alt

Για τη θεατρική παράσταση «Απομίμηση ζωής», σε σκηνοθεσία Kornél Mundruczó, η οποία παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών.

Του Νίκου Ξένιου

Είχα την τύχη να δω την Απομίμηση ζωής του Ούγγρου κινηματογραφιστή και διευθυντή του Proton Theatre Κόρνελ Μουντρουτζό στο φεστιβάλ Αθηνών, στην Πειραιώς 260. Ο Μούντρουτσο δίνει υψηλή αισθητική αξία στο πολιτικό θέατρο/ντοκουμέντο, με βλέμμα που διεισδύει στις αντιφάσεις της σύγχρονης ουγγρικής ζωής, και δη αυτής του κοινωνικού περιθωρίου, που προτείνει ένα κάτοπτρο αυτογνωσίας στους υπολοίπους. Υπερρεαλιστικό και λυρικό ταυτόχρονα, το θέατρό του αποκαλύπτει τη σκοτεινή, ζοφερή πλευρά της καθημερινότητας σε μια χώρα που δεν μπορεί να καυχάται για τα δημοκρατικά της ένστικτα. Ο ολοκληρωτισμός, η αιμομιξία, το τράφικινγκ και η πορνεία, ο ρατσισμός και η άτυπη αδικία που ευνοείται από τους θεσμούς, η βία που αναπαράγει τη βία, η απάθεια και η έλλειψη ανοχής είναι τα θέματα που απασχολούν τον Μουντρουτζό.

Ο Μούντρουτσο δίνει υψηλή αισθητική αξία στο πολιτικό θέατρο/ντοκουμέντο, με βλέμμα που διεισδύει στις αντιφάσεις της σύγχρονης ουγγρικής ζωής, και δη αυτής του κοινωνικού περιθωρίου, που προτείνει ένα κάτοπτρο αυτογνωσίας στους υπολοίπους.

Η ζωή: το αντικείμενο της μίμησης

Στη μεγάλη οθόνη εμφανίζεται σε zoom το πρόσωπο της ηλικιωμένης κυρίας Lőrinc Ruszó, καθισμένης μέσα στο διαμέρισμά της, να αντιστέκεται με τις λέξεις σε όσα της λέει ένας αθέατος δικαστικός κλητήρας (Mihály Sudár). Εκείνος της ανακοινώνει την επερχόμενη έξωση από το σπίτι της και εκείνη απαντά με δυσπιστία και αμφισβητώντας την ηθική του ακεραιότητα: Κινδυνεύω με έξωση; Δεν το είχα σκεφτεί αυτό. Αλλά ξέρω τι είναι: είναι η καταγωγή μας. Είμαι τσιγγάνα, άρα είμαι εγκληματίας. Ε; Αυτό δεν είναι;

O άντρας της έχει πεθάνει πριν από τρεις μέρες και ο γιος της Szilveszter Ruszó, αδυνατώντας να αποδεχτεί τη Ρομά καταγωγή του, έχει εκπορνευτεί σε κάποιο κεντρικό ξενοδοχείο της πόλης. Έχει αλλάξει ζωή, έχει βάψει ξανθά τα μαλλιά του και έχει σταδιακά μεταμορφωθεί σε κάποιον άλλλον. Κάποια στιγμή χτυπά η πόρτα του ξενοδοχείου και εμφανίζεται η μητέρα του, εκλιπαρώντας τον να γυρίσει στο σπίτι. Στην ερώτηση «Ποιος ήταν στην πόρτα;» απαντά πως «Ήταν η καινούργια καθαρίστρια». Είναι αδιάφορος στην είδηση του θανάτου του πατέρα του και η μητέρα του φεύγει απογοητευμένη. «Θα ξανάρθει, το ξέρω, θα ξανάρθει», αυταπατάται η μητέρα, ενώ ξέρει πολύ καλά ότι η περιθωριοποίηση και ο φυλετικός στιγματισμός είναι μια κληρονομημένη κατάρα για τους τσιγγάνους της Ουγγαρίας.

Παράλληλα, σε κάποια γραμμή του αστικού τραμ της Βουδαπέστης δύο νέοι τσιγγάνοι καβγαδίζουν έντονα με δύο φασίστες και ένας εξ αυτών δολοφονείται. Πάνω από πεντακόσιοι πολίτες διαδηλώνουν κατά του ρατσισμού κοντά στη σκηνή του πραγματικού εγκλήματος, αυτού που ο σκηνοθέτης άντλησε από την επικαιρότητα. Όταν συλλαμβάνεται ο δολοφόνος, ονόματι Mihály Gy, αποκαλύπτεται πως ήταν και ο ίδιος τσιγγάνος, στρατευμένος σε μιαν ακροδεξιά φυλετιστική οργάνωση. Το κείμενο του έργου είναι εμπνευσμένο από το έργο του Douglas Sirk Imitation of Life και αφορά τη σταδιακή ηθική έκπτωση του ανθρώπου σε συνθήκες πολιτικής εξαχρείωσης και κοινωνικού στιγματισμού, όπως είναι αυτές της σύγχρονης Ουγγαρίας.

Μια νέα γυναίκα (Veronika Fenyvesi) ενοικιάζει το διαμέρισμα αυτό από τον δικαστικό κλητήρα, για να ζήσει με τον ανήλικο γιο της σε μιαν ηθική και κοινωνική ερήμωση ανάλογη εκείνης της προκατόχου της. Σχετικά αμέτοχο συναισθηματικά και πολύ μοναχικό, το παιδί της έρχεται αντιμέτωπο με τις μνήμες του χώρου, όταν επανεμφανίζεται ο άσωτος υιός της χαμένης τσιγγάνας που δεν έχει πληροφορηθεί τον θάνατο της μάνας του.

Η συνολική αποτίμηση της παράστασης και ο δημιουργός

Εξαιρετική η συμβολή των Lili Monori, Roland Raba, Annamaria Lang, Zsombor Jéger και Dariusz Kozma. Οι ηθοποιοί της ομάδας Proton Theatre γνωρίζουν τη συμβολική βαρύτητα του έργου και υποδύονται, αντίστοιχα, τους ρόλους τους με σοβαρότητα και αποφασιστικότητα. Η Λίλυ Μονόρι είναι κάτι παραπάνω από τραγωδός υψηλού διαμετρήματος: η ερμηνεία της, πέραν του ότι παραπέμπει σε μεγέθη του θεάτρου τεράστια, έχει και τον χαρακτήρα του ντοκουμέντου, φιλμογραφημένη όπως είναι σε gros plan, οχυρωμένη από το πανίσχυρο κείμενο και τη δραματουργική παρέμβαση του Soma Boronkay. Έπιπλα, τραπέζια, καρέκλες, καναπέδες και το περιεχόμενο των ντουλαπιών, βιβλία, λαχανικά, φάρμακα και παιχνίδια, κατσαρολικά και ένα σωρό μικροαντικείμενα καταρρέουν με ένα εντυπωσιακό σκηνογραφικό εύρημα. Και, από πίσω, η Νίνα Σιμόν τραγουδά το «Feeling good». Η υπέροχη, άκρως λειτουργική και σοκαριστικά ανατρεπόμενη σκηνογραφία του Márton Ágh έρχεται να υπογραμμίσει αυτήν την ερήμωση από ανθρωπιά που συνθέτει το εφιαλτικό κλίμα της παράστασης.

Πρόκειται για μιαν υπερβολή, που συνιστά, ταυτόχρονα, και μια μεταφορά για τον παραλογισμό που διέπει τον κόσμο μας.

Πρόκειται για μιαν υπερβολή, που συνιστά, ταυτόχρονα, και μια μεταφορά για τον παραλογισμό που διέπει τον κόσμο μας. Τέλος, όπως σχολίασε πολύ επιτυχημένα η φίλη σκηνοθέτις Ηλέκτρα Ελληνικιώτη σε μια συζήτησή μας που ακολούθησε, καθιερώνει μια καινοτομία για τη «συνθήκη» εκείνη που περνά από τη σύμβαση της καθημερινότητας (ντοκιμαντερίστικη αισθητική και θεματολογία) στην απόλυτη σκηνική σύμβαση του θεάτρου έτσι ώστε να προβληματίσει για την πραγματική (ή μια νέα, εγκαινιαζόμενη) σχέση του θεατή με το σκηνικό δρώμενο.

Γαλουχημένος με τα μελοδράματα του Φασμπίντερ, τα έργα του Μπρεσόν και του Ταρκόφσκι, αλλά και με ταινίες όπως το Blade Runner του Ρίντλεϊ Σκοτ, ο Ούγγρος Kornél Mundruczó ξεκίνησε το 1998 ως ηθοποιός και το 2003 έκανε το ντεμπούτο του ως ηθοποιός και ίδρυσε την εταιρεία παραγωγής Proton Cinema Ltd. μαζί με τη Viktória Petrányi. Έχει σκηνοθετήσει δεκαεπτά ταινίες μικρού μήκους ή θεματικού περιεχομένου από το 1998 ως το 2017. Η ταινία του μικρού μήκους Afta έκανε εντύπωση όταν ο Μουντρουτζό ήταν ακόμη έφηβος, ενώ το Pleasant Days διακρίθηκε το 2002 στο Λοκάρνο. Η Johanna του διακρίθηκε στις Κάννες, ενώ ο Λευκός θεός χρηματοδοτήθηκε από το Hungarian Film Fund και βραβεύτηκε με το Un Certain Regard στις Κάννες, ενώ παίχτηκε στο Sundance το 2015. Η πρώτη ταινία του μεγάλου μήκους: «Αυτό εύχομαι και τίποτε παραπάνω» κέρδισε το πρώτο βραβείο στην 31η Ουγγρική Εβδομάδα Κινηματογράφου. Η Ατίμωση (2012) βασίστηκε στο «μετα-απαρχάιντ» ομώνυμο μυθιστόρημα του Κουτσί και οδήγησε στο γύρισμα των ταινιών Λευκός θεός, Dementia (2014) και Χειμερινό ταξίδι (2015). Στο Φεγγάρι του Δία ένας Σύριος πρόσφυγας περνά από τη Σερβία στην Ουγγαρία μαζί με τον πατέρα του και άλλες ερειπωμένες ψυχές. Εκεί συλλαμβάνονται και βρίσκονται αντιμέτωποι με τον απόλυτο κυνισμό και τη διαφθορά. Ο Μουντρουτζό είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου από το 2004. Οι θεματικές του ταινίες που συμμετείχαν στο φεστιβάλ των Καννών ήταν, κατά σειράν: Delta το 2008, Τρυφερός γιος το 2010 και Το φεγγάρι του Δία πέρυσι.

* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι Τσέντσι» του Π. Μπ. Σέλλεϋ σε σκηνοθεσία Μαριλίτας Λαμπροπούλου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (κριτική) – Ένα έργο φεμινιστικό και βέβηλο

«Οι Τσέντσι» του Π. Μπ. Σέλλεϋ σε σκηνοθεσία Μαριλίτας Λαμπροπούλου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (κριτική) – Ένα έργο φεμινιστικό και βέβηλο

Για τους «Τσέντσι», του Π. Μπ. Σέλλεϋ, σε σκηνοθεσία Μαριλίτας Λαμπροπούλου που ανέβηκε στην αίθουσα «Ω» του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Kεντρική εικόνα: © Μαρίζα Καψαμπέλη.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Την τραγωδία «ήρεμ...

Ένα ξεχωριστό «Όνειρο καλοκαιριάτικης νύχτας» από την ομάδα Loxodox στο ΠΛΥΦΑ

Ένα ξεχωριστό «Όνειρο καλοκαιριάτικης νύχτας» από την ομάδα Loxodox στο ΠΛΥΦΑ

Ο ιστορικός χώρος της αρχαίας Αθήνας «συνομιλεί» αρμονικά με τη μαγική νύχτα των Αγγλοσαξόνων, όπως τη συνέθεσε ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Κεντρική εικόνα: © Sabrina Brodescu.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Η ομάδα Loxodox είναι ιδέα της Μαρίζας Θεοφυλακτοπού...

«Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» και «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα» (κριτική): Δύο σημαντικά έργα του Ματέι Βίσνιεκ στις αθηναϊκές σκηνές

«Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» και «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα» (κριτική): Δύο σημαντικά έργα του Ματέι Βίσνιεκ στις αθηναϊκές σκηνές

Για τις παραστάσεις «Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» στο θέατρο «Χώρος» και «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα», στο Θέατρο Μπέλλος, και τα δύο του Γαλλορουμάνου θεατρικού συγγραφέα, ποιητή και δημοσιογράφου Ματέι Βίσνιεκ. Κεντρική εικόνα: Από την παράσταση «Το σώμα της γυναί...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ