Πέντε λεπτά με μία συγγραφέα. Σήμερα, η Άβρα Αυδή, με αφορμή τη συλλογή διηγημάτων της «Μονοπάτια» (εκδ. Γράφημα).
Επιμέλεια: Book Press
Είναι τα Μονοπάτια μια συλλογή με ενιαία σύλληψη, με «θέμα»; Αν ναι, ποιο είναι αυτό;
Η συλλογή «Μονοπάτια» περιλαμβάνει 31 διηγήματα, ιστορίες ανθρώπων που ζουν δίπλα μας. Τα διηγήματα αποτυπώνουν φέτες ζωής, μικρές και μεγάλες στιγμές, φωτίζουν σχέσεις, αφουγκράζονται τα ανθρώπινα πάθη. Αφηγούνται ιστορίες για την πανδημία και την κανονικότητα, για τη ζωή και τον θάνατο, για τα ανθρώπινα δεινά και την αγωνιστικότητα, για τη νεότητα και το γήρας, για την αγάπη και το μίσος, για τον έρωτα και την προδοσία, για τη σύνδεση με τον άλλον και τον αποχωρισμό, για τη φιλία και τη μοναξιά, για τον θυμό και τη συγχώρεση, για τον δάσκαλο και τον μαθητή.
Ανάμεσα στην αυτοβιογραφία και την επινόηση, που γέρνει η πλάστιγγα;
Κάποια διηγήματα τείνουν προς την αυτοβιογραφία, ενώ άλλα προς τη μυθοπλασία. Σε όλα πυρήνας είναι το προσωπικό βίωμα επεξεργασμένο με την αναστοχαστική δύναμη της γραφής. Τα συγγραφικά μου καύσιμα προκύπτουν από τη ζωή γύρω μου και μέσα μου. Αντλώ ερεθίσματα από γεγονότα εξωτερικά και εσωτερικά, από ιστορίες που ζω, ακούω, παρακολουθώ. Τα ερεθίσματα αυτά αποτελούν το βασικό υλικό για τα διηγήματα που γράφω. Με τη δημιουργική διαδικασία της γραφής το υλικό αναπλάθεται, αλλάζει, άλλοτε πολύ και άλλοτε λιγότερο, μετασχηματίζεται, παίρνει μορφή, αποκτά νόημα.
Έμαθα να παίζω το παιχνίδι της γραφής. Ένα παιχνίδι που γλυκαίνει την ψυχή.
Το τελευταίο διήγημα της συλλογής έχει τον τίτλο «Το παιχνίδι της γραφής». Τι είδους παιχνίδι είναι αυτό για σας;
Με τη λογοτεχνική γραφή άρχισα να ασχολούμαι συστηματικά κάπως αργά, σε μια φάση της ζωής μου που η εκπαιδευτική καριέρα μου έκλεινε και αναζητούσα καινούριες δημιουργικές δραστηριότητες. Έχοντας ήδη συγγραφική εμπειρία, επέλεξα να πειραματιστώ με τη λογοτεχνία σε σεμινάρια δημιουργικής γραφής με δασκάλα τη Σοφία Νικολαϊδου. Πήγα στο σεμινάριο μαγκωμένη, καθώς γνώριζα από πρώτο χέρι την πάλη με τη γλώσσα και είχα επίγνωση της τελειομανίας μου. Ήμουνα τυχερή. Χαρισματική δασκάλα, ομάδα, ζεστασιά, χαλάρωση, ξεδίπλωμα, σύνδεση με τον εαυτό και με τον άλλον, ανακάλυψη, δημιουργική ροή. Έμαθα να παίζω το παιχνίδι της γραφής. Ένα παιχνίδι που γλυκαίνει την ψυχή.
Η πλοκή ή οι χαρακτήρες είναι ο οδηγός σας όταν γράφετε;
Θα έλεγα ότι άλλοτε μου κάνει ένα κλικ μια ιστορία και θέλω να την γράψω, οπότε αναζητώ τους χαρακτήρες ή τους επινοώ, ενώ άλλοτε με εμπνέει ένα πρόσωπο και αρχίζω να ανιχνεύω την ιστορία του ή την επινοώ. Προσπαθώ πάντως και στις δύο περιπτώσεις πλοκή και χαρακτήρες να συνδέονται άρρηκτα. Αυτό φαίνεται καθαρά σε ορισμένα διηγήματα που εστιάζουν σε εσωτερικά γεγονότα, σε ψυχικές διεργασίες μέσα από τις οποίες ένας χαρακτήρας βρίσκεται σε διαδικασία αλλαγής.
Όταν άκουσα για πρώτη φορά από μία άγνωστη το σχόλιο «το βιβλίο σου με άγγιξε», πήρα μεγάλη χαρά και δύναμη να συνεχίσω.
Με ποιο τρόπο υπάρχει στα διηγήματά σας η σκέψη του αναγνώστη;
Βασικό κίνητρο για την ενασχόλησή μου με τη λογοτεχνική γραφή είναι η χαρά της δημιουργίας. Ωστόσο, όταν γράφω, πάντα έχω στον νου μου τον αόρατο αναγνώστη. Προσπαθώ να εκφράσω καθαρά σκέψεις και συναισθήματα για να επικοινωνήσω μαζί του. Πρόθεσή μου όμως δεν είναι να γράψω ένα εύπεπτο κείμενο για ευρεία κατανάλωση. Αντιθέτως προτιμώ την υπαινικτική γραφή που ανοίγει έναν διάλογο με τον αναγνώστη και τον κεντρίζει να ανιχνεύσει τα κοινά που μας ενώνουν. Όταν άκουσα για πρώτη φορά από μία άγνωστη το σχόλιο «το βιβλίο σου με άγγιξε», πήρα μεγάλη χαρά και δύναμη να συνεχίσω.
Είστε φιλόλογος και θεατροπαιδαγωγός. Πώς εγγράφεται η δουλειά σας σε αυτό το βιβλίο πεζογραφίας; Αντίστροφα: Η συγγραφική σας ιδιότητα είχε μέχρι σήμερα κάποιο αντίκτυπο στην δουλειά σας ως παιδαγωγού;
Η μακροχρόνια τριβή μου με τη γλώσσα και τη λογοτεχνία στο πλαίσιο της δουλειάς μου αποτέλεσε το εφαλτήριο, για να πειραματιστώ με τη λογοτεχνική γραφή. Αντλώ ασυνείδητα ή και συνειδητά, ορισμένες φορές, έμπνευση και γνώση από τη φιλολογική προίκα μου και αυτό είναι φανερό σε κάποια κείμενα, όπως για παράδειγμα στο διήγημα «Εκδρομή στον Αχέροντα» που απηχεί την Ομηρική Νέκυια. Ανάλογα σημαντική πηγή από την οποία αντλώ ιδέες, θέματα και τεχνικές είναι το θέατρο με το οποίο ασχολήθηκα θεωρητικά και πρακτικά. Η βιωματική σχέση μου με το θέατρο είναι εμφανής για παράδειγμα στο διήγημα «Αδελφές». Τέλος να υπογραμμίσω ότι, πέρα από την όποια φιλολογική ή θεατρική σκευή που κουβαλώ, νιώθω πως βασικά είμαι εκπαιδευτικός και αυτό έχει επίδραση στον τρόπο που βλέπω τα πράγματα και γράφω.