skotini pleura

Για το μυθιστόρημα της Έλενας Χουζούρη «Στη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού – Μια παλιά ιστορία» (εκδ. Πατάκη). Στην κεντρική εικόνα, αστυνομικοί μεταφέρουν νεκρό τον Μιχάλη Πρέκα, στην Καλογρέζα, την 1η Οκτωβρίου του 1987. 

Του Γιώργου Ν. Περαντωνάκη

Αριστερά, αναρχία και τρομοκρατία: σχέση, διαφοροποίηση ή μυστικός γάμος; Η Έλενα Χουζούρη ανατρέχει στο 1989, όταν η Νέα Δημοκρατία του Κων/νου Μητσοτάκη και η Κομμουνιστική Αριστερά του Χαρίλαου Φλωράκη συγκυβερνούν, και βάζει στο τέλος του Οκτωβρίου να δολοφονείται / σκοτώνεται / εκτελείται / πυροβολείται από την αστυνομία ο αναρχικός Μανόλης Π. (Μ.Π. από εδώ και στο εξής), με το παρατσούκλι «Άτακτος». Ο σαραντάχρονος δημοσιογράφος Δημήτρης Κ. το μαθαίνει πρώτος κι αρχίζει να ξεδιπλώνει τον μίτο που τον συνέδεε με τον εικοσιεφτάχρονο νεκρό, τον αδελφό του νεκρού Τάσο και τη γυναίκα του τελευταίου Άννα, αλλά και όλα τα αριστερ(ίστικ)α παρακλάδια του παρελθόντος.

Η υπόθεση –σύμφωνα με το σημείωμα της συγγραφέως– ανακλά την πραγματική εκτέλεση του αναρχικού Μιχάλη Πρέκα από τους αστυνομικούς το 1987 στην Καλογρέζα. Η Έλενα Χουζούρη κάνει δύο βασικές αλλαγές από την πραγματικότητα στη μυθοπλασία: η μία είναι ότι μεταφέρει το γεγονός από το 1987 στο 1989, για να συμπέσει με τον φόνο του Παύλου Μπακογιάννη από τη τρομοκρατική οργάνωση 17Ν. Η δεύτερη είναι ότι παρουσιάζει τον αναρχικό Μανόλη Π. να σκοτώνεται από τους αστυνομικούς, ενώ ήταν άοπλος.

Ο τρόπος με τον οποίο γράφεται το βιβλίο είναι ευρηματικός και αποτελεσματικός. Λειτουργεί μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο, από τη στιγμή που σκοτώνεται το πρωί ο Μ.Π. μέχρι το βράδυ της ίδιας μέρας, ένα είδος κιρκαδικού μυθιστορήματος.

Ο τρόπος με τον οποίο γράφεται το βιβλίο είναι ευρηματικός και αποτελεσματικός. Λειτουργεί μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο, από τη στιγμή που σκοτώνεται το πρωί ο Μ.Π. μέχρι το βράδυ της ίδιας μέρας, ένα είδος κιρκαδικού μυθιστορήματος. Και μέσα σ’ αυτό το διάστημα ο δημοσιογράφος θυμάται πολλά, τόσο από τις σπάνιες συναντήσεις του με τον Μ.Π. όσο και με τον Τάσο, με τον οποίο ήταν φίλοι. Η οπτική γωνία του αφηγητή και τα λόγια του Τάσου, όπως και μερικές εικόνες από τον Μ.Π., φέρνουν στο προσκήνιο δύο ερωτήματα, που δεν απαντιούνται ολοκληρωμένα μέχρι τέλους. Από τη μια, ποιος ήταν ο νεαρός Μ.Π. που εναντιώθηκε πρώτα στην οικογένειά του, έπειτα στο κράτος και γενικά σε ό,τι εκπροσωπούσε την εποχή εκείνη την εξουσία. Πώς από ένα κομμουνιστικό περιβάλλον (πατέρας δίπλα στον Βελουχιώτη, αδελφός συνδικαλιστής κι αγωνιστής), ένα περιβάλλον με ηθική και συντηρητικές αρχές, πώς έγινε αυτός κλέφτης κι ίσως τρομοκράτης;

chouzouri 03

Η Έλενα Χουζούρη έχει εκδώσει έξι ποιητικές συλλογές και µία συγκεντρωτική συλλογή των ποιηµάτων της (2011). Στην πεζογραφία εµφανίστηκε το 2004 µε το µυθιστόρηµα Σκοτεινός Βαρδάρης (νέα έκδοση, Εκδόσεις Πατάκη, 2019) και ακολούθησαν τα µυθιστορήµατά της Πατρίδα από βαµβάκι (Κέδρος, 2009), Δύο φορές αθώα (Κέδρος, 2013), Ο θείος Αβραάµ µένει πάντα εδώ (Εκδόσεις Πατάκη, 2016), Στη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού. Μια παλιά ιστορία (Εκδόσεις Πατάκη, 2021). Ως κριτικός της λογοτεχνίας έχει συνεργαστεί µε µεγάλες αθηναϊκές εφηµερίδες και γνωστά λογοτεχνικά περιοδικά, έντυπα και ηλεκτρονικά. Για πολλά χρόνια εργάστηκε ως δηµοσιογράφος στον τοµέα πολιτισµού και βιβλίου, στον ηµερήσιο και περιοδικό τύπο, στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση. Είναι µέλος της ΕΣΗΕΑ καθώς και της Εταιρείας Συγγραφέων, στο ΔΣ της οποίας έχει σήμερα τη θέση της Αντιπροέδρου. 

Το δεύτερο ερώτημα αφορά τις ευθύνες των δύο άλλων του τριγώνου: ο ίδιος ο Δημήτρης τον οποίο μάλλον εκτιμούσε εκ του μακρόθεν ο Μ.Π. και σεβόταν εξ αποστάσεως τι έκανε για να τον συμβουλεύσει, να τον βοηθήσει ή έστω να καταλάβει πού κινείται, πριν έλθει η αποφράδα μέρα; Τι είδους τραγικότητα χαρακτηρίζει τον αδελφό Τάσο, που νιώθει υπαίτιος γιατί, ενώ ήταν στην ουσία κηδεμόνας του μικρού, αφοσιώθηκε στο κόμμα και δεν ενδιαφέρθηκε ουσιαστικά για την πορεία του αδελφού του. Έχουμε στην ουσία μια αδελφική αντίθεση που γίνεται διαμάχη, στην οποία ο ένας προσπαθεί να καταλάβει τον άλλο, ο ένας που έχει φωνή ψάχνεται ενώ ο άλλος που δεν έχει φωνή δεν μπορεί να απαντήσει. Κι αυτή η διαμάχη, με τον Τάσο να είναι ο ηθικός και ο τίμιος και τον Μ.Π. να είναι ο ανήθικος κι ο αντικοινωνικός, φέρνει μπροστά μας τις ευθύνες του πρώτου κι όχι του δεύτερου. Ειδικά όταν ο ίδιος αποκαλύπτει ότι απατά τη γυναίκα του, ύψιστη «αμαρτία» για έναν ορθόδοξο κομμουνιστή.

Το ζητούμενο φαίνεται να μην επικεντρώνεται στο ποιος είναι ο νεκρός αναρχικός και πώς σκεφτόταν, αλλά πώς τον αντιμετώπιζαν όσο ζούσε και πώς στάθηκαν δίπλα ή απέναντί του οι δύο άλλοι. Στο τέλος όμως το κέντρο αυτό μετακινείται, αφού ο νεκρός... μιλά, μέσω ενός γράμματος που αφήνει παρακαταθήκη στον Δημήτρη. Παρόλο που το γράμμα μοιάζει ως προς το ύφος να μην αντιστοιχεί στην παιδεία και τη σχέση του μικρού με τη γραφή, υπάρχει για να αναδείξει και τη δική του πλευρά, να δείξει πώς βγήκε στη σκοτεινή πλευρά, πώς εγκολπώθηκε το μίσος, πώς η κοινωνία και ο αδελφός του τον ώθησαν, ακούσια φυσικά, να θεωρήσει τη βία όπλο κατά του συστήματος. Αν και δεν ήθελε ποτέ να σκοτώσει, το έκανε κι αυτό, αλλά πρώτιστο μέλημά του είναι να γίνουν πολλοί όσοι αντιδρούν και να διαλύσουν το σάπιο σύστημα που τους περιβάλλει.

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Ν. ΠΕΡΑΝΤΩΝΑΚΗΣ είναι διδάκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός βιβλίου και συγγραφέας. Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Πυθαγόρας» (εκδ. Καστανιώτη).


chouzouri exΣτη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού
Μια παλιά ιστορία
ΈΛΕΝΑ ΧΟΥΖΟΥΡΗ
ΠΑΤΑΚΗΣ 2021
Σελ. 224, τιμή εκδότη €11,10

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΈΛΕΝΑΣ ΧΟΥΖΟΥΡΗ

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Άκου φίλε,
Είναι ένα σκοτεινό σημείο που δεν μπορείς να το δεις. Το νιώθεις όμως γύρω σου, κοντά σου, μέσα σου. Περπατάει μαζί σου, κάθεται, ξαπλώνει, κάνει ό,τι κάνεις, στο τέλος παίρνει τη θέση σου. Είσαι εσύ ο ίδιος ΑΥΤΟ. Είναι το σκοτεινό σημείο στο οποίο αναγκάστηκες να χωθείς αφού όλα σε καταδιώκουν. Είναι το σκοτεινό σημείο από το οποίο μπορείς να βλέπεις πράγματα που μόνο λίγοι μπορούν να δουν. Αυτοί που είναι σαν κι εσένα. Δεν γινόταν διαφορετικά αφού ήθελες να μην μείνεις μόνο στα λόγια αλλά να προχωρήσεις και στις πράξεις».

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

Το μυθιστόρημα του Αντρέα Φραγκιά «Λοιμός» και ο αναγνώστης του 21ου αιώνα. Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε ξανά πριν από λίγο καιρό από τις εκδόσεις Ποταμός.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το ερώτημα του τίτλου δεν είναι πυροτέχνημα. Όταν ένα βιβλίο...

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Για τη νουβέλα της Γιώτας Ιωαννίδου «Coffee time» και τη συλλογή διηγημάτων της Λεύκης Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα» (εκδ. Βακχικόν).

Γράφει ο Παναγιώτης Γούτας

...

«Δύο παράξενα πλάσματα» του Ανδρέα Μήτσου – Το ναυάγιο που γεννά ατομικά και συλλογικά τραύματα

«Δύο παράξενα πλάσματα» του Ανδρέα Μήτσου – Το ναυάγιο που γεννά ατομικά και συλλογικά τραύματα

Για τη νουβέλα του Ανδρέα Μήτσου «Δύο παράξενα πλάσματα» (εκδ. Καστανιώτη).

Γράφει ο Σπύρος Γ. Μπρίκος

Στη νέα νουβέλα του Ανδρέα Μήτσου ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Λευκό» της Χαν Γκανγκ (κριτική) – Σπουδή στη λευκότητα

«Λευκό» της Χαν Γκανγκ (κριτική) – Σπουδή στη λευκότητα

Για το μυθοπλαστικό έργο της Χαν Γκανγκ (Han Kang) «Λευκό» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Καστανιώτη). Κεντρική εικόνα: Η συγγραφέας. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Λευκό χάπι, λευκά μαλλιά, φεγγάρι, χιόνι, αλάτι, γλά...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

«ζ, η, θ, Ο Ξένος» του Μιχαήλ Μαρμαρινού, στην Επίδαυρο – τρεις ραψωδίες της «Οδύσσειας» μας φέρνουν κοντά στο «ανοίκειον»

«ζ, η, θ, Ο Ξένος» του Μιχαήλ Μαρμαρινού, στην Επίδαυρο – τρεις ραψωδίες της «Οδύσσειας» μας φέρνουν κοντά στο «ανοίκειον»

Για την παράσταση «ζ, η, θ, Ο Ξένος», που βασίζεται σε τρεις ραψωδίες της «Οδύσσειας», σε σκηνοθεσία του Μιχαήλ Μαρμαρινού, στην Επίδαυρο.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Μετά τη «Νέκυια» με το ιαπωνικό θέατρο ΝΟ το 2015, ο Μιχαήλ Μαρμαρινός επανέρχεται φέτ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

20 αστυνομικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, ελληνικά και μεταφρασμένα, συν το γνωστό μας Κάσκο του Σέργιου Γκάκα, που είναι επανέκδοση. Για ένα καλοκαίρι γεμάτο μυστήριο και ανατριχίλες, αλλά και με κοινωνικό προβληματισμό. 

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

...
Έξι βιβλία κουίρ πεζογραφίας και ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν

Έξι βιβλία κουίρ πεζογραφίας και ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν

Τρεις συν τρεις προτάσεις κουίρ πεζογραφίας και ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ