alt

Για την παράσταση Δεσποινίς Τζούλια, του Αύγουστου Στρίντμπεργκ, σε σκηνοθεσία Λίλλυς Μελεμέ, που παρουσιάζεται στο Θέατρο Βασιλάκου.

Της Εύας Στάμου

Το θεατρικό αριστούργημα του Αυγούστου Στρίντμπεργκ, Δεσποινίς Τζούλια, ένα έργο που στις μέρες του (1888) θεωρήθηκε ιδιαίτερα τολμηρό κι ανατρεπτικό, έκανε πρεμιέρα τη Δευτέρα 22 Φεβρουαρίου, στο Νέο Θέατρο Κατερίνα Βασιλάκου. Το πρώτο «σουηδικό νατουραλιστικό δράμα», όπως χαρακτηρίστηκε από τον ίδιο τον συγγραφέα του, το Δεσποινίς Τζούλια ανεβαίνει συχνά στην σκηνή καθώς πρόκειται για ένα κείμενο που επιδέχεται διαφορετικές σκηνοθετικές ερμηνείες και προσαρμόζεται συνήθως με επιτυχία στο πνεύμα και τις κοινωνικοπολιτικές αναζητήσεις κάθε εποχής.

Ο Στρίντμπεργκ θεωρείται από πολλούς ο πατέρας του ψυχολογικού δράματος, ωστόσο το Δεσποινίς Τζούλια είναι ένα θεατρικό κείμενο με έντονες κοινωνικές διαστάσεις και στοιχεία θρίλερ.

Ο Στρίντμπεργκ θεωρείται από πολλούς ο πατέρας του ψυχολογικού δράματος, ωστόσο το Δεσποινίς Τζούλια είναι ένα θεατρικό κείμενο με έντονες κοινωνικές διαστάσεις και στοιχεία θρίλερ. Στο επίκεντρο της ιστορίας βρίσκεται η σχέση ανάμεσα στην Τζούλια -μια όμορφη, νεαρή αριστοκράτισσα- με τους υπηρέτες της οικογένειας - τον γοητευτικό Ζαν και την Κριστίν, την  αφοσιωμένη, θρησκόληπτη αρραβωνιαστικιά του.

Η Κριστίν, ως απλή κοπέλα του λαού, σέβεται την τάξη των πραγμάτων και τα αφεντικά της, πιστεύει στη μεταθανάτια σωτηρία και με όπλο την πίστη της υπομένει τόσο τα καπρίτσια της Τζούλιας, όσο και την προκλητική απιστία του Ζαν. Όλα τα στοιχεία που συνθέτουν τον χαρακτήρα της Κριστίν αποδίδονται πειστικά και αβίαστα από την Αμαλία Αρσένη. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Αύγουστος Στρίντμπεργκ, πολέμιος της θρησκείας, συνέδεσε την θρησκοληψία με την απλοϊκή, υποταγμένη δούλα που καρτερικά φέρνει εις πέρας τον κοινωνικό και ταξικό της ρόλο δίχως να επιδιώκει την παραμικρή ανατροπή, αναζητώντας αντίθετα ασφάλεια στην τήρηση και την επανάληψη των κανόνων.

Ο Ζαν είναι διχασμένος ανάμεσα στην αφοσίωση -που, από νεαρή ηλικία, έχει διδαχθεί να νιώθει για τον αφέντη του- και το μίσος του για την αριστοκρατία. Αυτή η ψυχολογική διχοτόμηση έχει ως συνέπεια άλλοτε να προσπαθεί να καταπνίξει την φυσική τάση του για ανατροπή της κοινωνικής νόρμας, και να μιμείται τους λεπτούς τρόπους ή την καλλιεργημένη συμπεριφορά των αφεντικών του, κι άλλοτε να επαναστατεί κατά της αυστηρής ταξικής διαστρωμάτωσης που στέκεται εμπόδιο στην οικονομική εξέλιξη και την κοινωνική αναρρίχησή του. Το κυκλοθυμικό, ερωτικό παιχνίδι ανάμεσα στην Τζούλια και τον Ζαν θα κρατήσει αμείωτο το ενδιαφέρον των θεατών, καθώς θα περάσει από πολλά στάδια και θα απλωθεί σε διαφορετικά επίπεδα, πότε βαθαίνοντας με τη μορφή επώδυνων αποκαλύψεων και πότε μένοντας σε μια γοητευτική επιφάνεια.

Η μάχη των φύλων για τις θεωρητικούς του φεμινισμού τρίτης γενιάς μπορεί να θεωρείται πλέον ένα θέμα ξεπερασμένο, καθώς το κέντρο βάρους της φεμινιστικής φιλοσοφίας έχει μετατοπιστεί στο ζήτημα της απελευθέρωσης από τους στερεοτυπικούς ρόλους τόσο των αντρών όσο και των γυναικών. Τα κατάλοιπα, ωστόσο, αιώνων μισογυνισμού και (ό,τι εγώ θα ονόμαζα) «μισανδρισμού» γίνονται ακόμα αντιληπτά στον στίβο της καθημερινότητας. Όσο για το χάσμα ανάμεσα στις τάξεις, με τις πρόσφατες κοινωνικές ανακατατάξεις λόγω της οικονομικής κρίσης και την μετακίνηση πληθυσμών από και κυρίως προς την Ευρώπη, πρόκειται για θέμα ιδιαίτερα ζωντανό κι επίκαιρο.

Η Τζούλια της Μαρίας Κίτσου δεν είναι μία σέξυ σειρήνα. Είναι μία μπερδεμένη, τραυματισμένη γυναίκα χωρίς άμυνες και αντιστάσεις, δίχως την απαραίτητη εμπειρία στις σχέσεις που θα της επέτρεπε να κατανοήσει τον τρόπο που λειτουργεί το ερωτικό παιχνίδι και να προστατεύσει τον εαυτό της από τις προθέσεις του Ζαν και το μίσος των υπηρετών.

Η αναίδεια, η προκλητικότητα, η δολιότητα κι ο κυνισμός του Ζαν, ποιότητες αριστοτεχνικά δοσμένες από τον Ορέστη Τζιόβα, δεν αποτελούν παρά την μία όψη του νομίσματος. Η άλλη όψη παρουσιάζει έναν απελπισμένο νέο, εγκλωβισμένο στις συμβάσεις και τις απαγορεύσεις της εποχής του, έναν άντρα που τολμά να ονειρευτεί ότι η κατάκτηση της αφεντικίνας του θα του διασφαλίσει πολύ περισσότερα από την ψυχική εκτόνωση και την ηδονή μιας βραδιάς. Για τον θεατή δεν είναι ξεκάθαρο αν είναι ο ζωώδης πόθος ή ο ψύχραιμος υπολογισμός που τον οδηγεί στην παράτολμη πράξη του.

Ο χαρακτήρας της Τζούλιας επιφανειακά περίπλοκος είναι εν τέλει πιο απλός και ευθύς από αυτόν του Ζαν. Η Λίλλυ Μέλεμε επιλέγει να κρατήσει την πρωταγωνίστριά της πολύ κοντά σε αυτό που φαίνεται ότι πραγματικά θέλησε να πει ο Στρίντμπεργκ. Έχουμε συνηθίσει από προηγούμενες παραστάσεις να βλέπουμε την Τζούλια στο ρόλο της μοιραίας γυναίκας που προκαλεί και παρασύρει τον παρτενέρ της, έχοντας απόλυτη επίγνωση του τι κάνει. Η Τζούλια της Μαρίας Κίτσου, όμως, δεν είναι μια σέξυ σειρήνα. Είναι μια μπερδεμένη, τραυματισμένη γυναίκα χωρίς άμυνες και αντιστάσεις, δίχως την απαραίτητη εμπειρία στις σχέσεις που θα της επέτρεπε να κατανοήσει τον τρόπο που λειτουργεί το ερωτικό παιχνίδι και να προστατεύσει τον εαυτό της από τις προθέσεις του Ζαν και το μίσος των υπηρετών. Ο εγωκεντρισμός κι ο ναρκισσισμός της, καθώς και η έπαρση που της δίνει η κοινωνική θέση της, αντί να την οπλίζουν με κυνισμό την αφήνουν χωρίς δίκτυ ασφαλείας απέναντι στην ωμή πραγματικότητα και τις τεχνικές επιβίωσης των υπηρετών.

Ένα ευάλωτο, ορφανό κορίτσι, χωρίς θετικά γυναικεία και αντρικά πρότυπα, αργεί να αντιληφθεί ότι η κοινωνική της τάξη δεν είναι αρκετή για να την σώσει από την απλή  αλήθεια: ότι η αγάπη, η εμπιστοσύνη, ακόμα κι ο έρωτας δεν ανήκουν σε κάποιον αυτόματα λόγω της θέσης του, αλλά κατακτιούνται με πραγματικό κόπο. Στον έρωτα, όπως και στον θάνατο, είμαστε όλοι ίσοι. Η πρωταγωνίστρια αποδίδει τέλεια την αμφιθυμία της ηρωίδας να αποφασίσει μόνη το μέλλον της, την αδυναμία της να αντισταθεί στη μοίρα που οι ίδιες οι  τολμηρές επιλογές της επιβάλουν σε μια γυναίκα της τάξης της.

Στον έρωτα, όπως και στον θάνατο, είμαστε όλοι ίσοι.

Η ιστορία διαδραματίζεται στην κουζίνα του αρχοντικού, έναν χώρο που ανήκει στη δικαιοδοσία των υπηρετών. Η κουζίνα χρησιμοποιείται για την αποθήκευση και την προετοιμασία του φαγητού κατά τη διάρκεια του οποίου σφαγιάζονται μικρά ζώα. Το συμβολικό ενώνεται με το πραγματικό καθώς ο αποκεφαλισμός του πουλιού από τον Ζαν προαναγγέλλει την θυσία της Τζούλιας που θα ακολουθήσει προκειμένου να μην διαταραχτεί η τάξη των πραγμάτων. Το λιτό, σκοτεινό σκηνικό αναδεικνύει τα σύμβολα-κλειδιά του δράματος: τις καλογυαλισμένες μπότες του κόμη, το ακονισμένο μαχαίρι, τον πάγο που χρησιμεύει για την συντήρηση των τροφίμων, στον ίδιο βαθμό απαραίτητη με τη διατήρηση νόμων και κανόνων αιώνων που κινδυνεύουν να αλλοιωθούν από τις νεωτεριστικές αντιλήψεις της εποχής.

Η τελευταία σκηνή του δράματος αποτελεί απόσταγμα της εξαιρετικής ερμηνείας των δύο πρωταγωνιστών. Η σκηνοθετική ματιά παραμένει πιστή στην ουσία του έργου και στα κίνητρα των ηρώων, δίνοντας ταυτόχρονα έμφαση στη σωματική έκφραση του πάθους και της οδύνης τους. Μία παράσταση που όσοι αγαπούν το θέατρο δεν πρέπει να χάσουν.

* Η ΕΥΑ ΣΤΑΜΟΥ είναι συγγραφέας και ψυχοθεραπεύτρια.

Info
Συγγραφέας: Αύγουστος Στρίντμπεργκ
Μετάφραση: Μαργαρίτα Μέλμπεργκ
Σκηνοθεσία: Λίλλυ Μελεμέ
Σκηνικό: Γιώργος Γαβαλάς
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
Χορογράφος: Μόνικα Κολοκοτρώνη
Βοηθός σκηνοθέτη: Ελβίνα Μποτονάκη
Βοηθός Σκηνογράφου: Μιχάλης Σαπλαούρας
Διεύθυνση Παραγωγής: Κατερίνα Μπερδέκα
Φωτογραφίες: Τάσος Βρεττός
Φωτογραφίες Παράστασης: Μιχάλης Κλουκίνας
Παραγωγή: Λυκόφως – Γιώργος Λυκιαρδόπουλος
Παίζουν οι ηθοποιοί: Μαρία Κίτσου, Ορέστης Τζιόβας, Αμαλία Αρσένη

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Φλάι» της Στέλλας Ζαφειροπούλου, σε σκηνοθεσία Πέπης Μοσχοβάκου – Η μύγα που μας μεταφορφώνει σε ανθρώπους

«Φλάι» της Στέλλας Ζαφειροπούλου, σε σκηνοθεσία Πέπης Μοσχοβάκου – Η μύγα που μας μεταφορφώνει σε ανθρώπους

«Φλάι» της Στέλλας Ζαφειροπούλου, σε σκηνοθεσία Πέπης Μοσχοβάκου, στο Θέατρο Όλβιο, με πρωταγωνίστρια τη Λίλη Τσεσματζόγλου.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Ο μονόλογος «Φλάι» της Στέλλας Ζαφειροπούλου ανέδειξε τη συγγραφέα πριν από εννέα χρόνια, παράλληλα ...

Ταξιδεύοντας νοερά σε εβδομήντα θεατρικά φεστιβάλ του κόσμου

Ταξιδεύοντας νοερά σε εβδομήντα θεατρικά φεστιβάλ του κόσμου

Μια απόπειρα χαρτογράφησης των σημαντικότερων θεατρικών φεστιβάλ του κόσμου, καθώς και προσδιορισμού των κοινών σταθερών που τα ορίζουν. Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από το Φεστιβάλ της Αβινιόν.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

...
«Η αισθηματική αγωγή» του Γκιστάβ Φλομπέρ, σε σκηνοθεσία Παντελή Φλατσούση – Όταν το ατομικό συμφέρον συγκρούεται με το συλλογικό καλό

«Η αισθηματική αγωγή» του Γκιστάβ Φλομπέρ, σε σκηνοθεσία Παντελή Φλατσούση – Όταν το ατομικό συμφέρον συγκρούεται με το συλλογικό καλό

Για την παράσταση «Η αισθηματική αγωγή», βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Γκιστάβ Φλομπέρ, σε σκηνοθεσία Παντελή Φλατσούση, στο Υποσκήνιο Β του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. © για την κεντρική φωτογραφία: akriviadis.gr

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Φραντς Κάφκα, ο δάσκαλος του Φίλιπ Ροθ

Φραντς Κάφκα, ο δάσκαλος του Φίλιπ Ροθ

Μια σύντομη και κατατοπιστική μελέτη για τη σημαντική επιρροή που άσκησε ο Φραντς Κάφκα (Franz Kafka) στον Φίλιπ Ροθ (Philip Roth). 

Γράφει ο Παναγιώτης Γούτας

Ο Φραν...

«Βίος και Πολιτεία»: Ο ποιητής και φιλόσοφος Νίκος Ερηνάκης έρχεται στο Υπόγειο

«Βίος και Πολιτεία»: Ο ποιητής και φιλόσοφος Νίκος Ερηνάκης έρχεται στο Υπόγειο

Στο 65ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων στο Βιβλιοπωλείο της Πολιτείας με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου και των ιδεών, o Κώστας Κατσουλάρης συνομιλεί με τον ποιητή και φιλόσοφο Νίκο Ερηνάκη. Η συζήτηση θα μεταδοθεί ζωντανά την Πέμπτη, 6 Φεβρουαρίου, στις 7.00μμ.

Επιμέλεια: Book Press

...
Αθηνόδωρος Μεταλλίδης: «Το βιβλίο μου αποβλέπει στη δημιουργία ενός ηθικού πλαισίου για τη δράση των υπηρεσιών πληροφοριών»

Αθηνόδωρος Μεταλλίδης: «Το βιβλίο μου αποβλέπει στη δημιουργία ενός ηθικού πλαισίου για τη δράση των υπηρεσιών πληροφοριών»

Μια επίκαιρη συνέντευξη με τον Αθηνόδωρο Μεταλλίδη, με αφορμή το βιβλίο του «Intelligence: το ηθικό δίλημμα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ποιότητα. «Οι φιλελεύθερες δημοκρατίες, στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τις απειλές, καταλήγουν να βλάπτουν το αξιακό τους σύστημα».

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

Έξι ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Ιωλκός  – Τρεις δημιουργοί καταθέτουν νέο έργο και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά

Έξι ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Ιωλκός  – Τρεις δημιουργοί καταθέτουν νέο έργο και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά

Έξι ποιητικές συλλογές που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ιωλκός. Τρεις δημιουργοί καταθέτουν τα νέα τους έργα και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά.

Επιμέλεια: Book Press

Δημήτρης Βασιλάκης,  ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ