zei mikri

Της Ελένης Κορόβηλα *

«Με το καπέλο που έχω σας χαιρετώ».

Όσοι δεν έχουν υπάρξει αναγνώστες της Άλκης Ζέη ως παιδιά, είτε επειδή είναι μεγαλύτεροι είτε επειδή είναι πολύ νεώτεροι είτε επειδή απλώς δεν έτυχε, έχουν τώρα την ευκαιρία να συστηθούν σε πρώτο πρόσωπο με το κορίτσι με τα σοσονάκια, τα γελαστά μάτια και το λαμπερό χαμόγελο που είχε από πολύ νωρίς ιστορίες να διηγηθεί. Είναι το κορίτσι της ξεγνοιασιάς της Σάμου, της αθηναϊκής παιδικής ηλικίας με τις αστικές συνήθειες, της κατοχής και της πείνας αλλά και της αξιοπρέπειας, της ΕΠΟΝ, των Δεκεμβριανών. 

Με το αυτοβιογραφικό «Μολύβι φάμπερ νούμερο δύο» η Ζέη εστιάζει στα πρώτα χρόνια της ζωής της: Από τη γέννησή της, το 1925, έως τον γάμο της με τον σκηνοθέτη Γιώργο Σεβαστίκογλου (1913-1990), το 1945, λίγο πριν η Ελλάδα μπει στη χειρότερη περίοδο της σύγχρονης ιστορίας της. Μας δίνει τα κλειδιά που μας έλειπαν για να εισέλθουμε στο σύμπαν από το οποίο προήλθε η ίδια και μαζί της μια φουρνιά μοναδικών ανθρώπων – αποδίδοντας έτσι εύσημα σε εκείνους που θεωρεί πως τους τα οφείλει.

Χιούμορ, αυτοσαρκασμός και πίστη

Όσο προχωρά η εξιστόρηση, δεν μπορούμε παρά να αναρωτηθούμε για τη συγκυρία που οδήγησε στη συνάντηση όλων εκείνων των προσωπικοτήτων που σημάδεψαν την καλλιτεχνική και λογοτεχνική ιστορία της Ελλάδας. Ο Ελύτης, ο Γκάτσος, ο Πλωρίτης, ο Κουν, η Μελίνα, ο Ροντήρης, ο Χατζιδάκις και πολλοί άλλοι περνούν, έστω και για μια στιγμή, μπροστά από τα μάτια μας. Η μικρή Αθήνα του μεσοπολέμου, της κατοχής, του εμφυλίου είχε μετρημένα καλλιτεχνικά κέντρα, λίγα λογοτεχνικά στέκια. Τα όσα διαμείβονται ωστόσο εκεί είχαν την ορμή της πρώτης ανακάλυψης και το αποτύπωμα της αυθεντικότητας.

sxoli adionopoulouΤα παιδιά των (λίγων) αστών φοιτούσαν σε καλά (ιδιωτικά) σχολεία, μάθαιναν ξένες γλώσσες και μουσική, παρακολουθούσαν λίγο θέατρο ή κινηματογράφο, και διάβαζαν. Η Ζέη και οι αδερφές της περνούν τα πρώτα χρόνια τους σε περιβάλλον μεγάλης ελευθερίας, στη Σάμο, ενώ λίγο αργότερα επιστρέφουν στην Αθήνα όπου ο πατέρας τις περιβάλει με αγάπη και τους παρέχει μεγάλη συναισθηματική ασφάλεια – όχι χωρίς αυστηρότητα.

Οι αδελφές Ζέη, η πρωτότοκη Λενούλα και η μικρότερη Άλκη, μεγαλώνουν στο πλαίσιο μιας ευρύτερης οικογένειας από την πλευρά της μητέρας τους, της Έλλης Σωτηρίου και δίδυμης αδελφής του Πλάτωνα Σωτηρίου, συζύγου της Διδώς Σωτηρίου. Οι θείες και δευτερευόντως τα ξαδέλφια δημιουργούν δίχτυ ασφαλείας γύρω από το κορίτσι. Οι οικογενειακοί δεσμοί είναι αδιαπραγμάτευτοι και αποτελούν τους πρώτους ακλόνητους αρμούς στο οικοδόμημα της ζωής τους.

Αλλά το παιδί αυτής της οικογένειας έχει χώρο στην καρδιά του για δυνατές φιλίες. Το δέσιμό της με τη Ζωρζ Σαρρή –την έτερη σημαντική συγγραφέα που συνέβαλλε μαζί με την Ζέη στην εισαγωγή στοιχείων κοινωνικού και πολιτικού προβληματισμού στο βιβλίο για παιδιά στην Ελλάδα– περιγράφεται με θαυμασμό, τρυφερότητα και αγάπη.

Ένα ακόμη στοιχείο από τη ζωή της Άλκης Ζέη που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα της και στην ανάπτυξη των ικανοτήτων της είναι η τύχη που είχε να βρεθεί κοντά σε εμπνευσμένους «δασκάλους»: από τον λόγιο παππού, λάτρη των αρχαίων, τους εκπαιδευτικούς της σχολής Αηδονοπούλου, τον Βεάκη στο Ωδείο Αθηνών έως τις συντροφιές του Λουμίδη.

Οι έρωτες των κοριτσιών και οι κλαψωδίες του Κλούβιου

Η Άλκη Ζέη μας έχει πάρει πολλές φορές από το χέρι. Μαζί της έχουμε κάνει τον «Μεγάλο Περίπατο του Πέτρου», μαζί της καβαλήσαμε «Το καπλάνι της βιτρίνας», μαζί της σταθήκαμε στο παράθυρο «Κοντά στις ράγες». Τώρα μαθαίνουμε πως υπήρξε η αρχική δημιουργός του αξιαγάπητου Κλούβιου, πολύ πριν η (δασκάλα της) Ελένη Περράκη τον κάνει ταίρι με τη Σουβλίτσα στο κουκλοθέατρο του «Μπάρμπα Μητούση». Βλέπουμε τη Λενούλα να τυλίγει τα μαλλιά της με κουρελάκια και να χαιρετά το πλήθος ως άλλη σταρ του Χόλυγουντ και οι σελίδες του Μεγάλου Περίπατου του Πέτρου ανοίγονται μπροστά μας.

Όσοι την διάβασαν ως παιδιά κουβαλούν τις ιστορίες της για πάντα.

Όσοι τη διάβασαν ως παιδιά κουβαλούν τις ιστορίες της για πάντα στα μπαγκάζια τους. Μαθαίνοντας τώρα, πώς ξεκίνησαν όλα και πως με ένα σχολικό μολύβι στην κουζίνα ενός διαμερίσματος της προπολεμικής Αθήνας άρχισε να αφήνεται στην απόλαυση της συγγραφής, ξεπηδά μια γλυκιά ευγνωμοσύνη για το περιβάλλον που την ανάθρεψε πνευματικά και ουσιαστικά. Από τον αρχετυπικό παππού, την καλόψυχη θεία των πρώτων χρόνων στη Σάμο, την υπέρκομψη, ψυχή τε και σώματι όπως αντιλαμβανόμαστε, μητέρα, τον δίκαιο αλλά αυστηρό πατέρα, την αγωνίστρια, πρωτοπόρο θεία, την επαναστάτρια επιστήθια φίλη που δεν μπορεί να πει το «ρο» αλλά μπορεί να κάνει τα βουνά να σκύψουν με τη θέλησή της, την φύλακα-άγγελο αδελφή.

Με το «Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο» σιγουρευόμαστε για ένα πράγμα: το Κουτοκούλι θα γινόταν η συγγραφέας που αγαπάμε ακόμη κι αν δεν την κάθιζε στο μαρμάρινο τραπέζι της κουζίνας μια υπηρετριούλα της προπολεμικής Αθήνας ζητώντας της να δώσει φωνή στον έρωτά της για τον αγαπημένο της.

* Η Ελένη Κορόβηλα είναι δημιοσιογράφος.  

faber2-exofΜε μολύβι φάμπερ νούμερο δύο
Άλκη Ζέη
Μεταίχμιο 2013
Σελ. 392, τιμή € 16,60
 
politeia-link
 
 
 

 

 

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΑΛΚΗΣ ΖΕΗ

 

  

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ένα βιβλίο για παιδιά: «Το χαλασμένο τηλέφωνο» του Μόρτεν Ντερ

Ένα βιβλίο για παιδιά: «Το χαλασμένο τηλέφωνο» του Μόρτεν Ντερ

Για το βιβλίο για παιδιά «Το χαλασμένο τηλέφωνο» (μτφρ. Γεωργία Τσάκωνα) του Μόρτεν Ντερ σε εικονογράφηση Σόφι Λουίζ Νταμ, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ηλίβατον.

Της Ελένης Κορόβηλα

Λίγα λόγια ...

Ένα βιβλίο για παιδιά: «Οι δικοί μου άνθρωποι», της Μαρίζας Ντεκάστρο

Ένα βιβλίο για παιδιά: «Οι δικοί μου άνθρωποι», της Μαρίζας Ντεκάστρο

Για το βιβλίο για παιδιά «Οι δικοί μου άνθρωποι» της Μαρίζας Ντεκάστρο σε εικονογράφηση Χαράς Μαραντίδου, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο. 

Της Ελένης Κορόβηλα

Λίγα λόγια για το βιβλίο 

Ορμώμενη από μια ...

Ένα βιβλίο για εφήβους: «Αν έρθεις σαν τον άνεμο», της Τζάκλιν Γούντσον

Ένα βιβλίο για εφήβους: «Αν έρθεις σαν τον άνεμο», της Τζάκλιν Γούντσον

Για το μυθιστόρημα για εφήβους «Αν έρθεις σαν τον άνεμο» (μτφρ. Αργυρώ Πιπίνη) της Τζάκλιν Γούντσον που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.

Της Ελένης Κορόβηλα

Λίγα λόγια για το βιβλίο

Συγγραφέας με σημαντική και μακρά πορεία σ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Λουίζ Σβαρτς (Luiz Schwarcz) «Δεν έχω ανάσα» (μτφρ. Μαρία Παπαδήμα, εκδ. Ίκαρος).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο Λουίζ Σβαρτζ είναι ένας από τους σημαντικότερους εκδότες της Βρ...

Παρουσίαση του μυθιστορήματος «Όνομα πατρός: Δούναβης» του Κώστα Ακρίβου

Παρουσίαση του μυθιστορήματος «Όνομα πατρός: Δούναβης» του Κώστα Ακρίβου

Παρουσίαση του μυθιστορήματος του Κώστα Ακρίβου «Όνομα πατρός: Δούναβης» την Τρίτη 20 Μαΐου, στις 19:30, στον ΙΑΝΟ της Αθήνας.

Επιμέλεια: Book Press

Την Τρίτη 20 Μαΐου, στις 19:30, η Αλυσίδα Πολιτισμού IANOS και ο...

Φώτης Τερζάκης: «Ως συμπεριληπτικό όνομα, η

Φώτης Τερζάκης: «Ως συμπεριληπτικό όνομα, η "Ανατολή" είναι ήδη μια ρατσιστική και αποικιοκρατική κατηγορία, ένας τόπος της φαντασίας μας»

Μιλήσαμε με τον Φώτη Τερζάκη με αφορμή την πρόσφατη επανακυκλοφορία της μετάφρασής του της περίφημης μελέτης του Έντουαρντ Σαΐντ (Edward Said) «Οριενταλισμός», από τις εκδόσεις Σάλτο.

Στον Κ.Β. Κατσουλάρη 

Λίγα εί...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Μεχμέτ Ατές «Η σιωπή του κελιού», το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίμετρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πάντα έλεγαν: «Συνήθως έρχονται γύρω στις έξι, έξι κα...

«Ο σπορέας» του Ζαν Νταρό (προδημοσίευση)

«Ο σπορέας» του Ζαν Νταρό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Ζαν Νταρό [Jean Darot] «Ο σπορέας» (μτφρ. Ελένη Γ. Γύζη), το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Στίξις.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Δεν γνωρίζαμε τίποτα. Δεν γνωρίζαμε αν οι εξόριστοι...

«Μια τρίχα που γίνεται άλογο» της Λίλας Κονομάρα (προδημοσίευση)

«Μια τρίχα που γίνεται άλογο» της Λίλας Κονομάρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα της Λίλας Κονομάρα «Μια τρίχα που γίνεται άλογο», η οποία κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Κι όμως κάποτε ήμασταν εμείς, ψιθυρίζει κι αμέσως σκέψεις κα...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η δίκη του Γαλιλαίου, η αποδοχή του θανάτου, αλλά και οι προκαταλήψεις μας για τους τσιγγάνους. Δέκα βιβλία που θα μας γεννήσουν πολλά ερωτήματα και θα μας δώσουν απαντήσεις.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Δέκα πρόσφατα βιβλία πεζογραφίας από όλον τον κόσμο, γραμμένα από γυναίκες, με πρωταγωνίστριες θηλυκότητες, που απευθύνονται σε όλους. Ιστορίες για τις ηχηρές ή σιωπηρές επαναστάσεις των γυναικών εντός και εκτός των έμφυλων ρόλων τους, τις εκφάνσεις της αυτενέργειας και χειραφέτησής τους. Μυθιστορήματα και διηγήματα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ