«Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών» του Γιάννη Ν. Μπασκόζου (προδημοσίευση)

Οι νεραντζιές τρελαίνονται την άνοιξη στο Παγκράτι. Οι μυρωδιές τους απλώνονται σαν διαρροή νερού στα πεζοδρόμια, πολιορκούν τις αισθήσεις, νικάνε τις αντοχές των ηττημένων, ωθούν τρυφερά τις προσδοκίες των ευαίσθητων νεαρών κοριτσιών και αγοριών. Αυτά, τότε, δεν τα είχε συνειδητοποιήσει κανείς από τους δυο μας.

Τις αφήσαμε πίσω μας και στρίβοντας στον χωματόδρομο προχωρήσαμε προς το δασάκι. Ο Κώστας έσερνε αργά τα μακριά κανιά του στο χαλικωμένο δρομάκι καθώς διασχίζαμε το Άλσος για να βρεθούμε στο Pastry Family. Μας άρεσε η βόλτα μέσα από τα πανύψηλα δέντρα· πεύκα, λεύκες, ακακίες. Περάσαμε τον κινηματογράφο του Άλσους, ο οποίος κάποιες φορές γινόταν και θεατράκι, και κατευθυνθήκαμε προς την περιφραγμένη τάφρο που, όπως λεγόταν, κάποτε φιλοξενούσε αρκούδες ή λιοντάρια − κανείς δεν ήξερε να πει ακριβώς. Ακουμπούσαμε στα πράσινα σκουριασμένα σίδερα σκεπτικοί και σκωπτικοί, σχολιάζοντας

«Αρκούδες στο Παγκράτι… Χα χα χα…». Η επόμενη στάση ήταν στη μικρή λιμνούλα. Παλιά είχε πάπιες.

«Το ξέρεις ότι όταν ήμουν μικρός είδα έναν φαντάρο να γλιστράει και να πέφτει στο νερό μπρούμυτα πάνω στις πάπιες και αυτές να σκούζουν γύρω του;» Με κοίταξε.

«Πού τα θυμάσαι όλα αυτά, εγώ τα έχω ξεχάσει όλα τα μικράτα μου».

Πώς ήταν άραγε τα δικά του παιδικά χρόνια; Άλλαξα κουβέντα. «Ποιοι άλλοι θα είναι εκεί;»

«Τους ξέρεις από το πάρτι της Μίτσης. Ο Τζίμης και η παρέα του, ο Νίκος κι ο Γιάννης. Ίσως και κάποιος καινούργιος».

Το Pastry Family ήταν ένα από τα στέκια μας. Κυρίως για τα παγωτά του − αργότερα ανακάλυψα τις περίφημες τούρτες με βατόμουρα. Το ζαχαροπλαστείο, στο βάθος δεξιά, διέθετε αίθουσα με μαλακές δερμάτινες πολυθρόνες.

Τους βρήκαμε απλωμένους στους καναπέδες να χτυπάνε με μανία τον ζεστό νες. Υπήρχε ένας άτυπος συναγωνισμός ποιος θα κάνει περισσότερο αφρό. Ο Τζίμης πήρε τον λόγο:

«Αντί να παίζει ο καθένας το όργανό του» −κρυφογέλασαν κάποιοι− «καλύτερα να το κάνουμε όλοι μαζί». Τα γέλια δεν άφηναν να ακουστεί η συνέχεια: «Να φτιάξουμε συγκρότημα. Είδα προχθές Κυριακή στο Παλάς κάτι συγκροτήματα για κλάματα, κι όμως έχουν το θράσος να εμφανίζονται. Εμείς σε μια βδομάδα θα είμαστε πολύ καλύτεροι».

Ο Γιάννης, που έπαιζε σόλο κιθάρα, και ο Νίκος, που έπαιζε ντραμς, φάνηκε πως είχαν ήδη συμφωνήσει. Στην παρέα ήταν κι ένα άλλο, χοντρό παιδί, ο Φώτης. Έλεγε ότι ήξερε μπάσο. Η συζήτηση γινόταν σχετικά με το ρεπερτόριο. Στην πράξη κανείς δεν ήξερε ολοκληρωμένα τραγούδια. Άκουγαν όμως Μπιτλς και πολλά ελληνικά συγκροτήματα, Ολύμπιανς, Φόρμιγξ και άλλους. Ο καινούργιος, ο Φώτης, ο οποίος τους είχε ήδη πληροφορήσει ότι το χαϊδευτικό του ήταν Spy, έριξε μια μικρή βόμβα. «Και τ’ όνομα του συγκροτήματος; Εεε, ποιο θα είναι;»

Πετάχτηκε πρώτος ο Νίκος: «Pangrati Maniacs».

Γέλιο τρελό.

Φώτης: «Μήπως Pangrati Killers;»
Τζίμης: «Δεν χρειάζεται να προσδιοριζόμαστε ως Παγκρατιώτες».
Γιάννης: «Γιατί όχι, εδώ ζούμε».

Η συζήτηση κόπηκε απότομα, καθώς μπήκε η Έλενα. Μαύρα μαλλιά με αφέλειες, μεγάλα μάτια, μπλουζάκι με σταμπωτά λουλούδια, κοντή μπλουτζίν φούστα, άσπρες ελβιέλες. Ήταν το κορίτσι της μπάντας, πρώην του Τζίμη, τώρα ελεύθερη και ωραία. Είχε πιάσει την τελευταία ατάκα.

«Athens Pistols, αυτό θα είναι το όνομά σας».

Δεν μίλησε κανείς. Ήταν η θεά τους.

Πρώτος ο Τζίμης είπε: «Ωραίο, αθηναϊκό, και με αγγλικό προφίλ».

Συμφωνία.

Μοντέρνοι ρυθμοί

Με τον Κώστα γνωριστήκαμε στο τρόλεϊ. Καθόταν μπροστά μου στις πλάγιες θέσεις, με τα μακριά πόδια του να προεξέχουν και να με χτυπάνε καθώς, όρθιος εγώ μέσα στον συνωστισμό, προσπαθούσα να κρατήσω την ισορροπία μου κρεμασμένος από την πλαστική λιγδιασμένη χειρολαβή που ταλαντευόταν περασμένη σε ένα οριζόντιο σίδερο κατά μήκος της οροφής του τρόλεϊ. Κρατούσες τους Μοντέρνους Ρυθμούς και μουρμούριζε ένα τραγούδι. Με τρόπο έβγαλα κι εγώ το δικό μου τεύχος και κοιταχτήκαμε γελώντας. Κατεβήκαμε στην ίδια στάση. Πιάσαμε την κουβέντα για τα σύγχρονα ελληνικά συγκροτήματα. Γελάγαμε με αυτό το ηλίθιο περιοδικό, που όμως το αγοράζαμε, μόνο και μόνο γιατί δημοσίευε με ελληνικά γράμματα τους αγγλικούς, γαλλικούς και ιταλικούς στίχους των τραγουδιών της εποχής – κι εμείς από γλώσσες εκείνη την εποχή δεν σκαμπάζαμε μία. Αποδείχτηκε ότι είχαμε κοινά γούστα. Μου είπε μάλιστα ότι μανατζάριζε ένα υπό εκκόλαψη νεανικό συγκρότημα με Παγκρατιώτες. Θα με έφερνε σε επαφή.

Κρατούσες τους Μοντέρνους Ρυθμούς και μουρμούριζε ένα τραγούδι. Με τρόπο έβγαλα κι εγώ το δικό μου τεύχος και κοιταχτήκαμε γελώντας. Κατεβήκαμε στην ίδια στάση. Πιάσαμε την κουβέντα για τα σύγχρονα ελληνικά συγκροτήματα. Γελάγαμε με αυτό το ηλίθιο περιοδικό, που όμως το αγοράζαμε, μόνο και μόνο γιατί δημοσίευε με ελληνικά γράμματα τους αγγλικούς, γαλλικούς και ιταλικούς στίχους των τραγουδιών της εποχής...

«Είμαι φάλτσος και δεν παίζω κάποιο όργανο, θα έρθω για την παρέα» είπα.

Κανονίσαμε να πάμε μαζί ένα κυριακάτικο πρωινό να ακούσουμε νεανικά ροκ συγκροτήματα.

Το Το μεγάλο όνομα ήταν οι Αλφάδαμος. Έπαιζαν ποπ μουσική − χίπικη ή γιεγιέδικη κατά τις εφημερίδες της εποχής. Η συναυλία ήταν σ’ ένα θέατρο σε μια στοά απέναντι από το Πολυτεχνείο. Ο Κώστας με κράτησε και μετά το τέλος.

«Κάτσε να μιλήσουμε με τον Τσίκι».

Ήταν βασικό μέλος και το πιο προβληματικό άτομο στο συγκρότημα. Είχε συνδεθεί το όνομά του με ένα σκάνδαλο με μια ανήλικη και από τότε η καριέρα του έπιασε πάτο. Ένα εξαϋλωμένο πρόσωπο, ξανθό μαλλί κάπως πεταχτό προς τα πάνω, με ωραία μπλε μάτια και αφηρημένο βλέμμα. Μιλούσε κουνώντας κάπως περίεργα στον αέρα τα χέρια του.

«Παιδιά, αν θέλετε βοήθεια, πέστε μου. Ενισχυτές, κιθάρες, ό,τι χρειάζεστε». Αργότερα τον βρήκα στην κομμουνιστική νεολαία. Είχε άσχημο τέλος.

Φεύγοντας από το θέατρο τράβηξα τον Κώστα στα παλαιοβιβλιοπωλεία της οδού Μασσαλίας.

«Διαβάζεις;» ρώτησα.
«Ναι».
«Τι;»
«Ρω-Ρω-Ρώσους».

Κόμπιαζε συνήθως όταν ερχόταν σε δύσκολη θέση.

«Κι εγώ».

Ηρέμησε. Μου ’πε ότι η οικογένειά του ήταν αριστερή, με διώξεις. Από τότε ανταλλάξαμε πολλές φορές βιβλία. Ρώσους κυρίως αλλά και Γάλλους. Ξενυχτήσαμε καθισμένοι στις καρέκλες του Λέντζου μέχρι το πρώτο πρωινό φως. Καραμάζοφ, Μίσκιν, Ρασκόλνικοφ, ήρωες που μας πήγαιναν αλλού, και φυσικά η αέρινη Καρένινα που την αγαπούσαμε παθιασμένα και οι δύο. Οι συζητήσεις μας ήταν σαν τις σαρανταποδαρούσες, κάθε λίγο ξεπρόβαλλε σαν ποδαράκι ένα άλλο θέμα σε μια σχοινοτενή κουβέντα. Φανταζόμασταν την ημέρα που θα είναι όλα ελεύθερα, θα πηγαίναμε στο Λονδίνο να αγοράσουμε δίσκους, στο Παρίσι για βιβλία στα παλαιοβιβλιοπωλεία της αριστερής όχθης. Μαθαίναμε για τα καινούργια ροκ τραγούδια από φίλους πιο ψαγμένους αλλά και ακούγοντας τα βράδια ραδιοερασιτέχνες μέσα από παράσιτα. Συζητάγαμε για ένα αύριο που νομίζαμε ότι το ξέραμε από εκείνη τη στιγμή. H ζωή μας είχε απίστευτη διαύγεια, ή τουλάχιστον έτσι αισθανόμασταν.

Και κάτι τελευταίο. Ο Κώστας ήταν βαριά ερωτευμένος με την Έλενα. Αλλά σκοτάδι. Καμία ένδειξη από εκείνη, και ο ίδιος ήταν πολύ δειλός για να της πει κάτι, οτιδήποτε θα ξεμπλόκαρε τα αισθήματά του.

Έλενα, το κορίτσι του Μάη

Η Έλενα, είπα και προηγουμένως, ήταν η θεά τους. Το άπιαστο κορίτσι. Άπιαστο από πολλές πλευρές. Κανείς δεν την ήξερε κατά βάθος. Ούτε ο Τζίμης − αυτός, πολύ περισσότερο, δεν κατάλαβε τίποτα γι’ αυτήν. Διετέλεσε το κορίτσι του για είκοσι μέρες. Μετά χώρισαν χωρίς κανείς να μάθει το γιατί. Είχε τελειώσει το γυμνάσιο και δεν είχε αποφασίσει τι θέλει. Την έβλεπα να κινείται με άνεση στα πάρτι και στις παρέες. Έδειχνε να με συμπαθεί.

Πριν από κάνα μήνα την είχα συναντήσει μπροστά στο παγωτατζίδικο της Τούλας να γλείφει με περισσή προσοχή παγωτό με περίεργο χρώμα, κίτρινο προς το μπεζ.

«Μα τι τρως;»
«Παγωτό μουστάρδα».
«Μουστάρδα χωρίς κρέας δεν πάει».
«Άι να χαθείς, γελοίε».

Φορούσε τζιν φούστα και άσπρο μακό φανελάκι. Τα μαλλιά της κυμάτιζαν ελαφρά και αυτή τα έσπρωχνε με μια μικρή κίνηση για να μην κολλήσουν στο παγωτό της. Εξωτερικά έμοιαζε με κοριτσάκι, στα πάρτι μεταμορφωνόταν σε γυναίκα. Περπατήσαμε για λίγο μαζί. Το βάδισμά της ήταν αργό, με χάρη, ήξερε ότι είναι όμορφη. Νόμιζα ότι ήταν ευτυχισμένη. Καθίσαμε σ’ ένα παγκάκι στην πλατεία Μεσολογγίου. Από μια μεγάλη τσάντα έβγαλε ένα χοντρό τετράδιο, από αυτά που θυμίζουν λογιστικά κατάστιχα.

«Θέλεις να γράψεις στο λεύκωμά μου;»

Το άνοιξα στην τύχη. Διάβαζα τις ερωτήσεις «τι εστί σεξ», «με ποια/ον ηθοποιό θα βγαίνατε για φαγητό». Γύρισα στο πρώτο φύλλο. «Κάθε φορά που νιώθω μια ένταση. Νοσταλγία για κάτι. Κάθε φορά που θα αισθάνομαι την ανάγκη να γράψω κάτι θα ανοίγω τούτο το λεύκωμα. Και θα γράφω, αδειάζοντας την ψυχή μου, λίγα τραγούδια αγαπημένα με τα λόγια τους».

Της το επέστρεψα.

«Μπα».

Θα το σκίσω το παλιολεύκωμα, μου θυμίζει την αποτυχία μου».

Την κοίταξα περίεργα.

«Νομίζεις ότι είμαι κάπως;»
«Γιατί ρωτάς;»
«Δεν είμαι καλά. Τουλάχιστον έτσι νομίζω. Δεν ξέρω τι έχω. Τίποτα δεν με ευχαριστεί. Έχω κάνει τα πάντα, ή σχεδόν τα πάντα: σεξ στα δεκατέσσερα μ’ έναν χαμένο, χάπια στα πάρτι, μικροκλοπές σε ψιλικατζίδικα για πλάκα. Δεν έχω να απολογηθώ για κάτι, αλλά δεν έχω και κάτι στο οποίο να ελπίζω, να θέλω να γίνει, να περιμένω. Είμαι χαζή;»

Τα κορίτσια πάντα με μπέρδευαν. Οι σκέψεις τους μοιάζανε πιο πολύπλοκες από τις δικές μου και των φίλων μου. Βάζανε συνέχεια ερωτήματα, κυρίως προς τον εαυτό τους. Εμείς ρωτούσαμε συνήθως τους φίλους: Να γίνω μηχανικός; Σου αρέσει το μπλουτζίν μου; Μ’ αγαπάει η Καίτη;

Την κοίταζα αμήχανος.

«Τι σ’ έπιασε, με τι τραβάς ζόρι;»

«Δεν ξέρω, δεν είμαι καλά. Φταίει και ο βλάκας ο Τζίμης. Δεν μου έδωσε ουσιαστικά ποτέ σημασία, με ήθελε μόνο για τα πάρτι, να κάνει φιγούρα και να με στριμώχνει στα γρήγορα στο πλυσταριό στην ταράτσα». Σαν να απευθυνόταν στον Τζίμη ψιθύρισε: «Δεν είναι έτσι το σεξ, αγόρι μου. Η μουσική είναι η γκόμενά σου».

Την είδα δακρυσμένη, ή έτσι μου φάνηκε. Το παγωτό είχε λιώσει στο χέρι της. Πέταξε το χωνάκι μακριά.

«Πάμε, σε ζαλίζω» 

Η εκδρομή

¨Ενα πρωί ο Κώστας πήρε τηλέφωνο στο σπίτι μου. Ήμουν ο μόνος που σηκωνόμουν νωρίς λόγω σχολείου και ο μόνος που θα έδινα Πανελλαδικές.

«Έ-ε-έχω μια ιδέα. Πα-πα-παράτα το σχο-σχο-σχολείο και πάμε βόλτα στο Λουτράκι με τα κο-κο-κορίτσια».
«Ποια;»
«Την Έλενα και μια φίλη της, την έχεις δει στο πάρτι της Μίτσης».
«Ε, ποια είναι; Με έσκασες».
«Η Μίτση, βρε».

Δεν είχα αντίρρηση, η Μίτση είχε το κάτι.

«Έχω πάρει το αυτοκίνητο του θείου μου».

Στη μία το μεσημέρι ήμασταν στην πλατεία Πλαστήρα. Τα κορίτσια, αν και Μάρτιος μήνας, ήρθαν με καλοκαιρινή αμφίεση. Σορτσάκια και χρωματιστές μπλούζες, ξεκάλτσωτες και με χαρούμενη διάθεση. Το άσπρο Φίατ 127 ήταν σαράβαλο, έτρεμε σε κάθε στροφή. Ο δρόμος Αθηνών-Κορίνθου ήταν καρμανιόλα. Ο Κώστας έκανε φιγούρα στα κορίτσια. Το πάταγε σαν τρελός. Έβαζα τα πόδια μου κόντρα στο δάπεδο. Τα κορίτσια στο πίσω κάθισμα χασκογελάγανε. Πού και πού ψιθύριζαν κάτι στο αυτί η μια της άλλης. Φτάσαμε ελαφρώς ζαλισμένοι. Περπατήσαμε κατά μήκος της παραλίας, κατεβήκαμε στην άμμο. Ο Κώστας ήθελε να κάτσει δίπλα στην Έλενα, αλλά τσουπ, όλο και πεταγόταν μπροστά του η Μίτση. Έκανα τον καλό και κάποια στιγμή πήρα τη Μίτση να πάμε να φέρουμε πορτοκαλάδες.

«Τη γουστάρει πολύ, ε;»

Η Μίτση ήταν ντόμπρος χαρακτήρας. Για τον εαυτό της είχε ξεκάθαρη άποψη. Θα αγαπούσε και θα παντρευόταν. Τρελαινόμουν που το άκουγα, είναι δυνατόν από τώρα να σκέφτεται έτσι, τι σκατά έχουν στο μυαλό τους τα κορίτσια;

Γυρνώντας, τους βρήκαμε να πετούν βοτσαλάκια στη θάλασσα, να συναγωνίζονται ποιος θα κάνει πιο πολλά «ψαράκια». Κοίταξα τον Κώστα ερωτηματικά. Κι αυτός εμένα. Κατάλαβα. Όπως μου είπε μετά, είναι ζήτημα αν είπαν δυο κουβέντες. Ο Κώστας ήταν δειλός, αλλά δεν θα του το πέταγα ποτέ στα μούτρα, αφού εγώ ήμουν χειρότερος.

Στον γυρισμό η Μίτση πήρε την μπροστινή θέση. Στην πίσω θέση η Έλενα κι εγώ. Ο Κώστας οδηγούσε σκεφτικός, δεν έτρεχε πια. Ο δρόμος που τόσο φοβόμουν είχε γίνει πια φιλικός. Οι στροφές του είχαν αποκτήσει μια γλύκα, καθώς οι ρόδες κυλούσαν μαλακά χωρίς κάποιος να τις πιέζει να τρέξουν πιο γρήγορα. Η Έλενα κάποια στιγμή έκλεισε τα μάτια κι έγειρε πάνω μου. Έμεινα ακίνητος. Το πιο ελαφρύ βάρος που είχα σηκώσει ποτέ.

Ξαφνικά το αμάξι άρχισε να τραμπαλίζεται. Ακούστηκαν διάφοροι κρότοι και…

«Έσπασε η μίζα» φώναξε ο Κώστας.

Δεν ήθελα να μάθω τι ακριβώς ήταν αυτό, αλλά έβλεπα το Φιατάκι να κυλάει ακυβέρνητο. Τα κορίτσια άρχισαν να τσιρίζουν. Ο Κώστας κατάφερε να το φέρει στο πλάι και να σταματήσει σε ένα άνοιγμα. Ήμασταν κάπου στο Μεγάλο Πεύκο. Τα κορίτσια βγήκαν τρομαγμένα έξω. Κάναμε τους ιππότες.

«Κορίτσια, κάντε οτοστόπ, εμείς θα δούμε τι θα κάνουμε. Θα ψάξουμε για βενζινάδικο ή κάποιο συνεργείο».

Δεν χρειάστηκε να περιμένουν πολύ. Δυο φορτηγά σταμάτησαν το ένα πίσω από το άλλο. Ανέβηκε μία στο καθένα. Μας πείραξε το χαμόγελο των νταλικέρηδων όταν τους έδωσαν το χέρι να ανέβουν στο ψηλό κάθισμα του συνοδηγού.

«Σπρώξτε μέχρι την επόμενη στροφή, έχει ένα βενζινάδικο» μας πέταξε ο ένας.

Το παιδί στην Esso Pappas έκανε μια πατέντα και έδεσε τη μίζα. Φύγαμε με τα όνειρά μας τσαλακωμένα.