alt

Συνέντευξη με τον συγγραφέα και δημοσιογράφο Μανώλη Ανδριωτάκη με αφορμή το βιβλίο του «Ο αλγόριθμος της σοφίας – Για χρήστες εξυπνότερους από τις συσκευές τους» (εκδ. Κριτική).

Του Κώστα Αγοραστού

Κύριε Ανδριωτάκη, στο τελευταίο σας βιβλίο Ο αλγόριθμος της σοφίας – Για χρήστες εξυπνότερους από τις συσκευές τους (εκδ. Κριτική), ο πυρήνας του σχήματος επάνω στο οποίο αναπτύσσονται οι θεματικές του είναι ακόμα «άνθρωπος vs τεχνολογία»; Θέλετε να μας επισημάνετε αν έχει αλλάξει κάτι;

Η τεχνολογία είναι το μέσο με το οποίο ο άνθρωπος υποτάσσει τη φύση.

Η τεχνολογία είναι το μέσο με το οποίο ο άνθρωπος υποτάσσει τη φύση. Το διαδίκτυο, τα νέα μέσα, οι κινητές συσκευές εντάσσονται στην παράδοση της αναζήτησης πιο εξελιγμένων μέσων επικοινωνίας κι ενημέρωσης. Η τεχνολογία καταργεί τους περιορισμούς του χώρου και του χρόνου που μας επιβάλλει η ίδια η φύση μας. Αυτό που αλλάζει είναι ότι στην πορεία, η τεχνολογία γίνεται όλο και πιο ισχυρή, όλο και πιο περίπλοκη, όλο και πιο αυτόνομη. Στο βιβλίο προσπαθώ να στοχαστώ τη στιγμή που το σχέδιο βρίσκεται εν πλήρη εξελίξει κι αυτό καθιστά το εγχείρημα αρκετά ριψοκίνδυνο. Μπορεί να εντοπίζονται εδώ κι εκεί αρκετά καινοφανή γεγονότα, ωστόσο, το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, μας φέρνουν αντιμέτωπους με προκλήσεις που ήταν αδιανόητες με τα προηγούμενα μέσα επικοινωνίας. Η τηλεόραση, για παράδειγμα, δεν απευθυνόταν μόνο σε εσένα προσωπικά, ούτε μπορούσες να αναρτήσεις τα σχόλια ή το δικό σου περιεχόμενο σ' αυτήν και να το δεις σε ελάχιστο χρόνο να αναπαράγεται απ' τους πάντες.

Η «κλασική παιδεία», δεν προσφέρει επαρκή θωράκιση για να αντιμετωπίσουμε ζητήματα και να αποφύγουμε τις «παγίδες» του διαδικτύου;

Νομίζω ότι το βασικό πρόβλημα είναι αυτό που αποκαλούμε ψηφιακός αναλφαβητισμός, ένα ζήτημα που έχει ανακύψει τις τελευταίες δεκαετίες και είναι συνέχεια αυτού που γνωρίζαμε ως μιντιακός αναλφαβητισμός. Μπορεί να είσαι πολύ καταρτισμένος αναφορικά με τη φιλοσοφία ή τη φιλολογία, ή άλλους ακαδημαϊκούς τομείς, αλλά να αγνοείς ότι στο διαδίκτυο κάθε σου κίνηση καταγράφεται και μένει για πάντα καταχωρημένη σε κάποιο server. Θέλω να πω ότι πίσω απ' το τιμόνι δεν έχει μεγάλη σημασία αν είσαι διδάκτορας ή απόφοιτος λυκείου. Η χρήση της τεχνολογίας απαιτεί τεχνικές γνώσεις, ειδικές δεξιότητες. Το να έχει κάποιος πλουσιότερο γνωστικό υπόβαθρο βοηθά, αλλά προέχει η εξοικείωση με την εργαλειοθήκη και τις τεχνικές διαστάσεις της τεχνολογίας. Στο ηθικό επίπεδο πιθανώς ένας βαθιά καλλιεργημένος άνθρωπος να έχει κάποιο προβάδισμα σε σχέση με τους άλλους. Δεν είμαι όμως σίγουρος για το ψυχολογικό. Παρατηρώ πολύ συχνά αξιόλογους και μορφωμένους ανθρώπους να συμπεριφέρονται εντελώς ανώριμα στο διαδίκτυο.

Φοβάμαι ότι η κοινωνία και οι γονείς τείνουν να υπερεκτιμούν κομφορμιστικά τις θετικές διαστάσεις του διαδικτύου και να υποτιμούν τα κόστη, ίσως γιατί δε βλέπουν τόσο άμεσα τις συνέπειες της στάσης τους.

Η δομή του βιβλίου ακολουθεί τη μορφή ερωτοαπαντήσεων, τις ερωτήσεις κάνει μια έφηβη κοπέλα, η Σοφία, σε εσάς. Οι έφηβοι και οι νεότεροι άνθρωποι πιστεύετε ότι είναι οι περισσότερο βαλλόμενοι από τους «κινδύνους» του διαδικτύου;

Τα παιδιά και οι έφηβοι είναι οι πιο ευάλωτοι χρήστες και δεν είναι διόλου τυχαίο ότι δέχονται την ισχυρότερη πίεση απ' τις νέες τεχνολογίες. Είναι τεράστιο θέμα κι αξίζει πολύ μεγαλύτερης προσοχής συνολικά απ' την κοινωνία. Ας μείνω σ' αυτό: ο εγκέφαλός μας συνεχίζει να αναπτύσσεται ως και τα 25 μας χρόνια. Υπάρχει αυτό που λέγεται πλαστικότητα του εγκεφάλου, δηλαδή ότι ο εγκέφαλός μας προσαρμόζεται στα ερεθίσματα και στις συνήθειές μας. Αν, μ' άλλα λόγια, εκπαιδεύσουμε από μικροί τον εγκέφαλό μας να δίνει προσοχή μόνο σε στιγμιαία ερεθίσματα, όταν ενηλικιωθούμε θα δυσκολευτούμε πολύ να τον στρέψουμε σε πιο απαιτητικές εργασίες. Φοβάμαι ότι η κοινωνία και οι γονείς τείνουν να υπερεκτιμούν κομφορμιστικά τις θετικές διαστάσεις του διαδικτύου και να υποτιμούν τα κόστη, ίσως γιατί δε βλέπουν τόσο άμεσα τις συνέπειες της στάσης τους.  

Ο μέσος χρήστης του διαδικτύου πώς μπορεί να διαχειριστεί και να ελέγξει την εγκυρότητα των όσων βλέπει και διαβάζει μέσα από την απύθμενη δεξαμενή πληροφοριών και ειδήσεων, εικόνων και βίντεο, που υπάρχει στο διαδίκτυο;

Η ενημέρωση, η πληροφόρησή μας γίνεται σήμερα σχεδόν αποκλειστικά απ' το διαδίκτυο. Το πρώτο πρόβλημα είναι η διαλογή των ειδήσεων και το δεύτερο η αξιολόγησή τους. Υπάρχουν εργαλεία που βοηθούν, αλλά τίποτα δε θα υποκαταστήσει την κριτική σκέψη. Πιστεύω ότι εκεί πρέπει να επενδύσουμε τόσο συλλογικά όσο και ατομικά.

Χρειάζεται επειγόντως η ψηφιακή αγωγή του πολίτη. Για να εντοπίσεις τις ευκαιρίες του διαδικτύου θα πρέπει να είσαι ενήμερος για τις σοβαρές παγίδες του. 

Όλο και περισσότερο συνδεόμαστε με το διαδίκτυο μέσα από το κινητό μας; Πώς μπορεί κανείς να αποφύγει τις εξαρτήσεις που προκύπτουν από αυτή την διαρκή «ανταπόκριση» σε ερεθίσματα που μας έρχονται από τη συσκευή μας;

Κατ' αρχάς πρέπει κάποιος να παραδεχτεί ότι είναι εξαρτημένος. Πολλοί είναι σε φάση άρνησης. Είναι συνδεδεμένοι παντού και πάντα, και λένε «εξαρτημένος εγώ;». Έπειτα, πρέπει να παρατηρήσει τον εαυτό του προσεκτικά. Πότε αξίζει πραγματικά να πατά την οθόνη του και πότε απλώς υπακούει σε μια ανεξέλεγκτη παρόρμηση ανανέωσης του ενδιαφέροντός του; Στη συνέχεια πρέπει να κάνει ένα πλάνο, με στόχο να οριοθετήσει την χρήση του και να υιοθετήσει τακτικές αποσύνδεσης. Ας πούμε να βγάλει το κινητό του απ' το δωμάτιο όπου κοιμάται. Και τέλος, να επαναξιολογήσει συνολικά τη στάση του απέναντι στους άλλους και στα πράγματα, επιλέγοντας συνειδητά offline δραστηριότητες. Δεν είναι εύκολο, αλλά αξίζει.

Έχετε μια εικόνα του τρόπου και τους είδους της χρήσης που κάνουν οι έλληνες χρήστες του διαδικτύου;

Το ποσοστό διείσδυσης συνολικά στον πληθυσμό είναι απ' τα χαμηλότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι κύριες δραστηριότητες αφορούν στην ψυχαγωγία, στην ενημέρωση, στην επικοινωνία, και στην κατανάλωση, αλλά το επίπεδο των ψηφιακών μας δεξιοτήτων είναι πολύ χαμηλό. Γι' αυτό χρειάζεται επειγόντως η ψηφιακή αγωγή του πολίτη. Για να εντοπίσεις τις ευκαιρίες του διαδικτύου θα πρέπει να είσαι ενήμερος για τις σοβαρές παγίδες του. 

* Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ είναι δημοσιογράφος.

altΟ αλγόριθμος της σοφίας
Για χρήστες εξυπνότερους από τις συσκευές τους
Μανώλης Ανδριωτάκης
Κριτική 2018
Σελ. 176, τιμή εκδότη €12,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΜΑΝΩΛΗ ΑΝΔΡΙΩΤΑΚΗ

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Αθηνόδωρος Μεταλλίδης: «Το βιβλίο μου αποβλέπει στη δημιουργία ενός ηθικού πλαισίου για τη δράση των υπηρεσιών πληροφοριών»

Αθηνόδωρος Μεταλλίδης: «Το βιβλίο μου αποβλέπει στη δημιουργία ενός ηθικού πλαισίου για τη δράση των υπηρεσιών πληροφοριών»

Μια επίκαιρη συνέντευξη με τον Αθηνόδωρο Μεταλλίδη, με αφορμή το βιβλίο του «Intelligence: το ηθικό δίλημμα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ποιότητα. «Οι φιλελεύθερες δημοκρατίες, στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τις απειλές, καταλήγουν να βλάπτουν το αξιακό τους σύστημα».

...
5 λεπτά με την Ειρήνη Παραδεισανού

5 λεπτά με την Ειρήνη Παραδεισανού

Πέντε λεπτά με μια ποιήτρια. Σήμερα, η Ειρήνη Παραδεισανού, για την ποιητική συλλογή της «Αγέννητο άγαλμα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν. © για τη φωτογραφία: Stratos Prousalis Photography

Επιμέλεια: Book Press

...
5 λεπτά με την Αντωνία Κώστα-Φώτη

5 λεπτά με την Αντωνία Κώστα-Φώτη

Πέντε λεπτά με έναν συγγραφέα. Σήμερα, η Αντωνία Κώστα-Φώτη, για το βιβλίο της «Σαρ Πούχι» (εκδ. Ναυτίλος).

Επιμέλεια: Book Press

Τι είναι το Σαρ Πούχι του τίτλου; Πώς μας εισάγει στα διηγήματα;

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

«Ο έφηβος» και «Ο νεαρός Τέρλες» τον ώθησαν στην ενδοσκόπιση και τη γραφή, ενώ επανέρχεται στην «Ιστορία ενός αιχμαλώτου» ως πρότυπο γλώσσας και ύφους. Αυτά είναι κάποια από τα βιβλία της ζωής του Κώστα Λογαρά.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

Για την παράσταση «Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα, στο Θέατρο Ροές. Μαζί με τον Περλέγκα παίζουν τα μέλη της ομάδας «κι όμΩς κινείται».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στο θέατρο «Ροές» ο ...

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ