alt

Ο Γιάννης Ξανθούλης γράφει για το βιβλίο του Hector Malot «Χωρίς οικογένεια».

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός 

Το αλησμόνητο σε επίπεδο «κλασικού» «Χωρίς οικογένεια» του Έκτορος Μαλό μου έφτασε στα μέσα της δεκαετίας του ’50 με χοντρό εξώφυλλο, καλοτυπωμένο, με βινιέτες στην αρχή κάθε κεφαλαίου και πάρα πολλά εύσημα σαν βιβλίο ποιοτικό.

Ο Μαλό, ο Μελάς κι εγώ

Ήρωας ένας πιτσιρίκος στην κυριολεξία πουλημένος από την οικογένειά του σε έναν πλανόδιο μουσικό-θιασάρχη σκύλων, μαϊμούδων και λοιπών θλιβερότατων κατοικιδίων.

Μόνο που εδώ δεν υπήρχε κατοικία, αφού ο γερό-Βιτάλης, το όνομα του θιασάρχη, ζούσε στους δρόμους με το ιδιότυπο τσίρκο του. Κάτι δηλαδή ανάλογο με το «La Strada» του Φελλίνι, που, στο πρόσωπο της Τζουλιέτα Μασίνα, αργότερα όταν είδα το φιλμ, έκανα τους παραλληλισμούς μου.

Τέλος πάντων το «Χωρίς οικογένεια» θεωρήθηκε άκρως παιδαγωγικό, με πλοκή ικανή να διεγείρει συναισθήματα  συμπόνιας και να βγουν συμπεράσματα για την χρησιμότητα και αξία της οικογενειακής θαλπωρής.

Το «Χωρίς οικογένεια» το μίσησα για την παθητικότητα του ήρωα που κλαψούριζε διαρκώς, κάνοντας τον δούλο στον αλήτη–αλλά με χρυσή καρδιά– γέροντα και στα σκυλιά που εκτελούσαν χρέη μπαλαρίνας.

Δεν γνωρίζω κατά πόσο ο Έκτορας Μαλό θεωρείται κλασσικός στη Γαλλία, πάντως εκείνο τον καιρό έχαιρε τεράστιας φήμης και εκτίμησης και με το έτερο μυθιστόρημά του «Με οικογένεια». Μια επίσης μελό πατάτα αντάξια των διδακτικών χριστιανικών βιβλίων, που προωθούσαν τα κατηχητικά σχολεία, σταθερά υπεύθυνα για την ηθική μας διαπαιδαγώγηση. Ας μην ξεχνάμε ότι βρισκόμασταν στα μεταπολεμικά χρόνια, περιστοιχισμένοι ως Έλληνες από το χειρότερο μπουκέτο κομμουνιστικών χωρών, όπως έλεγαν.

Το «Χωρίς οικογένεια» το μίσησα για την παθητικότητα του ήρωα που κλαψούριζε διαρκώς, κάνοντας τον δούλο στον αλήτη–αλλά με χρυσή καρδιά– γέροντα και στα σκυλιά που εκτελούσαν χρέη μπαλαρίνας.

Έχοντας μπούσουλα στα προεφηβικά μου χρόνια την θαυμαστή αλητεία των ηρώων του Μαρκ Τουαίν Τομ Σώγιερ και Χακ Φιν, τα παιδιά του κυρίου Μαλό μου γύριζαν το έντερο, πέρα από τον τρόπο γραφής, που, έστω και σε μετάφραση, δεν συγκρινόταν με τους αμερικανούς φίλους μας.

Το «Χωρίς οικογένεια» στο μεταξύ ως κλασσικό αξεπέραστο, το θεωρούσαν τότε σαν τη γαλλόφωνη απάντηση στον θεϊκό Κάρολο Ντίκενς. Σαχλαμάρες δηλαδή αλλά είπαμε η εποχή ήθελε υποταγή και ηθικό δίδαγμα γραμμένο με μαύρο αίμα συκωτιού.

Το «Χωρίς οικογένεια» γυρίστηκε και ταινία. Έσπασαν, όπως ήταν φυσικό, τα ταμεία της επαρχιακής πόλης που ζούσα. Θρήνησε σύμπασα κάθε συνετή μεσοαστική οικογένεια εκτός από μένα που διέδιδα πως όποιος διαβάσει το βιβλίο του Μαλό ή δει το φιλμ κινδυνεύει να πάθει εχινόκοκκο, γιατί τα σκυλιά του γερό Βιτάλη προφανώς δεν είχαν κάνει ποτέ εμβόλιο κι άλλα τέτοια.

Χαρακτηρίστηκα «τέρας αναισθησίας» κι ότι «ΜΟΝΟ όποιος είναι ορφανός μπορεί να καταλάβει και να εκτιμήσει το βάθος του συγκεκριμένου μυθιστορήματος».

Μου αγόρασαν φυσικά και το «Με οικογένεια». Μάλλον το διάβασα αλλά δεν θυμάμαι τίποτα.

Αντίθετα τον ίδιο καιρό διάβαζα και ξαναδιάβαζα τον «Γεροστάθη» του Λέοντος Μελά, που σαφώς προτιμούσα απ’ τον Μαλό. Ένα «κλασσικό» βιβλίο της ελληνικής γραμματείας, που στον καιρό του, κατείχε εξέχουσα θέση στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

Δεν ξέρω ποιος θυμάται πια τον Έκτορα Μαλό και τον Λέοντα Μελά με την πατίνα του κλασσικού. Μάλλον ελάχιστοι επιζώντες απ’ την ισότιμη ανάλωση του γραφικού με το σοβαρό μιας περίεργης εποχής.

Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΞΑΝΘΟΥΛΗΣ είναι συγγραφέας.

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Θοδωρής Ρακόπουλος: «Δεν με ενδιαφέρει ο Γκίνσμπεργκ (πια)»

Θοδωρής Ρακόπουλος: «Δεν με ενδιαφέρει ο Γκίνσμπεργκ (πια)»

Ο ποιητής Θοδωρής Ρακόπουλος, για τον αδίκως μνημονευόμενο και υπερεκτιμημένο Άλλεν Γκίνσμπεργκ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο Καλβίνο είχε δίκιο όταν έλεγε πως τους κλασσικούς δεν τους διαβάζουμε αλλά τους ξαναδιαβάζουμε. Ενίοτε, βέβαια ορισμένους δεν...

Μένης Κουμανταρέας: «Ζούμε μέσα σε αντιθέσεις και μέσα απ’ αυτές ολοκληρωνόμαστε»

Μένης Κουμανταρέας: «Ζούμε μέσα σε αντιθέσεις και μέσα απ’ αυτές ολοκληρωνόμαστε»

Περί σπουδαιότητας και αρεσκείας γράφει ο Μένης Κουμανταρέας ισορροπώντας ανάμεσα στην εξομολογητική διάθεση και το παιχνίδι με τα βιβλία.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είναι ψέμα πως έχω διαβάσει κάποιο σπου...

Χρήστος Αστερίου: «Ερωτογράφημα γεμάτο λεκτικές πιρουέτες»

Χρήστος Αστερίου: «Ερωτογράφημα γεμάτο λεκτικές πιρουέτες»

Ο Χρήστος Αστερίου για το μυθιστόρημα "Laura" του Cristóbal Garrido, με αφορμή την όψιμη ανακάλυψή του από την ισπανική κριτική.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Σ’ ένα από τα πρώτα μου ταξίδια στη Σαλαμάνκα, πριν ακριβώς είκοσι τρία χρόνια, ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Το αρχαίο θέατρο μέσα από τις πηγές» των Έρικ Τσάπο και Γουίλιαμ Τζ. Σλάτερ (κριτική) –  Πρωτότυπη μελέτη για τις ρίζες του δράματος και της κωμωδίας

«Το αρχαίο θέατρο μέσα από τις πηγές» των Έρικ Τσάπο και Γουίλιαμ Τζ. Σλάτερ (κριτική) – Πρωτότυπη μελέτη για τις ρίζες του δράματος και της κωμωδίας

Για το βιβλίο των Έρικ Τσάπο [Eric Csapo] και Γουίλιαμ Τζ. Σλάτερ [William J. Slater] «Το αρχαίο θέατρο μέσα από τις πηγές», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, σε μετάφραση Βάιου Λιαπή. Στις εικόνες, θεατρικές μάσκες σκαλισμένες σε μάρμαρo, όπως βρίσκονται στη Νεκρόπολη της αρχαίας ...

Αφιέρωμα στον Χρήστο Βακαλόπουλο [ΙΙ] –  Διαβάζοντας τη Γραμμή του Ορίζοντος τότε και τώρα

Αφιέρωμα στον Χρήστο Βακαλόπουλο [ΙΙ] – Διαβάζοντας τη Γραμμή του Ορίζοντος τότε και τώρα

«Η Γραμμή του Ορίζοντος», το τελευταίο μυθιστόρημα του Χρήστου Βακαλόπουλου, συμπυκνώνει το πεζογραφικό του σύμπαν και συμπληρώνει το ψηφιδωτό μιας ανήσυχης, δημιουργικής και έκκεντρης προσωπικότητας.

Γράφει ο Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης

Habent sua fata...

Βαγγέλης Μπέκας: «Το Ελεγεία και Σάτιρες του Καρυωτάκη σημάδεψε την εφηβεία μου»

Βαγγέλης Μπέκας: «Το Ελεγεία και Σάτιρες του Καρυωτάκη σημάδεψε την εφηβεία μου»

Από τις «20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα» μέχρι το «Υπόγειο», μια «Ελεγεία και Σάτιρες» δρόμος. Αυτά είναι κάποια από τα βιβλία της ζωής του Βαγγέλη Μπέκα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Το πρώτο βιβλίο που θυμάμαι...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ηθική και Ανήθικοι» του Κωνσταντίνου Γιατρά (προδημοσίευση)

«Ηθική και Ανήθικοι» του Κωνσταντίνου Γιατρά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Γιατρά «Ηθική και Ανήθικοι», το οποιο κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Stamora Moravita

...
«Στη σκόνη» της Μοργκάνα Κρέτζμαν (προδημοσίευση)

«Στη σκόνη» της Μοργκάνα Κρέτζμαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Βραζιλιάνας Μοργκάνα Κρέτζμαν [Morgana Kretzmann] «Στη σκόνη» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κωστας Αγοραστός

Ρόδια και Τσιγάρα

...
«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπασμάτων από το μυθιστόρημα του Άρη Μαραγκόπουλου «Απάρνηση», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Τόπος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιφάνεια Ι
(Ο Νικόλας δεν είναι πια εδώ)

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πόσα είναι τα φύλα, τελικά; Βιβλία και μελέτες που δίνουν τις απαντήσεις

Πόσα είναι τα φύλα, τελικά; Βιβλία και μελέτες που δίνουν τις απαντήσεις

Πόσα φύλα υπάρχουν; Ποια είναι η διαφορά μεταξύ βιολογικού και κοινωνικού φύλου; Υπάρχει φάσμα όσον αφορά το βιολογικό φύλο; Μια προσεκτική εξέταση των παραπάνω ερωτημάτων που αναδύονται στην επικαιρότητα τα τελευταία χρόνια.

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ