alt

Του Γιώργου Βέη

«Η κοινωνία εδράζεται σε ένα κοινό σφάλμα σε ένα έγκλημα που διαπράχθηκε από κοινού». Σίγκμουντ Φρόιντ

Έχει ειπωθεί με την ανάλογη μάλιστα έμφαση ότι για τον Σίγκμουντ Φρόιντ «ο άνθρωπος είναι πραγματικά μια δαρβίνεια παραλλαγή, καταδικασμένη να παράγει πολιτισμό, ένας «λύκος» που πρέπει να ευχόμαστε να εξημερωθεί. Για να περισωθούν οι πολιτισμικές αξίες, ο λύκος πρέπει ν’ αφήσει την αυθεντικότητά του να γίνει απουσία και μνήμη, δηλαδή γλώσσα και συνείδηση. Είναι αλήθεια, πως η αμερικανική έκδοση της φροϋδικής ορθοδοξίας, μιαν ηρωική έξοδο προς τις καταναλωτικές υποσχέσεις του Νέου Κόσμου και κρατημένη μακριά απ΄ τα ευρωπαϊκά οντολογικά προβλήματα, δογματοποίησε τις προσαρμοστικές αρετές της συνείδησης και βρήκε στον ρεαλισμό του «Εγώ» το θεραπευτικό πασπαρτού τη» (Ιδέτε Μάριος Μαρκίδης, Η ψυχανάλυση του διχασμένου υποκειμένου, εκδόσεις Έρασμος, 1980, σ. 77 επ.).

Υπομνηματίζοντας και αναστηλώνοντας το φροϊδικό καταπίστευμα, ο Ζακ Λακάν ανανεώνει το ενδιαφέρον μας για την υπόθεση κυρίως της χαρτογράφησης του ασυνειδήτου. 

Ο Ζακ Λακάν (1901 -1981) εργάζεται, ως γνωστόν, πυρετωδώς επί δεκαετίες στους αντίποδες ακριβώς αυτής της πράξης-θεώρησης των πραγμάτων. Η καταδήλωσή του είναι χαρακτηριστική της όλης πρόθεσής του: «Η ψυχανάλυση δεν είναι ούτε μια Weltanschauung, ούτε μια φιλοσοφία που διατείνεται ότι δίνει το κλειδί του σύμπαντος. Διέπεται από μια στόχευση ειδική που είναι ιστορικά καθορισμένη από την επεξεργασία της έννοιας του υποκειμένου. Θέτει αυτή την έννοια με τρόπο καινούργιο, οδηγώντας πάλι το υποκείμενο στη σημαίνουσα εξάρτησή του». (Βλ. Ζακ Λακάν, Το σεμινάριο, Βιβλίο ΧΙ, Οι τέσσερις θεμελιακές έννοιες της ψυχανάλυσης, 1964, μετάφραση: Ανδρομάχη Σκαρπαλέζου, τελική ανάγνωση: Γιώργος Χειμωνάς, εκδόσεις Ράππα, 1977.) Υπομνηματίζοντας και αναστηλώνοντας το φροϊδικό καταπίστευμα, ο Ζακ Λακάν ανανεώνει το ενδιαφέρον μας για την υπόθεση κυρίως της χαρτογράφησης του ασυνειδήτου. Είναι αυτό ακριβώς το οποίο έναν αιώνα πριν ο Αρθούρος Σοπενχάουερ, σε μια όντως εντυπωσιακή στιγμή έκλαμψης της ανθρώπινης σκέψης, είχε βαφτίσει «Wille», ήτοι «Βούληση». Τα σεμινάριά του Ζακ Λακάν, όπως τα διέσωσε η φροντίδα του Ζακ-Αλέν Μιλέρ, είναι εκ παραλλήλου τα διαχρονικά αποτυπώματα αυτής της έμμονης πορείας προς την διοργάνωση της γλώσσας της δικής του αλήθειας.

lacanΑν στο Encore (αλλά και δυνητικά En corps, δηλαδή Εν σώματι) /Ακόμη, εικοστό κατά σειρά σεμινάριο, το οποίο εκδόθηκε το 1975, μαθαίνουμε ότι εν τέλει «η αγάπη είναι ανέφικτη, και η σεξουαλική σχέση βυθίζεται στο μη νόημα, πράγμα όμως που δεν μειώνει καθόλου το ενδιαφέρον που πρέπει να έχουμε για τον Άλλον» και ότι τα σημαίνον άντρας ή το σημαίνον γυναίκα, θα είναι πάντα επιθυμητά, αναδυόμενα μαζί με την ίδια την ανάδυση του γλωσσικού μας οργάνου, το οφείλουμε, μεταξύ άλλων, σε μια ιδιάζουσα ανάλυση, ιδιαίτερο στοιχείο της οποίας είναι η κρατυλική επανερμηνεία και επανεξέταση κρισίμων όρων και τύπων τόσο της καθημερινής ζωής, όσο και του ακαδημαϊκού βίου εν γένει. Βεβαίως «στα σεμινάρια εκφέρεται ο προτρεπτικός λόγος – που είναι συνυφασμένος με υπαινιγμούς, επιστημονικούς ή λογοτεχνικούς στολισμούς, λίβελους και μια προσπάθεια αποδόμησης της δόξας […] Είναι μονόλογοι που παίρνουν το σχήμα διαλόγων στους οποίους δε γίνονται παραχωρήσεις στους συμβατικούς κανόνες της ευγένειας […] Είναι αλήθεια ότι τα σεμινάρια απευθύνονται στους αναλυτές και στους αναλυόμενους. Θα μπορούσαμε λοιπόν να υποθέσουμε ότι υπάρχει ο «κλειστός εσωτερικός κύκλος» που χαρακτηρίζει την εσωτερική διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών σχολών […] Υπάρχει λοιπόν στον Λακάν όπως και στον Αριστοτέλη μια εσωτερική και μια εξωτερική διδασκαλία, καθώς επίσης η διάκριση ανάμεσα στον προφορικό και στον γραπτό λόγο. Αλλά στην περίπτωση του Λακάν οι σχέσεις της μιας διάκρισης με την άλλη έχει αντιστραφεί». (Βλ. Ζαν-Κλωντ Μιλνέρ, Το κρυστάλλινο έργο, Ο Λακάν, η επιστήμη, η φιλοσοφία, μετάφραση από το πρωτότυπο: Γιάννης Οικονόμου, εκδόσεις Κέδρος, σελ. 68 επ.). Οι απρόοπτοι αναγραμματισμοί, οι αιφνιδιαστικές παρετυμολογίες, τα παράδοξα έως και ακατανόητα συμπεράσματα εξίσου δυσνόητων θεωρημάτων, συχνά αυστηρής μαθηματικής υφής, οι ακραίοι εννοιολογικοί διασκελισμοί, τα ευφυέστατα λογοπαίγνια, τα σκιρτήματα των συλλαβών, το κρυφτούλι με τα ομόφωνα, η προσφυγή στη θεωρία των συνόλων για να αποδώσει μιαν πρωτογενή ψυχαναλυτική εκδοχή, οι σωρείες των νεολογισμών, που καταθέτει και στο έργο του αυτό ο Ζακ Λακάν δεν είναι ακριβώς παιχνίδια μιας αχαλίνωτης ρητορικής δεινότητας ενός αενάως παραληρούντος Εγώ, αλλά τομές, κοψίδια και μνημεία λόγου Ερημίας.

Πρόκειται για ένα εξαιρετικά αποκαλυπτικό λάθος, το οποίο του είχε διαφύγει σε ένα ερωτικό του γράμμα σε μια γυναίκα, όταν, αντί να χρησιμοποιήσει τον ορθό επιθετικό προσδιορισμό «αγαπημένη», ισχυριζόταν: «ποτέ δεν θα μάθεις πόσο μου ήσουν αγαπημένος». 

Αναζητώντας τον δίδυμό του, ο λόγος οδηγείται σ΄ ένα σπήλαιο ασυνειδήτου. Εκεί γράφεται από την αρχή ο κόσμος-ή ό,τι περίπου είναι ο κόσμος. Ο ίδιος Ζακ Λακάν δεν παραλείπει να μνημονεύσει, ή ακόμη και να επινοήσει, όπως θα μας έλεγε εν προκειμένω, ένας άλλος διάσημος παραδοξολόγος, δηλαδή ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες, ένα ορθογραφικό λάθος. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά αποκαλυπτικό λάθος, το οποίο του είχε διαφύγει σε ένα ερωτικό του γράμμα σε μια γυναίκα, όταν, αντί να χρησιμοποιήσει τον ορθό επιθετικό προσδιορισμό «αγαπημένη», ισχυριζόταν: «ποτέ δεν θα μάθεις πόσο μου ήσουν αγαπημένος». Και στο σημείο αυτό δεν υπολανθάνει ένας έμμεσος πλην σαφής δείκτης ομοφυλόφιλης προαίρεσης, αλλά μια αγάπη πέρα από τη θεμελιώδη διάκριση του φύλου. Κατά συνέπεια, αν κατανοήσουμε αυτό ακριβώς, ότι δηλαδή δεν είναι ποτέ αντικείμενο της αγάπης μας η «φυλική» διάσταση του Άλλου, μπορούμε να ξεπεράσουμε το σκόπελο των λακανικών ιδιορρυθμιών της γλωσσικής του τάξης και να εισπράξουμε όλο το νόημα, το οποίο εμφιλοχωρεί φέρ΄ ειπείν στην εξής εξόφθαλμα αιρετική διαπίστωση: «το ομιλούν σώμα […] δεν μπορεί να πετύχει να αναπαραχθεί παρά χάρη σε μια παρεξήγηση της απόλαυσής του. Και αναπαράγεται με το να αστοχεί στην απόλαυση του - δηλαδή με το να γαμεί».

Είναι πολλές οι παράγραφοι όπου ο Λακάν κλείνει το μάτι στον υποψιασμένο αναγνώστη. Δανείζεται άλλωστε από σχεδόν παντού το υλικό που αρμόζει κατά περίπτωση. Από την άποψη αυτή, τελείται ένας πρωτογενής γνωσιοθεωρητικός αναπροσανατολισμός. Ο ψυχαναλυτής έρχεται λοιπόν προς τη μεριά μας. Γίνεται περισσότερο βατός. Παύει να ανήκει στον κλειστό κόσμο των συναδέλφων του. Καθίσταται δηλαδή και δικός μας. Η φιλοσοφία, η γλωσσολογία, η κοινωνιολογία, η δομική ανθρωπολογία, η ποιητική τέχνη αρδεύονται, μεταξύ άλλων, συστηματικά. Τη λακανική σκέψη θα μπορούσα να την παραβάλω με ευεργετικό πολύποδα. Έστω παράδειγμα οι προκλητικότατοι αφορισμοί του περί της Ιστορίας ειδικότερα. Παραθέτω από τη σελίδα 117: «…εκείνου του πράγματος που απεχθάνομαι, για πολύ βάσιμους λόγους, δηλαδή της Ιστορίας. Η Ιστορία είναι ακριβώς φτιαγμένη για να μας δίνει την ιδέα ότι έχει κάποιο νόημα. Αντίθετα, το πρώτο από τα πράγματα που έχουμε να κάνουμε είναι να ξεκινάμε από το εξής, ότι έχουμε εδώ μπροστά μας μια ρήση, που είναι η ρήση ενός άλλου, ο οποίος μας αφηγείται τις κουταμάρες του, τις αμηχανίες του, τα κωλύματά του, τις συγκινήσεις του, και το θέμα εδώ είναι να διαβάσουμε τι; - τίποτε άλλο παρά τις επιπτώσεις των ρήσεών του. Οι επιπτώσεις αυτές βλέπουμε με τι τρόπο αναστατώνουν, αναταράζουν, ταλαιπωρούν τα ομιλούντα όντα». Ας το αντιπαραβάλλουμε, για τις ανάγκες της εποπτικής στιγμής, με την περιώνυμη θέση επί του αυτού θέματος, όπως μας την παρέδωσε ο προαναφερόμενος Αρθούρος Σοπενχάουερ «αν ψάχνεις να βρεις ένα νόημα στην Ιστορία, είναι σαν να κοιτάς τα σύννεφα. Στα σύννεφα βλέπεις σχήματα που μοιάζουν με λιοντάρια, με βουνά, με λίμνες, με θάλασσες. Είναι σχήματα αυθαίρετα, κατά τον ίδιο τρόπο που είναι αυθαίρετη και η Ιστορία. Βλέπω την ιστορία σαν ένα μεγάλο όνειρο, που όμως δεν το ονειρεύεται κανείς. Είναι σαν όνειρο που ονειρεύεται τον εαυτό του. Ίσως όμως δεν έχει προορισμό…».

ENCORE-exofΞαναδιαβάζοντας τον Φρόιντ, ο Λακάν οικοδομεί συνάφειες πραγματικοτήτων. «Δυστυχώς όμως», τονίζει ο Στάνλεϊ Α. Λίβι, «για τον αρχάριο, προτιμάει να διατυπώνει τις ιδέες του σε μιαν απόκρυφη γλώσσα περισσότερο ανοικτή στηγ ερμηνεία παρά στην παρουσίαση. Μεγάλες και απρόβλεπτες μετακινήσεις της έμφασης είναι επίσης κανόνας γι΄αυτόν, εκθέτοντας έτσι σε κίνδυνο οιονδήποτε θα κατέβαλε την προσπάθεια να σκιαγραφήσει την εξέλιξη της σκέψης του». (Βλ. Στάνλεϊ Α. Λίβι, Η σημασία του Jacques Lacan, μετάφραση Ζηνοβία Δρακοπούλου, περιοδικό Εποπτεία, τεύχος 55, 1981). Δεν μπορώ να ξέρω, συν τοις άλλοις, πόσο πιστά μετέγραψε το Encore/Ακόμη, για το μέλλον των ψυχαναλυτικών σπουδών, σε παγκόσμια μάλιστα βάση, ο Ζακ-Αλέν Μιλέρ. Αυτό που ξέρω όμως είναι ότι η φυσιογνωμία του λακανικού ιδιώματος έκανε τον μεταφραστή να ομολογήσει ευθέως ότι κρατάμε εν τέλει στα χέρια μας «το αποτέλεσμα μιας απερισκεψίας! […] Ο υπογραφόμενος, αν διεκδικούσε την επιτυχία, θα ήταν αφελής. Λόγω πείρας, του επιτρέπεται να είναι, απλώς, απερίσκεπτος». Πάντως, ο γαλλομαθής αναγνώστης έχει στη διάθεσή του και το ακριβές πρωτότυπο. Έτσι μπορεί να υποστηρίξει την ασφαλή κι άλλο τόσο αυστηρή διαδικασία αξιολόγησης της μεταφραστικής πράξης.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΗΣ είναι πρέσβης επί τιμή και ποιητής.
Τελευταίο του βιβλίο, η συλλογή ταξιδιωτικών κειμένων «Εκεί» (εκδ. Κέδρος).

politeia-link

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Στο χείλος του γκρεμού» του Τόμπι Ορντ (κριτική) – Πλησιάζει άραγε το τέλος του κόσμου;

«Στο χείλος του γκρεμού» του Τόμπι Ορντ (κριτική) – Πλησιάζει άραγε το τέλος του κόσμου;

Για το δοκίμιο του Τόμπι Ορντ (Toby Ord) «Στο χείλος του γκρεμού - Υπαρξιακός κίνδυνος και το μέλλον της ανθρωπότητας» (μτφρ. Γιώργος Μαραγκός, εκδ. Μίνωας).

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

Στο διήγημα ...

«Ο πόλεμος από ανθρωπολογική σκοπιά – Η πολιτισμική διάσταση της εισβολής στην Ουκρανία» των Νίκου Γιαννίκα και Νίκου Ν. Μάλλιαρη (κριτική)

«Ο πόλεμος από ανθρωπολογική σκοπιά – Η πολιτισμική διάσταση της εισβολής στην Ουκρανία» των Νίκου Γιαννίκα και Νίκου Ν. Μάλλιαρη (κριτική)

Για το δοκίμιο των Νίκου Γιαννίκα και Νίκου Ν. Μάλλιαρη «Ο πόλεμος από ανθρωπολογική σκοπιά – Η πολιτισμική διάσταση της εισβολής στην Ουκρανία» (εκδ. Μάγμα). 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Μέχρι την έκδοση αυ...

«Το ψυχαναλυτικό κίνημα » του Έρνεστ Γκέλνερ – Μια ανάγνωση της ψυχανάλυσης μέσα από τα γυαλιά της φιλοσοφίας

«Το ψυχαναλυτικό κίνημα » του Έρνεστ Γκέλνερ – Μια ανάγνωση της ψυχανάλυσης μέσα από τα γυαλιά της φιλοσοφίας

Για το δοκίμιο του Έρνεστ Γκέλνερ (Ernest Gellner) «Το ψυχαναλυτικό κίνημα – Η πανουργία του παραλόγου» (μτφρ. Αλκυόνη Τσέγκου, εκδ. Αρμός). Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ (Sigmund Freud).

Γράφει ο Μύρων Ζαχαράκης

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χορτοφάγος» της Χαν Γκανγκ, σε σκηνοθεσία της Ντάρια Ντεφλοριάν (κριτική) – Ξεριζώνοντας πατριαρχικές αντιλήψεις επί σκηνής

«Η χορτοφάγος» της Χαν Γκανγκ, σε σκηνοθεσία της Ντάρια Ντεφλοριάν (κριτική) – Ξεριζώνοντας πατριαρχικές αντιλήψεις επί σκηνής

Για την παράσταση «Η χορτοφάγος», βασισμένη στο μυθιστόρημα της Χαν Γκανγκ (Han Kang), σε σκηνοθεσία Ντάρια Ντεφλοριάν (Daria Deflorian), στην Πειραιώς 260. © εικόνας: Andrea Pizzalis 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Σ...

Είναι ο νέος Σούπερμαν «υπερβολικά woke»; Μια αναδρομή στην έντυπη ιστορία του φανερώνει έναν ήρωα διαφορετικό από τα στερεότυπα

Είναι ο νέος Σούπερμαν «υπερβολικά woke»; Μια αναδρομή στην έντυπη ιστορία του φανερώνει έναν ήρωα διαφορετικό από τα στερεότυπα

Με αφορμή την κυκλοφορία της πρόσφατης ταινίας «Superman» (2025) και τον ισχυρισμό ορισμένων πως η νέα εκδοχή «παραείναι woke», διατρέχουμε την έντυπη ιστορία του ήρωα, ο οποίος ανέκαθεν πρέσβευε τις αξίες της δικαιοσύνης και της βοήθειας προς τους καταπιεσμένους. 

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός ...

«Ο τάφος της Αντιγόνης» της Μαρία Θαμπράνο (κριτική) – Πεδίο όπου συγκλίνουν προβληματισμοί για τη δικαιοσύνη, το φύλο, την ταυτότητα

«Ο τάφος της Αντιγόνης» της Μαρία Θαμπράνο (κριτική) – Πεδίο όπου συγκλίνουν προβληματισμοί για τη δικαιοσύνη, το φύλο, την ταυτότητα

Για το θεατρικό κείμενο της Μαρία Θαμπράνο (María Zambrano) «Ο τάφος της Αντιγόνης» (μτφρ. Μαίρη Ι. Γιόση, Χρήστος Σιορίκης, εκδ. Loggia). Κεντρική εικόνα: Η συγγραφέας.

Γράφει η Ιωάννα Φωτοπούλου 

Οι μύ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις πρ...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

20 αστυνομικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, ελληνικά και μεταφρασμένα, συν το γνωστό μας Κάσκο του Σέργιου Γκάκα, που είναι επανέκδοση. Για ένα καλοκαίρι γεμάτο μυστήριο και ανατριχίλες, αλλά και με κοινωνικό προβληματισμό. 

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ