
Για το μυθιστόρημα του Σέρβου συγγραφέα Ουγκλιέσα Σαϊτίνατς [Uglješa Šajtinac] «Πολύ ταπεινά δώρα» (μτφρ. Ανδριάνα Χονδρογιάννη, εκδ. Βακχικόν).
Γράφει η Λεύκη Σαραντινού
«Βρέθηκα σήμερα με έναν μεγαλύτερο αδελφό που κουβαλάει μέσα του όλη τη σιωπή της αδικίας και έναν μικρό αδελφό που ουρλιάζει με μια δύναμη που δυναμώνει κάθε μέρα. Είμαστε όλοι εκεί που πρέπει να είμαστε. Εσύ κι εγώ, σύντομα μαζί».
Ένα πολύ ιδιαίτερο επιστολικό μυθιστόρημα υπογράφει ο βραβευμένος Σέρβος συγγραφέας και δραματουργός Ουγκλιέσα Σαϊτίνατς. Το συγκεκριμένο έργο του με τίτλο Πολύ ταπεινά δώρα έχει μεταφραστεί σε δέκα γλώσσες και αποτελεί μία ιδιαίτερη αμοιβαία εξομολόγηση μεταξύ δύο αδελφών που ζουν σε διαφορετικές χώρες κατά την περίοδο του τέλους του Ψυχρού πολέμου. Πρόκειται για τον Βουκάσιν, βραβευμένο και επιτυχημένο συγγραφέα που βρίσκεται στις ΗΠΑ και για τον αδελφό του τον Ζίβα, οδηγό φορτηγού, που έχει μείνει στη Σερβία, τη χώρα και των δύο.
Το μυθιστόρημα αποτελείται από επιστολές σε μορφή ηλεκτρονικών μέιλ που ανταλλάσσουν τα δύο αδέλφια μεταξύ τους. Είναι δομημένο πάνω στην αντίθεση του «ευτυχισμένου» και «επιτυχημένου» αδελφού που έχει καταφέρει να ξεφύγει από τη μιζέρια της σοσιαλιστικής Σερβίας, από τη μία, και του αδελφού που «ξέμεινε» στη χώρα, από την άλλη, ο οποίος δεν έχει καμία επαφή με όλα αυτά τα πολιτιστικά και κοινωνικά θαύματα που αντικρίζει ο άλλος αδελφός στις ΗΠΑ. Δύο πολύ διαφορετικές μεταξύ τους ζωές και δύο πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους άνθρωποι, εν ολίγοις.
![]() |
Ο Ούγκλιεσα Σαϊτίνατς (Uglješa Šajtinac) είναι Σέρβος συγγραφέας, δραματουργός και καθηγητής δραματουργίας στην Ακαδημία Τεχνών του Πανεπιστημίου του Νόβι Σαντ. Έχει εκδώσει μυθιστορήματα, διηγήματα, παιδικά βιβλία και έχει γράψει δεκάδες θεατρικά έργα. Έχει λάβει τα σημαντικότερα λογοτεχνικά βραβεία στη Σερβία και τα θεατρικά του έργα έχουν ανέβει σε σερβικά, βρετανικά και αμερικανικά θέατρα. Το μυθιστόρημα Πολύ ταπεινά δώρα κέρδισε το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα σερβικά βραβεία Borisav Stanković και Zlatni suncokret, κι έχει μεταφραστεί σε δέκα γλώσσες. |
Το ψυχροπολεμικό κλίμα αποτυπώνεται πολύ επιτυχημένα στο βιβλίο, καθώς και η επίδραση του κλίματος αυτού σε τομείς της καθημερινής ζωής των ανθρώπων. Τα δύο αδέλφια εξομολογούνται κυριολεκτικά τα πάντα μεταξύ τους: θυμούνται τα παιδικά τους χρόνια, σχολιάζουν τη γύρω πολιτική κατάσταση, τον πόλεμο, μιλούν για τη σχέση τους με τις γυναίκες, τους γονείς τους, αλλά και για τη δουλειά τους. Σχολιάζουν επίσης το φυσικό περιβάλλον γύρω τους με έναν λόγο εξαιρετικά αυθόρμητο και ζωντανό.
Κάποιες φορές θα νομίζει κανείς ότι οι δύο αδελφοί γράφουν ημερολόγιο, και όχι ότι εξομολογούνται ο ένας στον άλλον τις πιο προσωπικές σκέψεις τους. Οι αδελφικές συμβουλές δεν λείπουν από τα μέιλ, ενώ διάχυτη είναι η προσδοκία της επιστροφής του ενός αδελφού στην πατρίδα και η ελπίδα της αντάμωσης και πάλι μεταξύ τους. Κάπου σε αυτό το γεγονός της αντάμωσης των δύο αδελφών επιλέγει ο συγγραφέας να δώσει τέλος στην αφήγησή του, καθώς και μία ακόμη συμβουλή:
«Θάρρος, αδερφέ, είναι να αγαπάμε τους γύρω μας. Και γι' αυτό χρειάζεται πολύ θάρρος. Ακριβώς όπως ο μεγαλύτερος φόβος που μπορεί να βιώσει κανείς είναι η πιθανότητα να χάσει μια μέρα την αγάπη για όλους και για όλα για πάντα».
Αξίζει να αναφέρουμε, τέλος, ότι το βιβλίο βραβεύτηκε με το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2014.
* Η ΛΕΥΚΗ ΣΑΡΑΝΤΙΝΟΥ είναι συγγραφέας, ιστορικός και καθηγήτρια μουσικής. Τελευταίο της βιβλίο, ο τόμος «Γραφο... σκιάσεις: Ασκήσεις δημιουργικής γραφής για εφήβους και ενήλικες» (εκδ. 24 Γράμματα).