Sakos ftera kai kokkala 700

Για το βιβλίο του Max Porter «Η θλίψη είναι ένα πράγμα με φτερά» (μτφρ. Ιωάννα Αβραμίδου, εκδ. Πόλις) και του Μάικ Μακόρμακ «Κόκαλα από ήλιο» (μτφρ. Παναγιώτης Κεχαγιάς, εκδ. Αντίποδες).

Του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Εσωτερικός μονόλογος, παιχνίδια με τη διαλεκτική του χρόνου, η μέθοδος «θραύσμα θραυσμάτων», η τεχνική του cut-up, επικολλήσεις, σαμπλαρίσματα, ευφάνταστα λεκτικά παιχνίδια, ιεροί και ανίεροι γάμοι πεζού και ποίησης, μνείες και αναφορές (πότε ρητές και πότε υπόρρητες) σε ένδοξους προγόνους, σχεδόν παντού η σκιά του Μπόρχες, το κλείσιμο του ματιού στον Πύντσον, η ευλαβική υπόκλιση στον ΝτεΛίλλο, το μεθυσμένο (ακόμα κι αν πρόκειται για την νηφάλιο μέθη) νεύμα στον Μπάροουζ. Ιδιαίτερες αφηγήσεις πλουτίζουν τον λογοτεχνικό χάρτη, δίνουν ωραίες ωθήσεις στην αναζήτηση της καινοτομίας που δεν μένει στον άγονο φορμαλισμό αλλά ενέχει δυνατά, πολλές φορές συγκινητικά, περιεχόμενα. Ένας ούτε καν σαραντάρης Εγγλέζος και ένας Ιρλανδός πενηνταπεντάρης, υπογράφουν τα βιβλία που φόρτωσα συνεπαρμένος από το ξεχωριστό τους στυλ στον Σάκο Εκστρατείας του Επίμονου Αναγνώστη.

Η ποίηση γίνεται το μέγα αντίδοτο στην απώλεια, γίνεται μαθητεία στη ζωή, γίνεται θητεία και συνάμα άνθος ενάντιο (όπως έλεγε ο Νίκος Καρούζος) στο πένθος. Και η γλώσσα θριαμβεύει. 

Ο Μαξ Πόρτερ (Max Porter, Χάι Γουάικομ, 1981), ο οποίος λατρεύει, όπως λέει σε πρόσφατη συνέντευξή του την αργκό, το χιπ-χοπ, και τα θαύματα που μπορείς να επιτελέσεις με την στρατιά των είκοσι τεσσάρων γραμμάτων της αλφαβήτου, έρχεται ήδη με το πρώτο του βιβλίο, το Η Θλίψη είναι ένα Πράγμα με Φτερά (ιδιοφυώς μεταφρασμένο από την έμπειρη Ιωάννα Αβραμίδου, εκδ. Πόλις) να γοητεύσει ακόμα και τον πιο απαιτητικό βιβλιόφιλο. Πρόκειται για μυθιστόρημα-μοντάζ συναρμολογημένο από σπαράγματα λόγου, δυναμικά ενορχηστρωμένα, που μοιάζουν άλλοτε με κλασικά ποιήματα, άλλοτε με αποσπάσματα από θεατρικά του Τόμας Μπέρνχαρντ, και άλλοτε με φιλοσοφικούς στοχασμούς επικεντρωμένους σε μιαν άχαρη, διόλου φωτογενή, καθημερινότητα. Στη Θλίψη, έργο που μπορούμε να το συνοψίσουμε με τη φράση «Το πένθος είναι ένα μακρόπνοο σχέδιο» (σ. 109), συναντάμε ποιητές όπως ο Τεντ Χιουζ, η Σύλβια Πλαθ, και ο Ντύλαν Τόμας, συγγραφείς σκληρών αστυνομικών, όπως η Πατρίσια Χάισμιθ, μεγάλους της τζαζ και των μπλουζ όπως ο Τζον Κολτρέιν και ο Χάουλιν Γουλφ. Όλοι οι ήρωες, οι ομιλητές θα έλεγα, σ᾽ αυτήν την μυθιστορηματική ποστ-πανκ όπερα που θα μπορούσε κάλλιστα να είχε σκηνοθετήσει ο αείμνηστος Κεν Ράσελ, παραμένουν ανώνυμοι: είναι απλώς Τα Αγόρια, ο Μπαμπάς, και το Κοράκι. Ο Μπαμπάς: «Ο μεθοδικός καταλογράφος κοινοτοπιών/ ευγνωμοσύνης, ο αυτοματοποιημένος αρχιτέκτονας/ της καθημερινότητας» (σ. 14). Τα Αγόρια: «Κατασκευάζαμε βάσεις, στρατόπεδα, κρησφύγετα,/ καταφύγια, φρούρια, μπούνκερ, κάστρα, φυλάκια, τούνελ και φωλιές» (σ. 77). Το Κοράκι: «Φίλος, δικαιολογία,/ deus ex machina,/ ανέκδοτο, σύμπτωμα, αποκύημα,/ της φαντασίας, φάσμα, πατερίτσα, παιχνίδι,/ βρικόλακας, φάρσα, ψυχαναλυτής και μπέιμπι σίτερ» (σ. 25). Η ποίηση γίνεται το μέγα αντίδοτο στην απώλεια, γίνεται μαθητεία στη ζωή, γίνεται θητεία και συνάμα άνθος ενάντιο (όπως έλεγε ο Νίκος Καρούζος) στο πένθος. Και η γλώσσα θριαμβεύει. 

porter macormack

Ο ήρωας του μυθιστορήματος, ο πολιτικός μηχανικός Μάρκους Κόνγουεϊ, παλαιότερα φοιτητής θεολογίας και μετέπειτα κηπουρός, κάθεται στην κουζίνα της κατοικίας του, αναμένει, στοιχάζεται, επιδίδεται σε μια, επίσης φαινομενικά, αμοντάριστη σκηνοθεσία, τύπου Γιόνας Μέκας, σκηνοθεσία του φιλμ της έως τότε ζωής του.

Η γλώσσα θριαμβεύει επίσης στο μετατζοϋσικό/μεταγουαλασικό μονοφωνικό μυθιστόρημα Κόκαλα από Ήλιο (μετάφραση-για-βραβείο: Παναγιώτης Κεχαγιάς, εκδ. Αντίποδες) του δυναμικότατου Μάικ Μακόρμακ (Mike McCormack, 1965), ο οποίος επίσης εστιάζει στο καθημερινό, στο κοινότοπο, στο φαινομενικά ασήμαντο και αδιάφορο για να συνθέσει, με μουσική μαεστρία πραγματικά, ένα μυθιστόρημα-κατεβατό, από το οποίο απουσιάζουν εντελώς η τελεία, το ερωτηματικό, και το θαυμαστικό – οι παράγραφοι χωρίζονται, όπως πολλές φορές συμβαίνει στα θεατρικά του Μπέρνχαρντ, απλώς με το να εκκινούν μια αράδα πιο κάτω. Ο ήρωας του μυθιστορήματος, ο πολιτικός μηχανικός Μάρκους Κόνγουεϊ, παλαιότερα φοιτητής θεολογίας και μετέπειτα κηπουρός, κάθεται στην κουζίνα της κατοικίας του, αναμένει, στοιχάζεται, επιδίδεται σε μια, επίσης φαινομενικά, αμοντάριστη σκηνοθεσία, τύπου Γιόνας Μέκας, σκηνοθεσία του φιλμ της έως τότε ζωής του. Ταξιδεύει στο παρελθόν, σε ένα «κυκλικό όνειρο του χάους» (σ. 42), βλέπει την ξεχαρβαλωμένη κοινωνική/πολιτική/οικονομική κατάσταση της εποχής μας σαν ένα στροβιλιζόμενο μάτσο «εικόνες από το τέλος του κόσμου σε ένα b-movie», μιλάει για τελετές και ρυθμούς και τελετουργίες που «κρατάνε τον κόσμο όρθιο σαν κόκαλα από ήλιο» (εξ ου και ο τίτλος του μυθιστορήματος, σ. 108), μιλάει για την σύγχρονη τέχνη (η θυγατέρα του, η Άγκνες, είναι νεαρή ανερχόμενη εικαστικός), αντιμετωπίζει, λόγω επαγγέλματος, την πόλη σαν «νευρωνικό λαβύρινθο», σαν «γνωσιακό χάρτη» (σ. 164), εγκλείει, με την τεχνουργία της πολυπρισματικής σκέψης δεκάδες/εκατοντάδες/χιλιάδες μνήμες γεγονότων και τον σχολιασμό τους μέσα σε εξήντα λεπτά της ώρας (από τις 12 έως τη 1 το μεσημέρι), ελεεινολογεί για τη γραφειοκρατία και για τα λαμόγια και για τους τυχάρπαστους και για τους αφόρητα ελισσόμενους πολιτικούς, του λείπει οδυνηρά ο γιος του, ο Ντάρρα, στη σελίδα 231 το ρολόι λέει μία παρά είκοσι, στις σελίδες 306 και 307 παραληρεί οργανωμένα για την «εσωτερική χάρη» που αποπνέει ένα «αδιανόητο κατασκεύασμα» όπως το κλαμπ σάντουιτς, προηγουμένως, στις σελίδες 282 και 283, μιλάει με τρόπους που θυμίζουν Χέγκελ και Χάιντεγκερ διασκευασμένους από τον Ρέιμοντ Κάρβερ, για την έννοια του χρόνου («ο χρόνος εδώ δεν προχωρά και όλα τα πράγματα, μαζί τους κι εγώ, αιωρούνται σε μια παγωμένη διάρκεια, μια στιγμή που παρατείνεται στο άπειρο στριφογυρίζοντας σαν γρανάζι που έχει φύγει απ᾽ τη θέση του, μια ακινήσία που μέσα της δεν θα στομώσει κανένα μαχαίρι […] ο ίδιος ο χρόνος εδώ θα αποσυντεθεί, θα αφανιστεί εντελώς […] στην αντίρροπη δύναμη ολόκληρου του κόσμου […] όπου όλα τα πράγματα είναι ανάποδα, ένα βασίλειο στο οποίο το ψωμί χύνεται και το νερό κόβεται και οι σκιές μας έχουν βαρεθεί και έχουν σηκωθεί κι έχουν φύγει μακριά μας ακολουθώντας τις υπόλοιπες σκιές»), σελίδες και σκέψεις που προιωνίζονται το αναπάντεχο, συνταρακτικό (και πάλι: χωρίς τελεία, ερωτηματικό ή θαυμαστικό) τέλος του τέλους κάθε στιγμής και μνήμης και φράσης και σκέψης του αφηγητή. Ας (παρ)ενθέσω εδώ ότι και ο Μαξ Πόρτερ καταπιάνεται με την έννοια και την υφή του χρόνου, ποιητικά/ανατρεπτικά, χλευάζοντας μάλλον το αδυσώπητο κύλισμα των δευτερολέπτων και αντιπαραθέτοντας στο «χρειάζεστε» χρόνο ένα όχι, δεν χρειαζόμασταν χρόνο, εμείς χρειαζόμασταν «απορρυπαντικά, αντιψειρικά/ σαμπουάν, αυτοκόλλητα ποδοσφαίρου, μπαταρίες/ τόξα, βέλη, τόξα, βέλη» καθώς και «Σαίξπηρ, Ιμπν Αραμπί, Σοστακόβιτς, Χάουλιν Γουλφ».  

* Ο ΓΙΩΡΓΟΣ-ΙΚΑΡΟΣ ΜΠΑΜΠΑΣΑΚΗΣ είναι συγγραφέας και μεταφραστής.
Τελευταίο του βιβλίο, η ποιητική συλλογή «Ίχνη και χνότα» (εκδ. Γαβριηλίδη).


altΗ θλίψη είναι ένα πράγμα με φτερά
Max Porter
Μτφρ. Ιωάννα Αβραμίδου
Πόλις 2018
Σελ. 128, τιμή εκδότη €12,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ MAX PORTER

 

 

altΚόκαλα από ήλιο
Μάικ Μακόρμακ
Μτφρ. Παναγιώτης Κεχαγιάς
Αντίποδες 2018
Σελ. 336, τιμή εκδότη €14,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ MIKE McCORMACK

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Από το Βιετνάμ στο Καμερούν – δύο χώρες, τρεις συγγραφείς, τέσσερα μυθιστορήματα ξύνουν πληγές πολέμου και αποικιοκρατίας

Από το Βιετνάμ στο Καμερούν – δύο χώρες, τρεις συγγραφείς, τέσσερα μυθιστορήματα ξύνουν πληγές πολέμου και αποικιοκρατίας

Ο ιχνηλάτης βιβλιοπωλείων και βιβλιοθηκών Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης έρχεται και πάλι με τον «Σάκο Εκστρατείας» του, μιλώντας μας για βιβλία σαν να αφηγείται ιστορίες. Σήμερα, τα μυθιστορήματα της Κιμ Τούι, «ρου» και «εμ» (εκδ. Άγρα), του Ερίκ Βυϊγιάρ, «Μια αξιοπρεπής έξοδος» (εκδ. Πόλις) και του Τομά...

Βρετανός πράκτορας και Αμερικανός κατάσκοπος – Σόμερσετ Μομ & Όλεν Στάινχαουερ σε παράλληλη ανάγνωση

Βρετανός πράκτορας και Αμερικανός κατάσκοπος – Σόμερσετ Μομ & Όλεν Στάινχαουερ σε παράλληλη ανάγνωση

Ο ιχνηλάτης βιβλιοπωλείων και βιβλιοθηκών Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης έρχεται και πάλι με τον «Σάκο Εκστρατείας» του, μιλώντας μας για βιβλία σαν να αφηγείται ιστορίες. Σήμερα, τα μυθιστορήματα «Άσεντεν ή ο Βρετανός πράκτορας» (μτφρ. Μαρία Λαϊνά & Μάνια Μεζίτη, εκδ. Πατάκη) του Σόμερσετ Μομ [Somerset Ma...

«Grand Hotel Europa» vs «Τα δέντρα»: Η τέχνη των διαλόγων, κάποιες ατεχνίες, κι ορισμένες σκέψεις για πώς να... μην γράφουμε

«Grand Hotel Europa» vs «Τα δέντρα»: Η τέχνη των διαλόγων, κάποιες ατεχνίες, κι ορισμένες σκέψεις για πώς να... μην γράφουμε

Ο ιχνηλάτης βιβλιοπωλείων και βιβλιοθηκών Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης έρχεται και πάλι με τον «Σάκο Εκστρατείας» του, μιλώντας μας για βιβλία σαν να αφηγείται ιστορίες. Σήμερα, μια παράλληλη ανάγνωση των μυθιστορημάτων «Grand Hotel Europa» (μτφρ. Μαργαρίτα Μπονάτσου, εκδ. Ίκαρος) του Ίλια Λέοναρντ Πφέιφερ [Ilja Leona...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Το κερί του Καρτέσιου» του Αχιλλέα Κυριακίδη (κριτική) – πέραν του ίλιγγου της γλώσσας ή του θάλπους της μυθοπλασίας

«Το κερί του Καρτέσιου» του Αχιλλέα Κυριακίδη (κριτική) – πέραν του ίλιγγου της γλώσσας ή του θάλπους της μυθοπλασίας

Για τη συλλογή διηγημάτων του Αχιλλέα Κυριακίδη «Το κερί του Καρτέσιου» (εκδ. Πατάκη).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο Αχιλλέας Κυριακίδης υπήρξε Μπορχικός πριν καν εισέλθει στον θαυμαστό λαβύρινθο του Χόρχε Λουίς Μπόρχες. Μπορ...

«Η Μαρία Λαϊνά γράφει, ανθολογεί, μεταφράζει» – εκδήλωση στη μνήμη της στην Ελληνοαμερικανική Ένωση

«Η Μαρία Λαϊνά γράφει, ανθολογεί, μεταφράζει» – εκδήλωση στη μνήμη της στην Ελληνοαμερικανική Ένωση

Η Ελληνοαμερικανική Ένωση και οι ποιητικές συναντήσεις «Με τα λόγια (γίνεται)» παρουσιάζουν, στην 1η εκδήλωση της 14ης χρονιάς τους, ένα αφιέρωμα εις μνήμην της Μαρίας Λαϊνά (1947-2023).

Επιμέλεια: Book Press

Η εκδήλωση πραγματοποιείται την Τετάρτη 11 ...

Γιάννης Λαγουδάκης: «Μοντέρνα γραφή σε ένα κλασικό θέμα»

Γιάννης Λαγουδάκης: «Μοντέρνα γραφή σε ένα κλασικό θέμα»

Ο Γιάννης Λαγουδάκης μας συστήθηκε πρόσφατα με το μυθιστόρημα «Ένα φιλήσυχος άνδρας – Μια ιστορία από το '22», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

Τι απαντάτε σε όσους θα πουν: ακόμη ένας συγγραφέας; Τι το καινο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ανταρκτική» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Ανταρκτική» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Ανταρκτική» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), η οποία θα κυκλοφορήσει στις 3 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΟΙ ...

«Σωματογραφία» της Εύας Στάμου (προδημοσίευση)

«Σωματογραφία» της Εύας Στάμου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Εύας Στάμου «Σωματογραφία», το οποίο κυκλοφορεί στις 2 Δεκεμβρίου από τος εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Κεφάλαιο 2ο

Εκείνη την εποχή καταπιανόμουν με την κατα...

«Μπάρμπα Μάρογιε» του Μάριν Ντρζιτς (προδημοσίευση)

«Μπάρμπα Μάρογιε» του Μάριν Ντρζιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το θεατρικό έργο του Μάριν Ντρζιτς [Marin Držić] «Μπάρμπα Μάρογιε» (μτφρ. Irena Bogdanović), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΡΙΤΗ ΠΡΑΞΗ


...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρεις νέες πεζογραφικές φωνές από τις εκδόσεις Βακχικόν

Τρεις νέες πεζογραφικές φωνές από τις εκδόσεις Βακχικόν

Τρία μυθιστορήματα που μόλις κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Βακχικόν με τα οποία οι συγγραφείς τους συστήνονται στο αναγνωστικό κοινό με σύγχρονες και ιδιαίτερες ιστορίες.

Επιμέλεια: Book Press

Γιούλη Γιανναδάκη ...

Βία κατά των Γυναικών: 5 βιβλία σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας μας αφυπνίζουν

Βία κατά των Γυναικών: 5 βιβλία σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας μας αφυπνίζουν

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, προτείνουμε πέντε σύγχρονα βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που καταπιάνονται με τη λεκτική, σωματική και σεξουαλική έμφυλη βία. «Σήκω από πάνω μου» (Μεταίχμιο) της Λίνας Βαρότση, «Μια γυναίκα απολογείται» (Τόπος) της Μαρίας Λούκα, «Διήγημας (Ακυ...

Μητέρα, κόρη, άλλο: Πέντε μυθιστορήματα για τη σχέση μάνας παιδιού

Μητέρα, κόρη, άλλο: Πέντε μυθιστορήματα για τη σχέση μάνας παιδιού

Πέντε σύγχρονα βιβλία μεταφρασμένης πεζογραφίας, τα οποία αναδεικνύουν τις πολλές εκφάνσεις της μητρότητας και την πολυσήμαντη σχέση μάνας-κόρης (τα τέσσερα από τα πέντε).

Γράφει η Φανή Χατζή

Ο E.M. Forster έγραψε στην ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ