baladeur

Για τη διττή ποιητική συλλογή του Δημήτρη Τ. Άναλι «Τα διάκενα του χρόνου και Πρελούδιο στο νέο κοσμικό ψύχος» (εκδ. Ιωλκός). Στην κεντρική εικόνα, ο Δημήτρης Τ. Άναλις (1962).

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Είναι αξιοθαύμαστη η προσήλωση, η εργατικότητα και η πολύπλευρη προσέγγιση της Αντιγόνης Βλαβιανού στα θέματα με τα οποία καταπιάνεται ως ερευνήτρια. Αλλά και η αφοσίωσή της στις προσωπικότητες που βρίσκονται πίσω από ένα έργο, στη μνήμη και την ανάδειξή τους. Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί και ο γαλλόφωνος Έλληνας ποιητής, πεζογράφος, δοκιμιογράφος, μεταφραστής και πολιτικός αναλυτής Δημήτρης Τ. Άναλις. Η Αντιγόνη Βλαβιανού έχει ήδη επιμεληθεί ένα αφιέρωμα στο έργο του για το περιοδικό Νέα Εστία (τχ. 1859, Οκτώβριος 2013), ένα για το περιοδικό Χάρτης (τχ. 47, Νοέμβριος 2022) και τώρα έχει φροντίσει την έκδοση της τελευταίας διττής ποιητικής συλλογής του Άναλι Τα διάκενα του χρόνου και Το Πρελούδιο στο νέο κοσμικό ψύχος από τις εκδόσεις Ιωλκός, μεταφράζοντάς την μαζί με τον Σπύρο Μοσκόβου, ενώ το Εισαγωγικό σημείωμα το υπογράφει η ίδια και το Επίμετρο η Τιτίκα Δημητρούλια.

Ένα βιβλίο που κατορθώνει τον σκοπό του

Το μικρό αυτό βιβλιαράκι των 65 σελίδων κατορθώνει τον σκοπό του: να μας συστήσει εκ νέου την ιδιαίτερη και ενδιαφέρουσα αυτή ποιητική προσωπικότητα και το έργο της που, αν και έχει αρκετές ιδιαιτερότητες, όχι μόνο μας συγκινεί έχοντας έναν σημαντικό βαθμό γοητείας, αλλά μπορεί με τα προφητικά του χαρακτηριστικά, να προσφέρει μια μορφή απάντησης σε διαρκώς ανοιχτά ερωτήματα, για τα οποία βλέπουμε ότι γίνεται προσπάθεια το τελευταίο χρονικό διάστημα να ξαναδοθούν «οριστικές» απαντήσεις με άρθρα, θεωρητικά κείμενα ή/και Συνέδρια. Ας δώσω πρώτα τις απαραίτητες πληροφορίες για όσους και όσες τυχόν δεν γνωρίζουν τον Δημήτρη Τ. Άναλι, προτού εξηγηθώ για το τελευταίο.

Δημήτρης Τ. Άναλις

Ο Δημήτρης Τ. Άναλις (1938-2012) σπούδασε νομικά και πολιτικές επιστήμες και έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του στην Ελβετία και τη Γαλλία. Εργάστηκε στον ελβετικό τύπο, τη γαλλική εφημερίδα Le Monde και το περιοδικό Nouvelles Littéraires. Υπήρξε συνεργάτης του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών και Ειδικός Σύμβουλος για ζητήματα Δυτικής Ευρώπης. Δημοσίευσε πολλές μελέτες και άρθρα γεωπολιτικού περιεχομένου. Από το λογοτεχνικό του έργο, εκ του οποίου το σημαντικότερο μέρος συνέγραψε στη γαλλική γλώσσα, έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά, εκτός από το προκείμενο βιβλίο, η ποιητική συλλογή του Άνθρωποι της άλλης όχθης (2006), η νουβέλα του Το άλλο βασίλειο (μτφρ. Οντέτ Βαρών, 2008), η αλληλογραφία του με τον Σύρο ποιητή Άδωνι Φιλία, Χρόνος και Φως (μτφρ. Μανώλη Πιμπλή, 2009) κ.ά.

Η ποίηση του Δημήτρη Τ. Άναλι πηγάζει, εκφράζει και τρέφεται από την αγωνία του χρόνου που διαφεύγει, από την ανάγκη μνημείωσης της στιγμής που χάνεται προτού προλάβουμε να τη γευτούμε, από τη θλίψη του ανερμήνευτου τέλους της ύπαρξης, από τον έρωτα ως νίκη επί της φθοράς, αλλά και ως βίωμα της οριακότητας, δηλαδή αρδεύεται και ανασαίνει την υγρασία του διαχρονικού ποιητικού μυστηρίου.

Είμαστε οι άνθρωποι της άλλης όχθης
Άνθρωποι που κανείς δεν μπορεί ν’ αγγίξει,
Ορατοί όμως και κοντινοί,

Το σώμα μας δεν έχει σταθερό περίγραμμα
Κι από το πρόσωπό μας μόνο το βλέμμα απομένει,
Γιατί από μας τους ίδιους μας απόδιωξαν
Και η αληθινή πατρίδα μας απαγορευμένη.
(Άνθρωποι της άλλης όχθης, μτφρ. Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ & Αντιγόνη Βλαβιανού, εκδ. Α. Α. Λιβάνη, 2006.)

Η ποίηση του Άναλι δεν αφίσταται του συλλογικού αισθήματος και της ιστορίας, αλλά αφουγκράζεται και αναζητά τον ήχο του μεγάλου βηματισμού όπως και το θρόισμα των απλών ανθρώπων εντός του.

Ωστόσο. Δεν πρόκειται για μια ποίηση με κώδικες μυστικούς και σκοτεινή αυτοπεριοριστική σήμανση, δεν πρόκειται δηλαδή για έναν μονήρη εγκλεισμό στα τείχη μιας τέχνης ναρκισσιστικής. Η ποίηση του Άναλι δεν αφίσταται του συλλογικού αισθήματος και της ιστορίας, αλλά αφουγκράζεται και αναζητά τον ήχο του μεγάλου βηματισμού όπως και το θρόισμα των απλών ανθρώπων εντός του.

[…] Τα όπλα ήταν σιωπηλά
Και οι άνθρωποι που πέθαιναν ομοίως.
Αλλά ήταν αληθινοί νεκροί.
Όταν δεν έμεινε κανένας ζωντανός –γιατί τα όπλα
αποτελείωναν από μόνα τους τούς τραυματίες– οι
νεκροί που είχαν γίνει αυτόματα σαν τα όπλα που τους σκότωσαν
σηκώθηκαν και ξανάπιασαν τα όπλα
ξανάρχισαν να ανταλλάσσουν πυροβολισμούς·
και οι σκιές τους (γιατί το σκοτάδι έπεφτε
όπως πάντα γοργό και αργοκίνητο)
αλληλοσκοτώνονταν κι αυτές με όπλα καμωμένα
από σκιές και κινούμενα από μια εξίσωση που
μόνο τα παιδιά μπορούν να λύσουν πάνω σε μια σκακιέρα.
(La minuterie du sommeil / Το χρονόμετρο του ύπνου, μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, Επίμετρο στο: Δ. Τ. Άναλις, Τα διάκενα του χρόνου και Το Πρελούδιο στο νέο κοσμικό ψύχος, Ιωλκός,2023, σσ. 50, 51)

[...] αφήνει τον ορίζοντα ελεύθερο στον αναγνώστη να νοηματοδοτήσει ξανά και ξανά, επανεγγράφοντας το δικό του προσωπικό βίωμα εντός του λόγου του ποιητή.

Κι αυτόν τον συνδυασμό της έκφρασης του ατομικού, αλλά και της εγγραφής του στον μεγάλο κύκλο των κοινωνικών του δηλώσεων το κατορθώνει χωρίς να εκπίπτει από το πεδίο «της γνήσιας λογοτεχνικότητας», δηλαδή από το χώρο εκείνο όπου η σαγηνευτική αρμονία των σιωπών αφήνει τον ορίζοντα ελεύθερο στον αναγνώστη να νοηματοδοτήσει ξανά και ξανά, επανεγγράφοντας το δικό του προσωπικό βίωμα εντός του λόγου του ποιητή.

[…] Κοίτα, πήραμε κιόλας τον δρόμο για μια
Νέα λησμονιά που θα κρατήσει αιώνες. Και
Ποικίλες ομιλίες κατευνασμού θα κατακλύσουν τον κόσμο
Μαζί με την κοφτερή ρομφαία εις το όνομα του καλού,
Της ελευθερίας και του ελέους.
(ό.π.,σ.36)

Τα διάκενα του χρόνου και Πρελούδιο στο νέο κοσμικό ψύχοςΗ Αντιγόνη Βλαβιανού που ανέλαβε, όπως προλογίζει η ίδια στο αφιέρωμα του Χάρτη (τχ. 47), «να (απο)καταστήσει [τον ποιητή] λιγότερο άγνωστο στους πολλούς και περισσότερο γνωστό στους κατά τι ή εν πολλοίς μυημένους», ισχυροποιεί, με τη σύστασή της αυτή, την επιβεβαίωση ότι η ποίηση μπορεί να εκφράσει την αγωνία μιας ολόκληρης εποχής χωρίς να χάσει τη μοναδικότητα του εαυτού, μπορεί να γίνει ένα διαχρονικό πεδίο όπου θα αναμετρηθούν οι πολυποίκιλες αναγνώσεις διαφορετικών εποχών χωρίς να χάσει ούτε στιγμή τη γειωμένη της γεύση, που αξιώνει και κατορθώνει την αισθητηριακή ολοκλήρωση χωρίς να αρνείται τα θραύσματα του εφήμερου.

Και κλείνω το σύντομο αυτό σημείωμα με στίχους που μακάρι να λειτουργήσουν ως συμβουλευτικές παραινέσεις προς τους νεότερους ποιητές και τις νεότερες ποιήτριες, των οποίων τα αυτιά ορισμένοι χαϊδεύουν με ολέθριο τρόπο: ότι δήθεν αρκεί απλώς να βιώνουν για να εκφράζονται ποιητικά, ότι αρκεί να έχουν μια στάση αντί-δρασης κι αυτό συνιστά από μόνο του ποιητική πράξη.

Γράψε γι’ αυτό που φεύγει κι αυτό που αναγγέλλεται
Σαν την απλή ζωή.
Γράψε
Για τον Άγνωστο φίλο που θα’ ρθει
Για τον χρόνο που ήταν αποπνικτικός
Αλλά μερικές φορές με καθαρό ουρανό τη νύχτα.
Γράψε
Για να μην επαναληφθείς
Για να μείνεις ακίνητος και να προχωρήσεις
Μες στη νύχτα των πόλεων και των πόντων
Και φυλάξου από τις ιδέες
Λατρεύουν υπερβολικά τον θάνατο.

Σού κόβεται η ανάσα, αλλά το μέγα ψύχος πλησιάζει.
(ό.π., σ. 40)


 * Η ΑΝΝΑ ΑΦΕΝΤΟΥΛΙΔΟΥ είναι ποιήτρια και φιλόλογος. Τελευταίο βιβλίο της, η μελέτη «Η οδυνηρή μνήμη της σάρκας – Ερωτικά ιχνηλατώντας την ποίηση του Κώστα Θ. Ριζάκη» (Εκδόσεις του Φοίνικα).

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Κομμάτια» του Ευριπίδη Γαραντούδη (κριτική) – Προσεγγίζοντας το παρελθόν μέσα από τη μνήμη και το όνειρο

«Κομμάτια» του Ευριπίδη Γαραντούδη (κριτική) – Προσεγγίζοντας το παρελθόν μέσα από τη μνήμη και το όνειρο

Για την ποιητική συλλογή του Ευριπίδη Γαραντούδη «Κομμάτια» (εκδ. Πόλις). 

Γράφει ο Αλέξανδρος Δεδιλιάρης

Με την τελευταία ποιητική του συλλογή, ...

«Σατόρι – Η στιγμή της φωτοσύνθεσης» του Μανόλη Πρατικάκη (κριτική) – Τ’ ανθισμένα δέντρα είναι τα πιο αυθεντικά ποιήματα

«Σατόρι – Η στιγμή της φωτοσύνθεσης» του Μανόλη Πρατικάκη (κριτική) – Τ’ ανθισμένα δέντρα είναι τα πιο αυθεντικά ποιήματα

Για την ποιητική συλλογή του Μανόλη Πρατικάκη «Σατόρι – Η στιγμή της φωτοσύνθεσης» (εκδ. Αρμός). 

Γράφει ο Σταύρος Κουβαράς

Ο Μαν...

«Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» του Αρμάντο Ρομέρο – Ποίηση όπως το φως κι η θάλασσα

«Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» του Αρμάντο Ρομέρο – Ποίηση όπως το φως κι η θάλασσα

Για την ποιητική συλλογή του Αρμάντο Ρομέρο (Armando Romero) «Το χρώμα του Αιγαίου και άλλα ποιήματα» (μτφρ. Αγαθή Δημητρούκα, εκδ. Τόπος). 

Γράφει ο Χρήστος Κούκης

Ο Αρμάντο Ρομέρο έλκει την καταγωγή του από την Ελλάδα. Σ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

«Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» του Θεόδωρου Παπακώστα – Μιλώντας για την ιστορία και τη μυθολογία με μια φίλη στο ποτό σας

Για το δοκίμιο εκλαϊκευμένης ιστορίας του Θεόδωρου Παπακώστα «Ένας Αιγύπτιος, ένας Βαβυλώνιος και ένας Βίκινγκ μπαίνουν σε ένα μπαρ» (εκδ. Key Books).

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

Στο δοκίμιο του ...

«Μπουμπουλίνας 18» & «Εγώ, μια δούλα» στο Φεστιβάλ Αθηνών: Για τον φανερό και για τον κρυφό φασισμό

«Μπουμπουλίνας 18» & «Εγώ, μια δούλα» στο Φεστιβάλ Αθηνών: Για τον φανερό και για τον κρυφό φασισμό

Για τις παραστάσεις «Μπουμπουλίνας 18» της Κίττυς Αρσένη, σε σκηνοθεσία Σοφίας Καραγιάννη και «Εγώ, μια δούλα» του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη, σε σκηνοθεσία Νίκου Χατζόπουλου, στην Πειραιώς 260 στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών. Κεντρική εικόνα: Από την παράσταση «Μπουμπουλίνας 18».

...
Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Ουγκό, Σταντάλ, Αν Μπροντέ, Αραγκόν και Αγκάθα Κρίστι: Πέντε κλασικά «τούβλα», πολυσέλιδα και βαριά, που στηρίζουν το μακρύ ελληνικό καλοκαίρι μας.

Γράφει η Φανή Χατζή

Πέντε χορταστικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, βαρι...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Τι διαβάζουμε τώρα; Πέντε κλασικά «τούβλα» για ένα μακρύ αναγνωστικό καλοκαίρι

Ουγκό, Σταντάλ, Αν Μπροντέ, Αραγκόν και Αγκάθα Κρίστι: Πέντε κλασικά «τούβλα», πολυσέλιδα και βαριά, που στηρίζουν το μακρύ ελληνικό καλοκαίρι μας.

Γράφει η Φανή Χατζή

Πέντε χορταστικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, βαρι...

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις πρ...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ