spiti_2

της Αμάντας Μιχαλοπούλου

 

 Τα βιβλία που διαβάζουμε μας οδηγούν σε πράξεις –σε καταστροφές, στιγμές ευτυχίας, αποφάσεις. Κάτι ξέρει ο Ζαν-Μπερτράν Πονταλίς, που στο βιβλίο του «Παράθυρα» (εκδ. Εστία) περιγράφει τις ομοιότητες ανάγνωσης και ψυχανάλυσης: «Είναι και οι δύο παραφορά, μεταβίβαση, εκτός εαυτού». Μήπως να ονόμαζα τη στήλη αυτή «Παράθυρα»; Το ξανασκέφτηκα και προτίμησα το «Σπίτι από φύλλα» (εκδ. Πόλις): είναι ο τίτλος του εξωφρενικού
μυθιστορήματος του Μαρκ Ντανιελέβσκι, αν θυμάστε, με την οικογένεια που διαπιστώνει ότι το εσωτερικό του σπιτιού της είναι μεγαλύτερο από τους εξωτερικούς τοίχους. Αγαπητέ Μαρκ, δεν γνωριζόμαστε και συγγνώμη για τον σφετερισμό του τίτλου, αλλά μας απασχολούν παρόμοια θέματα. Η σχέση αναπαράστασης και πραγματικότητας, λογοτεχνίας και ζωής. Ας πούμε ότι η στήλη είναι ένα πείραμα κι εγώ το πειραματόζωο που διαβάζει και παθαίνει.
Και να πώς ξεκίνησαν όλα: το καλοκαίρι αγόρασα στα μουλωχτά από την έκθεση βιβλίου στο Ξυλόκαστρο Κορινθίας το «Έγκλημα και Τιμωρία» (εκδ. Γκοβόστης) του Ντοστογιέφσκι. Στα μουλωχτά, επειδή φοβόμουν πώς όλοι τριγύρω θα σκέφτονταν: «Αν είναι ποτέ δυνατόν! Δεν έχει διαβάσει ΑΥΤΟ το βιβλίο!». Ε, λοιπόν, δεν το είχα διαβάσει. Πέρασα δύο μυθικές εβδομάδες στο ντιβάνι της αυλής, κάτω απ’ την κληματαριά, με τον Ρασκόλνικοβ, που σκότωσε τη γριά ενεχυροδανείστρια, και τον Μαρμελάντοβ, που τον ποδοπάτησαν τα άλογα. Η Κατερίνα Ιβάνοβνα οδυρόταν σ’ όλο το βιβλίο και η Σόνια ακολουθούσε τον αγαπημένο της στα κάτεργα, αποδεικνύοντας τι σημαίνει αυταπάρνηση και αγάπη. Αυτό θα πει να δέχεσαι τη μοίρα σαν να μην έχεις επιλογές –σκεφτόμουν όποτε διέκοπτα την ανάγνωση και κοιτούσα τα ώριμα σταφύλια πάνω απ’ το κεφάλι μου. Έτσι ήταν η ζωή πριν από τον μεταμοντερνισμό. Υπήρχε νόημα, συνέπειες. Οι κακοί (που δεν ήταν πραγματικά κακοί, αλλά μάλλον άτυχοι) δεν τη σκαπούλαραν στο Μόναχο, αλλά τρέκλιζαν, ανέβαζαν πυρετό και στο τέλος ομολογούσαν.

Με είχε καθηλώσει η σκηνή με τον Μαρμελάντοβ, εκείνο τον επίτιμο σύμβουλο και άγριο πότη, που πέφτει κάτω από δύο σταχτιά άλογα τα ζεμένα σε άμαξα. «Όλο το στήθος ήταν καταπατημένο, χτυπημένο και καταξεσκισμένο. Στ’ αριστερά, στο μέρος ακριβώς της καρδιάς, είχε ένα μαυροκίτρινο σημάδι». Διάβαζα και ξαναδιάβαζα την περιγραφή του ατυχήματος και των αλόγων με τον ίδιο τρόπο, υποθέτω, που ένας ζωγράφος κοιτάζει πίνακες του Βερμέερ, αδυνατώντας να καταλάβει πώς διαχέεται το φως από τα μικροσκοπικά του παράθυρα. Αναρωτήθηκα αν διαβάζουμε κλασικούς και γι’ αυτό –για να επιβεβαιώσουμε την ανικανότητά μας για κινηματογραφικό ρεαλισμό μετά την εφεύρεση του κινηματογράφου. Ύστερα από το «Έγκλημα και τιμωρία» δεν μπορούσα να διαβάσω τίποτα.

Πού να βρεις τόσο ορθάνοιχτους ψυχισμούς, τόσες ταυτίσεις με αλλόκοτους ανθρώπους που δολοφονούν και παραλογίζονται, κι όμως θες να σωθούν περισσότερο απ’ οτιδήποτε στον κόσμο; Το έριξα λοιπόν στις αθλητικές δραστηριότητες. Στην Πάρο πήγα μάλιστα και εκδρομή με άλογα, χωρίς να υπολογίσω πόσο ύπουλα δουλεύουν τα βιβλία μέσα μας. Μόλις ανέβηκα στη σέλα, τα χέρια μου άρχισαν να τρέμουν. Ο επιστάτης μού έκανε συνεχώς παρατηρήσεις για τον τρόπο που κρατούσα τα χαλινάρια. Κάποια στιγμή το άλογό μου παρέσυρε έναν κάδο απορριμμάτων, αφήνιασε και μ’ έριξε στο χώμα. Μόλις είδα τα πέταλα και την κοιλιά του ζώου πάνω απ’ το κεφάλι μου, θυμήθηκα αστραπιαία τον Μαρμελάντοβ. Στο ιατρικό κέντρο, περιμένοντας τη διάγνωση για το τι είχε σπάσει και πώς, συνειδητοποίησα ότι διαβάζουμε για να φοβηθούμε και μερικές φορές τα καταφέρνουμε πράγματι.

Τον επόμενο μήνα θα σας διηγηθώ τι διάβασα ξαπλωμένη μπρούμυτα για δύο εβδομάδες, όπως μου σύστησε ο ορθοπεδικός.

Αμάντα Μιχαλοπούλου

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Η νέα μυθοπλασία του φόβου

Η νέα μυθοπλασία του φόβου

Της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Τον τελευταίο καιρό λαμβάνω παράξενα μέιλ. Επισημαίνουν κινδύνους με την ευρηματικότητα της καλής μυθοπλασίας: μου γράφουν, ας πούμε, ότι μπορεί να με πλησιάσει κάποιος που δειγματίζει αρώματα και να μ...

Μικρό αναγνωστικό πένθους

Μικρό αναγνωστικό πένθους

Της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Μνήμη Γιώργου Σπορίδη (1970-2011)

Τι διαβάζει κανείς στο βαρύ πένθος; Θα σας πω εγώ. Απολύτως τίποτα. Για αρκετούς μήνες ήμουν καθαρή- αδιάβαστη κα...

Ίχνη ρήγματος

Ίχνη ρήγματος

Για το βιβλίο της Νάνσυ Χιούστον «Ίχνη Ρήγματος» (μτφρ. Ειρήνη Τσολακέλλη, εκδ. Άγρα)

Της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Τα «Ίχνη ρήγματος» είναι ίσως το πιο φιλόδοξο βιβλίο της Νά...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

«Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό» της Σώτης Τριανταφύλλου (κριτική) – Έλληνες στου Μέμφις τα στενά

Για το μυθιστόρημα της Σώτης Τριανταφύλλου «Το τυφλό γουρούνι στη δεύτερη οδό - Χρονικό σε πόλεις με ποτάμι» (εκδ. Πατάκη). Η κεντρική φωτογραφία, που κοσμεί το εξώφυλλο, είναι του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Πολίνα Μπαρσκόβα: «Σε στιγμές πίεσης, οι άνθρωποι αντιδρούμε κάνοντας τέχνη»

Πολίνα Μπαρσκόβα: «Σε στιγμές πίεσης, οι άνθρωποι αντιδρούμε κάνοντας τέχνη»

Η Πολίνα Μπαρσκόβα (Polina Barskova), Ρωσίδα συγγραφέας και ποιήτρια, μιλά με αφορμή την κυκλοφορία της συλλογής αφηγημάτων της «Ζωντανές εικόνες» (μτφρ. Γιούλη Σταματίου, εκδ. Βακχικόν).

Στη Βίκυ Πορφυρίδου

Το βιβλίο σας ...

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

«Stella Maris» του Κόρμακ ΜακΚάρθι (κριτική) – Όλη η Αμερική του 20ού αιώνα σε ένα ψυχιατρείο

Για το μυθιστόρημα του Κόρμακ ΜακΚάρθι (Cormac McCarthy) «Stella Maris» (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Gutenberg). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «God's Crooked Lines» του Oriol Paulo.

Γράφει ο Γιάννης Χατζηκρυστάλλης

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο σπορέας» του Ζαν Νταρό (προδημοσίευση)

«Ο σπορέας» του Ζαν Νταρό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Ζαν Νταρό [Jean Darot] «Ο σπορέας» (μτφρ. Ελένη Γ. Γύζη), το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Στίξις.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Δεν γνωρίζαμε τίποτα. Δεν γνωρίζαμε αν οι εξόριστοι...

«Μια τρίχα που γίνεται άλογο» της Λίλας Κονομάρα (προδημοσίευση)

«Μια τρίχα που γίνεται άλογο» της Λίλας Κονομάρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα της Λίλας Κονομάρα «Μια τρίχα που γίνεται άλογο», η οποία κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Κι όμως κάποτε ήμασταν εμείς, ψιθυρίζει κι αμέσως σκέψεις κα...

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (προδημοσίευση)

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Χέρμαν Έσσε [Hermann Hesse] «Νάρκισσος και Χρυσόστομος» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Άγγελος Αγγελίδης), το οποίο κυκλοφορεί στις 7 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στην πραγματικό...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η δίκη του Γαλιλαίου, η αποδοχή του θανάτου, αλλά και οι προκαταλήψεις μας για τους τσιγγάνους. Δέκα βιβλία που θα μας γεννήσουν πολλά ερωτήματα και θα μας δώσουν απαντήσεις.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Δέκα πρόσφατα βιβλία πεζογραφίας από όλον τον κόσμο, γραμμένα από γυναίκες, με πρωταγωνίστριες θηλυκότητες, που απευθύνονται σε όλους. Ιστορίες για τις ηχηρές ή σιωπηρές επαναστάσεις των γυναικών εντός και εκτός των έμφυλων ρόλων τους, τις εκφάνσεις της αυτενέργειας και χειραφέτησής τους. Μυθιστορήματα και διηγήματα...

Τι διαβάζουμε τώρα; 6 πολύ καλά βιβλία για την επιστήμη και τον άνθρωπο

Τι διαβάζουμε τώρα; 6 πολύ καλά βιβλία για την επιστήμη και τον άνθρωπο

Τι γνωρίζουμε για τον ανθρώπινο εγκέφαλο; Τι γνωρίζουμε για την κλιματική κρίση στην Ελλάδα; Πώς καταπολεμούμε το ψυχικό τραύμα; Έξι βιβλία που προσφέρουν γνώσεις, αλλά και ελπίδα.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

ΕΠΙΣΤΗΜΗ

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ