baladeur

Σκέψεις για τη συλλογή «Ωγκύστ Ντυπέν: Το έγκλημα της οδού Μοργκ και άλλες ιστορίες μυστηρίου» του Έντγκαρ Άλλαν Πόε (μτφρ. Στεύη Τσούτση, εκδ. Νίκας). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «Edgar Allan Poe: Buried Alive» (2016).

Γράφει η Στεύη Τσούτση

Ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε χαρακτηρίστηκε από πολλούς η πιο μυστηριώδης λογοτεχνική προσωπικότητα του σύγχρονου κόσμου. Ο ίδιος θεωρούσε τον εαυτό του πρώτα ποιητή κι έπειτα πεζογράφο. Ανάμεσα στα περισσότερα από τα εβδομήντα διηγήματα που έγραψε για καθαρά βιοποριστικούς λόγους, βρίσκεται και «Το έγκλημα της οδού Μοργκ». Με αυτή την ιστορία, ο Πόε φαίνεται να βάζει τον θεμέλιο λίθο αυτού που θα ονομαστεί αστυνομική λογοτεχνία.

«Το έγκλημα της οδού Μοργκ» γράφτηκε το 1841 και φημολογείται πως πληρώθηκε 56 δολάρια. Για τους γνώστες, 56 δολάρια κόστισε η δημιουργία ενός νέου είδους λογοτεχνικής ιστόρησης: του αστυνομικού μυθιστορήματος. Το συγκεκριμένο διήγημα ακολούθησαν δύο ακόμη ιστορίες, με τον ίδιο κεντρικό ήρωα: «Το μυστήριο της Μαρί Ροζέ» και «Το κλεμμένο γράμμα». Ο κοινός πρωταγωνιστής των ιστοριών αυτών είναι ο Ωγκύστ Ντυπέν, ο οποίος αποτελεί και τον πρώτο μυθιστορηματικό ανακριτή, που ακολουθώντας την «επαγωγική» μέθοδο δίνει λύση όπου ο κοινός νους αδυνατεί.

Ο Ντυπέν και οι γρίφοι

Ο Ντυπέν είναι τύπος εκκεντρικός και ιδιότροπος, παρατηρητικός και με αναλυτική σκέψη. Ακολουθώντας τις ενδείξεις και προσέχοντας τις πιο ανεπαίσθητες λεπτομέρειες, εξιχνιάζει εγκλήματα με την ίδια άνεση –κι ευχαρίστηση− που ένας έξυπνος μαθητής θα έλυνε γρίφους. Αυτοί οι «γρίφοι» που τόσο προτιμά ο Πόε στις διηγήσεις του βρίσκουν τη λύση τους στον Ντυπέν με την παρατήρηση, την εντατική έρευνα και την επαγωγική σκέψη. Είναι αυτή, ακριβώς, η σκέψη που εισάγει τα μαθηματικά στην αφήγηση, δίνοντάς τους κυρίαρχο ρόλο στην εξέλιξη της πλοκής.

Τα μαθηματικά δεν είναι απλά εξισώσεις και τύποι. Είναι η ικανότητα σκέψης, η λογική, η καλύτερη δυνατή αξιοποίηση του μυαλού. Γίνεται εμφανές πως η επίλυση ενός μυστηρίου είναι μια προσπάθεια απόδειξης με επαγωγική σκέψη. Ο Ντυπέν, θέλοντας να λύσει τους τρεις γρίφους που έφτιαξε γι’ αυτόν ο Πόε, θυμίζει μαθηματικό που επιχειρεί να αποδείξει κάποια μαθηματική πρόταση. Ο Πόε είναι ιδιαίτερα αναλυτικός στην περιγραφή της σκέψης του Ντυπέν. Ο ήρωάς του δρα υπερβατικά και ξεπερνά τις συνηθισμένες τακτικές – τον τρόπο δηλαδή που δρα η αστυνομία.

«Οι συμπτώσεις, είναι ογκόλιθοι στον δρόμο των ανθρώπων που δεν ξέρουν τίποτα από τη θεωρία των πιθανοτήτων, τη θεωρία στην οποία η ανθρωπότητα χρωστάει τις πιο δοξασμένες κατακτήσεις της» δηλώνει ο Ντυπέν.

Ο Ντυπέν, ακούει και παρατηρεί τα πάντα. Με μια συλλογιστική που αξιοποιεί τα δεδομένα και διαδοχικά βγάζει ρεαλιστικά πορίσματα, αγνοώντας τις υπάρχουσες ανυπόστατες εικασίες λόγω συμπτώσεων.

«Οι συμπτώσεις, είναι ογκόλιθοι στον δρόμο των ανθρώπων που δεν ξέρουν τίποτα από τη θεωρία των πιθανοτήτων, τη θεωρία στην οποία η ανθρωπότητα χρωστάει τις πιο δοξασμένες κατακτήσεις της» δηλώνει ο Ντυπέν. Σε αντίθεση με όλους τους άλλους, εκείνος προχωρεί στην παρατήρηση και των πιο μικρών λεπτομερειών. Την παρατήρηση ακολουθούν πλήθος συνεπαγωγές, υποθέσεις, διαψεύσεις αλλά κι επιβεβαιώσεις. Δεν αργεί, λοιπόν, να καταλήξει εκεί που ο κοινός, μη μαθηματικός νους, αδυνατεί: στη διαλεύκανση του μυστηρίου.

nikas ogkist dipenΕίναι ξεκάθαρο πως ο Πόε καινοτομεί στη αφήγησή του, εγκαινιάζοντας μια νέα προσέγγιση στη λύση των λογοτεχνικών μυστηρίων. Ο Πόε δομεί τον ήρωά του με αυτή την τετράγωνη λογική και την επαγωγική σκέψη. Επικυρώνει έτσι, ξεκάθαρα, πως η αφήγηση μπορεί να συσχετίσει την μαθηματική απόδειξη με τον συλλογισμό επίλυσης ενός μυστηρίου. Τα κομμάτια των γρίφων είναι πάντα εκεί. Ζητούν μόνο κάποιον να τα βάλει στη σωστή σειρά κι επαγωγικά να φτάσει από το Α στο Β, από την υπόθεση στο συμπέρασμα, από το αίνιγμα στη λύση του.

Ο Πόε, πρωτοποριακός μέσα στην εκκεντρικότητά του, δημιούργησε έναν ήρωα που έμελλε να «γεννήσει» πολλούς ακόμη, με την ίδια σκέψη, στα χρόνια που ακολούθησαν. Από τον Ντυπέν στον Σέρλοκ Χολμς κι από εκεί στον Πουαρό, τη Μις Μαρπλ ή τον Χάρι Χόλε, η επαγωγική σκέψη καθιερώθηκε στην αφήγηση, αλλάζοντας μια για πάντα το παγκόσμιο λογοτεχνικό σκηνικό.

* Η συλλογή «Ωγκύστ Ντυπέν: Το έγκλημα της οδού Μοργκ και άλλες ιστορίες μυστηρίου» περιλαμβάνει τις τρεις ιστορίες που ο Πόε έγραψε με ήρωα τον Ωγκύστ Ντυπέν. Σε μετάφραση της Στεύης Τσούτση, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Νίκας και διακρίθηκε στη Βραχεία Λίστα των Κρατικών Βραβείων Μετάφρασης για το 2020.


* Η ΣΤΕΥΗ ΤΣΟΥΤΣΗ είναι επιμελήτρια εκδόσεων, συγγραφέας και μεταφράστρια.

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το Φεστιβάλ ΛΕΑ και το βραβείο λογοτεχνικής μετάφρασης – μια μαρτυρία και μερικές σκέψεις

Το Φεστιβάλ ΛΕΑ και το βραβείο λογοτεχνικής μετάφρασης – μια μαρτυρία και μερικές σκέψεις

Το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ θα απονεμηθεί φέτος την ημέρα έναρξης του Φεστιβάλ, στις 13 Ιουνίου 2023, στο Μουσείο Ακρόπολης. Με αυτήν την αφορμή, αναδημοσιεύουμε άρθρο του Μιχάλη Κλαπάκι, νικητή του 1ου διαγωνισμού, το οποίο δημοσιεύτηκε πρώτα στο ισπανικό λογοτεχνικό περιοδικό Vasos comunicantes.

...
Διαβαλκανικές Συναντήσεις συγγραφέων και μεταφραστών: Μια αναδρομή στον χρόνο

Διαβαλκανικές Συναντήσεις συγγραφέων και μεταφραστών: Μια αναδρομή στον χρόνο

Μια αναδρομή στην ιστορία των Διαβαλκανικών Συναντήσεων, με αφορμή τη συμμετοχή συγγραφέων και μεταφραστών από βαλκανικές χώρες στη Διαβαλκανική Συνάντηση που διοργάνωσε το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού στη 19η ΔΕΒΘ. Στο κέντρο της φωτογραφίας, η αντιπρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων Έλενα Χουζούρη, ενώ όρθιοι στα αρισ...

«Είμαστε συλλογές διηγημάτων, όχι μυθιστορήματα» – Η εμμονή στη λεπτομέρεια και η ουσία της τέχνης

«Είμαστε συλλογές διηγημάτων, όχι μυθιστορήματα» – Η εμμονή στη λεπτομέρεια και η ουσία της τέχνης

«Είμαστε συλλογές διηγημάτων, όχι μυθιστορήματα» υποστηρίζει ο Τζον Γκρέι, δίνοντας έμφαση στις λεπτομέρειες που εμπεριέχουν το όλον. Κεντρική εικόνα: James Joyce, John Gray, Vladimir Nabokov.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

Οι άνθρωποι λατρεύουν τα σύνολα...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

2ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Η καρδιά του βιβλίου χτυπάει και φέτος στα Χανιά με «ατομικές και συλλογικές ταυτότητες»

2ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Η καρδιά του βιβλίου χτυπάει και φέτος στα Χανιά με «ατομικές και συλλογικές ταυτότητες»

Ο Δήμος Χανίων σε συνδιοργάνωση με την Περιφέρεια Κρήτης εγκαινιάζουν το 2ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων, από την Τρίτη 20 έως και το Σάββατο 24 Ιουνίου 2023. Στην κεντρική εικόνια, ο Δήμαρχος Χανίων Παναγιώτης Σημανδηράκης και ο Διευθυντής του Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων, ο δημοσιογράφος Μανώλης Πιμπλής.

...
Μαρία Ηλιού: «Θέλησα να γράψω ένα μυθιστόρημα που να πηγαίνει κατευθείαν στην καρδιά»

Μαρία Ηλιού: «Θέλησα να γράψω ένα μυθιστόρημα που να πηγαίνει κατευθείαν στην καρδιά»

Με αφορμή το μυθιστόρημά της «Μια φιλία στη Σμύρνη» (εκδ. Μίνωας), το οποίο τιμήθηκε φέτος με το βραβείο Ουράνη πεζού λόγου, η σκηνοθέτις, σεναριογράφος και συγγραφέας Μαρία Ηλιού μιλά για τη Σμύρνη, την κινηματογραφική της παιδεία και τις λογοτεχνικές επιρροές της.

Συνέντευξη στ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ