auster argyropoulou700 2

Μεταφραστές και επιμελητές αποκαλύπτουν τις διαδρομές μέσα από τις οποίες προσέγγισαν τη γλώσσα, το ύφος ή και την οικονομία ενός βιβλίου με το οποίο δούλεψαν πρόσφατα και μοιράζονται μαζί μας τα μυστικά του εργαστηρίου τους. Φιλοξενούμενη, η μεταφράστρια Σταυρούλα Αργυροπούλου για τις μεταφράσεις του Paul Auster, με αφορμή το μυθιστόρημα Το παλάτι του φεγγαριού (εκδ. Μεταίχμιο).

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η μετάφραση ενός έργου αποτελεί άλλες φορές επιλογή του μεταφραστή και άλλες, τις περισσότερες, επιλογή του εκδοτικού οίκου. Έτσι, η μετάφραση των βιβλίων του Πολ Όστερ προέκυψε από επιλογή των εκδόσεων Μεταίχμιο, την οποία ευχαρίστως αποδέχθηκα και άρχισα να μεταφράζω έργα του από το 2014. Το Παλάτι του Φεγγαριού είναι το τελευταίο από τα έργα του που μετάφρασα και, όπως και στα προηγούμενα, είχα την ευκαιρία να δουλέψω πάνω σε κείμενα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, πυκνά και συναρπαστικά, που αποτελούν μια τοιχογραφία της σύγχρονης Αμερικής. Ειδικά για το Παλάτι του Φεγγαριού, θα πρέπει να πω ότι με γοητεύει η ατμόσφαιρά του. Ξεκινώντας από την ιστορία ενός ορφανού παιδιού –που σε κάποιο βαθμό μου θύμισε τις Μεγάλες Προσδοκίες του Ντίκενς, αγαπημένο ανάγνωσμα των παιδικών μου χρόνων– η ιστορία εξελίσσεται εντελώς απρόοπτα. Πιστεύω ότι η ρήση του Ώστερ If you are not ready for everything, you are not ready for anything / Αν δεν είσαι έτοιμος για όλα, δεν είσαι έτοιμος για τίποτα/ αποδίδει αυτήν ακριβώς την αίσθηση του απρόοπτου που δημιουργεί η ανάγνωση του συγκεκριμένου βιβλίου.

Η γλώσσα του Ώστερ δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολη, δεν αντιμετώπισα περίπλοκους ιδιωματισμούς ή νεφελώδεις διατυπώσεις. Αυτό δεν σήμαινε ότι δεν κατέβαλα προσπάθειες ώστε να αποδώσω όσο γινόταν πιο ζωντανά τους διαλόγους των ηρώων ή ότι δεν... ερεύνησα –όσο κι αν αυτό ακούγεται αστείο- τους κανόνες του μπεϊζμπόλ, ώστε να είμαι σε θέση να περιγράψω ικανοποιητικά την εξέλιξη των παιχνιδιών τα οποία αναφέρονται παντού στα κείμενά του.

Η γλώσσα του Όστερ δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολη, δεν αντιμετώπισα περίπλοκους ιδιωματισμούς ή νεφελώδεις διατυπώσεις. Αυτό δεν σήμαινε ότι δεν κατέβαλα προσπάθειες ώστε να αποδώσω όσο γινόταν πιο ζωντανά τους διαλόγους των ηρώων ή ότι δεν... ερεύνησα –όσο κι αν αυτό ακούγεται αστείο– τους κανόνες του μπεϊζμπόλ, ώστε να είμαι σε θέση να περιγράψω ικανοποιητικά την εξέλιξη των παιχνιδιών τα οποία αναφέρονται παντού στα κείμενά του. Φανατικός οπαδός αυτού του τυπικά αμερικάνικου παιχνιδιού από τα παιδικά του χρόνια, ο Όστερ το αναφέρει πολύ συχνά στα έργα του, με αποτέλεσμα να έχω ήδη «εξοικειωθεί» κατά κάποιο τρόπο με αυτό. Και φυσικά, σε όλα τα έργα του Όστερ είναι απαραίτητες οι λεπτομερείς διευκρινιστικές σημειώσεις, εξαιτίας της ποικιλίας των στοιχείων που περιέχονται σ' αυτά.

Αποδόσεις του κειμένου σε άλλη γλώσσα δεν χρησιμοποίησα, όσο για τις παλαιότερες αποδόσεις των κειμένων που μετέφρασα, απέφυγα να τις κοιτάξω κατά το διάστημα της δικής μου δουλειάς, επειδή θέλω να λειτουργώ ανεπηρέαστη από τις όποιες απόψεις άλλων συναδέλφων, χωρίς, βεβαίως, αυτό να σημαίνει ότι τις περιφρονώ καθ' οιονδήποτε τρόπο.

Πιστεύω ότι μια μετάφραση μπορεί να είναι καλή και, ταυτόχρονα, πιστή στο πρωτότυπο. Το έργο της μετάφρασης απαιτεί επίμονη, πολλές φορές έρευνα ως προς τα διάφορα στοιχεία του κειμένου και δίνει πάντα την ευκαιρία στον μεταφραστή ή τη μεταφράστρια την ευκαιρία να ασκήσουν τις δικές τους γλωσσοπλαστικές ικανότητες ώστε να παραμείνουν, κατά το δυνατόν, πλησιέστερα στο νόημα του πρωτοτύπου.

Πιστεύω ότι μια μετάφραση μπορεί να είναι καλή και, ταυτόχρονα, πιστή στο πρωτότυπο. Το έργο της μετάφρασης απαιτεί επίμονη, πολλές φορές έρευνα ως προς τα διάφορα στοιχεία του κειμένου και δίνει πάντα την ευκαιρία στον μεταφραστή ή τη μεταφράστρια την ευκαιρία να ασκήσουν τις δικές τους γλωσσοπλαστικές ικανότητες ώστε να παραμείνουν, κατά το δυνατόν, πλησιέστερα στο νόημα του πρωτοτύπου. Εκμεταλλεύομαι πάντα όλες τις δυνατότητες για να αποδώσω το νόημα, την «ψυχή» και την «ατμόσφαιρα» του κειμένου, καταφεύγοντας στα ανάλογα σχόλια, αναφερόμενη στα ιστορικά στοιχεία του έργου, αποδίδοντας τα λογοπαίγνια με κάτι αντίστοιχο στα ελληνικά, ούτως ώστε να μην δημιουργούνται δυσνόητα σημεία για τον αναγνώστη.

Είχα την τύχη να γνωρίσω τον Πολ Όστερ όταν αυτός επισκέφθηκε την Αθήνα τον Νοέμβριο του 2014. Δεν θα δίσταζα να επικοινωνήσω μαζί του, αν αντιμετώπιζα ανυπέρβλητες δυσκολίες στην απόδοση των έργων του, αλλά ευτυχώς τέτοιες δυσκολίες δεν υπήρξαν.

Οι εικόνες της Νέας Υόρκης, η περιγραφή του Μπρούκλιν, στο οποίο ζει και ο ίδιος ο Ώστερ σήμερα, η αναφορά στο Βερμόντ, η πανσπερμία των φυλών που κατοικούν σ' αυτή την γοητευτική πόλη, έστω κι αν δεν βρέθηκα ποτέ εκεί, ήταν για μένα πράγματα οικεία και όχι κάτι που έπρεπε απλώς να αποδώσω στα ελληνικά, στα πλαίσια της δουλειάς μου.

Για μένα η αρχή έγινε με την Τριλογία της Νέας Υόρκης, για να ακολουθήσουν Το Ημερολόγιο του Χειμώνα, Η επινόηση της μοναξιάς και Το Παλάτι του Φεγγαριού. Θα πρέπει να ομολογήσω ότι όλα τα έργα του Πολ Όστερ που έχω ως τώρα μεταφράσει με συγκινούν ιδιαίτερα, καθώς μου θυμίζουν κάποια στοιχεία της δικής μου ζωής. Οι περιγραφές της Αμερικής γενικά και της Νέας Υόρκης ιδιαίτερα, μου ξαναφέρνουν στον νου τον μετανάστη παππού μου, που πέρασε 13 χρόνια της ζωής του στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και περιπλανήθηκε στις πολιτείες των ΗΠΑ. Οι εικόνες της Νέας Υόρκης, η περιγραφή του Μπρούκλιν, στο οποίο ζει και ο ίδιος ο Όστερ σήμερα, η αναφορά στο Βερμόντ, η πανσπερμία των φυλών που κατοικούν σ' αυτή την γοητευτική πόλη, έστω κι αν δεν βρέθηκα ποτέ εκεί, ήταν για μένα πράγματα οικεία και όχι κάτι που έπρεπε απλώς να αποδώσω στα ελληνικά, στα πλαίσια της δουλειάς μου. Θέλω να πιστεύω ότι στο μέλλον θα μου δοθεί η ευκαιρία να ασχοληθώ με τη μετάφραση και άλλων έργων του Ώστερ, και να ξανανιώσω την ίδια συγκίνηση.

altInfo
Η Σταυρούλα Αργυροπούλου ασχολείται επαγγελματικά με τη μετάφραση από τα μέσα της δεκαετίας του '80. Έχει μεταφράσει μεταξύ άλλων Dostojevskij, Gorkij, Tolstoj, Coetzee, Turgenev και Auster. Το 2015 έλαβε το Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης της Ελληνικής Εταιρείας Μεταφραστών Λογοτεχνίας για το βιβλίο του Paul Auster Ημερολόγιο του χειμώνα (εκδ. Μεταίχμιο).

alt

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Παναγιώτης Κεχαγιάς: «Με τον Φόκνερ ένιωθα σαν ζογκλέρ με καμιά δεκαριά αναμμένους πυρσούς στον αέρα»

Παναγιώτης Κεχαγιάς: «Με τον Φόκνερ ένιωθα σαν ζογκλέρ με καμιά δεκαριά αναμμένους πυρσούς στον αέρα»

Μεταφραστές και επιμελητές αποκαλύπτουν τις διαδρομές μέσα από τις οποίες προσέγγισαν τη γλώσσα, το ύφος ή και την οικονομία ενός βιβλίου και μοιράζονται μαζί μας μυστικά του εργαστηρίου τους. Φιλοξενούμενος, ο συγγραφέας και μεταφραστής Παναγιώτης Κεχαγιάς για τη μετάφραση του μυθιστορήματος του Ουίλιαμ Φόκνερ [Wil...

Νίκος Α. Μάντης: «Είναι πάντα δύσκολο να πρέπει να συντονιστείς με το ρυθμό μιας ιδιοφυΐας»

Νίκος Α. Μάντης: «Είναι πάντα δύσκολο να πρέπει να συντονιστείς με το ρυθμό μιας ιδιοφυΐας»

Μεταφραστές και επιμελητές αποκαλύπτουν τις διαδρομές μέσα από τις οποίες προσέγγισαν τη γλώσσα, το ύφος ή και την οικονομία ενός βιβλίου και μοιράζονται μαζί μας μυστικά του εργαστηρίου τους. Φιλοξενούμενος, ο συγγραφέας και μεταφραστής Νίκος Α. Μάντης για τη μετάφραση των διηγημάτων του Μπάρι Χάνα [Barry Hannah] «...

Τόνια Κοβαλένκο: «Τα 149 χρόνια που με χώριζαν από τον κορυφαίο Χάρντυ ξυπνούσαν συχνά μέσα μου ένα δέος»

Τόνια Κοβαλένκο: «Τα 149 χρόνια που με χώριζαν από τον κορυφαίο Χάρντυ ξυπνούσαν συχνά μέσα μου ένα δέος»

Μεταφραστές και επιμελητές αποκαλύπτουν τις διαδρομές μέσα από τις οποίες προσέγγισαν τη γλώσσα, το ύφος ή και την οικονομία ενός βιβλίου και μοιράζονται μαζί μας μυστικά του εργαστηρίου τους. Φιλοξενούμενη, η μεταφράστρια Τόνια Κοβαλένκο για τη μετάφραση του μυθιστορήματος του Τόμας Χάρντυ [Thomas Hardy] «Μακριά απ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ