fanti thola nera

Για τη συλλογή διηγημάτων της Χρύσας Φάντη «Σε θολά νερά» (εκδ. Σμίλη).

Της Διώνης Δημητριάδου

Ιστορίες απρόβλεπτες στην εξέλιξή τους, με τα πρόσωπα να υπερβαίνουν τα όρια του χώρου που τους δίνεται στο καθένα από τα δεκατρία διηγήματα, προκειμένου να «συναντηθούν» μεταξύ τους με ορατές ή όχι συνδέσεις· ιδανικός τρόπος γραφής, μιλώντας για συλλογή διηγημάτων, καθώς οι διαφορετικές ιστορίες δεν βρίσκονται τυχαία στεγασμένες κάτω από τον ίδιο γενικό τίτλο.

Προσωπικές πορείες μέσα από θολά νερά

Εν προκειμένω, τα θολά νερά του τίτλου σκόπιμα θαμπώνουν την αρχική εικόνα για να επιτρέψουν κατόπιν την προσωπική αναγνωστική πρόσβαση στην υποκρυπτόμενη ουσία των πράξεων των ηρώων. Πάντοτε ευκταία η αναγνωστική συμμετοχή, και εδώ η Χρύσα Φάντη (επαναλαμβάνοντας την επιλογή της από την πρώτη της εμφάνιση ως σήμερα) δεν προσφέρει απλώς την ευκαιρία μιας προσωπικής ερμηνευτικής πρόσβασης στα γραπτά της αλλά απαιτεί από τον αναγνώστη της την εγρήγορση, ώστε να μη διαφύγει τίποτα από όσα η αρχική συγγραφική ιδέα προέβλεψε.

Δεν έχει καμία σημασία αν η νέα εκδοχή ζωής στηρίζεται στο παρελθόν, όταν μνήμες ιαματικά εισχωρούν μέσα σε μια ζοφερή ή απλώς ανιαρή καθημερινότητα (...) 

Ωστόσο, ας μην παραβλέψουμε την περίπτωση αυτό το θολό τοπίο –διακριτό άμεσα ή έμμεσα σε όλα τα διηγήματα της συλλογής– να αφορά τους ήρωες (ή αντιήρωες καλύτερα) των ιστοριών, καθώς το ονειρικό στοιχείο εισβάλλει αιφνιδιαστικά στην πραγματικότητα του κάθε προσώπου πότε ανατρέποντας ό,τι ως τότε θεωρούσε δεδομένο και πότε επιτρέποντας να ανοιχτεί πέρα από όσα νόμιζε ότι όριζαν τον χώρο του περιορίζοντας τις κινήσεις και τις επιθυμίες του. Δεν έχει καμία σημασία αν η νέα εκδοχή ζωής στηρίζεται στο παρελθόν, όταν μνήμες ιαματικά εισχωρούν μέσα σε μια ζοφερή ή απλώς ανιαρή καθημερινότητα, ή αν ανοίγεται νέος δρόμος, άγνωρος και ίσως ριψοκίνδυνος, μια που εδώ δεν έχει σημασία το αποτέλεσμα και η νίκη, όσο μετράει η επιλογή να επιχειρηθεί μια αλλαγή.

smili fanti thola neraΠριν από μερικά χρόνια, στον τρόπο που η Φάντη πειραματίστηκε στη μεγάλη αφήγηση γράφοντας το μυθιστόρημα Η ιστορία της Σ. (εκδ. Γαβριηλίδη), είχε επισημανθεί η ευστοχία στη χρήση της γλώσσας και η άνεση στη χρήση των διαφορετικών τεχνικών αφήγησης. Κι αν τότε η πολυμορφία έδινε περισσότερο την αίσθηση μιας άσκησης γραφής, εδώ αποκτά την ιδανική θέση εξυπηρετώντας κάθε φορά την ιδιαιτερότητα του κάθε διηγήματος. Παράλληλα, η εναλλαγή των αφηγηματικών φωνών, ακόμη και στο ίδιο διήγημα (ενδεικτικά αναφέρω το διήγημα «Σε θολά νερά»), ας μη θεωρηθεί ένα συγγραφικό τέχνασμα προς εντυπωσιασμό, αφού στην ουσία εξυπηρετεί τη διαφορετική οπτική μεταπηδώντας από την τριτοπρόσωπη φωνή της αφηγηματικής παρατήρησης και παντογνωσίας στην πρωτοπρόσωπη θεώρηση των πραγμάτων από τον ίδιο τον ήρωα – μια εναλλαγή φυσικά τεχνητή και εκπορευόμενη από το ένα και μοναδικό πρόσωπο του «σκηνοθέτη»/συγγραφέα, ωστόσο απολύτως λειτουργική ως προς το «λογοτεχνικό ψεύδος», την ψευδαίσθηση πως ό,τι διαβάζουμε παριστάνεται με αληθοφάνεια μπροστά μας, ακόμη κι αν δεν αφορά παρά μια κατασκευασμένη συγγραφικά αλήθεια· ετούτη όμως είναι η τέχνη της γραφής, και εδώ έχουμε ένα από τα καλύτερα δείγματα.

Η συγγραφική «σκηνοθεσία» αποδεικνύεται ικανή στην τοποθέτηση των προσώπων στον χώρο (σημαντική εδώ η σωστή χρήση της περιγραφής των χώρων, ώστε να μην αιωρούνται τα πρόσωπα μετέωρα) και στην καθοδήγηση των φωνών ειδικότερα στα διαλογικά μέρη – μια συνθήκη που εδώ εξυπηρετείται άριστα προσθέτοντας ιδιαίτερη αξία στη συγκεκριμένη γραφή, καθώς ο διάλογος συχνά από συγγραφείς της μικρής φόρμας παραμελείται και υποβαθμίζεται ως λειτουργικό μέρος της συνολικής επεξεργασίας.

Η περίπτωση της Χρύσας Φάντη αξίζει να προσεχθεί. Από γραφή σε γραφή βελτιώνει την τεχνική της σκευή, αποδεικνύοντας πως στον χώρο της μικρής φόρμας προσφέρει μια, θα τολμούσα να πω, ανανέωση της μορφής πειραματιζόμενη σε νέους τρόπους με τολμηρές αναμείξεις, αποφεύγοντας την επανάληψη. Κι αν αυτό αποδεικνύεται σπουδαίο ως αποτέλεσμα, ας μην υποβαθμισθεί και η αξία του περιεχομένου. Η Φάντη επιλέγει προσεκτικά τις ιστορίες της, ώστε να απηχούν, πίσω από τη σύντομη και περιεκτική τους πλοκή, την απώτερη ουσία που τις αναδεικνύει αφενός σε αυτόνομα από τη μία διηγήματα αλλά αφετέρου τις συνδέει όλες κάτω από μία κοινή οπτική: ό,τι περισσότερο αξίζει σε μια ζωή που βυθίζεται στην καθημερινότητα και ίσως στο αδιέξοδο είναι η εξεύρεση μιας πιθανής εξόδου, ρεαλιστικής ή ονειρικής, αρκεί να εκπορεύεται από αυθεντική επιθυμία. Και είναι τότε και μόνον που η αξία της είναι ανεξάρτητη από μια (ίσως και αναμενόμενη) ήττα.

* Η ΔΙΩΝΗ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ είναι συγγραφέας. Το νέο της βιβλίο, η ποιητική συλλογή «Παλίμψηστη του Λύκου μου μορφή» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΑΩ.


Αποσπάσματα από το βιβλίο

Κι ύστερα, μην ξεχνάς, και στον πιο μικρό τόπο υπάρχει ένας δρόμος που οδηγεί σε θάλασσα, ένας δεύτερος που οδηγεί σε πόλη κι ένας ακόμη που ανεβαίνει σε κάποιο βουνό· ο τελευταίος, με πολλές στροφές και επώδυνες παρακάμψεις. Υπάρχουν δρομάκια που λοξοδρομούν και μονοπάτια που με λίγη τύχη θα σ βγάλουν σε ξέφωτα, αφού πρώτα σε ταλανίσουν στα πέρα-δώθε μες στα χωράφια. Όλα αυτά για τους περιπάτους που θα επιχειρήσεις μέρα. Το σούρουπο τίποτα δεν θα μετρά, όλα κι εκεί βουλιάζουν. («Καλλίστη», σ. 104)

Στο μέσον εκείνου του no man’s ξερότοπου ο Ηρακλής σταμάτησε και, σαν ραβδοσκόπος ή λιποτάκτης που φοβόταν να μην πάει και πέσει σε νάρκη, άρχισε ν’ ανασκαλεύει απαλά το χώμα με το μπαστούνι του, ένα μπαστούνι που στα μάτια μου έμοιαζε τώρα περισσότερο με ραβδί από αμπέλι. Αν και δεν παίρνω όρκο πως επρόκειτο για εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή ή κάποια επόμενή της, κι ενώ συνέχιζα να τα βλέπω όλα σαν μέσα από το μισοξύπνι ενός τρίτου, για πρώτη φορά στη ζωή μου ένιωσα να βρίσκομαι εκεί όπου πραγματικά βρισκόμουν, να ήμουν με άλλα λόγια παρών. («Στη χώρα του no man», σ. 181)

politeia link more

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

«Σα μαγεμένο το μυαλό μου» του Θανάση Σκρουμπέλου (κριτική) – Τα παλιόπαιδα τ’ ατίθασα

Για το βιβλίο του Θανάση Σκρουμπέλου «Σα μαγεμένο το μυαλό μου – Ιστορίες και εικόνες, ταξίμια της λαϊκής ψυχής» (εκδ. Τόπος). Κεντρική εικόνα: Ο Βασίλης Αυλωνίτης από την ταινία «Ο θησαυρός του μακαρίτη» (1959) σε σενάριο και σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης ...

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

«Τέλος πάντων» του Αχιλλέα ΙΙΙ (κριτική) – Ευφάνταστες λεπτομέρειες από το τέλος του κόσμου

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα ΙΙΙ «Τέλος πάντων» (εκδ. Ίκαρος). Κεντρική εικόνα: από την ταινία «Αιώνια λιακάδα ενός καθαρού μυαλού» του Michel Gondry.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Τέλος ατελεύτητο για κάτι που ουδείς ...

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

«Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» του Μιχάλη Μαλανδράκη (κριτική) – Ανάμεσα στη φρίκη και στην ελαφρότητα

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Μαλανδράκη «Δυναμώστε τη μουσική, παρακαλώ» (εκδ. Πόλις). Κεντρική εικόνα: φωτογραφία από το Σεράγεβο.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Λένε ότι ένας δημοσιογράφος πρέπει «να κρατάει απόσταση απ’ όλα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ