baladeur

Για τη διττή ποιητική συλλογή του Δημήτρη Τ. Άναλι «Τα διάκενα του χρόνου και Πρελούδιο στο νέο κοσμικό ψύχος» (εκδ. Ιωλκός). Στην κεντρική εικόνα, ο Δημήτρης Τ. Άναλις (1962).

Γράφει η Άννα Αφεντουλίδου

Είναι αξιοθαύμαστη η προσήλωση, η εργατικότητα και η πολύπλευρη προσέγγιση της Αντιγόνης Βλαβιανού στα θέματα με τα οποία καταπιάνεται ως ερευνήτρια. Αλλά και η αφοσίωσή της στις προσωπικότητες που βρίσκονται πίσω από ένα έργο, στη μνήμη και την ανάδειξή τους. Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί και ο γαλλόφωνος Έλληνας ποιητής, πεζογράφος, δοκιμιογράφος, μεταφραστής και πολιτικός αναλυτής Δημήτρης Τ. Άναλις. Η Αντιγόνη Βλαβιανού έχει ήδη επιμεληθεί ένα αφιέρωμα στο έργο του για το περιοδικό Νέα Εστία (τχ. 1859, Οκτώβριος 2013), ένα για το περιοδικό Χάρτης (τχ. 47, Νοέμβριος 2022) και τώρα έχει φροντίσει την έκδοση της τελευταίας διττής ποιητικής συλλογής του Άναλι Τα διάκενα του χρόνου και Το Πρελούδιο στο νέο κοσμικό ψύχος από τις εκδόσεις Ιωλκός, μεταφράζοντάς την μαζί με τον Σπύρο Μοσκόβου, ενώ το Εισαγωγικό σημείωμα το υπογράφει η ίδια και το Επίμετρο η Τιτίκα Δημητρούλια.

Ένα βιβλίο που κατορθώνει τον σκοπό του

Το μικρό αυτό βιβλιαράκι των 65 σελίδων κατορθώνει τον σκοπό του: να μας συστήσει εκ νέου την ιδιαίτερη και ενδιαφέρουσα αυτή ποιητική προσωπικότητα και το έργο της που, αν και έχει αρκετές ιδιαιτερότητες, όχι μόνο μας συγκινεί έχοντας έναν σημαντικό βαθμό γοητείας, αλλά μπορεί με τα προφητικά του χαρακτηριστικά, να προσφέρει μια μορφή απάντησης σε διαρκώς ανοιχτά ερωτήματα, για τα οποία βλέπουμε ότι γίνεται προσπάθεια το τελευταίο χρονικό διάστημα να ξαναδοθούν «οριστικές» απαντήσεις με άρθρα, θεωρητικά κείμενα ή/και Συνέδρια. Ας δώσω πρώτα τις απαραίτητες πληροφορίες για όσους και όσες τυχόν δεν γνωρίζουν τον Δημήτρη Τ. Άναλι, προτού εξηγηθώ για το τελευταίο.

Δημήτρης Τ. Άναλις

Ο Δημήτρης Τ. Άναλις (1938-2012) σπούδασε νομικά και πολιτικές επιστήμες και έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του στην Ελβετία και τη Γαλλία. Εργάστηκε στον ελβετικό τύπο, τη γαλλική εφημερίδα Le Monde και το περιοδικό Nouvelles Littéraires. Υπήρξε συνεργάτης του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών και Ειδικός Σύμβουλος για ζητήματα Δυτικής Ευρώπης. Δημοσίευσε πολλές μελέτες και άρθρα γεωπολιτικού περιεχομένου. Από το λογοτεχνικό του έργο, εκ του οποίου το σημαντικότερο μέρος συνέγραψε στη γαλλική γλώσσα, έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά, εκτός από το προκείμενο βιβλίο, η ποιητική συλλογή του Άνθρωποι της άλλης όχθης (2006), η νουβέλα του Το άλλο βασίλειο (μτφρ. Οντέτ Βαρών, 2008), η αλληλογραφία του με τον Σύρο ποιητή Άδωνι Φιλία, Χρόνος και Φως (μτφρ. Μανώλη Πιμπλή, 2009) κ.ά.

Η ποίηση του Δημήτρη Τ. Άναλι πηγάζει, εκφράζει και τρέφεται από την αγωνία του χρόνου που διαφεύγει, από την ανάγκη μνημείωσης της στιγμής που χάνεται προτού προλάβουμε να τη γευτούμε, από τη θλίψη του ανερμήνευτου τέλους της ύπαρξης, από τον έρωτα ως νίκη επί της φθοράς, αλλά και ως βίωμα της οριακότητας, δηλαδή αρδεύεται και ανασαίνει την υγρασία του διαχρονικού ποιητικού μυστηρίου.

Είμαστε οι άνθρωποι της άλλης όχθης
Άνθρωποι που κανείς δεν μπορεί ν’ αγγίξει,
Ορατοί όμως και κοντινοί,

Το σώμα μας δεν έχει σταθερό περίγραμμα
Κι από το πρόσωπό μας μόνο το βλέμμα απομένει,
Γιατί από μας τους ίδιους μας απόδιωξαν
Και η αληθινή πατρίδα μας απαγορευμένη.
(Άνθρωποι της άλλης όχθης, μτφρ. Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ & Αντιγόνη Βλαβιανού, εκδ. Α. Α. Λιβάνη, 2006.)

Η ποίηση του Άναλι δεν αφίσταται του συλλογικού αισθήματος και της ιστορίας, αλλά αφουγκράζεται και αναζητά τον ήχο του μεγάλου βηματισμού όπως και το θρόισμα των απλών ανθρώπων εντός του.

Ωστόσο. Δεν πρόκειται για μια ποίηση με κώδικες μυστικούς και σκοτεινή αυτοπεριοριστική σήμανση, δεν πρόκειται δηλαδή για έναν μονήρη εγκλεισμό στα τείχη μιας τέχνης ναρκισσιστικής. Η ποίηση του Άναλι δεν αφίσταται του συλλογικού αισθήματος και της ιστορίας, αλλά αφουγκράζεται και αναζητά τον ήχο του μεγάλου βηματισμού όπως και το θρόισμα των απλών ανθρώπων εντός του.

[…] Τα όπλα ήταν σιωπηλά
Και οι άνθρωποι που πέθαιναν ομοίως.
Αλλά ήταν αληθινοί νεκροί.
Όταν δεν έμεινε κανένας ζωντανός –γιατί τα όπλα
αποτελείωναν από μόνα τους τούς τραυματίες– οι
νεκροί που είχαν γίνει αυτόματα σαν τα όπλα που τους σκότωσαν
σηκώθηκαν και ξανάπιασαν τα όπλα
ξανάρχισαν να ανταλλάσσουν πυροβολισμούς·
και οι σκιές τους (γιατί το σκοτάδι έπεφτε
όπως πάντα γοργό και αργοκίνητο)
αλληλοσκοτώνονταν κι αυτές με όπλα καμωμένα
από σκιές και κινούμενα από μια εξίσωση που
μόνο τα παιδιά μπορούν να λύσουν πάνω σε μια σκακιέρα.
(La minuterie du sommeil / Το χρονόμετρο του ύπνου, μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, Επίμετρο στο: Δ. Τ. Άναλις, Τα διάκενα του χρόνου και Το Πρελούδιο στο νέο κοσμικό ψύχος, Ιωλκός,2023, σσ. 50, 51)

[...] αφήνει τον ορίζοντα ελεύθερο στον αναγνώστη να νοηματοδοτήσει ξανά και ξανά, επανεγγράφοντας το δικό του προσωπικό βίωμα εντός του λόγου του ποιητή.

Κι αυτόν τον συνδυασμό της έκφρασης του ατομικού, αλλά και της εγγραφής του στον μεγάλο κύκλο των κοινωνικών του δηλώσεων το κατορθώνει χωρίς να εκπίπτει από το πεδίο «της γνήσιας λογοτεχνικότητας», δηλαδή από το χώρο εκείνο όπου η σαγηνευτική αρμονία των σιωπών αφήνει τον ορίζοντα ελεύθερο στον αναγνώστη να νοηματοδοτήσει ξανά και ξανά, επανεγγράφοντας το δικό του προσωπικό βίωμα εντός του λόγου του ποιητή.

[…] Κοίτα, πήραμε κιόλας τον δρόμο για μια
Νέα λησμονιά που θα κρατήσει αιώνες. Και
Ποικίλες ομιλίες κατευνασμού θα κατακλύσουν τον κόσμο
Μαζί με την κοφτερή ρομφαία εις το όνομα του καλού,
Της ελευθερίας και του ελέους.
(ό.π.,σ.36)

Τα διάκενα του χρόνου και Πρελούδιο στο νέο κοσμικό ψύχοςΗ Αντιγόνη Βλαβιανού που ανέλαβε, όπως προλογίζει η ίδια στο αφιέρωμα του Χάρτη (τχ. 47), «να (απο)καταστήσει [τον ποιητή] λιγότερο άγνωστο στους πολλούς και περισσότερο γνωστό στους κατά τι ή εν πολλοίς μυημένους», ισχυροποιεί, με τη σύστασή της αυτή, την επιβεβαίωση ότι η ποίηση μπορεί να εκφράσει την αγωνία μιας ολόκληρης εποχής χωρίς να χάσει τη μοναδικότητα του εαυτού, μπορεί να γίνει ένα διαχρονικό πεδίο όπου θα αναμετρηθούν οι πολυποίκιλες αναγνώσεις διαφορετικών εποχών χωρίς να χάσει ούτε στιγμή τη γειωμένη της γεύση, που αξιώνει και κατορθώνει την αισθητηριακή ολοκλήρωση χωρίς να αρνείται τα θραύσματα του εφήμερου.

Και κλείνω το σύντομο αυτό σημείωμα με στίχους που μακάρι να λειτουργήσουν ως συμβουλευτικές παραινέσεις προς τους νεότερους ποιητές και τις νεότερες ποιήτριες, των οποίων τα αυτιά ορισμένοι χαϊδεύουν με ολέθριο τρόπο: ότι δήθεν αρκεί απλώς να βιώνουν για να εκφράζονται ποιητικά, ότι αρκεί να έχουν μια στάση αντί-δρασης κι αυτό συνιστά από μόνο του ποιητική πράξη.

Γράψε γι’ αυτό που φεύγει κι αυτό που αναγγέλλεται
Σαν την απλή ζωή.
Γράψε
Για τον Άγνωστο φίλο που θα’ ρθει
Για τον χρόνο που ήταν αποπνικτικός
Αλλά μερικές φορές με καθαρό ουρανό τη νύχτα.
Γράψε
Για να μην επαναληφθείς
Για να μείνεις ακίνητος και να προχωρήσεις
Μες στη νύχτα των πόλεων και των πόντων
Και φυλάξου από τις ιδέες
Λατρεύουν υπερβολικά τον θάνατο.

Σού κόβεται η ανάσα, αλλά το μέγα ψύχος πλησιάζει.
(ό.π., σ. 40)


 * Η ΑΝΝΑ ΑΦΕΝΤΟΥΛΙΔΟΥ είναι ποιήτρια και φιλόλογος. Τελευταίο βιβλίο της, η μελέτη «Η οδυνηρή μνήμη της σάρκας – Ερωτικά ιχνηλατώντας την ποίηση του Κώστα Θ. Ριζάκη» (Εκδόσεις του Φοίνικα).

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σκοτεινός καθρέφτης» του Νίκου Λάζαρη (κριτική) – Μια ευσύνοπτη ελεγεία αδελφικής αγάπης

«Σκοτεινός καθρέφτης» του Νίκου Λάζαρη (κριτική) – Μια ευσύνοπτη ελεγεία αδελφικής αγάπης

Για την ποιητική συλλογή του Νίκου Λάζαρη «Σκοτεινός καθρέφτης» (εκδ. Κουκκίδα). Κεντρική εικόνα: © Peter H (Pixabay).

Γράφει ο Αντώνης Μακρυδημήτρης

Ι

Εισα...

«Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» της Λουίζ Γκλικ (κριτική)

«Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» της Λουίζ Γκλικ (κριτική)

Για τη συλλογή δοκιμίων της Λουίζ Γκλικ [Louise Glück] «Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» (μτφρ. Γιώργος Λαμπράκος, εκδ. Στερέωμα). Στην κεντρική εικόνα, η Λουίζ Γκλικ.

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

Τη Λουίζ Γ...

«Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» του Αλέξη Ζήρα (κριτική)

«Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» του Αλέξη Ζήρα (κριτική)

Για το δοκίμιο του Αλέξη Ζήρα «Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» (εκδ. Θράκα). Στην κεντρική εικόνα, η ποιήτρια Λύντια Στεφάνου στο σπίτι της ζωγράφου Νέλλης Ανδρικοπούλου (1948).

Γράφει η Χλόη Κουτσουμπέλη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Το πρώτο επεισόδιο της εκπομπής «Βίος και Πολιτεία» μεταδόθηκε ζωντανά την Παρασκευή και βρίσκεται ήδη στον «αέρα» του διαδικτύου. Μια πρωτοβουλία του μεγαλύτερου και πιο εν...

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Σε συνέντευξή της στο American Booksellers Association, η Βόσνια συγγραφέας Lana Bastašić μίλησε για το βιβλίο της «Πιάσε το λαγό», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg, σε μετάφραση Ισμήνης Ραντούλοβιτς.

Επιμέλεια: Book Press

...
Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ