oikog_2

των Χάρη Βλαβιανού, Χρήστου Χρυσόπουλου

Σπανίως είναι γενναιόδωροι. Συχνά πλειοδοτούν σε φθόνο. Σταχυολογήσαμε δηλητηριώδη σχόλια συγγραφέων για ομοτέχνους τους.

O Στεφάν Μαλαρμέ έμαθε αγγλικά ειδικά για να διαβάσει τον Έντγκαρ Άλαν Πόου. «Ο ενθουσιασμός για τον Πόου δεν δείχνει παρά το πρωτόγονο στάδιο σκέψης εκείνων που τον συμμερίζονται» έλεγε ο Χένρι Τζέιμς. Ο Όσκαρ Γουάιλντ θεωρούσε πως ο Τζέιμς έγραφε τα μυθιστορήματά του

«σαν να επιτελούσε οδυνηρό καθήκον» και ο Τζέιμς, με τη σειρά του, χαρακτήριζε τον Γουάιλντ «παράφρονα, μωρολόγο και, ούτε λίγο ούτε πολύ, βρομερό κτήνος». 

Ο Τζορτζ Μέρεντιθ, με την ιδιότητά του ως αναγνώστη σε εκδοτικό οίκο, απέρριψε το Ο Δρόμος της Σάρκας του Μπάτλερ• ο Ζιντ το Από τη μεριά του Σουάν του Προυστ• ο Έλιοτ τη Φάρμα των Ζώων του Όργουελ. 

«Ένα αναλφάβητο, κακότροπο βιβλίο» έλεγε η Βιρτζίνια Γουλφ για τον Οδυσσέα του Τζόις –τον οποίο, ας σημειωθεί, ο Γέιτς παραδεχόταν ότι (μετά από αλλεπάλληλα χασμουρητά) εγκατέλειψε στη σελίδα 39. 

Ο Προυστ ήταν «διανοητικά καθυστερημένος» απεφάνθη ο Ίβλιν Γουό, μετά την ανάγνωση του κλασικού μυθιστορήματος του Γάλλου ομοτέχνου του. Για το «διεστραμμένο, σεξομανές, συσκοτισμένο μυαλό» του Ντ.Χ. Λόρενς μιλούσε ο Ρόμπερτ Γκρέιβς. Ο Tσαρλς Γουίσλερ ήταν πεπεισμένος πως ο Μπρετ Χαρτ ήταν καλύτερος συγγραφέας από τον Ντίκενς ή τον Θάκερεϊ. Ο Πολ Βαλερί ρώτησε τον Αντρέ Ζιντ: «Γνωρίζετε τίποτα πιο πληκτικό από την Ιλιάδα;». 

O Τολστόι πίστευε ότι ο Βασιλιάς Ληρ ήταν «πέρα από κάθε συζήτηση, ένα κάκιστο θεατρικό έργο», ενώ ο Ντοστογιέφσκι είχε γράψει ότι «ένα ζευγάρι μπότες είναι, σε κάθε περίπτωση, προτιμότερες από τον Πούσκιν, ο οποίος είναι μια βλακώδης πολυτέλεια». Όσο για τον τρίτο της παρέας, τον Τουργκένιεφ, σε επιστολή στον Γερμανό εκδότη του διαγράφει και τους δύο «φίλους» του, υποστηρίζοντας ότι «το μεν Έγκλημα και Τιμωρία προκαλεί στον αναγνώστη τα ίδια συμπτώματα με τη χολέρα, το δε Πόλεμος και Ειρήνη τον ρίχνει σε βαθύ κώμα». 

«Ο μεγαλύτερος κριτικός μουσικής όλων των εποχών» έλεγε απαξιωτικά ο Χ.Χ. Όντεν για τον Μπέρναρντ Σο. Για τον Tζον Μπέριμαν, ο Ρίλκε ήταν «σκουπίδι». «Αυτό το μεγαλειώδες, πομπώδες καθίκι» δεν είχε διστάσει να πει για τον Γκαίτε ο Πολ Κλοντέλ. Όσο για τον Γκαίτε, φρονούσε ότι οι 14.230 στίχοι της Θείας Κωμωδίας του Δάντη ήταν «σχεδόν όλοι εμετικοί». Ο Φίλιπ Λάρκιν αναρωτιόταν: «Ποιος είναι αυτός ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες;». «Το σπουδαιότερο μυαλό που έμεινε για πάντα μετεξεταστέο στη γ΄ γυμνασίου» είχε πει ο Νόρμαν Μέιλερ για τον Tζ. Ν. Σάλιντζερ. 

Ο Μπάιρον, ο Σέλεϋ και ο Γουέρντσγουερθ έτρεφαν μεγάλο θαυμασμό για την ποίηση της Ντοροθέα Χέμανς, ενώ ο Μπάιρον –τον οποίο, παρεμπιπτόντως, ο κατά μία γενιά νεότερός του Μάθιου Άρνολντ ονομάζει «συνηθισμένο ευγενή του 19ου αιώνα, χωρίς καλλιέργεια ούτε ιδέες»– σε επιστολή του προς τον Τζον Μίντλτον Μάρεϊ χαρακτηρίζει τη δουλειά του Κητς «κατουρλιά». 

Κατά τη γνώμη του Τζόζεφ Κόνραντ, δεν υπάρχει ούτε μια απλή, καλή, ειλικρινής αράδα στο Μόμπι Ντικ, το οποίο, επιπλέον, ο Στάινμπεκ χαρακτήριζε «λιπαρό μυθιστόρημα». 

Αυτά σταχυολογώντας –για να μην αναφερθούμε στα πολλά και διάφορα εγχώρια, στους διαξιφισμούς ανάμεσα στους συγγραφείς και στους βιβλιοκριτικούς. Το θρυλικό μίσος των λογοτεχνών προς τους κριτικούς, συμπυκνωμένο σε τρεις αφορισμούς, από τους πλέον δηλητηριώδεις –«Ψείρες στις μπούκλες της λογοτεχνίας» (Τένισον), «Αλογόμυγες, που εμποδίζουν το άλογο να οργώσει» (Τσέχοφ), «Λέπρα των γραμμάτων» (Φλομπέρ)–, ίσως και να τους αδικεί όταν διαπιστώνουμε πόσο συχνά αστοχούν και πλανώνται οι συγγραφείς, που θα περίμενε κανείς να κατανοούν περισσότερο τον αγώνα της γραφής, την αγωνία της τέχνης. Πόσο συχνά διστάζουν να επιχειρήσουν εκείνη τη χειρονομία αναγνώρισης που θα έδειχνε γενναιοδωρία και πνευματική ευρύτητα• πόσο συχνά πλειοδοτούν σε φθόνο, αντιπαλότητα, μικροψυχία. Προς τι, λοιπόν, η εμμονή στον κοινό τόπο που θέλει τον συγγραφέα να είναι ο μόνος ικανός να «κατανοήσει», να «διεισδύσει» στο λογοτεχνικό σύμπαν του ομολόγου του, με μόνο εφόδιο μιαν εξ αποκαλύψεως γνώση, μιαν απροσδιόριστης γενεαλογίας «κατοχή» των μυστικών αυτού του κόσμου; Τα μυστικά δεν είναι δα και τόσο μυστικά• όσο για την κατανόηση, δεν τη διασφαλίζει η συγγένεια. Ιστορίες τόσων και τόσων καλών οικογενειών μάς το επιβεβαιώνουν.

Χάρης Βλαβιανός
Χρήστος Χρυσόπουλος

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο Νταλί και το μειδίαμα του Λακάν

Ο Νταλί και το μειδίαμα του Λακάν

Του Χρήστου Χρυσόπουλου
Ο Σαλβαντόρ Νταλί αναφέρει την παρακάτω ιστορία από τα χρόνια του στο Παρίσι: «[...] τότε μου τηλεφώνησε ένας από τους πιο έξυπνους νέους ψυχίατρους. Είχε διαβάσει στο ‘‘Minautor’’ ένα άρθρο μου
...
Περί της σάρκας

Περί της σάρκας

Αυτοβιογραφικό ποίημα της Wang Ping για την κινεζική γυναικεία σεξουαλικότητα

Tου Χάρη Βλαβιανού

Καθώς φυλλομετρούσα μια ανθολο...


Η ιστορία ενός τίτλου

Η ιστορία ενός τίτλου

Πώς χρειάστηκαν 12 χρόνια για να βρεθεί ο τίτλος της περίφημης συλλογής «Τα άνθη του κακού»

Του Χρήστου Χρυσόπουλου

Το 1845 ο Σαρλ Μπωντλαίρ ήταν είκοσι τεσσάρων ετών και είχε δημοσιεύσει ένα και μόνο πο...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ