Η αγορά κατακλύζεται πλέον από δεκάδες ψηφιακούς αναγνώστες (e-readers: συσκευές ανάγνωσης που έχουν δυνατότητα αποθήκευσης κι επεξεργασίας ηλεκτρονικών βιβλίων κι άλλων κειμένων). Με μικρή, μεγάλη ή διπλή οθόνη, με δυνατότητα διαβάσματος περιορισμένων ή πολλών τύπων αρχείων, με μικρή ή μεγάλη χωρητικότητα, με ηλεκτρονικό στυλό για σημειώσεις ή όχι, με παράλληλες λειτουργίες, ασύρματη σύνδεση με το διαδίκτυο, επικοινωνία με άλλες συσκευές κ.ο.κ.
Του Σωτήρη Βανδώρου
Έχω την αίσθηση ότι δεν θα πρέπει αυτή η ποικιλομορφία να θεωρηθεί ένδειξη ότι βρισκόμαστε ακόμη σε φάση τεχνολογικής ανωριμότητας κι αναπόφευκτου πειραματισμού όσον αφορά το προϊόν, μολονότι είναι σαφές ότι τα περιθώρια βελτιώσεων και καινοτομιών είναι ακόμη μεγάλα. Το αντίθετο μάλλον: αυτές οι πολλαπλές και σύνθετες επιλογές φαίνεται να υποδηλώνουν αντίστοιχες διαφοροποιήσεις στις ψηφιακές αναγνωστικές συμπεριφορές, εν τέλει απευθύνονται σε ξεχωριστούς τύπους αναγνώστη.
Το θέμα μου όμως δεν είναι μια σχετική κατηγοριοποίηση. Θα περιοριστώ να καταγράψω συνοπτικά την εμπειρία μου από τον πρώτο ψηφιακό αναγνώστη μου, το ΚindleDX, μετά από περίπου 4 μήνες συστηματικής χρήσης. Με δυο κουβέντες: τα αξίζει τα λεφτά του και δεν είναι λίγα, €402 περιλαμβανομένων δασμών και φόρων. Το αγοράζεις οnline από το Αmazon των ΗΠΑ μόνο, όχι ευρωπαϊκό. Τώρα, βέβαια, ίσως πια να το βρείτε φτηνότερο ακόμη και σε κάποιο κατάστημα ηλεκτρονικών στην Ελλάδα. Δεν το ψάχνω για να μη συγχυστώ. Είναι εργονομική συσκευή, εύχρηστη κι αξιόπιστη.
Είπαμε, κάθε συσκευή ενσωματώνει χαρακτηριστικά και λειτουργίες που ανταποκρίνονται σε διαφορετικές αναγνωστικές προτιμήσεις. Δύο πράγματα με ενδιέφεραν κατεξοχήν και ήταν αυτά που με ώθησαν να αγοράσω το συγκεκριμένο e-reader: μεγάλη οθόνη και άνετη ανάγνωση αρχείων pdf. Σε εκδοχή pdf διατίθενται πλέον πάρα πολλά επιστημονικά βιβλία και άρθρα (κυρίως στα αγγλικά) τα οποία μπορεί κανείς να κατεβάσει δωρεάν από το διαδίκτυο. Τις σχετικές λεπτομέρειες ας τις αφήσουμε, δεν είναι της παρούσης. Περιττό είναι ίσως να προσθέσω ότι πλήθος άλλων τύπων αρχείων είναι εύκολα μετατρέψιμα σε pdf (αν και συχνά με μια μικρή χειροτέρευση στην ευκρίνεια του κειμένου), δυνατότητα που παρέχεται δωρεάν κι από ιστότοπους που αναλαμβάνουν να κάνουν με αυτοματοποιημένο τρόπο τη μετατροπή, κι επομένως πολλαπλασιάζονται τα αρχεία που μπορεί κανείς να διαβάσει [Αυτό είναι κάτι που πρέπει να προσέξει κανείς πριν επιλέξει συσκευή: τι θέλει να διαβάζει κι αν αυτά διαβάζονται στη συγκεκριμένη συσκευή είτε απευθείας, είτε κατόπιν μετατροπής (εάν είναι μετατρέψιμα)].
Επίσης, το γεγονός ότι δεν είναι πολυσυσκευή –μόνο μουσική παίζει εφόσον του μεταφέρεις αρχεία mp3, αλλά σε μια εκδοχή ακόμη δοκιμαστική, που θα πει ότι η οργάνωση κι επεξεργασία των μουσικών αρχείων είναι στοιχειώδης– είναι κάτι που ήθελα: Ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζω στη μελέτη πολυσέλιδων κειμένων στο pc μου είναι η αδυναμία αδιάσπαστης συγκέντρωσης επί πολλή ώρα. Δηλαδή, η πλοήγηση στο διαδίκτυο, η λήψη μέιλ κτλ. κτλ. λειτουργεί σε βάρος της προσήλωσής μου στην ανάγνωση.
H οθόνη είναι 9,7 ίντσες, όση και η οθόνη του iPad. Βρίσκω ότι είναι το ιδανικό μέγεθος (το συνηθισμένο είναι 6 ίντσες: υπερτερεί σε φορητότητα και τιμή, αλλά χάνει σε ευκολία χρήσης και ποιότητα ανάγνωσης). Προσομοιάζει σε βιβλίο συνηθισμένου μεγέθους και κάνει την ανάγνωση άνετη, αφού μπορείς να διαβάσεις σελίδα-σελίδα το κείμενο, δηλαδή χωρίς να χρειάζεται να μεγεθύνεις τους χαρακτήρες κι αποφεύγονται έτσι περιττές κινήσεις με τα πλήκτρα. Εξαίρεση αποτελούν βιβλία μεγάλου μεγέθους, κατά βάση εγκυκλοπαίδειες και λεξικά (λογικό κι αναπόφευκτο). Και σε αυτή την περίπτωση, τα πράγματα διορθώνονται γρήγορα κι απλά. Περιστρέφοντας κατά 90 μοίρες τη συσκευή, το ενσωματωμένο γηροσκόπιο αλλάζει τον προσανατολισμό του κειμένου, μετατρέποντας τη διάσταση του ύψους σε πλάτος κι έτσι μεγεθύνει αυτόματα τους χαρακτήρες. Υπάρχει και η δυνατότητα επιλογών ζουμ που όμως αποδεικνύεται στην πράξη αχρείαστη.
Ως προς αυτό βρίσκω ότι οι σημειώσεις με μολύβι στην έντυπη σελίδα είναι το κατεξοχήν σημείο στο οποίο το συμβατικό βιβλίο εξακολουθεί να υπερτερεί του ψηφιακού.
Η εμφάνιση των pdf είναι απροσδόκητα καλή, από την άποψη ότι προσαρμόζονται στην οθόνη κατά τον ιδανικό τρόπο. Υπάρχουν μάλιστα και κάποιες ευκολίες, π.χ. το αρχείο ανοίγει στη σελίδα που το είχες αφήσει την τελευταία φορά που το άνοιξες, ενώ μπορείς να κάνεις και «τσακίσματα» σελίδων (bookmarks) τα οποία αποθηκεύονται, έτσι ώστε να φτιάχνεις μια λίστα με σελίδες στις οποίες ενδεχομένως να θες να επανέλθεις. Υπάρχουν, ωστόσο, και κάποιες αδυναμίες σε σύγκριση με την ανάγνωση κι επεξεργασία των αρχείων σε υπολογιστή, οι κυριότερες από τις οποίες βρίσκω ότι είναι: (α) η μετάβαση γίνεται σελίδα-σελίδα, που θα πει ότι δεν μπορείς να «σύρεις» τον (αντίστοιχο) κέρσορα και να μεταφερθείς σε κλάσματα δευτερολέπτου 50, 100 ή 200 σελίδες παρακάτω. Αυτό αποδεικνύεται πρόβλημα ιδίως όταν θες να διαβάσεις μια σημείωση τέλους (που βρίσκεται σε διαφορετική σελίδα από αυτήν του κυρίως κειμένου) και πρέπει, πρώτα απ’ όλα, να εντοπίσεις σε ποια σελίδα είναι (μπορείς βέβαια να επιλέξεις να μεταφερθείς π.χ. στη σελίδα 258, ενώ είσαι στη σελ. 61 παρακάμπτοντας τις ενδιάμεσες, αλλά χρειάζονται 5-6 κλικ). (β) Ενώ στα αρχεία kindle μπορείς να κρατήσεις σημειώσεις, δεν μπορείς αυτό να το κάνεις με τα αρχεία pdf, μολονότι στον υπολογιστή γίνεται πλέον στην (δωρεάν) έκδοση Adobe Reader 10. Βέβαια, ακόμη κι αν υπήρχε η δυνατότητα αυτή, το μικρό πληκτρολόγιο και ο τρόπος αποθήκευσης των σημειώσεων θα έκαναν τη διαδικασία δυσχερή κι άβολη. Ως προς αυτό βρίσκω ότι οι σημειώσεις με μολύβι στην έντυπη σελίδα είναι το κατεξοχήν σημείο στο οποίο το συμβατικό βιβλίο εξακολουθεί να υπερτερεί του ψηφιακού.
Σε σχέση με τον υπολογιστή στη συσκευή e-reader –και νομίζω ότι λίγο-πολύ αυτό είναι γενικεύσιμο, δεν αφορά μόνο το Kindle DX– η ανάγνωση είναι πολύ ανετότερη και ξεκούραστη: η οθόνη που βασίζεται σε τεχνολογία e-ink δεν συγκρίνεται με την οθόνη LCD του υπολογιστή. Βέβαια, υπολείπεται σε φωτεινότητα από τη λευκή σελίδα του συμβατικού βιβλίου, αλλά όχι πολύ. Η διαφορά γίνεται αισθητή μόνο όπου ο φωτισμός του χώρου είναι προβληματικός. Επιπλέον, ο e-reader δεν παράγει θόρυβο ή/και θερμότητα και βέβαια υπερτερεί σε φορητότητα οποιουδήποτε laptop αλλά και netbook. Επίσης, η αυτονομία του είναι πολύ μεγαλύτερη: το φορτίζεις με καλώδιο usb συνδέοντάς το μ’ έναν υπολογιστή και για κανένα μήνα δεν χρειάζεται ξανά φόρτιση (υπό την προϋπόθεση ότι έχεις απενεργοποιημένη τη σύνδεση 3G).
Η μεταφορά αρχείων από και προς τον υπολογιστή γίνεται εύκολα με σύνδεση usb. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι αν μεταφέρεις ολόκληρους φακέλους με αρχεία, δεν μεταφέρονται ως φάκελοι, αλλά ως μεμονωμένα αρχεία, οπότε πρέπει εσύ να κάνεις εκ νέου την ομαδοποίηση (εκτός εάν κάτι κάνω στραβά και συμβαίνει αυτό, δεν παίρνω κι όρκο). Για όσους ενδιαφέρονται να «κατεβάζουν» αρχεία από το Αmazon (πληρώνοντας) η διαδικασία είναι πλήρως αυτοματοποιημένη και γίνεται με ασύρματη σύνδεση με το kindle store. Μάλιστα, μπορείς να κατεβάσεις δωρεάν ένα «δείγμα» του βιβλίου που περιλαμβάνει περιεχόμενα και λίγες σελίδες.
- Στο blog http://www.eanagnostis.gr/ μπορεί κανείς να βρει πλήθος τεχνικών πληροφοριών κι αξιολογήσεων για πολλούς ηλεκτρονικούς αναγνώστες περιλαμβανομένων κι όλων των συσκευών Kindle. Ανεκτίμητη, έγκυρη πηγή.
-
Εδώ θα βρείτε αφιέρωμα της Book Press στην ψηφιακή ανάγνωση: https://www.bookpress.gr/afieromata/aprilios