baladeur

Για τη διττή ποιητική συλλογή του Δημήτρη Τ. Άναλι «Τα διάκενα του χρόνου και Πρελούδιο στο νέο κοσμικό ψύχος» (εκδ. Ιωλκός). Στην κεντρική εικόνα, ο Δημήτρης Τ. Άναλις (1962).

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Είναι αξιοθαύμαστη η προσήλωση, η εργατικότητα και η πολύπλευρη προσέγγιση της Αντιγόνης Βλαβιανού στα θέματα με τα οποία καταπιάνεται ως ερευνήτρια. Αλλά και η αφοσίωσή της στις προσωπικότητες που βρίσκονται πίσω από ένα έργο, στη μνήμη και την ανάδειξή τους. Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί και ο γαλλόφωνος Έλληνας ποιητής, πεζογράφος, δοκιμιογράφος, μεταφραστής και πολιτικός αναλυτής Δημήτρης Τ. Άναλις. Η Αντιγόνη Βλαβιανού έχει ήδη επιμεληθεί ένα αφιέρωμα στο έργο του για το περιοδικό Νέα Εστία (τχ. 1859, Οκτώβριος 2013), ένα για το περιοδικό Χάρτης (τχ. 47, Νοέμβριος 2022) και τώρα έχει φροντίσει την έκδοση της τελευταίας διττής ποιητικής συλλογής του Άναλι Τα διάκενα του χρόνου και Το Πρελούδιο στο νέο κοσμικό ψύχος από τις εκδόσεις Ιωλκός, μεταφράζοντάς την μαζί με τον Σπύρο Μοσκόβου, ενώ το Εισαγωγικό σημείωμα το υπογράφει η ίδια και το Επίμετρο η Τιτίκα Δημητρούλια.

Ένα βιβλίο που κατορθώνει τον σκοπό του

Το μικρό αυτό βιβλιαράκι των 65 σελίδων κατορθώνει τον σκοπό του: να μας συστήσει εκ νέου την ιδιαίτερη και ενδιαφέρουσα αυτή ποιητική προσωπικότητα και το έργο της που, αν και έχει αρκετές ιδιαιτερότητες, όχι μόνο μας συγκινεί έχοντας έναν σημαντικό βαθμό γοητείας, αλλά μπορεί με τα προφητικά του χαρακτηριστικά, να προσφέρει μια μορφή απάντησης σε διαρκώς ανοιχτά ερωτήματα, για τα οποία βλέπουμε ότι γίνεται προσπάθεια το τελευταίο χρονικό διάστημα να ξαναδοθούν «οριστικές» απαντήσεις με άρθρα, θεωρητικά κείμενα ή/και Συνέδρια. Ας δώσω πρώτα τις απαραίτητες πληροφορίες για όσους και όσες τυχόν δεν γνωρίζουν τον Δημήτρη Τ. Άναλι, προτού εξηγηθώ για το τελευταίο.

Δημήτρης Τ. Άναλις

Ο Δημήτρης Τ. Άναλις (1938-2012) σπούδασε νομικά και πολιτικές επιστήμες και έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του στην Ελβετία και τη Γαλλία. Εργάστηκε στον ελβετικό τύπο, τη γαλλική εφημερίδα Le Monde και το περιοδικό Nouvelles Littéraires. Υπήρξε συνεργάτης του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών και Ειδικός Σύμβουλος για ζητήματα Δυτικής Ευρώπης. Δημοσίευσε πολλές μελέτες και άρθρα γεωπολιτικού περιεχομένου. Από το λογοτεχνικό του έργο, εκ του οποίου το σημαντικότερο μέρος συνέγραψε στη γαλλική γλώσσα, έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά, εκτός από το προκείμενο βιβλίο, η ποιητική συλλογή του Άνθρωποι της άλλης όχθης (2006), η νουβέλα του Το άλλο βασίλειο (μτφρ. Οντέτ Βαρών, 2008), η αλληλογραφία του με τον Σύρο ποιητή Άδωνι Φιλία, Χρόνος και Φως (μτφρ. Μανώλη Πιμπλή, 2009) κ.ά.

Η ποίηση του Δημήτρη Τ. Άναλι πηγάζει, εκφράζει και τρέφεται από την αγωνία του χρόνου που διαφεύγει, από την ανάγκη μνημείωσης της στιγμής που χάνεται προτού προλάβουμε να τη γευτούμε, από τη θλίψη του ανερμήνευτου τέλους της ύπαρξης, από τον έρωτα ως νίκη επί της φθοράς, αλλά και ως βίωμα της οριακότητας, δηλαδή αρδεύεται και ανασαίνει την υγρασία του διαχρονικού ποιητικού μυστηρίου.

Είμαστε οι άνθρωποι της άλλης όχθης
Άνθρωποι που κανείς δεν μπορεί ν’ αγγίξει,
Ορατοί όμως και κοντινοί,

Το σώμα μας δεν έχει σταθερό περίγραμμα
Κι από το πρόσωπό μας μόνο το βλέμμα απομένει,
Γιατί από μας τους ίδιους μας απόδιωξαν
Και η αληθινή πατρίδα μας απαγορευμένη.
(Άνθρωποι της άλλης όχθης, μτφρ. Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ & Αντιγόνη Βλαβιανού, εκδ. Α. Α. Λιβάνη, 2006.)

Η ποίηση του Άναλι δεν αφίσταται του συλλογικού αισθήματος και της ιστορίας, αλλά αφουγκράζεται και αναζητά τον ήχο του μεγάλου βηματισμού όπως και το θρόισμα των απλών ανθρώπων εντός του.

Ωστόσο. Δεν πρόκειται για μια ποίηση με κώδικες μυστικούς και σκοτεινή αυτοπεριοριστική σήμανση, δεν πρόκειται δηλαδή για έναν μονήρη εγκλεισμό στα τείχη μιας τέχνης ναρκισσιστικής. Η ποίηση του Άναλι δεν αφίσταται του συλλογικού αισθήματος και της ιστορίας, αλλά αφουγκράζεται και αναζητά τον ήχο του μεγάλου βηματισμού όπως και το θρόισμα των απλών ανθρώπων εντός του.

[…] Τα όπλα ήταν σιωπηλά
Και οι άνθρωποι που πέθαιναν ομοίως.
Αλλά ήταν αληθινοί νεκροί.
Όταν δεν έμεινε κανένας ζωντανός –γιατί τα όπλα
αποτελείωναν από μόνα τους τούς τραυματίες– οι
νεκροί που είχαν γίνει αυτόματα σαν τα όπλα που τους σκότωσαν
σηκώθηκαν και ξανάπιασαν τα όπλα
ξανάρχισαν να ανταλλάσσουν πυροβολισμούς·
και οι σκιές τους (γιατί το σκοτάδι έπεφτε
όπως πάντα γοργό και αργοκίνητο)
αλληλοσκοτώνονταν κι αυτές με όπλα καμωμένα
από σκιές και κινούμενα από μια εξίσωση που
μόνο τα παιδιά μπορούν να λύσουν πάνω σε μια σκακιέρα.
(La minuterie du sommeil / Το χρονόμετρο του ύπνου, μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, Επίμετρο στο: Δ. Τ. Άναλις, Τα διάκενα του χρόνου και Το Πρελούδιο στο νέο κοσμικό ψύχος, Ιωλκός,2023, σσ. 50, 51)

[...] αφήνει τον ορίζοντα ελεύθερο στον αναγνώστη να νοηματοδοτήσει ξανά και ξανά, επανεγγράφοντας το δικό του προσωπικό βίωμα εντός του λόγου του ποιητή.

Κι αυτόν τον συνδυασμό της έκφρασης του ατομικού, αλλά και της εγγραφής του στον μεγάλο κύκλο των κοινωνικών του δηλώσεων το κατορθώνει χωρίς να εκπίπτει από το πεδίο «της γνήσιας λογοτεχνικότητας», δηλαδή από το χώρο εκείνο όπου η σαγηνευτική αρμονία των σιωπών αφήνει τον ορίζοντα ελεύθερο στον αναγνώστη να νοηματοδοτήσει ξανά και ξανά, επανεγγράφοντας το δικό του προσωπικό βίωμα εντός του λόγου του ποιητή.

[…] Κοίτα, πήραμε κιόλας τον δρόμο για μια
Νέα λησμονιά που θα κρατήσει αιώνες. Και
Ποικίλες ομιλίες κατευνασμού θα κατακλύσουν τον κόσμο
Μαζί με την κοφτερή ρομφαία εις το όνομα του καλού,
Της ελευθερίας και του ελέους.
(ό.π.,σ.36)

Τα διάκενα του χρόνου και Πρελούδιο στο νέο κοσμικό ψύχοςΗ Αντιγόνη Βλαβιανού που ανέλαβε, όπως προλογίζει η ίδια στο αφιέρωμα του Χάρτη (τχ. 47), «να (απο)καταστήσει [τον ποιητή] λιγότερο άγνωστο στους πολλούς και περισσότερο γνωστό στους κατά τι ή εν πολλοίς μυημένους», ισχυροποιεί, με τη σύστασή της αυτή, την επιβεβαίωση ότι η ποίηση μπορεί να εκφράσει την αγωνία μιας ολόκληρης εποχής χωρίς να χάσει τη μοναδικότητα του εαυτού, μπορεί να γίνει ένα διαχρονικό πεδίο όπου θα αναμετρηθούν οι πολυποίκιλες αναγνώσεις διαφορετικών εποχών χωρίς να χάσει ούτε στιγμή τη γειωμένη της γεύση, που αξιώνει και κατορθώνει την αισθητηριακή ολοκλήρωση χωρίς να αρνείται τα θραύσματα του εφήμερου.

Και κλείνω το σύντομο αυτό σημείωμα με στίχους που μακάρι να λειτουργήσουν ως συμβουλευτικές παραινέσεις προς τους νεότερους ποιητές και τις νεότερες ποιήτριες, των οποίων τα αυτιά ορισμένοι χαϊδεύουν με ολέθριο τρόπο: ότι δήθεν αρκεί απλώς να βιώνουν για να εκφράζονται ποιητικά, ότι αρκεί να έχουν μια στάση αντί-δρασης κι αυτό συνιστά από μόνο του ποιητική πράξη.

Γράψε γι’ αυτό που φεύγει κι αυτό που αναγγέλλεται
Σαν την απλή ζωή.
Γράψε
Για τον Άγνωστο φίλο που θα’ ρθει
Για τον χρόνο που ήταν αποπνικτικός
Αλλά μερικές φορές με καθαρό ουρανό τη νύχτα.
Γράψε
Για να μην επαναληφθείς
Για να μείνεις ακίνητος και να προχωρήσεις
Μες στη νύχτα των πόλεων και των πόντων
Και φυλάξου από τις ιδέες
Λατρεύουν υπερβολικά τον θάνατο.

Σού κόβεται η ανάσα, αλλά το μέγα ψύχος πλησιάζει.
(ό.π., σ. 40)


 * Η ΑΝΝΑ ΑΦΕΝΤΟΥΛΙΔΟΥ είναι ποιήτρια και φιλόλογος. Τελευταίο βιβλίο της, η μελέτη «Η οδυνηρή μνήμη της σάρκας – Ερωτικά ιχνηλατώντας την ποίηση του Κώστα Θ. Ριζάκη» (Εκδόσεις του Φοίνικα).

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το βάθος του κόσμου» του Νικηφόρου Βρεττάκου – Το ποιητικό όραμα ενός σπουδαίου ποιητή

«Το βάθος του κόσμου» του Νικηφόρου Βρεττάκου – Το ποιητικό όραμα ενός σπουδαίου ποιητή

Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό μια ιδιαίτερη έκδοση της ποιητικής συλλογής του Νικηφόρου Βρεττάκου «Το βάθος του κόσμου« (εκδ. Ποταμός).

Γράφει η Γεωργία Κακούρου-Χρόνη

Στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης...

«Emily Dickinson, Ποιήματα» (κριτική) – Το αργυρό χρονικό της μετάφρασης

«Emily Dickinson, Ποιήματα» (κριτική) – Το αργυρό χρονικό της μετάφρασης

Για το βιβλίο «Emily Dickinson, Ποιήματα» (εκλογή, προλεγόμενα, μετάφραση Κώστας Κουτσουρέλης, εκδ. Κίχλη). Κεντρική εικόνα: Η Σίνθια Νίξον υποδύεται την Έμιλυ Ντίκινσον στη βιογραφική ταινία του Τέρενς Ντέιβις «A Quier Passion». 

Γράφει η Γεωργία Τριανταφυλλίδου ...

«Ο θυρωρός των ημερών» της Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου (κριτική)

«Ο θυρωρός των ημερών» της Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου (κριτική)

Για την ποιητική συλλογή της Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου «Ο θυρωρός των ημερών» (εκδ. Κέδρος). Κεντρική εικόνα: He © Positi Negati.

Γράφει η Μαρίτα Παπαρούση

Στην ποιητική συλλογή ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

Στην Αίθουσα Τελετών του Δημαρχιακού Μεγάρου στην Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως (πρώην Πλατεία Κοτζιά), θα απονεμηθούν εφέτος, για δέκατη έβδομη χρονιά, τα βραβεία μυθιστορήματος «The Athens Prize for Literature» του περιοδικού (δε)κατα για το 2022. Η ανακοίνωση των νικητών και ταυτόχρονα η απονομή θα γίνουν την Πέμπτ...

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης διοργανώνουν χριστουγεννιάτικη γιορτή βιβλίου το Σάββατο 9 & την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου από τις 11:00 μέχρι και τις 19:00 στην οδό Θουκυδίδου 4, στην Πλάκα και υπόσχονται δύο μέρες γεμάτες με μουσική, κεράσματα, προτάσεις για δώρα και μεγάλες προσφορές.

Επιμέλεια: ...

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Από σήμερα (7/12) έως και την Κυριακή (10/12) οι εκδόσεις Ψυχογιός ετοιμάζουν μια χριστουγεννιάτικη γιορτή για μικρούς και μεγάλους στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης με bazaar βιβλίων, εκδηλώσεις και δράσεις για τα παιδιά. «Τίτλοι λογοτεχνίας για μικρούς και μεγάλους, bazaar βιβλίων, συναντήσεις με συγγραφείς & συναρπα...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορα...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Βιβλία για το σύγχρονο επιχειρείν: 5 επιλογές από πρόσφατες εκδόσεις

Βιβλία για το σύγχρονο επιχειρείν: 5 επιλογές από πρόσφατες εκδόσεις

Οι πρωτοπόροι των σημαντικών επιχειρήσεων του κόσμου, οι τρόποι να διαπραγματευόμαστε με αποτέλεσμα και πώς θα βρούμε αυτό που ψάχνουμε στον εργασιακό τομέα. Πέντε βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και μπορούν να μας κινητοποιήσουν. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ