lockdown woman

Για το μυθιστόρημα του Μιχάλη Φακίνου «Ρετούς» (εκδ. Καστανιώτη). Μια γυναίκα εν μέσω πανδημίας παρατηρεί, ονειρεύεται και ψάχνει την ανθρώπινη επαφή. 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Τη λένε Ρετούς και κατάγεται από την παιδική ηλικία. Όχι, δεν είναι αυτό το πραγματικό της όνομα. Αυτό είναι το όνομα που της έδωσε ο θείος Τέλης, επειδή έβαζε χρώμα στις αιρετικές Παναγίες που ζωγράφιζε η αδερφή της. Ο θείος Τέλης τής έμαθε να βάζει χρώμα και σε ασπρόμαυρες φωτογραφίες, για να τις ομορφαίνει, να τους δίνει ζωή. Η Ρετούς λοιπόν, μένει στην Κυψέλη, σε ένα δώμα, στην ταράτσα μιας πολυκατοικίας.

Η επιβεβλημένη μοναξιά ως υπόσχεση ζωής

Είναι η αρχή της πανδημίας, οι πρώτες μέρες υποχρεωτικού εγκλεισμού. Κανείς δεν κυκλοφορεί στον δρόμο. Όλοι φοβούνται. Αν κολλήσουν τον ιό, μπορεί να πεθάνουν. Ο καθένας εκεί έξω είναι πιθανός φορέας της νόσου, ο καθένας είναι εν δυνάμει εχθρός. Γι’ αυτό, ο καθένας σπίτι του. Οι δρόμοι της γειτονιάς μαραζώνουν χωρίς περιπατητές. Οι ήχοι έχουν κρυφτεί μαζί με τους ανθρώπους. Το μόνο που ακούγεται είναι η φωνή του Τελάλη του Μεσονυκτίου, που ανακοινώνει τον αριθμό των νοσούντων, τον αριθμό των νεκρών.

Η Ρετούς έχει την ταράτσα της, όπου βγαίνει καθημερινά να πιει τον καφέ της και να καπνίσει. Παρατηρεί τις πολυκατοικίες με τα κλειστά παράθυρα, φαντάζεται ποιοι μπορεί να μένουν εκεί.

Η Ρετούς έχει την ταράτσα της, όπου βγαίνει καθημερινά να πιει τον καφέ της και να καπνίσει. Παρατηρεί τις πολυκατοικίες με τα κλειστά παράθυρα, φαντάζεται ποιοι μπορεί να μένουν εκεί. Σε ένα τραπεζάκι έχει στημένη τη σκακιέρα, σε μια παρτίδα που δεν τελειώνει ποτέ. Νιώθει ξένη με τους ανθρώπους και με τον τόπο. Υπήρξε κάποτε αμαζόνα, κολυμβήτρια, ορειβάτισσα, ποδηλάτισσα, ταξιδιώτισσα. Υπήρξε μια πολλά υποσχόμενη νεαρή, που όμως δεν ολοκλήρωσε τίποτα.

Τώρα πια οι γονείς της δεν ζουν. Η αδερφή της έχει αυτοκτονήσει. Ο θείος Τέλης, εκείνος «που ήταν πρωτομάστορας στην κατασκευή ζωής, δημιουργός αισθήσεων και παραισθήσεων, που έπιανε την ασχήμια από τα μαλλιά και την έκανε ομορφιά, που της έμαθε να ρετουσάρει τις ατέλειες και να μεταμορφώνει την αλήθεια σε ψέμα και το ανάποδο», πέθανε κι αυτός. Είναι μόνη. Δεν συναντά κανέναν. Δεν ακούει ανθρώπινη φωνή. Ακόμα και τα ψώνια, τής τα φέρνουν στο σπίτι και τα αφήνουν έξω από την πόρτα της. Λαχταρά να μιλήσει με κάποιον. Ας χτυπούσε κάποιος το κουδούνι, κι ας ήταν η αστυνομία για να κάνει έλεγχο.

Παρατηρεί τα πετούμενα που έρχονται στην ταράτσα της και ένα μικρό, τρυφερό φυτό, που φύτρωσε σε μια χαραμάδα του τσιμέντου. Μια ευχάριστη νότα στη μονότονη ζωή της. Μια μέρα, φτάνει στην ταράτσα ένα μπουκάλι, με ένα παράξενο μήνυμα μέσα. Είναι από κάποιον ναυαγό σαν κι αυτήν. Αρχίζουν μια ιδιότυπη αλληλογραφία. Η ζωή της Ρετούς αποκτά νόημα για λίγο. Έχει κάποιον παρέα, ακόμα κι αν τη συντροφεύει με αυτό τον ιδιαίτερο τρόπο.

Ζωή παρέα με τους πεθαμένους

Θέλει να δραπετεύσει, να φύγει από το τώρα, όμως αντί να πάει εμπρός, βαδίζει προς τα πίσω. Κουβαλάει μνήμες, δικές της και ξένες. Αναπολεί σε σημείο προσκόλλησης τα μαθητικά της χρόνια, τις φιλίες και τους έρωτες, την ξεγνοιασιά και την αισιοδοξία της εφηβικής ηλικίας. Πάνω στο τραπέζι της κουζίνας βρίσκεται μια φωτογραφία με εκείνη και τους συμμαθητές της.

fakinos michalis

Ο Μιχάλης Φακίνος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1940. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος. Έχει εκδώσει δεκατρία μυθιστορήματα, τρεις συλλογές διηγημάτων και έναν τόμο με χρονογραφήματα. Δύο θεατρικά του έργα, Το ματ (1985) και Περιμένοντας τον Μπέκετ (2000), έχουν παιχτεί στο θέατρο Στοά. Διηγήματά του έχουν γίνει τηλεταινίες και έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, γερμανικά και ολλανδικά.

Την είχε τραβήξει ο θείος Τέλης, την εποχή που είχε πολλούς ανθρώπους γύρω της. Την εποχή που ήταν ευτυχισμένη. Το μυαλό της επιστρέφει συνέχεια στους συμμαθητές της, στον θείο Τέλη, στην αδερφή της, το πρόσωπο της οποίας βλέπει κάθε φορά που κοιτιέται στον καθρέφτη. Κανείς όμως από τους ανθρώπους του τότε δεν είναι εδώ, κανείς δεν μπορεί να τη στηρίξει. Μετρά τις απώλειές της και καταγράφει στο ημερολόγιό της ό,τι σκέφτεται, ό,τι θυμάται, ό,τι φοβάται, ό,τι επιθυμεί. Κοιμάται και βλέπει όνειρα. Ξυπνά και το όνειρο συνεχίζεται. Πού βρίσκεται η αλήθεια; Τι παιχνίδια της παίζει το μυαλό της; Τι είναι αληθινό και τι παραίσθηση;

Έχοντας αντίπαλο τον Χρόνο

Η διά νόμου επιβεβλημένη μοναξιά, επιδρά βαθιά στον ψυχισμό του ανθρώπου. Ειδικά για κάποιον που μένει μόνος του, και η καραντίνα του απαγορεύει και την τυχαία συνάντηση με ανθρώπους, η προσαρμογή στη νέα κατάσταση μόνο εύκολη δεν είναι. Η απελπισία καραδοκεί.

Η ανάγκη για άγγιγμα διογκώνεται. Οι απώλειες κάθε μορφής, κυρίως όμως αγαπημένων προσώπων, επανέρχονται διαρκώς στο προσκήνιο.

Η ανάγκη για άγγιγμα διογκώνεται. Οι απώλειες κάθε μορφής, κυρίως όμως αγαπημένων προσώπων, επανέρχονται διαρκώς στο προσκήνιο. Οι πληγές του παρελθόντος υποτροπιάζουν. Όλα αποκτούν άλλη σημασία, καθώς αλλάζει η οπτική και το πρίσμα διά μέσου του οποίου θεώνται. Η πανδημία επηρεάζει τον καθένα παντοιοτρόπως. Είναι ευδιάκριτα τα συμπτώματα ψυχικής δυσφορίας, ο διαρκής φόβος και το αυξανόμενο άγχος.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ποιες μπορεί να είναι οι επιλογές της Ρετούς; Εκείνη φτιάχνει ιστορίες και ζει μέσα σε αυτές, ζυγίζει τις μελλοντικές πιθανότητες, φαντάζεται διαφορετικές εκδοχές των ιστοριών της. Πόσο μπορεί να αντέξει σε αυτή την επιβεβλημένη απομόνωση;

kastaniotis fakinos retousΕπιχειρεί έναν επαναπροσδιορισμό της ζωής της. Πρέπει να σβήσει ό,τι δεν έχει πια θέση στο παρόν, ό,τι είναι αδύναμο και δεν την αφήνει να προχωρήσει. Δύσκολο το στοίχημα. Θα καταφέρει η Ρετούς να βάλει μια πινελιά ζωής στη γκρίζα ατμόσφαιρα της πανδημίας; Θα καταφέρει να αποδεχτεί τη μοναξιά της και να θέσει προτεραιότητες; Τι χρόνος της απομένει;

Συναρπαστική η ανάγνωση του βιβλίου Ρετούς (εκδ. Καστανιώτη). Όχι μόνο γιατί αναφέρεται σε ένα θέμα που μας αγγίζει όλους, ούτε γιατί μέσα από το θέμα της πανδημίας, μας παραθέτει την ιστορία της Ρετούς, της γυναίκας που ψάχνει την ομορφιά σε κάθε τι, κι όπου δεν τη βρίσκει, την φτιάχνει εκείνη, αλλά γιατί το κάνει με έναν τρόπο δεξιοτεχνικό, γοητευτικό, ιδιαίτερο.

Ο λόγος του κειμένου είναι σε σημεία κοφτός και στακάτος και αλλού ασθματικός, με προτάσεις που εκτείνονται σε ολόκληρες σελίδες και σε καταπίνουν στον ρυθμό τους. Κείμενο χειμαρρώδες αλλά ταυτόχρονα κρυπτικό.

Μια ατμόσφαιρα παραμυθιού κι ονείρου, που εισβάλλει στην πραγματικότητα για να της δώσει χρώμα και να την κάνει υποφερτή. Πολυγραφότατος και καταξιωμένος στο είδος του, ο Μιχάλης Φακίνος, πιάνει τον παλμό της εποχής, καταδύεται στον ψυχισμό των ηρώων του, οι οποίοι στερούνται και με τον νόμο την στοιχειώδη ανθρώπινη επαφή, που παλεύουν ενάντια στον Χρόνο, αναμετριούνται με τη μνήμη και αναζητούν ένα νόημα στη μοναχική ζωή τους.


Η ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΟΥΚΟΥΛΗ είναι εκπαιδευτικός.


Απόσπασμα από το βιβλίο

«Κοιμάμαι, ξυπνάω, νομίζω πως… κοιμάμαι, ξυπνάω, νομίζω πως ακούω πάλι εκείνα τα χτυπήματα στην πόρτα, αυτοί είναι πάλι, θα μυρίσω άφτερ σέιβ, θ’ ακούσω ανθρώπινη φωνή, οι τρεις αστυνομικοί είναι μια κάποια λύση, ανθρωπίλα ζητώ, ιδρώτα της μασχάλης θέλω να μυρίσω, την ιδρωμένη κάλτσα ενός οδοιπόρου, όχι του Χρόνου, αυτουνού δεν μυρίζει, οι δικές μας μυρίζουν, άρωμα ποδαρίλας, άρωμα ρούχων που ‘χουν βραχεί απ’ τη βροχή και ζεστές ανάσες ανθρώπων γύρω μου, να κουβεντιάζουμε περί των πάντων και οι ανάσες μας, οι λέξεις μας, να μυρίζουν τσιγαρίλα, τσιχλόφουσκα, κρασίλα, σάπιο δόντι, παστουρμά, οδοντόκρεμα, η πρώτη φροντίς το πρωί και η τελευταία το βράδυ, να σφίξουμε τα χέρια, να σπρωχτούμε παιχνιδιάρικα γελώντας, χάδια, φιλιά και βρισιές να ανταλλάζουμε, κυνηγητό, κρυφτό, έναν χορό γαμώτο, τι ζητάω, άνθρωπο χειροπιαστό ζητώ, άντρας, γυναίκα, το ίδιο μού κάνει, αρκεί ν’ ακούω μια φωνή, ν’ ακούω και τη δική μου τη φωνή, που πια έχω ξεχάσει τον ήχο της από την αχρηστία…»

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

«Λοιμός» του Αντρέα Φραγκιά – Γιατί να τον διαβάσει ο αναγνώστης του 21ου αιώνα;

Το μυθιστόρημα του Αντρέα Φραγκιά «Λοιμός» και ο αναγνώστης του 21ου αιώνα. Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε ξανά πριν από λίγο καιρό από τις εκδόσεις Ποταμός.

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το ερώτημα του τίτλου δεν είναι πυροτέχνημα. Όταν ένα βιβλίο...

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Γιώτα Ιωαννίδου «Coffee time», Λεύκη Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα»: Με πυξίδα τον έρωτα και την ιστορία

Για τη νουβέλα της Γιώτας Ιωαννίδου «Coffee time» και τη συλλογή διηγημάτων της Λεύκης Σαραντινού «Ψυχή από πέτρα» (εκδ. Βακχικόν).

Γράφει ο Παναγιώτης Γούτας

...

«Δύο παράξενα πλάσματα» του Ανδρέα Μήτσου – Το ναυάγιο που γεννά ατομικά και συλλογικά τραύματα

«Δύο παράξενα πλάσματα» του Ανδρέα Μήτσου – Το ναυάγιο που γεννά ατομικά και συλλογικά τραύματα

Για τη νουβέλα του Ανδρέα Μήτσου «Δύο παράξενα πλάσματα» (εκδ. Καστανιώτη).

Γράφει ο Σπύρος Γ. Μπρίκος

Στη νέα νουβέλα του Ανδρέα Μήτσου ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Λευκό» της Χαν Γκανγκ (κριτική) – Σπουδή στη λευκότητα

«Λευκό» της Χαν Γκανγκ (κριτική) – Σπουδή στη λευκότητα

Για το μυθοπλαστικό έργο της Χαν Γκανγκ (Han Kang) «Λευκό» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Καστανιώτη). Κεντρική εικόνα: Η συγγραφέας. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Λευκό χάπι, λευκά μαλλιά, φεγγάρι, χιόνι, αλάτι, γλά...

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

«ζ, η, θ, Ο Ξένος» του Μιχαήλ Μαρμαρινού, στην Επίδαυρο – τρεις ραψωδίες της «Οδύσσειας» μας φέρνουν κοντά στο «ανοίκειον»

«ζ, η, θ, Ο Ξένος» του Μιχαήλ Μαρμαρινού, στην Επίδαυρο – τρεις ραψωδίες της «Οδύσσειας» μας φέρνουν κοντά στο «ανοίκειον»

Για την παράσταση «ζ, η, θ, Ο Ξένος», που βασίζεται σε τρεις ραψωδίες της «Οδύσσειας», σε σκηνοθεσία του Μιχαήλ Μαρμαρινού, στην Επίδαυρο.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Μετά τη «Νέκυια» με το ιαπωνικό θέατρο ΝΟ το 2015, ο Μιχαήλ Μαρμαρινός επανέρχεται φέτ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

«Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ σε πρόζα και στίχο» του Βρασίδα Καραλή (προδημοσίευση-βίντεο)

Προδημοσιεύση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βρασίδα Καραλή «Τα μπλουζ της οδού Γκλιμπ Πόιντ» (μτφρ. Σοφία Τρουλλινού), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Petites Maisons. Μαζί, ένα πολύ προσωπικό βίντεο με τον συγγραφέα στο Σίδνεϊ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

«Η κοιλάδα της αταξίας» του Φρήντριχ Ντύρρενματτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Φρήντριχ Ντύρρενματτ [Friedrich Dürrenmatt] «Η κοιλάδα της αταξίας» (σε νέα μτφρ. του Βασίλη Πατέρα, με επίμετρο της Πελαγίας Τσινάρη), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός ...

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

«Με στέβια και αγαύη» του Γιώργου Μπουρονίκου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βραβευμένο θεατρικό του Γιώργου Μπουρονίκου «Με στέβια και αγαύη», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΖΕΝΙΕ: Συγγνώμη που θα ρωτήσω: Παιδιά δεν έχε...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας, απλοί άνθρωποι, λοξές αφηγήσεις: Οκτώ ελληνικά μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα και ξεχωρίζουν

Άγνωστες πτυχές της Ιστορίας ξεδιπλώνονται, ο παραλογισμός εισβάλλει, οι «απλοί» άνθρωποι παλεύουν κόντρα στις εξελίξεις, τους Άλλους και τους ίδιους τους εαυτούς τους – αυτά και πολλά ακόμα συναντάμε σε οκτώ μυθιστορήματα από Έλληνες συγγραφείς που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ...

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

Βιβλία για ένα καλοκαίρι με μυστήριο και ανατριχίλες: 21 αστυνομικά που ξεχωρίζουν

20 αστυνομικά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα, ελληνικά και μεταφρασμένα, συν το γνωστό μας Κάσκο του Σέργιου Γκάκα, που είναι επανέκδοση. Για ένα καλοκαίρι γεμάτο μυστήριο και ανατριχίλες, αλλά και με κοινωνικό προβληματισμό. 

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρίου

...
Έξι βιβλία κουίρ πεζογραφίας και ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν

Έξι βιβλία κουίρ πεζογραφίας και ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν

Τρεις συν τρεις προτάσεις κουίρ πεζογραφίας και ποίησης από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ