skotini pleura

Για το μυθιστόρημα της Έλενας Χουζούρη «Στη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού – Μια παλιά ιστορία» (εκδ. Πατάκη). Στην κεντρική εικόνα, αστυνομικοί μεταφέρουν νεκρό τον Μιχάλη Πρέκα, στην Καλογρέζα, την 1η Οκτωβρίου του 1987. 

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Αριστερά, αναρχία και τρομοκρατία: σχέση, διαφοροποίηση ή μυστικός γάμος; Η Έλενα Χουζούρη ανατρέχει στο 1989, όταν η Νέα Δημοκρατία του Κων/νου Μητσοτάκη και η Κομμουνιστική Αριστερά του Χαρίλαου Φλωράκη συγκυβερνούν, και βάζει στο τέλος του Οκτωβρίου να δολοφονείται / σκοτώνεται / εκτελείται / πυροβολείται από την αστυνομία ο αναρχικός Μανόλης Π. (Μ.Π. από εδώ και στο εξής), με το παρατσούκλι «Άτακτος». Ο σαραντάχρονος δημοσιογράφος Δημήτρης Κ. το μαθαίνει πρώτος κι αρχίζει να ξεδιπλώνει τον μίτο που τον συνέδεε με τον εικοσιεφτάχρονο νεκρό, τον αδελφό του νεκρού Τάσο και τη γυναίκα του τελευταίου Άννα, αλλά και όλα τα αριστερ(ίστικ)α παρακλάδια του παρελθόντος.

Η υπόθεση –σύμφωνα με το σημείωμα της συγγραφέως– ανακλά την πραγματική εκτέλεση του αναρχικού Μιχάλη Πρέκα από τους αστυνομικούς το 1987 στην Καλογρέζα. Η Έλενα Χουζούρη κάνει δύο βασικές αλλαγές από την πραγματικότητα στη μυθοπλασία: η μία είναι ότι μεταφέρει το γεγονός από το 1987 στο 1989, για να συμπέσει με τον φόνο του Παύλου Μπακογιάννη από τη τρομοκρατική οργάνωση 17Ν. Η δεύτερη είναι ότι παρουσιάζει τον αναρχικό Μανόλη Π. να σκοτώνεται από τους αστυνομικούς, ενώ ήταν άοπλος.

Ο τρόπος με τον οποίο γράφεται το βιβλίο είναι ευρηματικός και αποτελεσματικός. Λειτουργεί μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο, από τη στιγμή που σκοτώνεται το πρωί ο Μ.Π. μέχρι το βράδυ της ίδιας μέρας, ένα είδος κιρκαδικού μυθιστορήματος.

Ο τρόπος με τον οποίο γράφεται το βιβλίο είναι ευρηματικός και αποτελεσματικός. Λειτουργεί μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο, από τη στιγμή που σκοτώνεται το πρωί ο Μ.Π. μέχρι το βράδυ της ίδιας μέρας, ένα είδος κιρκαδικού μυθιστορήματος. Και μέσα σ’ αυτό το διάστημα ο δημοσιογράφος θυμάται πολλά, τόσο από τις σπάνιες συναντήσεις του με τον Μ.Π. όσο και με τον Τάσο, με τον οποίο ήταν φίλοι. Η οπτική γωνία του αφηγητή και τα λόγια του Τάσου, όπως και μερικές εικόνες από τον Μ.Π., φέρνουν στο προσκήνιο δύο ερωτήματα, που δεν απαντιούνται ολοκληρωμένα μέχρι τέλους. Από τη μια, ποιος ήταν ο νεαρός Μ.Π. που εναντιώθηκε πρώτα στην οικογένειά του, έπειτα στο κράτος και γενικά σε ό,τι εκπροσωπούσε την εποχή εκείνη την εξουσία. Πώς από ένα κομμουνιστικό περιβάλλον (πατέρας δίπλα στον Βελουχιώτη, αδελφός συνδικαλιστής κι αγωνιστής), ένα περιβάλλον με ηθική και συντηρητικές αρχές, πώς έγινε αυτός κλέφτης κι ίσως τρομοκράτης;

chouzouri 03

Η Έλενα Χουζούρη έχει εκδώσει έξι ποιητικές συλλογές και µία συγκεντρωτική συλλογή των ποιηµάτων της (2011). Στην πεζογραφία εµφανίστηκε το 2004 µε το µυθιστόρηµα Σκοτεινός Βαρδάρης (νέα έκδοση, Εκδόσεις Πατάκη, 2019) και ακολούθησαν τα µυθιστορήµατά της Πατρίδα από βαµβάκι (Κέδρος, 2009), Δύο φορές αθώα (Κέδρος, 2013), Ο θείος Αβραάµ µένει πάντα εδώ (Εκδόσεις Πατάκη, 2016), Στη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού. Μια παλιά ιστορία (Εκδόσεις Πατάκη, 2021). Ως κριτικός της λογοτεχνίας έχει συνεργαστεί µε µεγάλες αθηναϊκές εφηµερίδες και γνωστά λογοτεχνικά περιοδικά, έντυπα και ηλεκτρονικά. Για πολλά χρόνια εργάστηκε ως δηµοσιογράφος στον τοµέα πολιτισµού και βιβλίου, στον ηµερήσιο και περιοδικό τύπο, στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση. Είναι µέλος της ΕΣΗΕΑ καθώς και της Εταιρείας Συγγραφέων, στο ΔΣ της οποίας έχει σήμερα τη θέση της Αντιπροέδρου. 

Το δεύτερο ερώτημα αφορά τις ευθύνες των δύο άλλων του τριγώνου: ο ίδιος ο Δημήτρης τον οποίο μάλλον εκτιμούσε εκ του μακρόθεν ο Μ.Π. και σεβόταν εξ αποστάσεως τι έκανε για να τον συμβουλεύσει, να τον βοηθήσει ή έστω να καταλάβει πού κινείται, πριν έλθει η αποφράδα μέρα; Τι είδους τραγικότητα χαρακτηρίζει τον αδελφό Τάσο, που νιώθει υπαίτιος γιατί, ενώ ήταν στην ουσία κηδεμόνας του μικρού, αφοσιώθηκε στο κόμμα και δεν ενδιαφέρθηκε ουσιαστικά για την πορεία του αδελφού του. Έχουμε στην ουσία μια αδελφική αντίθεση που γίνεται διαμάχη, στην οποία ο ένας προσπαθεί να καταλάβει τον άλλο, ο ένας που έχει φωνή ψάχνεται ενώ ο άλλος που δεν έχει φωνή δεν μπορεί να απαντήσει. Κι αυτή η διαμάχη, με τον Τάσο να είναι ο ηθικός και ο τίμιος και τον Μ.Π. να είναι ο ανήθικος κι ο αντικοινωνικός, φέρνει μπροστά μας τις ευθύνες του πρώτου κι όχι του δεύτερου. Ειδικά όταν ο ίδιος αποκαλύπτει ότι απατά τη γυναίκα του, ύψιστη «αμαρτία» για έναν ορθόδοξο κομμουνιστή.

Το ζητούμενο φαίνεται να μην επικεντρώνεται στο ποιος είναι ο νεκρός αναρχικός και πώς σκεφτόταν, αλλά πώς τον αντιμετώπιζαν όσο ζούσε και πώς στάθηκαν δίπλα ή απέναντί του οι δύο άλλοι. Στο τέλος όμως το κέντρο αυτό μετακινείται, αφού ο νεκρός... μιλά, μέσω ενός γράμματος που αφήνει παρακαταθήκη στον Δημήτρη. Παρόλο που το γράμμα μοιάζει ως προς το ύφος να μην αντιστοιχεί στην παιδεία και τη σχέση του μικρού με τη γραφή, υπάρχει για να αναδείξει και τη δική του πλευρά, να δείξει πώς βγήκε στη σκοτεινή πλευρά, πώς εγκολπώθηκε το μίσος, πώς η κοινωνία και ο αδελφός του τον ώθησαν, ακούσια φυσικά, να θεωρήσει τη βία όπλο κατά του συστήματος. Αν και δεν ήθελε ποτέ να σκοτώσει, το έκανε κι αυτό, αλλά πρώτιστο μέλημά του είναι να γίνουν πολλοί όσοι αντιδρούν και να διαλύσουν το σάπιο σύστημα που τους περιβάλλει.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός βιβλίου και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη).


chouzouri exΣτη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού
Μια παλιά ιστορία
ΈΛΕΝΑ ΧΟΥΖΟΥΡΗ
ΠΑΤΑΚΗΣ 2021
Σελ. 224, τιμή εκδότη €11,10

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΈΛΕΝΑΣ ΧΟΥΖΟΥΡΗ

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Άκου φίλε,
Είναι ένα σκοτεινό σημείο που δεν μπορείς να το δεις. Το νιώθεις όμως γύρω σου, κοντά σου, μέσα σου. Περπατάει μαζί σου, κάθεται, ξαπλώνει, κάνει ό,τι κάνεις, στο τέλος παίρνει τη θέση σου. Είσαι εσύ ο ίδιος ΑΥΤΟ. Είναι το σκοτεινό σημείο στο οποίο αναγκάστηκες να χωθείς αφού όλα σε καταδιώκουν. Είναι το σκοτεινό σημείο από το οποίο μπορείς να βλέπεις πράγματα που μόνο λίγοι μπορούν να δουν. Αυτοί που είναι σαν κι εσένα. Δεν γινόταν διαφορετικά αφού ήθελες να μην μείνεις μόνο στα λόγια αλλά να προχωρήσεις και στις πράξεις».

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

«Η λίμπιντο των αγγέλων» του Νίκου Μάντζιου (κριτική) – Όταν η τέχνη ευαισθητοποιεί

Για το μυθιστόρημα του Νίκου Μάντζιου «Η λίμπιντο των αγγέλων» (εκδ. Γραφή).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Για μας τους κριτικούς δεν πρέπει να παίζει ρόλο το όνομα του συγγραφέα: αν είναι γνωστός με περγαμηνές στο ενεργητικό του, δεν σημαίνει ...

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

«Ένα κομμάτι χαρτί» του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη (κριτική) – Ένα διαφορετικό μυθιστόρημα για τη μαυρίλα του Εμφυλίου

Για το μυθιστόρημα του Δημήτρη (Τάκη) Φραγκούλη «Ένα κομμάτι χαρτί» (εκδ. Αλεξάνδρεια). Κεντρική εικόνα: © Roman Kraft (Unsplash). 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Το μόνο που αλλάζει είναι το παρελθόν, όλες οι άλλ...

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

«Η φωνή της» (κριτική) – Πενήντα τρεις γυναίκες γράφουν για την έμφυλη βία

Για το συλλογικό έργο «Η φωνή της» (εκδ. Καστανιώτη). Κεντρική εικόνα: © Oscar Keys (Unsplash). 

Γράφει η Ιωάννα Σπηλιοπούλου

Πενήντα τρεις γράφουσες, μέλη του Δικτύου γυναικών συγγραφέων κατά της ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Οι έξι συγγραφείς που επιλεχτήκαν από την κριτική επιτροπή «παρουσιάζουν έργα εντυπωσιακής δομής». Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι. Στη φωτογραφία, η υποψήφια Σάρα Μπερνστάιν [Sarah Bernstein].

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

Τέσσερις εκδόσεις για τη μελέτη, το σήμερα και το άλλοτε της Αθήνας. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Διονυσίας Αλεξιάδου, από το λεύκωμα των εκδόσεων Καπόν «Η Αθήνα στον καιρό της πανδημίας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

03 Σεπτεμβρίου 2023 ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

23 σημαντικές εκδηλώσεις στο πλαίσιο του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως

Πρόγραμα σημαντικών εκδηλώσεων στην Κεντρική Σκηνή «Μελίνα Μερκούρη» στη διάρκεια όλων των ημερών του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως. Επιμέλεια: Book Press

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ