spiti_2

της Αμάντας Μιχαλοπούλου

 

 Τα βιβλία που διαβάζουμε μας οδηγούν σε πράξεις –σε καταστροφές, στιγμές ευτυχίας, αποφάσεις. Κάτι ξέρει ο Ζαν-Μπερτράν Πονταλίς, που στο βιβλίο του «Παράθυρα» (εκδ. Εστία) περιγράφει τις ομοιότητες ανάγνωσης και ψυχανάλυσης: «Είναι και οι δύο παραφορά, μεταβίβαση, εκτός εαυτού». Μήπως να ονόμαζα τη στήλη αυτή «Παράθυρα»; Το ξανασκέφτηκα και προτίμησα το «Σπίτι από φύλλα» (εκδ. Πόλις): είναι ο τίτλος του εξωφρενικού
μυθιστορήματος του Μαρκ Ντανιελέβσκι, αν θυμάστε, με την οικογένεια που διαπιστώνει ότι το εσωτερικό του σπιτιού της είναι μεγαλύτερο από τους εξωτερικούς τοίχους. Αγαπητέ Μαρκ, δεν γνωριζόμαστε και συγγνώμη για τον σφετερισμό του τίτλου, αλλά μας απασχολούν παρόμοια θέματα. Η σχέση αναπαράστασης και πραγματικότητας, λογοτεχνίας και ζωής. Ας πούμε ότι η στήλη είναι ένα πείραμα κι εγώ το πειραματόζωο που διαβάζει και παθαίνει.
Και να πώς ξεκίνησαν όλα: το καλοκαίρι αγόρασα στα μουλωχτά από την έκθεση βιβλίου στο Ξυλόκαστρο Κορινθίας το «Έγκλημα και Τιμωρία» (εκδ. Γκοβόστης) του Ντοστογιέφσκι. Στα μουλωχτά, επειδή φοβόμουν πώς όλοι τριγύρω θα σκέφτονταν: «Αν είναι ποτέ δυνατόν! Δεν έχει διαβάσει ΑΥΤΟ το βιβλίο!». Ε, λοιπόν, δεν το είχα διαβάσει. Πέρασα δύο μυθικές εβδομάδες στο ντιβάνι της αυλής, κάτω απ’ την κληματαριά, με τον Ρασκόλνικοβ, που σκότωσε τη γριά ενεχυροδανείστρια, και τον Μαρμελάντοβ, που τον ποδοπάτησαν τα άλογα. Η Κατερίνα Ιβάνοβνα οδυρόταν σ’ όλο το βιβλίο και η Σόνια ακολουθούσε τον αγαπημένο της στα κάτεργα, αποδεικνύοντας τι σημαίνει αυταπάρνηση και αγάπη. Αυτό θα πει να δέχεσαι τη μοίρα σαν να μην έχεις επιλογές –σκεφτόμουν όποτε διέκοπτα την ανάγνωση και κοιτούσα τα ώριμα σταφύλια πάνω απ’ το κεφάλι μου. Έτσι ήταν η ζωή πριν από τον μεταμοντερνισμό. Υπήρχε νόημα, συνέπειες. Οι κακοί (που δεν ήταν πραγματικά κακοί, αλλά μάλλον άτυχοι) δεν τη σκαπούλαραν στο Μόναχο, αλλά τρέκλιζαν, ανέβαζαν πυρετό και στο τέλος ομολογούσαν.

Με είχε καθηλώσει η σκηνή με τον Μαρμελάντοβ, εκείνο τον επίτιμο σύμβουλο και άγριο πότη, που πέφτει κάτω από δύο σταχτιά άλογα τα ζεμένα σε άμαξα. «Όλο το στήθος ήταν καταπατημένο, χτυπημένο και καταξεσκισμένο. Στ’ αριστερά, στο μέρος ακριβώς της καρδιάς, είχε ένα μαυροκίτρινο σημάδι». Διάβαζα και ξαναδιάβαζα την περιγραφή του ατυχήματος και των αλόγων με τον ίδιο τρόπο, υποθέτω, που ένας ζωγράφος κοιτάζει πίνακες του Βερμέερ, αδυνατώντας να καταλάβει πώς διαχέεται το φως από τα μικροσκοπικά του παράθυρα. Αναρωτήθηκα αν διαβάζουμε κλασικούς και γι’ αυτό –για να επιβεβαιώσουμε την ανικανότητά μας για κινηματογραφικό ρεαλισμό μετά την εφεύρεση του κινηματογράφου. Ύστερα από το «Έγκλημα και τιμωρία» δεν μπορούσα να διαβάσω τίποτα.

Πού να βρεις τόσο ορθάνοιχτους ψυχισμούς, τόσες ταυτίσεις με αλλόκοτους ανθρώπους που δολοφονούν και παραλογίζονται, κι όμως θες να σωθούν περισσότερο απ’ οτιδήποτε στον κόσμο; Το έριξα λοιπόν στις αθλητικές δραστηριότητες. Στην Πάρο πήγα μάλιστα και εκδρομή με άλογα, χωρίς να υπολογίσω πόσο ύπουλα δουλεύουν τα βιβλία μέσα μας. Μόλις ανέβηκα στη σέλα, τα χέρια μου άρχισαν να τρέμουν. Ο επιστάτης μού έκανε συνεχώς παρατηρήσεις για τον τρόπο που κρατούσα τα χαλινάρια. Κάποια στιγμή το άλογό μου παρέσυρε έναν κάδο απορριμμάτων, αφήνιασε και μ’ έριξε στο χώμα. Μόλις είδα τα πέταλα και την κοιλιά του ζώου πάνω απ’ το κεφάλι μου, θυμήθηκα αστραπιαία τον Μαρμελάντοβ. Στο ιατρικό κέντρο, περιμένοντας τη διάγνωση για το τι είχε σπάσει και πώς, συνειδητοποίησα ότι διαβάζουμε για να φοβηθούμε και μερικές φορές τα καταφέρνουμε πράγματι.

Τον επόμενο μήνα θα σας διηγηθώ τι διάβασα ξαπλωμένη μπρούμυτα για δύο εβδομάδες, όπως μου σύστησε ο ορθοπεδικός.

Αμάντα Μιχαλοπούλου

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η νέα μυθοπλασία του φόβου

Η νέα μυθοπλασία του φόβου

Της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Τον τελευταίο καιρό λαμβάνω παράξενα μέιλ. Επισημαίνουν κινδύνους με την ευρηματικότητα της καλής μυθοπλασίας: μου γράφουν, ας πούμε, ότι μπορεί να με πλησιάσει κάποιος που δειγματίζει αρώματα και να μ...

Μικρό αναγνωστικό πένθους

Μικρό αναγνωστικό πένθους

Της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Μνήμη Γιώργου Σπορίδη (1970-2011)

Τι διαβάζει κανείς στο βαρύ πένθος; Θα σας πω εγώ. Απολύτως τίποτα. Για αρκετούς μήνες ήμουν καθαρή- αδιάβαστη κα...

Ίχνη ρήγματος

Ίχνη ρήγματος

Για το βιβλίο της Νάνσυ Χιούστον «Ίχνη Ρήγματος» (μτφρ. Ειρήνη Τσολακέλλη, εκδ. Άγρα)

Της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Τα «Ίχνη ρήγματος» είναι ίσως το πιο φιλόδοξο βιβλίο της Νά...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Από σήμερα (7/12) έως και την Κυριακή (10/12) οι εκδόσεις Ψυχογιός ετοιμάζουν μια χριστουγεννιάτικη γιορτή για μικρούς και μεγάλους στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης με bazaar βιβλίων, εκδηλώσεις και δράσεις για τα παιδιά. «Τίτλοι λογοτεχνίας για μικρούς και μεγάλους, bazaar βιβλίων, συναντήσεις με συγγραφείς & συναρπα...

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

Για την παράσταση του Πορτογάλου σκηνοθέτη Τιάγκο Ροντρίγκες [Tiago Rodriguez] «Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» που ανέβηκε στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση. Κεντρική εικόνα: © Joseph Bandere.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος  ...

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής, το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορασ...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ