prodimosieysi xatzidakis

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Αλέξη Χατζηδάκη «Όψεις τουρισμού – Δεκαοχτώ δοκίμια για την τουριστική ανάπτυξη, τον σχεδιασμό του χώρου και την αρχιτεκτονική», που κυκλοφορεί από τις Cube Art Editions.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΥΠΕΡΤΟΥΡΙΣΜΟΣ: ΑΠΕΙΛΗ Ή ΦΟΒΗΤΡΟ;

ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΟΥ ΥΠΕΡΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

Τα τελευταία χρόνια έχει αναβιώσει η πρόσληψη του τουριστικού φαινομένου από ορισμένες ομάδες πληθυσμού ως «κατάρας» που απειλεί την κοινωνική συνοχή, το τοπίο, το περιβάλλον και το κλίμα, την αισθητική αρμονία των προορισμών, την ισορροπία της πολεοδομικής και χωροταξικής διάρθρωσης ή, ακόμη, τα οικονομικά συμφέροντα των τοπικών επιχειρήσεων ή των παραδοσιακών επαγγελμάτων, τη δημόσια υγεία και την ασφάλεια των κατοίκων στους τόπους υποδοχής. Ενώ οι ωφέλειες από την ανάπτυξη και τη διάχυση των τουριστικών δραστηριοτήτων σε ευρεία γεωγραφική κλίμακα είναι ορατές και γενικά αποδεκτές, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την ενίσχυση των τοπικών οικονομιών, την τόνωση της απασχόλησης με τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την εξισορρόπηση του ισοζυγίου πληρωμών, την προώθηση της διαπολιτισμικής κατανόησης, από την άλλη μεριά τα θετικά στοιχεία παρακάμπτονται, όταν δεν αγνοούνται, και έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Υποκύπτουν, υποτασσόμενα στη λογική της δαιμονοποίησης, του φόβου απέναντι στην αλλαγή, στο καινούργιο, στο ξένο, στο άλλο.

Έτσι εμφανίστηκε ένα νέο «φάντασμα να πλανιέται πάνω από την Ευρώπη» τον 21ο αιώνα, ο «υπερτουρισμός», δηλαδή όταν η υπερβολική και απρογραμμάτιστη διόγκωση και εξάπλωση του φαινομένου μαζικών τουριστικών ροών επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των κατοίκων και στην ποιότητα των εμπειριών των επισκεπτών.

O υπερτουρισμός δεν είναι βέβαια καινούργιο φαινόμενο. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού χαρακτηρίζει μάλιστα τον όρο ως “buzzword”, που χρησιμοποιείται στη θέση υφιστάμενων εννοιών για τη διαχείριση του τουριστικού κορεσμού και της τουριστικής φέρουσας ικανότητας. Διότι κάποιο πραγματικό και σοβαρό αίτιο είχε υπάρξει που ανάγκασε π.χ. την Ισπανία γύρω στα 1980 να πάρει μέτρα για να ανακόψει την καλπάζουσα και αλόγιστη οικοδόμηση ενός μετώπου ξενοδοχειακών συγκροτημάτων στις παραλιακές περιοχές ή να κατεδαφίσουν ξενοδοχεία και να επιβάλουν φόρο στους αφικνούμενους τουρίστες στη Μαγιόρκα το 2000 και να υιοθετήσουν τον αναπροσανατολισμό της τουριστικής ανάπτυξης από την ποσοτική μεγέθυνση στην ποιοτική αναβάθμιση. Ακόμη και στη χώρα μας, για παρόμοιους λόγους, ήδη το 1986, με την Υπουργική Απόφαση 2647/1986 (ΦΕΚ 797/Β) χαρακτηρίστηκαν αρκετές περιοχές της χώρας (Κέρκυρα, Ρόδος, Χερσόνησος, Αθήνα και άλλες) ως «τουριστικά κορεσμένες» και «Περιοχές ελέγχου τουριστικής ανάπτυξης», επιβάλλοντας απαγορεύσεις και περιορισμούς, διότι θεωρήθηκε ότι οι υπάρχουσες υποδομές (σε κτίρια, δίκτυα, και λοιπά) δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των αυξανόμενων τουριστικών εισροών.

Πλούσια είναι και η σχετική βιβλιογραφία για την υπέρβαση της λεγόμενης «φέρουσας ικανότητας» των περιοχών που υποδέχονται τουρίστες. Κατά τον παλαιό ορισμό του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, φέρουσα ικανότητα είναι «ο μέγιστος αριθμός τουριστών που μπορεί να απορροφήσει ένας τόπος χωρίς να υποβαθμίζεται η ποιότητα της εμπειρίας του επισκέπτη και χωρίς σοβαρές συνέπειες για την οικολογία του και τις κοινωνικοοικονομικές δομές του».

Στο εσωτερικό του τουριστικού πεδίου πρόκειται για την ανάπτυξη των διαδικτυακών παρόχων, τη μεγαλύτερη συνδεσιμότητα μέσω της χρήσης των κοινωνικών διαδικτυακών μέσων (social media), αύξηση των συνολικών τουριστικών ροών, απορρύθμιση των αερομεταφορών και μείωση του σχετικού κόστους των πτήσεων.

Έκτοτε η σχετική φιλολογία επικαλύφθηκε από τη συζήτηση με άξονα τη «βιωσιμότητα» (sustainability) της ανάπτυξης του τουρισμού, η οποία δέσποσε τις επόμενες δεκαετίες.

Η σχετικά πρόσφατη ανάδυση της έννοιας του υπερτουρισμού μπορεί να αποδοθεί σε ειδικές εξελίξεις τόσο στο εσωτερικό του τουρισμού, όσο και σε εξωτουριστικά πεδία. Στο εσωτερικό του τουριστικού πεδίου πρόκειται για την ανάπτυξη των διαδικτυακών παρόχων, τη μεγαλύτερη συνδεσιμότητα μέσω της χρήσης των κοινωνικών διαδικτυακών μέσων (social media), αύξηση των συνολικών τουριστικών ροών, απορρύθμιση των αερομεταφορών και μείωση του σχετικού κόστους των πτήσεων. Στις εξελίξεις εκτός τουρισμού, και ιδιαίτερα στις αστικές περιοχές, περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η αύξηση του αριθμού των κατοίκων και των εργαζομένων στις τουριστικές πόλεις, η αύξηση της κινητικότητας, η αύξηση του ηλεκτρονικού εμπορίου και η συνακόλουθη αύξηση των οχημάτων παράδοσης των παραγγελιών, τα οποία ασκούν πιέσεις στις υποδομές και τις υπηρεσίες. Επί πλέον, λόγω της μεταβολής των εργασιακών προτύπων και της συμπεριφοράς στον ελεύθερο χρόνο σε μια οικονομία εμπειριών, οι τουρίστες και οι κάτοικοι δεν κινούνται σε διαχωρισμένες ζώνες αλλά μοιράζονται από κοινού τον αστικό χώρο στη διάρκεια της ημέρας. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που τελικά διαφοροποιεί, εν μέρει τουλάχιστον, τον υπερτουρισμό είναι η ανάπτυξη κοινωνικών αντιδράσεων απέναντι στη συγκέντρωση τουριστικών δραστηριοτήτων στον χώρο.

xatzidakis exΈχει αναπτυχθεί μια δημόσια συζήτηση, τόσο διεθνώς όσο και στη χώρα μας, για τις αρνητικές επιπτώσεις του «υπερτουρισμού». Σ’ αυτές περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η κερδοσκοπία στη στέγαση και στη γη, ο κορεσμός και η ιδιωτικοποίηση του δημόσιου χώρου, η ιδιοποίηση και η εμπορευματοποίηση πολιτιστικών και περιβαλλοντικών στοιχείων.

Η υπέρβαση των αντοχών ορισμένων τουριστικών προορισμών, ιδιαίτερα μάλιστα σε αστικά κέντρα και σε δημοφιλή μικρά νησιά, έχουν καταστήσει τον υπερτουρισμό ως υπ’ αριθμόν ένα απειλητικό παράγοντα για τις τοπικές κοινωνίες. Επακόλουθο αυτού του φαινομένου είναι η λεγόμενη «τουρισμοφοβία» (“tourismophobia”), όπως έχει χαρακτηριστεί το φαινόμενο των κοινωνικών αντιδράσεων απέναντι στην ανεξέλεγκτη εξάπλωση της τουριστικής δραστηριότητας. Τέτοια παραδείγματα καταγράφονται κυρίως σε πολλές μεγάλες πόλεις του εξωτερικού, όπως Νέα Υόρκη, Σαν Φρανσίσκο, Βερολίνο, Βαρκελώνη, Παρίσι, Άμστερνταμ, Βενετία και άλλες, όπου διάφορες συλλογικότητες των κατοίκων πιέζουν τις τοπικές αυτοδιοικήσεις να πάρουν μέτρα περιορισμού ή απαγορεύσεων απέναντι στην εξάπλωση και την ένταση των τουριστικών δραστηριοτήτων.

Στη Βαρκελώνη, ειδικότερα, σημειώθηκαν και οι πρώτες οργανωμένες κινητοποιήσεις των κατοίκων ήδη τον Αύγουστο του 2014, κατά τις οποίες διαμαρτύρονταν για την απώλεια ταυτότητας της πόλης εξαιτίας του τουρισμού, με την εξαφάνιση του παλαιού κοινωνικού ιστού και του εμπορικού τομέα με τα παραδοσιακά καταστήματα σε όφελος των καφενείων, των μπαρ, και με ρυπαρούς δημόσιους χώρους. Ο όρος «τουρισμοφοβία» (“tourismophobia”) γεννήθηκε εκεί ακριβώς, το καλοκαίρι του 2016, με αφορμή την εκδήλωση μιας μικρής εξτρεμιστικής ομάδας φοιτητών και τις επιθέσεις σε τουρίστες. Ένοχος βέβαια θεωρείται ο τουρίστας και μάλιστα ο ξένος, και όχι η πολιτική τάξη που είναι ανίκανη να προβλέψει μακροπρόθεσμες δράσεις σχεδιάζοντας αξιόπιστες δημόσιες πολιτικές. Η εξωτερίκευση της ενοχής είναι πάντοτε αυτοαθωοτική. Είναι, φαίνεται, πιο εύκολο παντού να αποδίδεται η ευθύνη για τις αστοχίες, τα σφάλματα και τις δυστυχίες σε κάποιον εξωτερικό παράγοντα παρά στην ανικανότητα των εσωτερικών δυνάμεων να αντιμετωπίζουν τις δυσχέρειες, να υπερβαίνουν αδυναμίες και να προσφέρουν αποτελεσματικές λύσεις.

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η τέχνη της μέθης» του Λοράν ντε Σουτέρ (προδημοσίευση)

«Η τέχνη της μέθης» του Λοράν ντε Σουτέρ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του βραβευμένου Βέλγου δοκιμιογράφου και καθηγητή Νομικής Λοράν ντε Σουτέρ [Laurent de Sutter] «Η τέχνη της μέθης» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 6 Μαρτίου από τις εκδόσεις Το Μέλλον.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Ἤριννα Ἠλακάτη» της Τασούλας Καραγεωργίου (προδημοσίευση)

«Ἤριννα Ἠλακάτη» της Τασούλας Καραγεωργίου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Τασούλας Καραγεωργίου «Ἤριννα Ἠλακάτη», η οποία κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στὴν πραγματική της ζωὴ ἡ Ἤριννα εἶναι μιὰ μικρὴ «τραγουδίστρα», τρυφερὴ ἀοιδὸς ...

«Ο Σεφέρης στην Αμερική»
 της Ασπασίας Γκιόκα (προδημοσίευση)

«Ο Σεφέρης στην Αμερική»
 της Ασπασίας Γκιόκα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Ασπασίας Γκιόκα «Ο Σεφέρης στην Αμερική», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Το βιβλίο, όπως φανερώνει και ο τίτλος του, εστιάζει σε πρόσωπα και γ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Τα βραβεία του «Χάρτη» 2023: Ο βραχύς κατάλογος

Το διαδικτυακό περιοδικό Λόγου και Τέχνης Χάρτης (www.hartismag.gr), συνεχίζει για τρίτη χρονιά την απονομή ετήσιων βραβείων, με σκοπό την ανάδειξη των σημαντικότερων βιβλίων που κυκλοφόρησαν το περασμένο έτος. Σήμερα ανακοινώθηκε ο Βραχύς Κατάλογος σε όλες τις κατηγορίες. Δείτε βιβλία και συγγραφείς. 

...

Βραβείο Nero Gold 2023: Νικητής ο Ιρλανδός συγγραφέας Πολ Μάρεϊ για το μυθιστόρημα «Τhe Bee Sting»

Βραβείο Nero Gold 2023: Νικητής ο Ιρλανδός συγγραφέας Πολ Μάρεϊ για το μυθιστόρημα «Τhe Bee Sting»

Το μυθιστόρημα του Πολ Μάρεϊ [Paul Murray] «The Bee Sting» είχε προκριθεί και στη μικρή λίστα του Βραβείου Μπούκερ και εκθειάστηκε από τη συγγραφέα Μπερναρντίν Εβαρίστο [Bernardine Evaristo] που είναι μέλος της επιτροπής του βραβείου Νero Gold. 

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

«Μέσα στο δίχτυ» της Άιρις Μέρντοχ (προδημοσίευση)

«Μέσα στο δίχτυ» της Άιρις Μέρντοχ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άιρις Μέρντοχ [Iris Murdoch] «Μέσα στο δίχτυ» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη), το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Όταν είδα τον Φιν να με περιμένει στη γωνία το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

«Μικρή Στίξις»: Νέα σειρά βιβλίων και εκδήλωση για τα 7 χρόνια παρουσίας στον εκδοτικό χώρο

Με τη συμπλήρωση επτά συναπτών ετών στο εκδοτικό στερέωμα, οι εκδόσεις Στίξις κάνουν το επόμενο βήμα με μια νέα σειρά τεσσάρων βιβλίων, υπό τον τίτλο «Μικρή Στίξις», των Γιώργου Δουατζή, Χρυσοξένης Προκοπάκη, Στέφανου Τζουβάρα και Μιχάλη Σηφάκη.  

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος  ...

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

7 γυναίκες γράφουν και ακούγονται – Όψεις της νεότερης ελληνικής λογοτεχνίας

Σίσσυ Δουτσίου, Στεύη Τσούτση, Λίνα Βαρότση, Αστερόπη Λαζαρίδου, Ελισάβετ Παπαδοπούλου, Αντιγόνη Ζόγκα, Λίνα Βαλετοπούλου. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας επιλέγουμε πολύ πρόσφατα βιβλία νέων Ελληνίδων συγγραφέων που θέτουν, άλλοτε με τρόπο διεκδικητικό κι άλλοτε πιο έμμεσο, το ζήτημα της γυναικείας χειρα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ