lykos dioni kentriki

Για την ποιητική συλλογή της Διώνης Δημητριάδου «Παλίμψηστη του Λύκου μου μορφή» (εκδ. ΑΩ). Κεντρική εικόνα: Γκραβούρα του 1589 του Ολλανδού Hendrick Goltzius, στην οποία εικονίζεται ο Λυκάων να μεταμορφώνεται σε λύκο.

Της Δέσποινας Καϊτατζή-Χουλιούμη

Η Διώνη Δημητριάδου στην τρίτη ποιητική συλλογή της με τίτλο Παλίμψηστη του Λύκου μου μορφή στοχάζεται και πάλι τα δύσκολα και δισεπίλυτα της ζωής, την ασχήμια και την αγριότητα του μέσα και του γύρω μας, εστιάζοντας κυρίως στο σκοτεινό του ψυχισμού μας και στη μοναξιά και την αγριότητα του κόσμου του σύγχρονου ανθρώπου μπροστά στην οποία η αγριότητα της ζούγκλας ωχριά. Το καλαίσθητο εξώφυλλο κοσμείται από το «Head of a girl», του Leonardo da Vinci, για κάποιους το «πιο όμορφο σχέδιο στον κόσμο», σε αντιπαράθεση αλλά και αντίστιξη με την ανθρώπινη ασχήμια.

Ο Λύκος αρχετυπική έννοια του κακού από τη μυθολογία μέχρι σήμερα, με κάποιες λογοτεχνικές προσπάθειες, ειδικά στην παιδική λογοτεχνία, ανατροπής του στερεότυπου του κακού λύκου. Στη μυθολογία υπάρχει και το αρχέτυπο της Λύκαινας Λούπα που θήλασε τους Ρωμύλο & Ρώμο, τους ιδρυτές της Ρώμης και του πολιτισμού της, που ίσως δεν θα επιβίωναν χωρίς τη φροντίδα της.

Το ύφος της Δημητριάδου χαρακτηρίζεται από καθαρότητα, από ήθος και πρόθεση ενδοσκοπικής καταβύθισης, από κοινωνική ευαισθησία και βαθιά έγνοια για το συλλογικό καλό, ανησυχία και αδιέξοδο – ύφος στοχαστικό με πλούσιο διακείμενο. Ο λόγος λιτός κι απέριττος, με εικονοπλασία και μεταφορές, πεζόμορφος ή σε ελεύθερο στίχο και ρυθμό που πηγάζει από τη δημοτική ποίηση και αγγίζει τον αναγνώστη. Λόγος με ποιητική πύκνωση που εκφέρεται με αιχμηρότητα και αυστηρή ευθυκρισία προς τον εαυτό και τον Άλλον.

Ο λόγος λιτός κι απέριττος, με εικονοπλασία και μεταφορές, πεζόμορφος ή σε ελεύθερο στίχο και ρυθμό που πηγάζει από τη δημοτική ποίηση και αγγίζει τον αναγνώστη. Λόγος με ποιητική πύκνωση που εκφέρεται με αιχμηρότητα και αυστηρή ευθυκρισία προς τον εαυτό και τον Άλλον.

Στο κομβικό ποίημα «Παλίμψηστη του Λύκου μου μορφή», απ’ όπου και το τίτλος της συλλογής, η ποιήτρια αναζητά τον άνθρωπο ανάμεσα στον θεό και το θηρίο και προσπαθεί να μας υποψιάσει για το ανάπηρο και λειψό από ήθος ποίημα και τον ενδεχόμενο κίνδυνο δίχως λόγο και ήθος να οδηγηθούμε στον πολιτισμικό θάνατο και στην αυτοκαταστροφή.

Η συλλογή αποτελείται από τριάντα τρία ποιήματα (κάποια με επιμέρους ποιήματα), μεταξύ των οποίων τα εννιά είναι πεζόμορφα περάσματα του Λύκου που λειτουργούν ως πόρτες στις ενδοψυχικές αναζητήσεις και ως γέφυρες ενοτήτων, ενώ τα τρία αποτελούν ρήσεις προφητείας, τα οποία έχουν για τίτλο την αρίθμησή τους.

Dioni dimitriadou
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Iστορία-Aρχαιολογία στο ΕΚΠΑ και δίδαξε σε δημόσια λύκεια ως φιλόλογος. Γράφει ποιήματα αλλά και πεζά (λογοτεχνικά και δοκιμιακά), κάνει επιμέλειες εκδόσεων και δημοσιεύει άρθρα κριτικής λογοτεχνίας. Έχει εκδώσει οκτώ βιβλία (πεζογραφίας, ποίησης και δοκιμιογραφίας) και έχει συμμετάσχει σε συλλογικές εκδόσεις, ενώ ποιήματά της και πεζά έχουν δημοσιευθεί σε λογοτεχνικά περιοδικά. Συντονίζει τη Λέσχη Ανάγνωσης της Δημοτικής Βιβλιοθήκης της Αγίας Παρασκευής. Διατηρεί στο διαδίκτυο το λογοτεχνικό ιστολόγιο (blog) «Με ανοιχτά βιβλία».
 

Ο Λύκος της Δημητριάδου ως άλλος λυκάνθρωπος, Λύκος της στέπας παλεύει ν’ αποκτήσει αυτογνωσία, να πετύχει ισορροπία ανάμεσα στο προσωπικό και το διαπροσωπικό, καθώς και τον περιβάλλοντα κόσμο, ανάμεσα στο πνευματικό και την ανθρώπινη εγγύτητα, ωστόσο τα εννιά περάσματα καταδεικνύουν και καταγράφουν την ατέρμονη μοναξιά και απελπισία του, την ανελέητη αγριότητα όχι μόνο του ανθρώπου και του τόπου του, αλλά ακόμη και του ίδιου του θεού του. Ο Λύκος άλλοτε μένει άναυδος, άλλοτε φοβάται και θυμώνει απεκδύοντας τον Λυκάνθρωπο μέσα μας και γύρω μας.

Οι τρεις προφητείας ρήσεις: «Στάλα νερό δεν προνοήσαμε / σε άδεια πιθάρια θα μας θάψουν» (σ. 16), «για όλο το αίμα που θα πνίξει / όσους λαθέψανε γυρεύοντας αναίτια τη φυγή» (σ. 36) και «Τρισέρημος / μονήρης εν τω βίω / αποσυνάγωγος των θλίψεων / ο μόνος εν ζωή αμαρτωλός» (σ. 57), σκιαγραφούν τη δυστοπία της ανθρώπινης πραγματικότητας.

Η συλλογή περιέχει ποιήματα ποιητικής που αγγίζουν ζωτικά θέματα, τίθενται ερωτήματα και δίνουν το στίγμα της θεώρησης της ποιήτριας όπως στο ποίημα «Σπαρμένο νάρκες το τοπίο», που παραθέτουμε στο τέλος.

Όλα τα ποιήματα φέρουν τίτλο εκτός από το τελευταίο που είναι άτιτλο, πριν από το οποίο παρεμβάλλεται μια κενή σελίδα. Εύλογο το ερώτημα γιατί να παρεμβάλλεται η κενή σελίδα. Ενδέχεται να παραπέμπει στη σιωπή των αμνών, να συμβολίζει την ποιητική σιωπή ίσως ή μάλλον το κενό. Το δε τελευταίο ποίημα λες και αφορά σε έναν εκτός συλλογής επιλογικό διάλογο του Λύκου με το ποιητικό υποκείμενο, όπου το ερώτημα του ποιητικού υποκειμένου εκφράζει αμυντικό θυμό και κάποια αντίσταση.

Σκιαγραφεί το σκοτεινό στον ανθρώπινο ψυχισμό και στον κόσμο του με πολύ ζοφερά χρώματα, σε βαθμό που το χρώμα χάνεται. Η ποιητική συλλογή αφορά την ανάγκη έκφρασης της υπαρξιακής αγωνίας και της έγνοιας για τα ανθρώπινα...

Η Διώνη Δημητριάδου αφήνει στην άκρη τη λίμπιντο, το ένστικτο ζωής και εστιάζει σχεδόν αποκλειστικά στο ένστικτο θανάτου του ψυχισμού μας. Παράλληλα ανοίγει κάποια αναλαμπή με την αναφορά στην παιδική ηλικία και τα ποιήματα ποιητικής. Σκιαγραφεί το σκοτεινό στον ανθρώπινο ψυχισμό και στον κόσμο του με πολύ ζοφερά χρώματα, σε βαθμό που το χρώμα χάνεται. Η ποιητική συλλογή αφορά την ανάγκη έκφρασης της υπαρξιακής αγωνίας και της έγνοιας για τα ανθρώπινα του ποιητικού υποκειμένου και την ανάγκη ανάδρασης, την προσπάθεια αυτογνωσίας και αυτοσυνειδησίας, προσπάθεια αφύπνισης ίσως και αντίδρασης ή έστω αντίστασης απέναντι στον εσωτερικό λύκο μας. Τα αισθήματα ενοχής και συνευθύνης βαραίνουν όλους μας. Υπό αυτήν την έννοια το επιλογικό ποίημα μπορεί να εκληφθεί ως κάποια άμυνα και αντίσταση στον εσωτερικό μας Λύκο, καθώς όλα από εκεί ξεκινούν και μετά απλώνονται και στις κοινωνικές συλλογικότητες.

Χρειάζεται ψυχικό σθένος για ν’ αντέξει κανείς να ανασκαλέψει και να γράψει για εκφάνσεις του πραγματικού λύκου μέσα μας και γύρω μας. Το ψυχικό φορτίο που επωμίζεται η ποιήτρια πάει τους συνειρμούς μου στον ρωμαϊκό μύθο. Θα μπορούσαμε ίσως να υποθέσουμε ότι η ποίηση λειτουργεί ως πνευματική τροφός- ιχνηλάτης στην αναζήτηση ενόρασης του εαυτού και του κόσμου μας. Δηλαδή η ποίηση σε ρόλο πνευματικής τροφού, σε αντιστοιχία με τη Λύκαινα Λούπα-τροφό των Ρωμύλου & Ρώμου, μια ελάχιστη προσπάθεια, ένα ελάχιστο ταρακούνημα μπρος στον καθρέφτη μας, μια κάποια ελάχιστη αντίδραση, μια κάποια αντίσταση, ένα κάποιο φρένο στα ζοφερά... αιθεροβάμων θα μου πείτε, καθώς επικρατεί η άποψη πως η ποίηση δεν μπορεί να αλλάξει τίποτε... αλλά ποιος ξέρει... Θεωρούμε ότι η όποια ελάχιστη έστω αλλαγή θα μπορούσε να αρχίσει παλεύοντας πρωτίστως για την αλλαγή μέσα μας κι αυτό μπορεί να γίνει μέσα από τη γνώση, τη βιωμένη εμπειρία και τη μνήμη, μέσα από ψυχοθεραπευτικές διεργασίες αλλά και μέσα από το άγγιγμα και τα ελέη της ποίησης και της αναζήτησής της στη γραφή, στην ανάγνωση και στη ζωή.

* Η ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΪΤΑΤΖΗ-ΧΟΥΛΙΟΥΜΗ είναι κλινικός ψυχολόγος (Msc) και μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης (ΕΛΘ). Τελευταίο της βιβλίο, η ποιητική συλλογή «Όλα σιγούν εκκωφαντικά ηχούν ακατάληπτα» (εκδ. Ρώμη).


dioni exΠαλίμψηστη του Λύκου μου μορφή
ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ
ΑΩ 2021
Σελ. 64, τιμή εκδότη €11,66

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΔΙΩΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ

 

 

 

 

 


ΣΠΑΡΜΕΝΟ ΝΑΡΚΕΣ ΤΟ ΤΟΠΙΟ

«Καθώς εισέρχεσαι στον χώρο τον ιερό
– μια που φωνές πολύ πιο πριν απ’ τη δική σου
καθαγιασμένο τον ορίσανε –
προσέχεις πολύ τα βήματά σου
μήπως βρεθούν επί πτωμάτων
κάποια απειλή κάτω απ’ το πέλμα
νιώθεις κρυφά να σε ταράζει
κι έτσι μετέωρος
αφήνεσαι στο τυχερό ή άτυχό σου βήμα
όσοι σε δουν δεν νιώθουν δεν νοούν
σε ναρκοπέδιο πως βρίσκεσαι
γι’ αυτό σε λοιδορούν για άτολμο
μα σου χρεώνουν και σκέψεις δολερές
γι’ αυτό καλύτερα λες
εδώ να σείομαι αθώος στην οδύνη μου
παρά να υπηρετώ αφεντάδες τάχα υψιπετείς
που ορέγονται να σπέρνουν νάρκες
αφήνοντας το ποίημα ατελές
όχι στον στίχο μα στο ήθος».

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Emily Dickinson, Ποιήματα» (κριτική) – Το αργυρό χρονικό της μετάφρασης

«Emily Dickinson, Ποιήματα» (κριτική) – Το αργυρό χρονικό της μετάφρασης

Για το βιβλίο «Emily Dickinson, Ποιήματα» (εκλογή, προλεγόμενα, μετάφραση Κώστας Κουτσουρέλης, εκδ. Κίχλη). Κεντρική εικόνα: Η Σίνθια Νίξον υποδύεται την Έμιλυ Ντίκινσον στη βιογραφική ταινία του Τέρενς Ντέιβις «A Quier Passion». 

Γράφει η Γεωργία Τριανταφυλλίδου ...

«Ο θυρωρός των ημερών» της Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου (κριτική)

«Ο θυρωρός των ημερών» της Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου (κριτική)

Για την ποιητική συλλογή της Ευτυχίας-Αλεξάνδρας Λουκίδου «Ο θυρωρός των ημερών» (εκδ. Κέδρος). Κεντρική εικόνα: He © Positi Negati.

Γράφει η Μαρίτα Παπαρούση

Στην ποιητική συλλογή ...

«Η χαμηλόφωνη τόλμη» (κριτική): Έξι γυναίκες φιλόλογοι ανθολογούν έξι λυρικές ποιήτριες του 20ου αιώνα

«Η χαμηλόφωνη τόλμη» (κριτική): Έξι γυναίκες φιλόλογοι ανθολογούν έξι λυρικές ποιήτριες του 20ου αιώνα

Για την ανθολογία «Η χαμηλόφωνη τόλμη» (εκδ. Νίκας). Κεντρική εικόνα: πίνακας του Τζον Γουίλιαμ Γουότερχαουζ εμπνευσμένος από ποίημα του Άλφρεντ Τέννυσον.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ποιητές που τους σάρωσε η λήθη. Στίχοι που ντύθηκαν την απώλειά τους. Α...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...
Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Ακολουθεί επιμνημόσυνο κείμενο του Αλέξη Ζήρα, πρώην Προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, για τον Βασίλη Βασιλικό.

Ένας αποχαιρετισμός στον Βασίλη Βασιλικό

Για πολλά χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970 ως το κλείσιμο...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

12 βιβλία που μας φέρνουν κοντά στην επιστήμη: Από την Τεχνητή Νοημοσύνη στα Φράκταλ, από τον Χρόνο στους Αλγόριθμους

Είναι βιβλία που φέρνουν τις επιστήμες (κυρίως θετικές) πιο κοντά μας και τις κάνουν πιο εύληπτες και γοητευτικές. Επιλέγουμε ορισμένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. Κεντρική εικόνα: Ο Ράσελ Κρόου, ως ο μαθηματικός Τζον Νας, στην ταινία «Ενας υπέροχος άνθρωπος», του Ρον Χάουαρντ.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ