alt

Για τη θεατρική παράσταση «Απομίμηση ζωής», σε σκηνοθεσία Kornél Mundruczó, η οποία παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών.

Του Νίκου Ξένιου

Είχα την τύχη να δω την Απομίμηση ζωής του Ούγγρου κινηματογραφιστή και διευθυντή του Proton Theatre Κόρνελ Μουντρουτζό στο φεστιβάλ Αθηνών, στην Πειραιώς 260. Ο Μούντρουτσο δίνει υψηλή αισθητική αξία στο πολιτικό θέατρο/ντοκουμέντο, με βλέμμα που διεισδύει στις αντιφάσεις της σύγχρονης ουγγρικής ζωής, και δη αυτής του κοινωνικού περιθωρίου, που προτείνει ένα κάτοπτρο αυτογνωσίας στους υπολοίπους. Υπερρεαλιστικό και λυρικό ταυτόχρονα, το θέατρό του αποκαλύπτει τη σκοτεινή, ζοφερή πλευρά της καθημερινότητας σε μια χώρα που δεν μπορεί να καυχάται για τα δημοκρατικά της ένστικτα. Ο ολοκληρωτισμός, η αιμομιξία, το τράφικινγκ και η πορνεία, ο ρατσισμός και η άτυπη αδικία που ευνοείται από τους θεσμούς, η βία που αναπαράγει τη βία, η απάθεια και η έλλειψη ανοχής είναι τα θέματα που απασχολούν τον Μουντρουτζό.

Ο Μούντρουτσο δίνει υψηλή αισθητική αξία στο πολιτικό θέατρο/ντοκουμέντο, με βλέμμα που διεισδύει στις αντιφάσεις της σύγχρονης ουγγρικής ζωής, και δη αυτής του κοινωνικού περιθωρίου, που προτείνει ένα κάτοπτρο αυτογνωσίας στους υπολοίπους.

Η ζωή: το αντικείμενο της μίμησης

Στη μεγάλη οθόνη εμφανίζεται σε zoom το πρόσωπο της ηλικιωμένης κυρίας Lőrinc Ruszó, καθισμένης μέσα στο διαμέρισμά της, να αντιστέκεται με τις λέξεις σε όσα της λέει ένας αθέατος δικαστικός κλητήρας (Mihály Sudár). Εκείνος της ανακοινώνει την επερχόμενη έξωση από το σπίτι της και εκείνη απαντά με δυσπιστία και αμφισβητώντας την ηθική του ακεραιότητα: Κινδυνεύω με έξωση; Δεν το είχα σκεφτεί αυτό. Αλλά ξέρω τι είναι: είναι η καταγωγή μας. Είμαι τσιγγάνα, άρα είμαι εγκληματίας. Ε; Αυτό δεν είναι;

O άντρας της έχει πεθάνει πριν από τρεις μέρες και ο γιος της Szilveszter Ruszó, αδυνατώντας να αποδεχτεί τη Ρομά καταγωγή του, έχει εκπορνευτεί σε κάποιο κεντρικό ξενοδοχείο της πόλης. Έχει αλλάξει ζωή, έχει βάψει ξανθά τα μαλλιά του και έχει σταδιακά μεταμορφωθεί σε κάποιον άλλλον. Κάποια στιγμή χτυπά η πόρτα του ξενοδοχείου και εμφανίζεται η μητέρα του, εκλιπαρώντας τον να γυρίσει στο σπίτι. Στην ερώτηση «Ποιος ήταν στην πόρτα;» απαντά πως «Ήταν η καινούργια καθαρίστρια». Είναι αδιάφορος στην είδηση του θανάτου του πατέρα του και η μητέρα του φεύγει απογοητευμένη. «Θα ξανάρθει, το ξέρω, θα ξανάρθει», αυταπατάται η μητέρα, ενώ ξέρει πολύ καλά ότι η περιθωριοποίηση και ο φυλετικός στιγματισμός είναι μια κληρονομημένη κατάρα για τους τσιγγάνους της Ουγγαρίας.

Παράλληλα, σε κάποια γραμμή του αστικού τραμ της Βουδαπέστης δύο νέοι τσιγγάνοι καβγαδίζουν έντονα με δύο φασίστες και ένας εξ αυτών δολοφονείται. Πάνω από πεντακόσιοι πολίτες διαδηλώνουν κατά του ρατσισμού κοντά στη σκηνή του πραγματικού εγκλήματος, αυτού που ο σκηνοθέτης άντλησε από την επικαιρότητα. Όταν συλλαμβάνεται ο δολοφόνος, ονόματι Mihály Gy, αποκαλύπτεται πως ήταν και ο ίδιος τσιγγάνος, στρατευμένος σε μιαν ακροδεξιά φυλετιστική οργάνωση. Το κείμενο του έργου είναι εμπνευσμένο από το έργο του Douglas Sirk Imitation of Life και αφορά τη σταδιακή ηθική έκπτωση του ανθρώπου σε συνθήκες πολιτικής εξαχρείωσης και κοινωνικού στιγματισμού, όπως είναι αυτές της σύγχρονης Ουγγαρίας.

Μια νέα γυναίκα (Veronika Fenyvesi) ενοικιάζει το διαμέρισμα αυτό από τον δικαστικό κλητήρα, για να ζήσει με τον ανήλικο γιο της σε μιαν ηθική και κοινωνική ερήμωση ανάλογη εκείνης της προκατόχου της. Σχετικά αμέτοχο συναισθηματικά και πολύ μοναχικό, το παιδί της έρχεται αντιμέτωπο με τις μνήμες του χώρου, όταν επανεμφανίζεται ο άσωτος υιός της χαμένης τσιγγάνας που δεν έχει πληροφορηθεί τον θάνατο της μάνας του.

Η συνολική αποτίμηση της παράστασης και ο δημιουργός

Εξαιρετική η συμβολή των Lili Monori, Roland Raba, Annamaria Lang, Zsombor Jéger και Dariusz Kozma. Οι ηθοποιοί της ομάδας Proton Theatre γνωρίζουν τη συμβολική βαρύτητα του έργου και υποδύονται, αντίστοιχα, τους ρόλους τους με σοβαρότητα και αποφασιστικότητα. Η Λίλυ Μονόρι είναι κάτι παραπάνω από τραγωδός υψηλού διαμετρήματος: η ερμηνεία της, πέραν του ότι παραπέμπει σε μεγέθη του θεάτρου τεράστια, έχει και τον χαρακτήρα του ντοκουμέντου, φιλμογραφημένη όπως είναι σε gros plan, οχυρωμένη από το πανίσχυρο κείμενο και τη δραματουργική παρέμβαση του Soma Boronkay. Έπιπλα, τραπέζια, καρέκλες, καναπέδες και το περιεχόμενο των ντουλαπιών, βιβλία, λαχανικά, φάρμακα και παιχνίδια, κατσαρολικά και ένα σωρό μικροαντικείμενα καταρρέουν με ένα εντυπωσιακό σκηνογραφικό εύρημα. Και, από πίσω, η Νίνα Σιμόν τραγουδά το «Feeling good». Η υπέροχη, άκρως λειτουργική και σοκαριστικά ανατρεπόμενη σκηνογραφία του Márton Ágh έρχεται να υπογραμμίσει αυτήν την ερήμωση από ανθρωπιά που συνθέτει το εφιαλτικό κλίμα της παράστασης.

Πρόκειται για μιαν υπερβολή, που συνιστά, ταυτόχρονα, και μια μεταφορά για τον παραλογισμό που διέπει τον κόσμο μας.

Πρόκειται για μιαν υπερβολή, που συνιστά, ταυτόχρονα, και μια μεταφορά για τον παραλογισμό που διέπει τον κόσμο μας. Τέλος, όπως σχολίασε πολύ επιτυχημένα η φίλη σκηνοθέτις Ηλέκτρα Ελληνικιώτη σε μια συζήτησή μας που ακολούθησε, καθιερώνει μια καινοτομία για τη «συνθήκη» εκείνη που περνά από τη σύμβαση της καθημερινότητας (ντοκιμαντερίστικη αισθητική και θεματολογία) στην απόλυτη σκηνική σύμβαση του θεάτρου έτσι ώστε να προβληματίσει για την πραγματική (ή μια νέα, εγκαινιαζόμενη) σχέση του θεατή με το σκηνικό δρώμενο.

Γαλουχημένος με τα μελοδράματα του Φασμπίντερ, τα έργα του Μπρεσόν και του Ταρκόφσκι, αλλά και με ταινίες όπως το Blade Runner του Ρίντλεϊ Σκοτ, ο Ούγγρος Kornél Mundruczó ξεκίνησε το 1998 ως ηθοποιός και το 2003 έκανε το ντεμπούτο του ως ηθοποιός και ίδρυσε την εταιρεία παραγωγής Proton Cinema Ltd. μαζί με τη Viktória Petrányi. Έχει σκηνοθετήσει δεκαεπτά ταινίες μικρού μήκους ή θεματικού περιεχομένου από το 1998 ως το 2017. Η ταινία του μικρού μήκους Afta έκανε εντύπωση όταν ο Μουντρουτζό ήταν ακόμη έφηβος, ενώ το Pleasant Days διακρίθηκε το 2002 στο Λοκάρνο. Η Johanna του διακρίθηκε στις Κάννες, ενώ ο Λευκός θεός χρηματοδοτήθηκε από το Hungarian Film Fund και βραβεύτηκε με το Un Certain Regard στις Κάννες, ενώ παίχτηκε στο Sundance το 2015. Η πρώτη ταινία του μεγάλου μήκους: «Αυτό εύχομαι και τίποτε παραπάνω» κέρδισε το πρώτο βραβείο στην 31η Ουγγρική Εβδομάδα Κινηματογράφου. Η Ατίμωση (2012) βασίστηκε στο «μετα-απαρχάιντ» ομώνυμο μυθιστόρημα του Κουτσί και οδήγησε στο γύρισμα των ταινιών Λευκός θεός, Dementia (2014) και Χειμερινό ταξίδι (2015). Στο Φεγγάρι του Δία ένας Σύριος πρόσφυγας περνά από τη Σερβία στην Ουγγαρία μαζί με τον πατέρα του και άλλες ερειπωμένες ψυχές. Εκεί συλλαμβάνονται και βρίσκονται αντιμέτωποι με τον απόλυτο κυνισμό και τη διαφθορά. Ο Μουντρουτζό είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου από το 2004. Οι θεματικές του ταινίες που συμμετείχαν στο φεστιβάλ των Καννών ήταν, κατά σειράν: Delta το 2008, Τρυφερός γιος το 2010 και Το φεγγάρι του Δία πέρυσι.

* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Φλάι» της Στέλλας Ζαφειροπούλου, σε σκηνοθεσία Πέπης Μοσχοβάκου – Η μύγα που μας μεταφορφώνει σε ανθρώπους

«Φλάι» της Στέλλας Ζαφειροπούλου, σε σκηνοθεσία Πέπης Μοσχοβάκου – Η μύγα που μας μεταφορφώνει σε ανθρώπους

«Φλάι» της Στέλλας Ζαφειροπούλου, σε σκηνοθεσία Πέπης Μοσχοβάκου, στο Θέατρο Όλβιο, με πρωταγωνίστρια τη Λίλη Τσεσματζόγλου.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Ο μονόλογος «Φλάι» της Στέλλας Ζαφειροπούλου ανέδειξε τη συγγραφέα πριν από εννέα χρόνια, παράλληλα ...

«Η αισθηματική αγωγή» του Γκιστάβ Φλομπέρ, σε σκηνοθεσία Παντελή Φλατσούση – Όταν το ατομικό συμφέρον συγκρούεται με το συλλογικό καλό

«Η αισθηματική αγωγή» του Γκιστάβ Φλομπέρ, σε σκηνοθεσία Παντελή Φλατσούση – Όταν το ατομικό συμφέρον συγκρούεται με το συλλογικό καλό

Για την παράσταση «Η αισθηματική αγωγή», βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Γκιστάβ Φλομπέρ, σε σκηνοθεσία Παντελή Φλατσούση, στο Υποσκήνιο Β του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. © για την κεντρική φωτογραφία: akriviadis.gr

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

...
«Η άνοδος του Αρτούρο Ούι» του Μπέρτολτ Μπρεχτ, σε σκηνοθεσία του Άρη Μπινιάρη – Ο καιρός των τεράτων τότε και τώρα

«Η άνοδος του Αρτούρο Ούι» του Μπέρτολτ Μπρεχτ, σε σκηνοθεσία του Άρη Μπινιάρη – Ο καιρός των τεράτων τότε και τώρα

Για την παράσταση «Η άνοδος του Αρτούρο Ούι» του Μπέρτολτ Μπρεχτ στο Θέατρο ARK, στη σκηνοθεσία του Άρη Μπινιάρη, ο οποίος «αντικαθιστά τον επικό χαρακτήρα της αρχικής σύνθεσης με έναν αποτελεσματικότατο εξπρεσιονισμό στη φόρμα». Φωτογραφία: Πάτροκλος Σκαφιδάς. 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία»: Ο ποιητής και φιλόσοφος Νίκος Ερηνάκης έρχεται στο Υπόγειο

«Βίος και Πολιτεία»: Ο ποιητής και φιλόσοφος Νίκος Ερηνάκης έρχεται στο Υπόγειο

Στο 65ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων στο Βιβλιοπωλείο της Πολιτείας με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου και των ιδεών, o Κώστας Κατσουλάρης συνομιλεί με τον ποιητή και φιλόσοφο Νίκο Ερηνάκη. Η συζήτηση θα μεταδοθεί ζωντανά την Πέμπτη, 6 Φεβρουαρίου, στις 7.00μμ.

Επιμέλεια: Book Press

...
Αθηνόδωρος Μεταλλίδης: «Το βιβλίο μου αποβλέπει στη δημιουργία ενός ηθικού πλαισίου για τη δράση των υπηρεσιών πληροφοριών»

Αθηνόδωρος Μεταλλίδης: «Το βιβλίο μου αποβλέπει στη δημιουργία ενός ηθικού πλαισίου για τη δράση των υπηρεσιών πληροφοριών»

Μια επίκαιρη συνέντευξη με τον Αθηνόδωρο Μεταλλίδη, με αφορμή το βιβλίο του «Intelligence: το ηθικό δίλημμα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ποιότητα. «Οι φιλελεύθερες δημοκρατίες, στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τις απειλές, καταλήγουν να βλάπτουν το αξιακό τους σύστημα».

...
Εκδήλωση για το βιβλίο του Τεύκρου Μιχαηλίδη «Πίσω από το πέπλο – Οι μαθηματικοί του 20ού αιώνα» στο Βιβλιοπωλείο ΠΕΚ

Εκδήλωση για το βιβλίο του Τεύκρου Μιχαηλίδη «Πίσω από το πέπλο – Οι μαθηματικοί του 20ού αιώνα» στο Βιβλιοπωλείο ΠΕΚ

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου του Τεύκρου Μιχαηλίδη «Πίσω από το πέπλο – Οι μαθηματικοί του 20ού αιώνα» την Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου στο Βιβλιοπωλείο ΠΕΚ. ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

Έξι ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Ιωλκός  – Τρεις δημιουργοί καταθέτουν νέο έργο και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά

Έξι ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Ιωλκός  – Τρεις δημιουργοί καταθέτουν νέο έργο και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά

Έξι ποιητικές συλλογές που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ιωλκός. Τρεις δημιουργοί καταθέτουν τα νέα τους έργα και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά.

Επιμέλεια: Book Press

Δημήτρης Βασιλάκης,  ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ