
Μια ημέρα σαν σήμερα, στις 16 Νοεμβρίου 1922, γεννήθηκε στο χωριό Αζινιάγκα της Πορτογαλίας ο Νομπελίστας συγγραφέας Ζοζέ Σαραμάγκου [José Saramago]. Τα βιβλία του κυκλοφορούν στη γλώσσα μας από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
Επιμέλεια: Book Press
Μια ημέρα σαν σήμερα, στις 16 Νοεμβρίου 1922, γεννήθηκε στο χωριό Αζινιάγκα της Πορτογαλίας ο Νομπελίστας συγγραφέας Ζοζέ Σαραμάγκου. Το επώνυμο «Σαραμάγκου», που γράφτηκε κατά λάθος στη ληξιαρχική πράξη γεννήσεως, σημαίνει «άγρια ραφανίδα», και ήταν το παρατσούκλι που είχαν κολλήσει κοροϊδευτικά στον πατέρα του οι συγχωριανοί του.
Οι γονείς του Σαραμάγκου ήταν φτωχοί αγρότες. Ο ίδιος άσκησε διάφορα επαγγέλματα στη ζωή του. Για βιοποριστικούς λόγους, εργάστηκε αρχικά ως μηχανικός αυτοκινήτων, σιδηρουργός και κοινωνικός λειτουργός, ενώ αργότερα βρήκε δουλειά σε εκδοτικό οίκο, ως επιμελητής και μεταφραστής.
Το πρώτο του μυθιστόρημα δημοσιεύτηκε το 1947, όταν ο συγγραφέας ήταν είκοσι πέντε ετών, και είχε τον τίτλο Terra do Pecado («Η γη της αμαρτίας»). Για πολλά χρόνια, ο Σαραμάγκου δεν δημοσίευσε κάποιο άλλο πεζό έργο μυθοπλασίας. Μάλιστα, το δεύτερο βιβλίο του ήταν μια ποιητική συλλογή, που κυκλοφόρησε το 1966. Τη δεκαετία του ’70, ενώ εργαζόταν ως βοηθός αρχισυντάκτη στην εφημερίδα Diário de Notícias, κυκλοφόρησαν κάποιες συλλογές με άρθρα του.
Ο Σαραμάγκου έγραψε σε μεγάλη ηλικία τα πιο γνωστά έργα του, όπως τα Η χρονιά θανάτου του Ρικάρντο Ρέις, Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιον, Περί τυφλότητος κ.ά. Στα μυθιστορήματά του, χρησιμοποιεί τον μακροπερίοδο λόγο και πραγματεύεται θρησκευτικά ζητήματα, συχνά με τρόπο που θεωρήθηκε βλάσφημος, καθώς και διάφορα παράδοξα θέματα - κάποια από τα έργα του εντάσσονται στο είδος του μαγικού ρεαλισμού. Στη Χρονιά θανάτου του Ρικάρντο Ρέις, ο ετερώνυμος του Φερνάντο Πεσόα συνεχίζει να ζει μετά από τον θάνατο του ποιητή, ενώ στον Άνθρωπο αντίγραφο, ο πρωταγωνιστής, καθώς παρακολουθεί μια ταινία, ανακαλύπτει την ύπαρξη ενός ηθοποιού που είναι ο σωσίας του.
Ο Σαραμάγκου τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1998 για τις «παραβολές του που στέκουν χάρη στη φαντασία, στη συμπόνια και στην ειρωνεία του, χάρη στις οποίες μπορούμε να κατανοήσουμε για ακόμα μια φορά την ασαφή πραγματικότητα».
«Δεν είναι δύσκολο να ζεις με τους άλλους ανθρώπους, δύσκολο είναι να τους καταλαβαίνεις», γράφει ο συγγραφέας στο Περί τυφλότητος.
Ο Σαραμάγκου πέθανε σε ηλικία ογδόντα επτά ετών από λευχαιμία. Στη νεκρολογία που δημοσιεύτηκε στον Guardian, ο Ρίτσαρντ Λέα τον χαρακτήρισε ως «τον σπουδαιότερο Πορτογάλο συγγραφέα της γενιάς του».