Η Gillian Flynn, το πιο hot νέο όνομα του ψυχολογικού θρίλερ, γράφει αγκαλιά με τον μαύρο γάτο της.
Tης Αναστασίας Καμβύση
H Αμερικανίδα Gillian Flynn από το Κάνσας συναρπάζει τον αναγνώστη από την πρώτη αράδα. Μετά το εντυπωσιακό της ντεμπούτο «Αιχμηρά αντικείμενα», ξαναχτυπά με ένα βιβλίο αντάξιο των προσδοκιών που δημιούργησε: ο «Σκοτεινός τόπος» έγινε το πιο στοιχειωτικό ανάγνωσμα του καλοκαιριού που πέρασε. Ζοφερό υλικό που εστιάζει σε ψυχολογικά προβλήματα (εθισμούς, φοβίες, εμμονές), ιστορίες με κεντρικούς χαρακτήρες παιδιά (κάτι που κάνει τα πράγματα πιο τρομακτικά)...
Γιατί στο καλό μια νέα και ωραία γυναίκα που κάνει μια ονειρεμένη δουλειά (η Φλιν έγραφε για τηλεόραση και κινηματογράφο στο «Entertainment Weekly») ασχολείται με όλα αυτά; Η ίδια απαντά ότι το σκοτάδι, οι ερεβώδεις σκέψεις που μας κατατρύχουν, τα αρνητικά συναισθήματα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης ύπαρξης. «Αυτό που σε κάνει άνθρωπο είναι το ότι πολεμάς κάποιον φόβο, εθισμό ή εμμονή. Υπάρχει ένα μειονέκτημα στον χαρακτήρα όλων μας, κάτι που προσπαθούμε αδιάκοπα να το διορθώσουμε. Αυτό κάνουν και οι χαρακτήρες που δημιουργώ: Στα "Αιχμηρά αντικείμενα" η αφηγήτρια χαρακώνεται για να ανακουφιστεί. Στον "Σκοτεινό τόπο" είναι ψεύτρα, κλεπτομανής και χειραγωγεί τους ανθρώπους – είναι απαίσια, αλλά έτσι θα ήμουν κι εγώ αν είχα χάσει την οικογένειά μου σε μακελειό σε ηλικία επτά ετών. Όσο για την παρουσία παιδιών σε τρομακτικές ιστορίες…, οι πιο ζωηρές μου αναμνήσεις προέρχονται από την παιδική μου ηλικία. Έχω εύκολη πρόσβαση σε εκείνο το κομμάτι της ζωής μου, ενώ ανέκαθεν έβρισκα τα παιδιά πιο ενδιαφέροντα και πιο πολύπλοκα απ’ ό,τι πιστεύεται γενικά. Ειδικά τα κορίτσια, που συνήθως έχουν λιγότερες ευκαιρίες για να εκφράσουν επιθετικότητα ή θυμό. Τα αγόρια μπορούν να το παίζουν σκληρά ή να μαλώνουν, τα ενθαρρύνουν όλοι να γίνουν αντράκια. Από τα κορίτσια περιμένεις να συμπεριφέρονται σαν "καλά κορίτσια", με αποτέλεσμα τα αρνητικά τους συναισθήματα να συσσωρεύονται, μερικές φορές, επικίνδυνα. Γενικότερα, βρίσκω την παιδική ηλικία ιδιαίτερα γοητευτική: οι ατυχίες και τα τραύματα που βιώνεις σε αυτή την περίοδο της ζωής σου σε σημαδεύουν για πάντα• το κάθε γεγονός μπορεί να πέσει σαν βότσαλο και να σχηματίσει κύκλους που θα εξαπλωθούν στις επόμενες δεκαετίες, κάτι που συμβαίνει στον "Σκοτεινό τόπο"... Παιδιά που προκαλούν καταστροφές, καταστροφές που παίρνουν απροσδόκητα απειλητικές διαστάσεις, και ο τρόπος που τις αντιμετωπίζουν αργότερα ως ενήλικες».
Το σκηνικό και στα δύο βιβλία σας είναι μικρές πόλεις. Νομίζετε ότι οι μικρές κοινωνίες είναι πιο τρομακτικές; Γιατί;
Οι άνθρωποι που ζουν σε μικρές πόλεις είναι πιο περίπλοκοι, τόσο στη συμπεριφορά, όσο και στην ψυχολογία τους. Δεν μπορεί κανείς να ξεφύγει από αυτό που υπήρξε κάποτε: για παράδειγμα, δεν μπορεί να κόψει τους δεσμούς με το σχολείο, αφού συνεχίζει να ζει κοντά στους ανθρώπους που ήξερε τότε. Μικροκακίες και παρεξηγήσεις από τα παιδικά ή τα εφηβικά χρόνια οξύνονται εφόσον οι «εχθροί» συναντιούνται καθημερινά στο μπακάλικο. Για μένα, αυτό είναι το ιδανικό σκηνικό για μια ιστορία μυστηρίου. Μεγάλωσα διαβάζοντας Άγκαθα Κρίστι: οι φόνοι στα βιβλία της γίνονται σε χωριά ή σε απομονωμένα σπίτια –υποπτεύομαι, για τους λόγους που προανέφερα.
Τι είναι αυτό που κάνει μια απειλή που εμπεριέχει τη σεξουαλική κακοποίηση να συναρπάζει τον αναγνώστη;
Υποθέτω ότι έχει να κάνει με το γεγονός ότι η σεξουαλική πράξη μπορεί να είναι σωτήρια και υπέροχη, αλλά μπορεί επίσης να αποβεί ολέθρια. Έτσι, όταν τα κίνητρα κάποιου σε σχέση με το σεξ είναι αμφίσημα, σκοτεινά, η κατάσταση γίνεται επικίνδυνη.
Η Καμίλ, μια γυναίκα που κόβεται με μαχαίρια (χαράζει λέξεις στο σώμα της), και η Λίμπι, μια (ακρωτηριασμένη) μάρτυρας στη σφαγή της οικογένειάς της, είναι δυστυχισμένα πλάσματα. Νομίζετε ότι η χαμηλή αυτοπεποίθηση είναι «μήτηρ πάσης κακίας»;
Για να είμαι ειλικρινής, νομίζω ότι η υψηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να είναι το ίδιο επιβλαβής με τη χαμηλή. Μερικοί από τους χαρακτήρες που δημιούργησα είναι τόσο εγωιστές, ώστε δεν μπορούν να νιώσουν συμπόνια για τους ανθρώπους: τους βλέπουν σαν απλά πιόνια, σαν κάτι που μπορούν να πετάξουν αφού το χρησιμοποιήσουν. Οπότε, υποθέτω ότι παρουσιάζει ενδιαφέρον το ότι οι κεντρικοί ήρωες των ιστοριών μου βλέπουν το εγώ τους να κουρελιάζεται... Αλλά η Καμίλ και η Λίμπι δεν έχουν να αντιμετωπίσουν μονάχα την έλλειψη πίστης στον εαυτό τους, έχουν να αντιμετωπίσουν το γεγονός ότι τον σιχαίνονται. Η αυτοεκτίμηση μπορεί να ενισχυθεί αν υπάρχει έστω ένα ψήγμα, αλλά, όταν μισείς τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεσαι, αναδύονται πολύ σοβαρότερα προβλήματα. Τόσο τα «Αιχμηρά αντικείμενα» όσο και ο «Σκοτεινός τόπος» είναι μεν ιστορίες μυστηρίου, αλλά μιλάνε επίσης για την αργή και οδυνηρή διαδικασία της επίλυσης του μυστηρίου που είναι η ίδια η ψυχή του ανθρώπου –καθώς και για το χάος, την άβυσσο, που μπορεί να διανοίξει αυτή η ψυχή.
«Έχω μια κακία μέσα μου ζωντανή σαν όργανο». Αυτή πρέπει να είναι μία από τις πιο σαγηνευτικές πρώτες αράδες που έχω διαβάσει τα τελευταία χρόνια. Είναι δύσκολο να συμπαθήσει κανείς τους γυναικείους χαρακτήρες που περιγράφετε. Γιατί είναι τόσο αρνητικός τύπος η Λίμπι;
Σας ευχαριστώ… Μ’ αρέσει κι εμένα αυτή η αράδα γιατί εκφράζει σωστά τη Λίμπι που προειδοποιεί: Αγαπήστε με αν τολμάτε, αλλά, αν με αγαπήσετε, κακό του κεφαλιού σας• σας προειδοποίησα... Κάπως έτσι... Μετά τη μαυρίλα των «Αιχμηρών αντικειμένων», προσπάθησα να φτιάξω μια πιο ανάλαφρη ηρωίδα. Προσπάθησα να σκιαγραφήσω μια Λίμπι υγιή, δραστήρια και αισιόδοξη, αλλά μου αντιστάθηκε με όλη της τη δύναμη. Εξάλλου, δεν νομίζω ότι κάποιος που έχει περάσει όσα πέρασε η Λίμπι θα μπορούσε να είναι σταθερός χαρακτήρας –έτσι, μου φαινόταν πιο αυθεντικό να την αφήσω να λάμψει σε όλο της το σκοτεινό μεγαλείο. Βαριέμαι τους γυναικείους χαρακτήρες που είναι τύπος και υπογραμμός και που πρεσβεύουν την girl power. Δεν πειράζει αν οι γυναίκες είναι καμιά φορά μοχθηρές...
Βρήκα ενδιαφέρουσα την ιδέα της ύπαρξης του Κill Club (λέσχης με επίκεντρο μια πολυαίμακτη δολοφονία), αλλά με τρομάζει λίγο η σκέψη ότι όντως υπάρχουν τέτοιες λέσχες στην Αμερική. Υπάρχουν, ε;
Θέλω να πιστεύω ότι υπάρχουν, γιατί είμαι αληθινά εθισμένη στο έγκλημα... Παραδέχομαι πως είναι φρικτός εθισμός... Δεν έκανα έρευνα γύρω από το θέμα: Ξέρω ότι γίνεται πολύς λόγος στο Διαδίκτυο για περιβόητους φόνους, όπως υπάρχουν και πολλά σάιτ γύρω απ’ αυτούς.
Η Λίμπι, η Πάτι και ο Μπεν Ντέι είναι καταθλιπτικοί κι έχουν τάσεις αυτοκτονίας. Συμπαθείτε έναν από τους τρεις περισσότερο; Γιατί άραγε;
Ναι, η κατάθλιψη ρέει στο αίμα των Ντέι, και μάλιστα χωρίς να έχει γίνει σχετική διάγνωση. Συνδέει ασυνείδητα τους Ντέι –σε πολλά σημεία του βιβλίου, επαναλαμβάνουν εν αγνοία τους τις ίδιες ανιαρές φράσεις, όπως κάνουν συχνά τα μέλη μιας οικογένειας. Δυσκολεύομαι να διαλέξω έναν από αυτούς τους τρεις. Την Πάτι τη λυπάμαι: αγωνίστηκε με γενναίο τρόπο για να τα βγάλει πέρα με τόσο λίγα... Καμιά φορά είναι μια γενναία πράξη να καταφέρεις να βγάλεις πέρα τη μέρα σου. Φυσικά, λατρεύω τη Λίμπι –είναι απεχθής, χωρίς να απολογείται γι’ αυτό. Νομίζω ότι ο Μπεν είναι αυτός με τον οποίο θα ήθελα πιο πολύ να πιω μια μπίρα –θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για το χέβι μέταλ και για το τι σημαίνει να μεγαλώνεις στο Κάνσας στα ’80s. Η Λίμπι κι εγώ θα πίναμε μερικά ποτά και θα καταλήγαμε να βριζόμαστε και να μαλλιοτραβιόμαστε.
Πιστεύετε στη συγχώρεση ως αρετή;
Ίσως είναι η δυσκολότερη αρετή που υπάρχει... Αλλά δεν την πολυκατέχω. Το να συγχωρείς απαιτεί μεγάλη δύναμη και μερικές φορές είναι, νομίζω, αδύνατον. Σε μερικές περιπτώσεις πιστεύω πως είναι ακόμη και λάθος να συγχωρείς. Το τι είναι ασυγχώρητο και τι όχι, αλλά και τι είναι αυτό που απελευθερώνεται από την πράξη της συγχώρεσης, είναι ένα θέμα που απαντάται κατ’ επανάληψη στα βιβλία μου. Εγώ πάντως δεν είμαι καλή στο να συγχωρώ.
Πώς αισθανθήκατε όταν ασχολήθηκε με τα βιβλία σας (για την ακρίβεια, σας επαίνεσε) ο Στίβεν Κινγκ;
Υπέροχα. Τον διαβάζω από παιδί – έχω απίθανες αναμνήσεις από τις περιστάσεις όπου διάβασα φωναχτά τα βιβλία του στους φίλους μου, ενώ κοιμόμασταν όλοι μαζί σε ένα σπίτι. Οπότε, το να μαθαίνω ότι τρόμαξε διαβάζοντας ένα βιβλίο μου... Τι άλλο να ζητήσει κανείς;
Στο σάιτ σας (http://gillianflynn. com), είδα τον τεράστιο μαύρο γάτο σας και αναρωτήθηκα αν είναι για εσάς πηγή έμπνευσης ή κάτι σαν γούρι…
Άλλη μια γατόφιλη, θαυμάσια! Ανέκαθεν αγαπούσα τις μαύρες γάτες. Υιοθέτησα τον Ρόι πριν από τρία χρόνια, όταν μετακόμισα στο Σικάγο. Του αρέσει να κάθεται στην αγκαλιά μου, όταν γράφω, και κάθε τόσο απλώνει το μαύρο γούνινο ποδαράκι του στο πληκτρολόγιο και –μπαμ!– άσχετα γράμματα πλημμυρίζουν τη σελίδα. Ήταν μαζί μου όσο έγραφα τον «Σκοτεινό τόπο»... Με συντρόφευε κατά τη διάρκεια μιας τόσο μοναχικής πράξης όσο είναι η συγγραφή ενός βιβλίου. Είναι απολαυστικός συνεργάτης –το μόνο που θέλει για αντάλλαγμα είναι λίγη τροφή.
Τι κάνετε αυτή την εποχή, εκτός από περιοδείες για την προώθηση του βιβλίου σας;
Γράφω το τρίτο μου μυθιστόρημα, με θέμα έναν άνθρωπο που είναι ο βασικός ύποπτος για την εξαφάνιση της γυναίκας του. Είναι η πρώτη φορά που γράφω για ήρωες που είναι παντρεμένοι, κι έχει πλάκα –ο άντρας μου με παρακολουθεί στενά καθώς σκαρώνω την πλοκή αυτού του συζυγικού θρίλερ.
Αιχμηρά αντικείμενα
ΜΤΦΡ. ΓΩΓΩ ΑΡΒΑΝΙΤΗ
ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ 2009
ΣΕΛ. 369, ΤΙΜΗ €22,00
Σκοτεινός τόπος
ΜΤΦΡ. ΓΩΓΩ ΑΡΒΑΝΙΤΗ
ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ 2009
ΣΕΛ. 475, ΤΙΜΗ €21,00
Αναστασία Καμβύση