
Η Λίλια Τσούβα μας μιλάει για τη δική της είσοδο στον κόσμο της λογοτεχνίας, με αφορμή την πρώτη της συλλογή διηγημάτων «Το τραγούδι των Ινουίτ» (εκδ. Βακχικόν).
Επιμέλεια: Λεωνίδας Καλούσης
Με ποια λόγια θα συστήνατε το βιβλίο σας σε κάποιον που δεν γνωρίζει τίποτε για σας;
Το Τραγούδι των Ινουίτ είναι μια συλλογή διηγημάτων με βασικό θεματικό πυρήνα το ταξίδι. Δεκαέξι μικρές ιστορίες που εκτυλίσσονται σε διαφορετικό μέρος του πλανήτη και διαφορετική κουλτούρα. Κάθε ιστορία και μια μικρή ξενάγηση. Ο ανεμοδείκτης αλλάζει συνεχώς κατεύθυνση. Επισκέπτεται πόλεις, νησιά, ατόλες. Αναδεικνύει τη μαγεία της γεωγραφίας, των πολιτισμών, της διαφορετικότητας. Το κολάζ των λέξεων και εικόνων που κατασκευάζει, υμνεί την ομορφιά της γης και της αγάπης, ανησυχεί για τον άνθρωπο και τη φύση. Ο τίτλος είναι από το ομώνυμο διήγημα που διαδραματίζεται στον Αρκτικό Κύκλο.
Τι απαντάτε σε όσους θα πουν: ακόμη ένας συγγραφέας; Τι το καινούργιο φέρνει;
Είναι υγιές φαινόμενο, κατά τη γνώμη μου, η έντονη πνευματική δραστηριότητα. Δείχνει πως η γλώσσα μας είναι εύρωστη, πως ο πολιτισμός μας δεν κινδυνεύει. Πόλεμος πατήρ πάντων, έλεγε ο Ηράκλειτος, η ιδιοφυής προσωπικότητα που πρωτομίλησε για τη σύνθεση των αντιθέτων. Ένας ακόμη συγγραφέας συμβάλλει στη διαλεκτική των ιδεών. Το ζήτημα σχετίζεται με την πολυφωνία και τη δημοκρατία. Καθένας εξάλλου πορεύεται με το κοινό του, ενώ ο χρόνος παραμένει ο πιο δίκαιος κριτής.
Η διακειμενικότητα αποτελεί βασικό στοιχείο του βιβλίου. Τα διηγήματα συνομιλούν με σπουδαίους πίνακες ζωγραφικής, με τη μουσική, τη λογοτεχνία. Αλλά και η οπτική, το βλέμμα, η παρουσίαση, είναι συχνά κινηματογραφική.
Πείτε μας δυο λόγια για το νεότευκτο «συγγραφικό σας εργαστήρι».
Τα «συγγραφικά εργαστήρια» χτίζονται με θεμέλιο τα διαβάσματα και τις επιρροές όσων εργάζονται σε αυτά. Οι δικές μου επιρροές προέρχονται από το ρεύμα του μοντερνισμού και του μαγικού ρεαλισμού κυρίως. Οι περισσότερες ιστορίες είναι μυθαφηγήσεις που ενσωματώνουν το φανταστικό και το ονειρικό. Το φανταστικό δεν είναι ξένο στις ζωές μας. Ζούμε μέσα σε ένα απέραντο μυθιστόρημα, έλεγε ο Άγγλος συγγραφέας Τζ. Μπάλλαρντ. Όταν έχουμε κάτι να αφηγηθούμε, δεν χανόμαστε στον κόσμο των λέξεων. Το Τραγούδι των Ινουίτ κρύβει στις σελίδες του την αγωνία για τον άνθρωπο, το περιβάλλον, τον πολιτισμό. Αλλά και τη λαχτάρα για περιπλάνηση, για το ταξίδι, νοερό και πραγματικό.
Έχουν επηρεάσει άλλες τέχνες –κινηματογράφος, εικαστικά, κόμικς, μουσική κ.ά.– τη συγγραφική σας δουλειά; Αν ναι, με ποιους τρόπους;
Οπωσδήποτε. Η διακειμενικότητα αποτελεί βασικό στοιχείο του βιβλίου. Τα διηγήματα συνομιλούν με σπουδαίους πίνακες ζωγραφικής, με τη μουσική, τη λογοτεχνία. Αλλά και η οπτική, το βλέμμα, η παρουσίαση, είναι συχνά κινηματογραφική. Ο πολιτισμός της εικόνας μάς καθορίζει πλέον. Αδύνατο να μείνουμε ανεπηρέαστοι.
Ο δρόμος προς την έκδοση για τους νέους συγγραφείς συνήθως δεν είναι σπαρμένος με ροδοπέταλα. Ποια είναι η δική σας ιστορία;
Η δική μου ιστορία επικεντρώθηκε στον προβληματισμό εάν έχω κάτι καινούριο να πω. Ήθελα να μπορώ να προτείνω κάτι. Το Τραγούδι των Ινουίτ με τη δυνατότητά του να επισκέπτεται διάφορα μέρη της γης, αλλά και τον έντονο ανθρωποκεντρικό του χαρακτήρα, θεώρησα πως έχει κάτι να πει, και ως ξεχωριστό είδος διηγημάτων, ασυνήθιστο, αλλά και επειδή στον πυρήνα του θέτει την ανθρωπιά ως επιτακτικό αίτημα του σήμερα, ως πράξη επιβίωσης του είδους. Το βιβλίο ξεφεύγει από την περιήγηση. Μέσα στα ταξιδιωτικά μοτίβα κρύβει σύγχρονους προβληματισμούς, διαχρονικές και πανανθρώπινες αγωνίες.
* Ο ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΑΛΟΥΣΗΣ είναι δημοσιογράφος.