alt

O Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης αποκαλύπτει με ποια δοκιμασμένα στον χρόνο και στην κριτική βιβλία βαρέθηκε αφόρητα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Παίζει ρόλο βέβαια και η στιγμή, το πότε διαβάζεις ένα βιβλίο. Πώς είναι η διάθεση και η διαθεσιμότητά σου, πόσο εξοικειωμένος είσαι με το ύφος της γραφής του, πόσο νογάς... Διαβάζεις ξανά μετά από χρόνια ένα βιβλίο που σε είχε απογοητεύσει και το βρίσκεις πιο συμπαθητικό. (Συμβαίνει φυσικά και το αντίθετο.)

Πάντως, αν θα έπρεπε να ορίσω τι σημαίνει για μένα κακό βιβλίο, θεωρώντας αυτονόητη την αποδοχή ότι το ζήτημα της αισθητικής προτίμησης είναι προσωπικό (de gustibus), θα έλεγα ότι κακό βιβλίο είναι το βαρετό βιβλίο. Ιδίως όταν μιλάμε για κλασικά έργα, με αναγνωρισμένη την αξία τους μέσα στο πέρασμα του χρόνου –και νομίζω ότι πολύ σπάνιες είναι οι φορές που μπορεί να έχουν εξαπατηθεί γενιές ολόκληρες αναγνωστών και μελετητών θεωρώντας αριστούργημα ένα κακό έργο–, η απαρέσκεια που μπορεί να προκαλεί ένα τέτοιο «καθιερωμένο» κείμενο συνδέεται με μια προσωπική, εξατομικευμένη αντίδραση, που στη δική μου περίπτωση είναι συνήθως η πλήξη.

  Βρήκα το μυθιστόρημα Μολλόυ του Μπέκετ επιδειξιομανές και εντελώς αυτιστικό, χάσιμο χρόνου.

Ας πούμε, έπληξα αφόρητα διαβάζοντας (ή, καλύτερα, προσπαθώντας να διαβάσω) το Μολλόυ του Μπέκετ, ένα από τα λίγα, νομίζω, μυθιστορήματα του κορυφαίου δραματουργού. Εκτός από αφόρητα βαρετό, το βρήκα επιδειξιομανές ως ύφος και εντελώς αυτιστικό, ένα σκέτο χάσιμο χρόνου – και για μας και για τον Μπέκετ.

«Είναι δίκαιο που έχει χαρακτηριστεί το σημαντικότερο λογοτεχνικό κείμενο μετά τον Οδυσσέα του Τζόις» βλέπουμε γραμμένο στο οπισθόφυλλο ενός άλλου αβάσταχτου για μένα βιβλίου, χωρίς όμως να διευκρινίζεται ποιος αμόλησε αυτόν τον έπαινο. Μιλάμε για έναν σπουδαίο –καταπώς θεωρείται– Αμερικανό συγγραφέα, τον Τόμας Πίνσον και το Ουράνιο τόξο της βαρύτητας. Έκανα κάθε φιλότιμη προσπάθεια να το προχωρήσω, αλλά οι δυνάμεις μου με εγκατέλειψαν νωρίς – είναι και τεράστιο, 1.000 σελίδες. Κατά τη γνώμη μου, δεν διαβάζεται με τίποτα.

Ακυβέρνητες πολιτείες του Στρατή Τσίρκα. Με τίποτα. Το σπουδαιότερο ίσως μεταπολεμικό έργο της ελληνικής λογοτεχνίας. Με τίποτα. Κι ας έχει, μ’ όλα του τα χρονάκια, μια σύγχρονη γραφή. Ναι, αλλά πλήξη.

altΠροσπαθώ να ψυχαναλυθώ και να βρω τι είναι εκείνο που με κάνει να πλήττω και να παρατάω ένα βιβλίο∙ ιδίως όταν έχω ακούσει ένα σωρό εγκώμια γι’ αυτό ή όταν μου το έχουν χαρίσει άνθρωποι των οποίων τη γνώμη σέβομαι και εκτιμώ. Δεν είναι ότι με κουράζουν οι μακροσκελείς περιγραφές∙ λατρεύω τον Προυστ, που μπορεί να αφιερώσει τρεις σελίδες περιγράφοντας το χάρτινο σακουλάκι με το τσάι της γιαγιάς του. Ενώ αντίθετα βαριέμαι τις διαρκείς ανατροπές και την καταιγιστική δράση της αστυνομικής λογοτεχνίας. Άρα, δηλαδή, δεν είναι το ζήτημα του ρυθμού ή της πλοκής. Και νομίζω ούτε και η θεματολογία είναι απόλυτα καθοριστική.  Έχω απολαύσει βιβλία από είδη που δεν είναι αγαπημένα μου, όπως αστυνομικό, πολιτικό, ερωτικό. Είναι ίσως άραγε το ίδιο όπως συμβαίνει και με τους ανθρώπους; Που για κάποιον λόγο συμβαίνει να μην ταιριάζουν τα χνώτα σου; Μπορεί.

Είπα «πολιτικό». Ακυβέρνητες πολιτείες του Στρατή Τσίρκα. Με τίποτα. Το σπουδαιότερο ίσως μεταπολεμικό έργο της ελληνικής λογοτεχνίας. Με τίποτα. Κι ας έχει, μ’ όλα του τα χρονάκια, μια σύγχρονη γραφή. Ναι, αλλά πλήξη.

Με τους ζωγράφους αισθάνεται κανείς μεγαλύτερη άνεση να εκφράσει τις αντιρρήσεις του. Θέλω να πω, πιο εύκολα θα έλεγες «δεν μου αρέσει ο Μονέ» παρά «δεν μου αρέσει ο Κάφκα». Και πιο εύκολα δέχεσαι ότι κάποιος δεν αγαπάει τον Πικασό παρά τον Ντοστογιέφσκι. Ίσως γιατί στην εικαστική τέχνη (de coloribus) θεωρείται πιο δικαιωματική η έκφραση του προσωπικού γούστου. Και επίσης δεν αποτελεί ένδειξη αμορφωσιάς ή πνευματικής κατωτερότητας.

 

 ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΙΔΗΣ

alt

Τα λέω αυτά προετοιμάζοντας την τελευταία μου επιλογή από τα αναγνωρισμένης αξίας έργα που δεν με συγκίνησαν, μιας και η επικείμενη ομολογία μου θα με κατατάξει σίγουρα στη λίστα με τους πιο ακαλλιέργητους συγγραφείς. Φερνάντο Πεσόα, Το βιβλίο της ανησυχίας. Δυστυχώς (για μένα) δεν το απόλαυσα. Αν και είναι το μόνο, απ’ όσα ανέφερα παραπάνω, το οποίο θα μπορούσε, υποψιάζομαι, σε μια μελλοντική –και ολοκληρωμένη– ανάγνωση να με γοητεύσει. Προτιμήσεις... Non est disputandum».

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Θοδωρής Ρακόπουλος: «Δεν με ενδιαφέρει ο Γκίνσμπεργκ (πια)»

Θοδωρής Ρακόπουλος: «Δεν με ενδιαφέρει ο Γκίνσμπεργκ (πια)»

Ο ποιητής Θοδωρής Ρακόπουλος, για τον αδίκως μνημονευόμενο και υπερεκτιμημένο Άλλεν Γκίνσμπεργκ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο Καλβίνο είχε δίκιο όταν έλεγε πως τους κλασσικούς δεν τους διαβάζουμε αλλά τους ξαναδιαβάζουμε. Ενίοτε, βέβαια ορισμένους δεν...

Μένης Κουμανταρέας: «Ζούμε μέσα σε αντιθέσεις και μέσα απ’ αυτές ολοκληρωνόμαστε»

Μένης Κουμανταρέας: «Ζούμε μέσα σε αντιθέσεις και μέσα απ’ αυτές ολοκληρωνόμαστε»

Περί σπουδαιότητας και αρεσκείας γράφει ο Μένης Κουμανταρέας ισορροπώντας ανάμεσα στην εξομολογητική διάθεση και το παιχνίδι με τα βιβλία.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είναι ψέμα πως έχω διαβάσει κάποιο σπου...

Χρήστος Αστερίου: «Ερωτογράφημα γεμάτο λεκτικές πιρουέτες»

Χρήστος Αστερίου: «Ερωτογράφημα γεμάτο λεκτικές πιρουέτες»

Ο Χρήστος Αστερίου για το μυθιστόρημα "Laura" του Cristóbal Garrido, με αφορμή την όψιμη ανακάλυψή του από την ισπανική κριτική.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Σ’ ένα από τα πρώτα μου ταξίδια στη Σαλαμάνκα, πριν ακριβώς είκοσι τρία χρόνια, ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ