zambra kentriki

Για το μυθιστόρημα του Alejandro Zambra «Χιλιανός ποιητής» (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος).

Του Νίκου Ξένιου

«Πρώιμο έργο», «Οικογενειακή επανένωση», «Poetry in motion» και «Πάρκε ντελ Ρεκουέρδο» («Το πάρκο των αναμνήσεων») τιτλοφορούνται τα τέσσερα μέρη του αριστουργήματος Χιλιανός ποιητής του Αλεχάντρο Σάμπρα σε συναρπαστική μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος. Ξεκινώντας από την απώλεια της παρθενικότητάς τους στη δεκαετία του ’80, οι δύο πρωταγωνιστές ξαναβρίσκονται μια δεκαετία αργότερα και περνούν σε μια συνύπαρξη «τύπου οικογένειας»: η Κάρλα, μια συμβατική γυναίκα και ο Γκονσάλο, ένας επίδοξος ποιητής που λίγο πριν τον οριστικό χωρισμό αφήνει ένα αντίτυπο της νεανικής συλλογής του «Πάρκε ντελ Ρεκουέρδο» σ’ ένα βιβλιοπωλείο για να το ξαναβρεί πολύ αργότερα. Προϊόν αυτής της συνύπαρξης είναι ένας ακόμη νεαρός χιλιανός ποιητής, ο γιος της Κάρλας Βισέντε, που θα πρωταγωνιστήσει στο τρίτο κεφάλαιο του βιβλίου και θα στεγάσει το μικρό σύμπαν των βιβλίων του στο ίδιο ακριβώς δωματιάκι με τον ματαιωμένο ποιητή πατριό του. Σαν επάλληλοι κύκλοι, μικρές μνήμες συνθέτουν το ωραιότερο ποίημα της νεανικής ποιητικής συλλογής του Γκονσάλο, μνήμες διαφορετικές από τις μνήμες του Βισέντε. Διπλές ανακλάσεις οδηγούν τον αναγνώστη και πάλι στο αφήγημα περί αφηγήματος, δηλαδή στο μεταλογοτεχνικό επίπεδο που είναι χαρακτηριστικό του Σάμπρα.

Δανεικός γιος, δανεικός εραστής

Το μπακ στόρι είναι οι θρυμματισμένες οικογενειακές σχέσεις και η σχέση της οικογένειας με την κοινότητα των λογοτεχνών, ενώ κάθε μεμονωμένη έκφανση των ανθρώπινων σχέσεων θεωρείται ως προϊόν μιας μορφής κληρονομικότητας, «ένα παιχνίδι συμπτώσεων και ασυμμετριών», όπως θα ’λεγε ο Ρέιμοντ Κάρβερ. Διατηρώντας προσωπικό ημερολόγιο, ο Σάμπρα προσπαθεί να καταγράψει τις διαφορές του ατομικού από το συλλογικό βίωμα μιαν εικοσαετία μετά τη δικτατορία, χρησιμοποιώντας μια γλώσσα πολύ προφορική που προδίδει ενδόμυχη επιθυμία για συζήτηση και επικοινωνία. Επίσης, αποκαλύπτει την πρόθεση να τεθεί επί τάπητος η ουσία της ποιητικότητας, ο πυρήνας του «ζην ποιητικώς», σε σαφή αναφορά προς τον περιπετειώδη και ουτοπικό χαρακτήρα της αντίστοιχης απόπειρας του Ρομπέρτο Μπολάνιο στους Άγριους Ντετέκτιβ του. Και όλα αυτά μέσα στο ευρύτερα κωμικό συγκείμενο της ψυχαναγκαστικής υποχρέωσης των ηρώων να ανταποκριθούν, τρόπον τινά, στο «ποδοσφαιρικό» παγκόσμιο ρεκόρ ποίησης που σημειώνει η Χιλή.

Ξεκινώντας από την απώλεια της παρθενικότητάς τους στη δεκαετία του ’80, οι δύο πρωταγωνιστές ξαναβρίσκονται μια δεκαετία αργότερα και περνούν σε μια συνύπαρξη «τύπου οικογένειας»: η Κάρλα, μια συμβατική γυναίκα και ο Γκονσάλο, ένας επίδοξος ποιητής που λίγο πριν τον οριστικό χωρισμό αφήνει ένα αντίτυπο της νεανικής συλλογής του «Πάρκε ντελ Ρεκουέρδο» σ’ ένα βιβλιοπωλείο για να το ξαναβρεί πολύ αργότερα.

Όπως δήλωσε σε συνέντευξή του ο Σάμπρα, η σύλληψη του βιβλίου ξεκίνησε πριν από δεκαπέντε χρόνια, αλλά μεσολάβησε η Ιδιωτική ζωή των δέντρων, συναφές βιβλίο που θα μπορούσε να εκληφθεί και ως πρόλογος του Χιλιανού ποιητή. Οι τετρακόσιες σελίδες του μυθιστορήματος δεν είναι παρά η επανασυγγραφή ενός εξασέλιδου, παλαιότερου αφηγήματός του που είχε τον τίτλο «Oικογενειακή επανένωση» και όπου οι χαρακτήρες εξυφαίνουν το προφίλ του κατά κανόνα αρσενικού χιλιανού ποιητή, αναφερόμενοι, και πάλι, σε ονόματα γνωστών ποιητών, σε ανέκδοτα και σε απόψεις περί ποιήσεως. 

Ο Γκονσάλο θα επισκεφθεί τη Νέα Υόρκη στα σαράντα του, πλημμυρισμένος από το συναίσθημα της μοναξιάς, σαν άλλος Λόρκα, και θα ανακαλύψει τον πόνο, την ένταση αλλά και την παρηγοριά που προκαλούν οι λέξεις της ποίησης. Όσο για τον Βισέντε, θα ανακαλύψει ένα κομμάτι της ίδιας του της ύπαρξης, το βαθμό συγγένειας, γλυκύτητας και οικειότητας που διασώζει η πρωτόλεια ποιητική συλλογή του πατριού του. 

Πατριός και πατέρας, όλοι στη Χιλή

Η μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη αναγορεύει κάποια κεφάλαια σε αυτόνομα χρονογραφήματα, όπου με ξεκαρδιστικό χιούμορ τίθενται υπό αίρεσιν οι συμβατικές οικογενειακές σχέσεις: ο ρόλος του φυσικού πατέρα, ο ρόλος του πατριού (που εξαντλείται λεξικογραφικά και βιωματικά με συγκινητικό τρόπο), ο εφήμερος χαρακτήρας της ερωτικής δέσμευσης και το ανεξήγητο του χωρισμού. Ο Αλεχάντρο Σάμπρα διασταυρώνει τις ελλείψεις και τα ανεκπλήρωτα όνειρα του πατριού με τις ανεπούλωτες πληγές του προγονού του. Τέλος –και κυρίως–, με θαυμαστή ενσυναίσθηση και γλωσσική ελευθεριότητα, ιχνηλατεί τον γυναικείο οργασμό για να ερμηνεύσει την ομοφυλόφιλη ματαίωση της γυναίκας υπό το δικό του, ανδρικό πρίσμα. Σ’αυτό το σημείο αξίζει να παρατηρήσει κανείς πως το βιβλίο αυτό είναι ένα αμιγώς ανδρικό βιβλίο. Η περσόνα της αμερικανίδας δημοσιογράφου Πρου δεν είναι παρά το όχημα όπου ο συγγραφέας θα επιβιβάσει τη φιλοδοξία του να δημιουργήσει ένα χαρακτήρα ικανό να παρακολουθήσει την εξέλιξη του ποιητή Βισέντε: διότι «ο Βισέντε είναι ένας χιλιανός ποιητής κι εγώ είμαι ένας χιλιανός μυθιστοριογράφος και οι χιλιανοί μυθιστοριογράφοι γράφουμε μυθιστορήματα για τους χιλιανούς ποιητές».

Ο Αλεχάντρο Σάμπρα διασταυρώνει τις ελλείψεις και τα ανεκπλήρωτα όνειρα του πατριού με τις ανεπούλωτες πληγές του προγονού του. Τέλος –και κυρίως–, με θαυμαστή ενσυναίσθηση και γλωσσική ελευθεριότητα, ιχνηλατεί τον γυναικείο οργασμό για να ερμηνεύσει την ομοφυλόφιλη ματαίωση της γυναίκας υπό το δικό του, ανδρικό πρίσμα.

Στο κεφάλαιο «Poetry in motion» δυο νεαροί ποιητές (ο Βισέντε και ο ανταγωνιστής του) φλερτάρουν με την Πρου σκηνοθετώντας ένα αποτυχημένο ερωτικό τρίγωνο, ενώ η αντιπαλότητά τους ως διανοουμένων μεγαλώνει. Υποδύονται ότι θαυμάζουν πεζογραφικά έργα που κατά βάθος περιφρονούν, εκστομίζουν λατινικά ρητά που τυχαία έχουν απομνημονεύσει χωρίς να γνωρίζουν το νόημά τους, μεθοκοπούν σ’ ένα τυχαίο μπαρ της Χιλής και προορίζονται ν’ αποτελέσουν το θέμα ενός δυτικότροπου ρεπορτάζ που γίνεται ανόρεκτα, με σκηνικό την ερωτική απόρριψη: παρίσταται η «νέα» γενιά ποιητών που θεωρούν κλασικές αξίες τον Πάμπλο Νερούδα, τον Νικανόρ Πάρα και τον Σουρίτα (χωρίς πλέον να τους διαβάζουν), ενώ πρωταγωνιστεί η Χιλή των αρχών του εικοστού πρώτου αιώνα, όπου την ποιητική «στράτευση» έχει διαδεχθεί μια αυτάρεσκη μετριότητα κουλτουριάρηδων (λιγότερο άκαμπτων, βεβαίως, από τον μέσο όρο της ελιτίστικης και σεξιστικής χιλιανής διανόησης). 

Στο πολυσυζητημένο ρεπορτάζ της Πρου θα συστεγαστούν ποιητές ραχιτικοί, ποιητές queer, ποιητές σε ντελίριο, ποιήτριες που γράφουν ταυτόχρονα και με τα δύο χέρια δύο διαφορετικά ποιήματα, ποιητές χιλιανοί που απαγγέλλουν αγγλόφωνα ποιήματα και ποιητές που μαλλιοτραβιούνται, ποιητές που «διοργανώνουν καταιγισμούς ποιημάτων σε μέρη στιγματισμένα από την αστυνομική βία», ποιητές πειραματικοί που μιλούν με τους αγκώνες, από άποψη ανώνυμοι ποιητές, ποιήτριες φεμινίστρες και ποιήτριες που έμαθαν αγγλικά ακούγοντας τους Radiohead και καπνίζοντας μπάφους. Ανάμεσά τους, και μια ποιήτρια που δηλώνει συγκινημένη: «Για μένα το γράψιμο είναι μια μορφή επιστροφής σ’ έναν τόπο όπου δεν έχω πάει ποτέ και που δεν τον γνωρίζω».

 * Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας. Τελευταίο βιβλίο του, το μυθιστόρημα «Τα σπλάχνα» (εκδ. Κριτική).


zambra exΧιλιανός ποιητής
ALEJANDRO ZAMBRA
Μτφρ. ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ
ΙΚΑΡΟΣ 2021
Σελ. 520, τιμή εκδότη: €19,90

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ALEJANDRO ZAMBRA

 


Απόσπασμα από το βιβλίο:

«Την Παρασκευή (η Πρου) παίρνει συνέντευξη από τον Μίλες Περσόνε (αυτό κι αν είναι ψευδώνυμο «Τα χίλια πρόσωπα»), έναν ποιητή που γράφει δραματικούς μονολόγους υποτιθέμενων βασανιστών, εγκληματιών και άλλων ζοφερών μορφών της χιλιανής άκρας δεξιάς. Όπως μπόρεσε να διαπιστώσει η Πρου, είναι ποιήματα-παρωδίες, αμφιλεγόμενα. Είναι, επίσης, συγγραφέας νεανικών και αφελών μυθιστορημάτων που πουλάνε αρκετά καλά και που τα υπογράφει με το πραγματικό του όνομα: Ραδομίρο Ρόμπλες. Η Πρου περίμενε ότι θα γνώριζε έναν δυσάρεστο άνθρωπο, αλλά της προέκυψε πολύ σπιρτόζος.

“Πρόσεξα ότι στη Χιλή δεν υπήρχαν ποιητές της δεξιάς, λες και είναι αντίφαση να είσαι ποιητής και δεξιός. Οπότε δημιούργησα αυτόν το χαρακτήρα-ποιητή της δεξιάς, που προκαλεί αποστροφή και περιέργεια. Δύσκολο να βρεις τη θέση σου στη χιλιανή ποίηση. Εγώ, όμως, τη θεσούλα μου τη βρήκα” της λέει ο Μίλες, με αναπάντεχη απλότητα.
“Κι είστε δεξιός;”
“Όχι βέβαια! Αλλά χάρη σ’ εμένα ο κόσμος μαθαίνει πόσο επικίνδυνοι είναι αυτοί οι μαλάκες”».

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

Για το βιβλίο της Αουρόρα Βεντουρίνι (Aurora Ventourini) «Οι ξαδέλφες» (μτφρ. Μαρία Αθανασιάδου, Θεώνη Κάμπρα, Αλίκη Μανωλά, Ιφιγένεια Ντούμη, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Carnivora). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία του Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι «Santa Sangre» (1989).

...
«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

Για το μυθιστόρημα του Κόρμακ ΜακΚάρθι (Cormac McCarthy) «Stella Maris» (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Gutenberg). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «God's Crooked Lines» του Oriol Paulo.

Γράφει ο Γιάννης Χατζηκρυστάλλης

...
100 χρόνια με την «κυρία Νταλογουέι»: Γιατί τη διαβάζουμε σήμερα

100 χρόνια με την «κυρία Νταλογουέι»: Γιατί τη διαβάζουμε σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της Βιρτζίνια Γουλφ [Virginia Woolf] «Η κυρία Νταλογουέι» που κυκλοφόρησε σαν σήμερα, ακριβώς πριν από 100 χρόνια, στις 14 Μαΐου 1925. Με αυτή την αφορμή, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο συλλεκτική έκδοση σε μετάφραση Κωνσταντίνας Τριανταφυλλόπουλου και εξώφυλλο της Μάριας Μπαχά....

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«You» – Στο μυαλό ενός βιβλιόφιλου σύγχρονου κατά συρροή δολοφόνου

«You» – Στο μυαλό ενός βιβλιόφιλου σύγχρονου κατά συρροή δολοφόνου

Για την τηλεοπτική σειρά «You», που είναι διαθέσιμη σε μεγάλο συνδρομητικό κανάλι, καθώς και για τα μυθιστορήματα της Κάρολαϊν Κέπνες (Caroline Kepnes) που την ενέπνευσαν. 

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός 

O χαρακ...

«Ο ρόλος των ΜΚΟ στο κοινωνικό κράτος»: Εκδήλωση για το δοκίμιο του Νίκου Κουραχάνη «Η βιομηχανία του ανθρωπισμού»

«Ο ρόλος των ΜΚΟ στο κοινωνικό κράτος»: Εκδήλωση για το δοκίμιο του Νίκου Κουραχάνη «Η βιομηχανία του ανθρωπισμού»

Παρουσίαση του δοκιμίου του επίκουρου καθηγητή Νίκου Κουραχάνη «Η βιομηχανία του ανθρωπισμού: ΜΚΟ και κοινωνική πολιτική στην Ελλάδα» (εκδόσεις Τόπος) την Τρίτη, 20 Μαΐου, στις 7:30 μ.μ. στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.

Επιμέλεια: Book Press

...
Βραβείο Κλεψύδρα 2025: Ανακοινώθηκε η μακρά λίστα – Τα βιβλία και οι συγγραφείς τους

Βραβείο Κλεψύδρα 2025: Ανακοινώθηκε η μακρά λίστα – Τα βιβλία και οι συγγραφείς τους

Ανακοινώθηκε η μακρά Λίστα του Λογοτεχνικού Βραβείου Κλεψύδρα 2025 που αφορά βιβλία που κυκλοφόρησαν το έτος 2024. Στην κεντρική εικόνα, από πρόσφατη βράβευση.

Επιμέλεια: Book Press

Στη μακρά Λίστα του Λογοτεχνικού Βραβείου Κλεψύδρα 2025 που αφορά βιβλ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λένας Κορομηλά «Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ιωλκός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στο τρένο; είπες.

...
«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Μεχμέτ Ατές «Η σιωπή του κελιού», το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίμετρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πάντα έλεγαν: «Συνήθως έρχονται γύρω στις έξι, έξι κα...

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα των Νίκι Φρεντς [Nicci French] «Δεν θα τελειώσει έτσι» (μτφρ. Κίκα Κραμβουσάνου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Κίρα άκουγε αν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η δίκη του Γαλιλαίου, η αποδοχή του θανάτου, αλλά και οι προκαταλήψεις μας για τους τσιγγάνους. Δέκα βιβλία που θα μας γεννήσουν πολλά ερωτήματα και θα μας δώσουν απαντήσεις.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Δέκα πρόσφατα βιβλία πεζογραφίας από όλον τον κόσμο, γραμμένα από γυναίκες, με πρωταγωνίστριες θηλυκότητες, που απευθύνονται σε όλους. Ιστορίες για τις ηχηρές ή σιωπηρές επαναστάσεις των γυναικών εντός και εκτός των έμφυλων ρόλων τους, τις εκφάνσεις της αυτενέργειας και χειραφέτησής τους. Μυθιστορήματα και διηγήματα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ