oi magises tou varde 2

Για το μυθιστόρημα της Kiran Millwood Hargrave «Οι μάγισσες του Βάρντε» (μτφρ. Μυρτώ Καλοφωλιά, εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Εικαστική σύνθεση από το εξώφυλλο της πρώτης βρετανικής έκδοσης του βιβλίου.

Της Χριστίνας Μουκούλη

Πόσο μπορεί ο φόβος να θολώσει την κρίση του ανθρώπου; Γίνεται να συμβαδίζει η αγάπη για τον συνάνθρωπο, που κηρύττει η θρησκεία, με την τιμωρία κάποιου ανθρώπου έως θανάτου; Και ποιος έχει το δικαίωμα να αφαιρεί το δώρο της ζωής από οποιοδήποτε ανθρώπινο πλάσμα;

Στο Βάρντε, ένα απομακρυσμένο νορβηγικό νησί, παραμονές Χριστουγέννων του 1617, ξεσπά μια φοβερή καταιγίδα. Οι άνδρες του νησιού, οι οποίοι είχαν βγει με τις βάρκες για ψάρεμα, πνίγονται όλοι. Μένουν πίσω οι γυναίκες, οι οποίες καλούνται να βρουν τρόπους για να επιβιώσουν σε έναν τόπο και σε μια εποχή όπου έχουν να αντιμετωπίσουν ιδιαίτερες δυσκολίες. Το νησί πλέον λέγεται νησί των γυναικών. Σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση, κάποιες βγαίνουν μπροστά, οργανώνουν και τις υπόλοιπες, αρχίζουν να καλλιεργούν τη γη, κάνουν όλες τις αντρικές δουλειές, πηγαίνουν ακόμα και με τις βάρκες για ψάρεμα. Αποδεικνύουν ότι διαθέτουν δυνάμεις, την ύπαρξη των οποίων και οι ίδιες αγνοούσαν. Όμως, όσο κι αν αυτό για τις ίδιες είναι μονόδρομος, για τον κυβερνήτη της ευρύτερης περιοχής και τους ομοίους του, συνιστά πράξη ανίερη, που διαταράσσει την καθεστηκυία τάξη και εκπορεύεται από σκοτεινές δυνάμεις. Οι γυναίκες δεν μπορούν και δεν πρέπει να ζουν ανεξάρτητες και χωρίς ανδρική προστασία.

Η Μάρεν είναι μια από τις γυναίκες που αποφασίζουν να πάρουν την τύχη τους στα χέρια τους. Στην καταιγίδα έχασε τον πατέρα και τον αδερφό της, καθώς και τον άντρα που θα παντρευόταν. Όσο κι αν πονά για τον χαμό των δικών της, βιώνει ταυτόχρονα και το πρωτόγνωρο αίσθημα της ανεξαρτησίας.

Οι άνδρες του νησιού, οι οποίοι είχαν βγει με τις βάρκες για ψάρεμα, πνίγονται όλοι. Μένουν πίσω οι γυναίκες, οι οποίες καλούνται να βρουν τρόπους για να επιβιώσουν σε έναν τόπο και σε μια εποχή όπου έχουν να αντιμετωπίσουν ιδιαίτερες δυσκολίες. Το νησί πλέον λέγεται νησί των γυναικών.

Έναν χρόνο μετά την καταιγίδα, φτάνει στο νησί ο επίτροπος Κόρνετ με τη νεαρή σύζυγό του. Ο επίτροπος έρχεται στο νησί των γυναικών για να τις επιβλέπει, να τους προσφέρει ασφάλεια και καθοδήγηση. Η γυναίκα του, η Ούρσα, δυσκολεύεται πολύ να προσαρμοστεί στη σκληρή ζωή του Βάρντε. Δεν ξέρει να κάνει δουλειές, δεν ξέρει να φτιάχνει ψωμί, να κόβει ωμό κρέας, να ανάβει τη φωτιά, να φροντίζει ένα σπίτι. Ζητά από τη Μάρεν να της κάνει κάποιου είδους μαθήματα, ώστε να γίνει ικανή να συντηρεί το σπίτι της και να περιποιείται τον σύζυγό της. Οι δύο γυναίκες περνούν πολλές ώρες μαζί και δημιουργείται ένα ιδιαίτερο δέσιμο μεταξύ τους.

Όταν η Ούρσα είχε παντρευτεί τον επίτροπο, κατ’ επιλογήν του πατέρα της εννοείται, δεν γνώριζε ότι εκείνος, αποδεχόμενος το πόστο του επιτρόπου σε αυτό το απομακρυσμένο νησί, ουσιαστικά αποδεχόταν κι έναν ιδιαίτερο ρόλο, αυτόν του κυνηγού μαγισσών. Η ανακάλυψη του ρόλου που είχε αναλάβει ο σύζυγός της, ήταν σοκαριστική για την Ούρσα και επέφερε μεγάλο πλήγμα στη σχέση τους.

Ανυπόστατες αλλά αμετάκλητες κατηγορίες

Η άποψη που επικρατεί είναι ότι, κάθε μεγάλη καταστροφή, δεν συμβαίνει από μόνη της αλλά προέρχεται από τον διάβολο, ο οποίος, σε συνεργασία με κάποιους ανθρώπους που τους έχει του χεριού του, καταφέρνει να βλάψει το κοινωνικό σύνολο. Οι μάγισσες είναι εκείνες που συνεργάζονται μαζί του. Όποια γυναίκα αποκτήσει τον τίτλο της μάγισσας, είναι αδύνατο να απαλλαγεί από αυτόν, πρέπει να πληρώσει για κάθε κακό που συμβαίνει στον τόπο. Δεν είναι δύσκολο να θανατώσεις μια μάγισσα. Το δύσκολο είναι να την κάνεις να ομολογήσει τη συνεργασία της με τον διάβολο. Και οι πρακτικές που χρησιμοποιούνται είναι τέτοιες, που, κάποιες ομολογούν, μόνο και μόνο για να γλιτώσουν τα βασανιστήρια.

Κάθε μεγάλη καταστροφή, δεν συμβαίνει από μόνη της αλλά προέρχεται από τον διάβολο, ο οποίος, σε συνεργασία με κάποιους ανθρώπους που τους έχει του χεριού του, καταφέρνει να βλάψει το κοινωνικό σύνολο. Οι μάγισσες είναι εκείνες που συνεργάζονται μαζί του.

Η πρώτη που κινδυνεύει να χαρακτηριστεί μάγισσα, είναι η Κίρστεν, η φίλη της Μάρεν, η γυναίκα που οργάνωσε όλες τις υπόλοιπες και απέδειξε ότι μπορούν να ζήσουν και χωρίς τους άντρες. Οι περισσότεροι σκέφτονται ότι εκείνη και κάποιες άλλες γυναίκες, μπορεί να εφάρμοσαν τεχνικές μαγείας, για να εξολοθρεύσουν τους συζύγους τους, έτσι ώστε στη συνέχεια να κατέχουν και να διαχειρίζονται μόνες τους τη γη τους. Και η Ντίινα, η γυναίκα του αδερφού της, που κατάγεται από μια φυλή ιθαγενών, η οποία αρνείται να πάει στην εκκλησία, να γίνει μέλος του ευσεβούς ποιμνίου και να ενσωματωθεί στην κοινωνία του νησιού, κινδυνεύει επίσης. Οι άνθρωποι της φυλής της θεωρούνται ανεμοκλώστες, άτομα που συγκεντρώνουν τους ανέμους και τους κατευθύνουν εκεί που θέλουν. Άρα είναι επικίνδυνη.

Η Μάρεν προσπαθεί να προστατέψει τις δύο γυναίκες από τον επίτροπο και τα σχέδιά του, προσπαθεί να τις βοηθήσει να αποδείξουν τα αυτονόητα. Μέχρι ποιο σημείο μπορεί να φτάσει, γνωρίζοντας ότι με αυτό τον τρόπο κινδυνεύει και η ίδια να κατηγορηθεί ως μάγισσα; Η Ούρσα, η οποία είναι αναγκασμένη να ζει κάτω από την ίδια στέγη με τον βασανιστή των γυναικών, προσπαθεί να μην εκφράζει τον αποτροπιασμό της για τα καθήκοντά του, έτσι ώστε να μην επισύρει την οργή του. Ποια από τις δύο βρίσκεται σε δυσχερέστερη θέση, και τι ελπίδες έχουν να καταφέρουν κάτι, αν ενώσουν εναντίον του τις δυνάμεις τους;

Kiran Millwood Hargrave

H Κίραν Μίλγουντ Χάργκρεϊβ (γενν. 1990) είναι βραβευµένη ποιήτρια, θεατρική συγγραφέας και συγγραφέας βιβλίων για παιδιά. Έχει τιµηθεί µεταξύ άλλων µε το Waterstones Children’s Book Prize, το British Book Awards: Children’s Book of the Year και το Blackwell’s Children’s Book of the Year. Οι μάγισσες του Βάρντε είναι το πρώτο της µυθιστόρημα ενηλίκων, κυκλοφόρησε στα αγγλικά το 2020 και μεταφράζεται σε περισσότερες από 20 γλώσσες. Φωτογραφία © Tom de Freston

Η πραγματικότητα ως βάση του μυθιστορήματος

Το βιβλίο είναι εμπνευσμένο από δύο πραγματικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στο νησί του Βάρντε. Το ένα είναι η καταιγίδα που όντως ξέσπασε εκεί παραμονή Χριστουγέννων του 1617 και είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο σαράντα ανδρών του νησιού, και η οποία ήταν τόσο ξαφνική και είχε τόση δύναμη, που πολλοί είπαν ότι εκπορεύτηκε από μαγικές δυνάμεις. Το δεύτερο είναι το κυνήγι μαγισσών. Το Βάρντε, αυτό το μικρό νησί στη βορειοανατολική Νορβηγία, έμεινε γνωστό ως η νορβηγική πρωτεύουσα των μαγισσών. Κατά τον 16ο και 17ο αιώνα, πραγματοποιήθηκαν στο Βάρντε πάνω από εκατόν σαράντα δίκες. Τουλάχιστον ενενήντα άνθρωποι –αριθμός υπερβολικά μεγάλος για τον πληθυσμό του νησιού– κρίθηκαν ένοχοι μαγείας, βασανίστηκαν μέχρι θανάτου ή πέθαναν στην πυρά.

«Σήμερα, στο σημείο όπου γινόταν οι δίκες και εκτελούνταν οι μάγισσες και οι μάγοι, υπάρχει ένα μνημείο, μια εικαστική εγκατάσταση των Peter Zumthor και Luise Bourgeois, όπου μνημονεύονται οι δίκες αυτές και αποτίνεται φόρος τιμής στα θύματα. Αυτό αποτέλεσε εφαλτήριο για το μυθιστόρημα», αναφέρει η συγγραφέας στο εκτενές ιστορικό επίμετρο που συνοδεύει το βιβλίο.

patakis hargrave magissesΗ δύναμη της φύσης, ο φόβος και η αδυναμία εξήγησης των φυσικών φαινομένων σε συνδυασμό με την έλλειψη γνώσεων, την πίστη σε προλήψεις και δοξασίες, τις προσωπικές διαφορές και την οπισθοδρομική συμπεριφορά θρησκευτικών ομάδων που φανάτιζαν τους οπαδούς τους και προσπαθούσαν στο όνομα του θεού να απονείμουν δικαιοσύνη, είχε ως αποτέλεσμα τον χαρακτηρισμό κάποιων ανθρώπων ως επικίνδυνων για το κοινωνικό σύνολο και τη συμπεριφορά τους ως βλάσφημη για τα θεία. Κάτι που, σύμφωνα με τις αυστηρές και απόλυτες απόψεις της θρησκείας, δεν έπρεπε να μείνει ατιμώρητο, για να αποφευχθούν οι βλαβερές του συνέπειες για τα χρηστά ήθη.

Με ρεαλιστικές περιγραφές, πολύ ζωντανές εικόνες, λιτότητα λόγου, διατηρώντας χαμηλούς τόνους, με λίγες κουβέντες, αλλά με τη δράση να μη σταματά ποτέ, το μυθιστόρημα καθηλώνει τον αναγνώστη, από την πρώτη ως την τελευταία σελίδα του. Είναι σοκαριστικές οι περιγραφές των βασανιστηρίων των μαγισσών, όμως και η περιγραφή της καθημερινής ζωής των κατοίκων του Βάρντε, είναι εξίσου δυνατή. Των ανθρώπων που έχουν να παλέψουν με τα στοιχεία της φύσης, με το υπερβολικό κρύο, με τη μοναξιά και τον φόβο, με τη μοχθηρία των ανθρώπων που είναι ικανοί να στείλουν τον διπλανό τους στην πυρά και να νιώθουν περήφανοι γι’ αυτό.

...την καχυποψία που οδηγεί στην απώλεια της αλληλεγγύης, μα και την αγάπη, που έχει τη δύναμη να υψώνει το ανάστημά της και να προστατεύει εκείνους που θεωρεί ότι το αξίζουν.

Η συγγραφέας καταφέρνει να μεταφέρει στο βιβλίο της το κλίμα της εποχής, την τραχύτητα του περιβάλλοντος του νησιού και τις προσπάθειες των ανθρώπων να το καθυποτάξουν, τις αντίξοες συνθήκες ζωής και την ικανότητα των κατοίκων του νησιού να επιβιώνουν σε αυτές, τις σχέσεις των ανθρώπων της κλειστής κοινωνίας, τον φανατισμό των θρησκευτικών αρχηγών, την έλλειψη ανθρωπιάς, την ευκολία χειραγώγησης του όχλου που φοβάται για τη ζωή του, την καχυποψία που οδηγεί στην απώλεια της αλληλεγγύης, μα και την αγάπη, που έχει τη δύναμη να υψώνει το ανάστημά της και να προστατεύει εκείνους που θεωρεί ότι το αξίζουν. Η μετάφραση της Μυρτώς Καλοφωλιά αποδίδει με τον καλύτερο τρόπο τη ροή του κειμένου και διατηρεί τον συναρπαστικό τρόπο αφήγησης της συγγραφέως.


* Η ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΟΥΚΟΥΛΗ είναι εκπαιδευτικός.

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Το σπίτι. Τώρα η Ούρσα νιώθει τη λέξη να της καίει το στομάχι, καθώς παρακολουθεί τον σύζυγό της να βηματίζει πάνω κάτω στο μικρό δωμάτιο, όπου πρέπει να κοιμούνται, να τρώνε και με κάποιον τρόπο να υπάρχουν. Δεν είναι σίγουρη πως αξίζει να λέγεται ζωή μια ζωή που τη ζει κανείς στο μέρος αυτό. Θεωρούσε πως η κατάστασή τους στο Μπέργκεν ήταν δύσκολη αφότου πέθανε η μητέρα, με μόνο μια υπηρέτρια και τα σφαλισμένα δωμάτια, όμως αυτό εδώ είναι κάτι τελείως διαφορετικό.

Το σπίτι έχει μόνο τέσσερα ψηλά μικρά παράθυρα, μέσα από τα οποία μετά βίας μπορεί να δει. Το κρεβάτι είναι μεγάλο και πιάνει μια ολόκληρη πλευρά του χώρου –από πάνω έχει δοκάρια και μακριά σχοινιά από τα οποία κρέμονται πρόχειρες κουρτίνες για να κρύψουν τη θέα του. Την άλλη πλευρά καταλαμβάνει η εστία· δύο τηγάνια κι ένα μεγάλο τσουκάλι είναι τακτοποιημένα πάνω στο ράφι από ξύλο που έχει ξεβράσει η θάλασσα. Χαλιά δεν υπάρχουν, μόνο σανίδες που δεν είναι καρφωμένες, είναι απλώς απλωμένες πάνω στο χώμα. Από κάτω το έδαφος στέλνει τσουχτερό κρύο, παρόλο που έφτασαν καλοκαίρι».

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η τελειότητα» του Βιντσέντζο Λατρόνικο (κριτική) – Η πολλαπλή διάσπαση εντός της ψηφιακής κουλτούρας

«Η τελειότητα» του Βιντσέντζο Λατρόνικο (κριτική) – Η πολλαπλή διάσπαση εντός της ψηφιακής κουλτούρας

Για το μυθιστόρημα του Βιντσέντζο Λατρόνικο (Vincenzo Latronico) «Η τελειότητα» (μτφρ. Δήμητρα Δότση, εκδ. Loggia).

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός 

...

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (κριτική) – Το ταξίδι ενός γιουνγκιανού ήρωα προς την αυτογνωσία

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (κριτική) – Το ταξίδι ενός γιουνγκιανού ήρωα προς την αυτογνωσία

Για το μυθιστόρημα του Χέρμαν Έσσε (Hermann Hesse) «Νάρκισσος και Χρυσόστομος» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Άγγελος Αγγελίδης, εκδ. Διόπτρα). Κεντρική εικόνα: Από την ομότιτλη κινηματογραφική διασκευή του μυθιστορήματος από τον σκηνοθέτη Stefan Ruzowitzky (2020).

Γράφει η Ιωάν...

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

Για το τελευταίο βιβλίο του Γκυστάβ Φλωμπέρ [Gustave Flaubert] «Τρεις ιστορίες» (μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, επίμετρο Σωτήρης Παρασχάς, εκδ. Αντίποδες).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

«Συγκρίνοντας την εικόνα με το κείμενο, ο αναγνώστης θα σκεφτόταν: “Δεν καταλαβαίνω τίποτα, πώς έ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Η Ακαδημία Αθηνών εξέλεξε τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο ως επίτιμο μέλος της

Η Ακαδημία Αθηνών εξέλεξε τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο ως επίτιμο μέλος της

Η Ολομέλεια της Ακαδημίας Αθηνών εξέλεξε τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο (γενν. 1928) επίτιμο μέλος της. 

Επιμέλεια: Book Press

Η Ακαδημία Αθην...

Πάουλο Σκοτ: «Το μυθιστόρημά μου βοήθησε κάποιους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν πως δεν είναι “λευκοί”»

Πάουλο Σκοτ: «Το μυθιστόρημά μου βοήθησε κάποιους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν πως δεν είναι “λευκοί”»

«Νομίζω πως οι Φαινότυποι έτυχαν θερμής υποδοχής επειδή δείχνουν το πόσο δύσκολο είναι να χτίσεις γέφυρες μεταξύ ανθρώπων που ζουν στην ίδια χώρα και μιλούν την ίδια γλώσσα, επηρεασμένοι από την αδράνεια που υπάρχει ακόμα εξαιτίας του αποικιοκρατικού παρελθόντος» μας είπε ο Βραζιλιάνος Πάουλο Σκοτ (Paulo Scott), που...

Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025 – Τι θα δούμε σήμερα, Παρασκευή 20 Ιουνίου

Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025 – Τι θα δούμε σήμερα, Παρασκευή 20 Ιουνίου

Ποικιλία εκδηλώσεων συναντάμε στο πρόγραμμα του Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία εν Αθήναις) 2025 για την Παρασκευή 20 Ιουνίου : εργαστήρια μετάφρασης, αφιερώματα σε νομπελίστες συγγραφείς, συναντήσεις και συζητήσεις με αγαπημένους πεζογράφους της ισπανόφωνης λογοτεχνίας και προβολές ταινιών. Κεντρική εικόνα: Φερνάντο Αραμπ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ