κωνσταντόπουλου.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ