alt

Για την παράσταση Δαμάζοντας τα κύματα, σε σκηνοθεσία Ρούλας Πατεράκη, που παρουσιάζεται στο Εθνικό Θέατρο.

Του Νίκου Ξένιου

Τα σενάρια των σπουδαίων κινηματογραφιστών περνούν στον ζωτικό χώρο του θεάτρου και σταδιακά καθιερώνουν ένα νέο είδος. Tο 2004 το Εθνικό Θέατρο ανέβασε στη Νέα Σκηνή το έργο του Λαρς φον Τρίερ Dogville, σε σκηνοθεσία Αντώνη Καλογρίδη. Σήμερα η Ρούλα Πατεράκη διασκευάζει τολμηρά για το Εθνικό θέατρο το Δαμάζοντας τα κύματα του Λαρς φον Τρίερ, σε μετάφραση Αντώνη Γαλέου και σκηνικά-κοστούμια Άγγελου Μέντη. Μια εικαστικά άψογη δημιουργία αυστηρού ρυθμού, που τηρεί την αποστασιοποίηση του θεατή, καθώς μια προσωπική συνέντευξη της κας Πατεράκη με τον Δανό δημιουργό διατρέχει το κείμενο, εγκιβωτίζοντας στην παράσταση τον κινηματογράφο και το βλέμμα της μεγάλης Ελληνίδας δημιουργού.

Ένα προτεσταντικό φρούριο

Η ηρωίδα του Δαμάζοντας τα κύματα, το σφάγιον που φέρει το όνομα Μπες Μακνήλ, έχει δύναμη γιατί έχει το Θεό μέσα της, σε αντίθεση με τους μαυροφορεμένους κήνσορες της ηθικής που στέκουν «απέναντι» από το Θείο γιατί ζουν διαρκώς με τον φόβο Του. Δια στόματος Πατεράκη, ο Λαρς φον Τρίερ μας εξηγεί: η Μπες ζητά τον γάμο με τον Ίαν, που είναι εργάτης στην πλατφόρμα πετρελαίου ανοιχτά στη θάλασσα - και γνωρίζει την ευτυχία, παρά τις αντιρρήσεις των υπολοίπων. Το ατύχημα και η παραπληγία του Ίαν την επιφορτίζει με εκείνο το είδος ενοχής που πηγάζει από την πίστη της πως μπορεί να μεσολαβήσει στον Κύριο και έτσι να καθορίσει την τύχη του άντρα της. Ο Ίαν, ευνουχισμένος εραστής μέσα στη βασανιστική του ακινησία, αποφασίζει να παροτρύνει τη γυναίκα του να πάει με άλλους άντρες, εκείνη αρχικά αντιδρά βίαια και κατόπιν το δέχεται μόνο και μόνο όταν πείθεται πως αυτός είναι ο μοναδικός σκοπός ύπαρξης του αγαπημένου της. Και τότε η κοινότητα του Δόγματος την θυσιάζει ως αμνόν επί σφαγή. Η πνευματικότητα του θανάτου της γίνεται αποκαλυπτικό σκηνικό γεγονός, που μάλιστα κινηματογραφείται και μεταδίδεται διαρκώς στις λεπτομέρειές του, καθιστώντας μας άμεσους μετόχους των μεταπτώσεων της διάθεσης και των ανατροπών. 

Ο Άκης Σακελλαρίου κυριολεκτικά κλέβει την παράσταση με την υπερευαίσθητη και ανδροπρεπή ερμηνεία του: ένας ηθοποιός εύθραυστος και στιβαρός που κυριαρχεί με την ακινησία του και γοητεύει με την ψυχική απογύμνωσή του ενώπιον του κοινού.

Ο Άκης Σακελλαρίου κυριολεκτικά κλέβει την παράσταση με την υπερευαίσθητη και ανδροπρεπή ερμηνεία του: ένας ηθοποιός εύθραυστος και στιβαρός που κυριαρχεί με την ακινησία του και γοητεύει με την ψυχική απογύμνωσή του ενώπιον του κοινού. Η Ιωάννα Τσιριγκούλη είναι εντυπωσιακά μικροκαμωμένη και εύθραυστη. Ίσως από σκηνοθετική επιλογή, ίσως και από ιδιοσυγκρασιακή ιδιοτυπία, κρατά χαμηλούς τόνους στους εσωτερικούς αλλά μεγαλόφωνους διαλόγους της με τον Θεό και επιβάλλει τη συγκλονιστική της γυμνότητα με απόλυτα φυσικό τρόπο. Σκληρή σκηνική αντίστιξη παράγει ο χαρακτήρας της Ντόντο, δοσμένος στεγνά και αυστηρά από την Παρθενόπη Μπουζούρη, ενώ ο Γιάννης Βογιατζής συντονίζει τον «χορό» των φαιοφορούντων γερόντων που θα προασπιστούν τη μοναστηριακή ηθική της κλειστής κοινότητας σε ένα άρτια ενορχηστρωμένο σύνολο όπου βάζουν ισάξια τις ψηφίδες τους ο Μελέτης Γεωργιάδης, ο Αντρέας Αντωνιάδης, ο Σπύρος Τσεκούρας και ο Κώστας Κοράκης. Έντονη η παρουσία της Ευανθίας Κουρμούλη στον ρόλο της Σίμπιλα και εντυπωσιακή η ερμηνεία του Γιώργου Παπαπαύλου στον ρόλο του γιατρού.

Το Δόγμα και ο διάλογος με τον Θεό

Η αναζήτηση της προσωπικής ηθικής μέσω της τετ-α-τετ επαφής με το Θείο απασχόλησε τον κινηματογράφο ήδη από την εποχή του Καρλ Ντράγιερ στη Δανία και γενικεύθηκε με τις κινηματογραφικές και τις θεατρικές παραγωγές του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν στη Σουηδία και του Αντρέι Ταρκόφσκι στη Ρωσία. Αρχικά άθεος και ψυχαναλυόμενος για χρόνια, ο Λαρς φον Τρίερ καταφεύγει στον καθολικισμό και βαφτίζεται. Πιστός στον μεταφυσικό του προβληματισμό (ήδη με μιαν εγκεφαλική προσέγγιση στο Στοιχείο του Εγκλήματος, με συνεχείς πειραματισμούς στο Χορεύοντας στο σκοτάδι, στους Ηλίθιους και στον Αντίχριστο και προκαλώντας τα όρια αντοχής του κοινού στη Μελαγχολία) αναζητά τον βαθμό ταύτισης με μια κατά βάσιν θρησκευτική αγωγή και τις περιπλοκές που παράγει η πιθανή απώθησή της. Αυτό το έργο του υπήρξε καθοριστικό για την ψυχοσυναισθηματική ενηλικίωση όλων μας, ενώ άφησε «ανοικτό» ένα σημαντικό ενδεχόμενο σαρκασμού της κινηματογραφικής και καλλιτεχνικής βιομηχανίας με την οποία γαλουχηθήκαμε.

alt
   Η Ρούλα Πατεράκη
 

Η naïveté της Μπες δεν είναι παρά η απόρροια της γνησιότητας και της ψυχικής της ελευθερίας, εφόσον την χρίζει πράκτορα σωτηρίας με όχημα τον έρωτα. Ελεύθερη μέσα στο απόλυτο συναίσθημα, η Μπες γίνεται αντικείμενο κρίσεως του κοινωνικού σώματος ερχόμενη σε αντιμέτωπη με την απόρριψη, την περιθωριοποίηση και την προσχηματική ηθική των ανδρών. Η μεταφυσική θεώρηση του έρωτα από τον Τρίερ γοητεύει τη Ρούλα Πατεράκη, που αποφασίζει να τον υποβάλει στη δοκιμασία να παρακολουθήσει βήμα προς βήμα τη σκηνική έκβαση (ή το αδιέξοδο) των ερωτημάτων που θέτει στο έργο του. Η κλιμάκωση της δραματικότητας στη σκάλα με την «απόρριψη» στα κύματα του νεκρού σώματος διακρίνεται για ένα μανιερισμό και μια δυναμική αντίστοιχη με σπουδαίες σκηνοθεσίες της Αριάν Μνούσκιν και με εμβληματικά έργα ζωγραφικής όπως η «Σχεδία της Μέδουσας» του Ζερικό. Η Ρούλα Πατεράκη στήνει ένα σύμπαν ενοχής επί σκηνής και επιλέγει σπασμωδικό ρυθμό αναπνοής, ώστε όλοι (ηθοποιοί και θεατές) να πειθαρχήσουν, ως αυτουργοί και συνένοχοι στην ιεροτελεστική θυσία της Μπες. 

* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας.

Info
Μετάφραση Αντώνης Γαλέος
Σκηνοθεσία - Δραματουργία - Σκηνική προσαρμογή Ρούλα Πατεράκη
Σκηνικά - Κοστούμια Άγγελος Μέντης
Φωτισμοί Γιάννης Δρακουλαράκος
Video - art Στάθης Αθανασίου
Ηχητική σύνθεση Γιώργος Πούλιος
Βοηθός σκηνοθέτη Τασία Σοφιανίδου
Διανομή:
Βίγκβιντ Ρούλα Πατεράκη
Μπες Ιωάννα Τσιριγκούλη
Γιαν Άκης Σακελλαρίου
Ντόντο Παρθενόπη Μπουζούρη
Δρ. Ρίτσαρσον Γιώργος Παπαπαύλου
Μίνιστερ Γιάννης Βογιατζής
Σύμπιλα Ευανθία Κουρμούλη
Γουίλλιαμ Γιώργος Ζιόβας
Τέρρυ Νίκος Μαυράκης
Στέλλα Τασία Σοφιανίδου
Πρεσβύτερος, Γιατρός, Μεσόκοπος Μελέτης Γεωργιάδης
Πρεσβύτερος , Γιατρός, Άνδρας στο μπαρ Ανδρέας Αντωνιάδης
Πρεσβύτερος , Γιατρός, Άσχημος Σπύρος Τσεκούρας
Πρεσβύτερος , Γιατρός, Ναύτης Κώστας Κοράκης
Γυναίκα Βασιλική Αντώναρου
Άντρας Κωνσταντίνος Παναγιωτάκης

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Φλάι» της Στέλλας Ζαφειροπούλου, σε σκηνοθεσία Πέπης Μοσχοβάκου – Η μύγα που μας μεταφορφώνει σε ανθρώπους

«Φλάι» της Στέλλας Ζαφειροπούλου, σε σκηνοθεσία Πέπης Μοσχοβάκου – Η μύγα που μας μεταφορφώνει σε ανθρώπους

«Φλάι» της Στέλλας Ζαφειροπούλου, σε σκηνοθεσία Πέπης Μοσχοβάκου, στο Θέατρο Όλβιο, με πρωταγωνίστρια τη Λίλη Τσεσματζόγλου.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Ο μονόλογος «Φλάι» της Στέλλας Ζαφειροπούλου ανέδειξε τη συγγραφέα πριν από εννέα χρόνια, παράλληλα ...

«Η αισθηματική αγωγή» του Γκιστάβ Φλομπέρ, σε σκηνοθεσία Παντελή Φλατσούση – Όταν το ατομικό συμφέρον συγκρούεται με το συλλογικό καλό

«Η αισθηματική αγωγή» του Γκιστάβ Φλομπέρ, σε σκηνοθεσία Παντελή Φλατσούση – Όταν το ατομικό συμφέρον συγκρούεται με το συλλογικό καλό

Για την παράσταση «Η αισθηματική αγωγή», βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Γκιστάβ Φλομπέρ, σε σκηνοθεσία Παντελή Φλατσούση, στο Υποσκήνιο Β του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. © για την κεντρική φωτογραφία: akriviadis.gr

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

...
«Η άνοδος του Αρτούρο Ούι» του Μπέρτολτ Μπρεχτ, σε σκηνοθεσία του Άρη Μπινιάρη – Ο καιρός των τεράτων τότε και τώρα

«Η άνοδος του Αρτούρο Ούι» του Μπέρτολτ Μπρεχτ, σε σκηνοθεσία του Άρη Μπινιάρη – Ο καιρός των τεράτων τότε και τώρα

Για την παράσταση «Η άνοδος του Αρτούρο Ούι» του Μπέρτολτ Μπρεχτ στο Θέατρο ARK, στη σκηνοθεσία του Άρη Μπινιάρη, ο οποίος «αντικαθιστά τον επικό χαρακτήρα της αρχικής σύνθεσης με έναν αποτελεσματικότατο εξπρεσιονισμό στη φόρμα». Φωτογραφία: Πάτροκλος Σκαφιδάς. 

Γράφει ο Νίκος Ξένιος ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία»: Ο ποιητής και φιλόσοφος Νίκος Ερηνάκης έρχεται στο Υπόγειο

«Βίος και Πολιτεία»: Ο ποιητής και φιλόσοφος Νίκος Ερηνάκης έρχεται στο Υπόγειο

Στο 65ο επεισόδιο της σειράς συζητήσεων στο Βιβλιοπωλείο της Πολιτείας με ανθρώπους από το χώρο του βιβλίου και των ιδεών, o Κώστας Κατσουλάρης συνομιλεί με τον ποιητή και φιλόσοφο Νίκο Ερηνάκη. Η συζήτηση θα μεταδοθεί ζωντανά την Πέμπτη, 6 Φεβρουαρίου, στις 7.00μμ.

Επιμέλεια: Book Press

...
Αθηνόδωρος Μεταλλίδης: «Το βιβλίο μου αποβλέπει στη δημιουργία ενός ηθικού πλαισίου για τη δράση των υπηρεσιών πληροφοριών»

Αθηνόδωρος Μεταλλίδης: «Το βιβλίο μου αποβλέπει στη δημιουργία ενός ηθικού πλαισίου για τη δράση των υπηρεσιών πληροφοριών»

Μια επίκαιρη συνέντευξη με τον Αθηνόδωρο Μεταλλίδη, με αφορμή το βιβλίο του «Intelligence: το ηθικό δίλημμα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ποιότητα. «Οι φιλελεύθερες δημοκρατίες, στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τις απειλές, καταλήγουν να βλάπτουν το αξιακό τους σύστημα».

...
Εκδήλωση για το βιβλίο του Τεύκρου Μιχαηλίδη «Πίσω από το πέπλο – Οι μαθηματικοί του 20ού αιώνα» στο Βιβλιοπωλείο ΠΕΚ

Εκδήλωση για το βιβλίο του Τεύκρου Μιχαηλίδη «Πίσω από το πέπλο – Οι μαθηματικοί του 20ού αιώνα» στο Βιβλιοπωλείο ΠΕΚ

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου του Τεύκρου Μιχαηλίδη «Πίσω από το πέπλο – Οι μαθηματικοί του 20ού αιώνα» την Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου στο Βιβλιοπωλείο ΠΕΚ. ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

Έξι ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Ιωλκός  – Τρεις δημιουργοί καταθέτουν νέο έργο και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά

Έξι ποιητικές συλλογές από τις εκδόσεις Ιωλκός  – Τρεις δημιουργοί καταθέτουν νέο έργο και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά

Έξι ποιητικές συλλογές που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Ιωλκός. Τρεις δημιουργοί καταθέτουν τα νέα τους έργα και τρεις εμφανίζονται για πρώτη φορά.

Επιμέλεια: Book Press

Δημήτρης Βασιλάκης,  ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ