stamou-viziinos-avdeliodis360

Της Εύας Στάμου

Το γαλλικό μυθιστόρημα του 19ου αιώνα, με τους στερεοτυπικούς χαρακτήρες και το επαναλαμβανόμενο μοτίβο του ρομαντικού -συχνά χωρίς ανταπόκριση - έρωτα, που είχε βρει πολλούς μιμητές και στη χώρα μας, περιφρονήθηκε από τους Έλληνες κριτικούς και διανοούμενους ως είδος που διαφθείρει τα ήθη των νέων, κατάλληλο μόνο για άεργες δεσποινίδες που ξόδευαν τις ώρες τους ονειροπολώντας.

Με μόνη εξαίρεση το ιστορικό αφήγημα, τα μυθιστορήματα ταυτίζονταν στην αντίληψη του κοινού με τα ρομάντζα, κι αυτό τα καθιστούσε αυτομάτως κατώτερα της ποίησης και του δοκιμίου, που ήταν είδη καταξιωμένα στην συνείδηση αναγνωστών και δημιουργών. Αυτή η νοοτροπία είχε ως αποτέλεσμα, οι περισσότεροι λογοτέχνες, ακόμα κι αν η πεζογραφική τους δεινότητα ήταν αδιαμφισβήτητα μεγαλύτερη, να επιθυμούν να δοκιμαστούν και να αναγνωρισθούν στον ποιητικό λόγο.

Τα αριστουργήματα του Βιζυηνού στη θεατρική σκηνή

Ο Γεώργιος Βιζυηνός, γεννημένος το 1849 στη Θράκη, σπουδαγμένος στην Κωνσταντινούπολη και τη Γερμανία, ασχολήθηκε επισταμένα με την συγγραφή ποιημάτων περιορίζοντας την πεζογραφική παραγωγή του σ' έναν δυστυχώς μικρό αριθμό αριστουργηματικών διηγημάτων. Αναφέρω ενδεικτικά τα γνωστότερα: «Το αμάρτημα της μητρός μου», «Ο Μοσκώβ-Σελήμ», «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον», «Μεταξύ Πειραιώς και Νεαπόλεως» «Ποίος ήτον ο φονεύς του αδελφού μου».

Το έργο του Βιζυηνού παραμένει ζωντανό, κυρίως χάρη σε διαφορετικά θεατρικά εγχειρήματα που αναδεικνύουν την μουσικότητα των κειμένων και το ψυχολογικό βάθος των χαρακτήρων. Στο παρόν, εξαιρετικό παράδειγμα αποτελεί η Άννα Κοκκίνου με την παράσταση «Μορφές από το έργο του Βιζυηνού» που ανεβαίνει στο θέατρο Σφενδόνη καθώς και οι παραστάσεις «Το αμάρτημα της μητρός μου» και «Το μόνον της ζωής του ταξείδιον» στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης – όλα σε σκηνοθεσία και θεατρική διασκευή του Δήμου Αβδελιώδη.

stamou-viziinos-kokkinouΗ Κοκκίνου σε μία σχεδόν γυμνή σκηνή, χειρίζεται δεξιοτεχνικά την φωνή και το σώμα της για να δώσει πνοή στους ήρωες του Βιζυηνού. Η απόδοση των αντρικών χαρακτήρων από γυναίκα μοιάζει απόλυτα φυσική καθώς η μαυροντυμένη ηθοποιός έχει μεταμορφωθεί σε ένα πλάσμα άφυλο και άχρονο, δίχως να γεννάται αμφιβολία για την ταυτότητα των χαρακτήρων που εναλλάσσονται στο λόγο και στο σώμα της. Ένα ρεσιτάλ ερμηνείας που επιτυγχάνει να ζωντανέψει τους ήρωες του Βιζυηνού και γοητεύει το κοινό σε τέτοιον βαθμό που αισθάνεσαι πως υπάρχουν στιγμές που ο σημαντικός συγγραφέας επισκιάζεται ίσως από την ηθοποιό, όπως έχει συμβεί και με άλλους δραματουργούς, σύγχρονους και μη, των οποίων το έργο έχει παρουσιάσει η Κοκκίνου.

Στην παράσταση «Το αμάρτημα της μητρός μου» ο Αβδελιώδης ακολουθεί ως ένα βαθμό παρόμοια σκηνοθετική γραμμή: γυμνή σκηνή, παιχνίδι με τους φωτισμούς και τα σώματα των ερμηνευτών. Ο Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος, ορθός απέναντι στους θεατές, με μόνο εργαλείο τον λόγο, αφηγείται εύρυθμα και παραστατικά το οικογενειακό δράμα του Βιζυηνού, καθώς η Ρένα Κυπριώτη στο ρόλο της μητέρας αποδίδει πράξεις και συναισθήματα μ' έναν λιτό κι αποτελεσματικό συνδυασμό κίνησης και λόγου που προκαλεί την συγκίνηση, αλλά και την περισυλλογή.

Το έργο του Βιζυηνού παραμένει ζωντανό, κυρίως χάρη σε διαφορετικά θεατρικά εγχειρήματα που αναδεικνύουν την μουσικότητα των κειμένων και το ψυχολογικό βάθος των χαρακτήρων. 

Οι ιστορίες του Βιζυηνού χαρακτηρίζονται από εξαιρετικά δομημένη ανάπτυξη, ήρωες με άριστη ψυχολογική συνέπεια, και δυνατό επίλογο που συμπυκνώνει συνήθως σε μία παράγραφο ή μία φράση την ουσία της διήγησης, προσδίδοντας φιλοσοφική και ηθική διάσταση στην ιστορία. Η ικανότητα σύνθεσης ετερόκλητων γλωσσικών και άλλων στοιχείων που αλληλοπεριχωρούνται σ' έναν ρέοντα, γεμάτο εναλλαγές στην ταχύτητα και την ένταση λόγο, η εναρμόνιση της ντοπιολαλιάς με την καθαρεύουσα της εποχής δημιουργεί μια ζωηρή γλώσσα, παραδόξως επίκαιρη χάρη στην ποιητικότητα και την αυθεντικότητά της.

Παρακολουθώντας το κοινό να αποχωρεί ενθουσιασμένο και από τις δύο παραστάσεις και διαπιστώνοντας με ικανοποίηση ότι βρίσκονταν ανάμεσά του αρκετοί νεαροί και νεαρές, σκέφτομαι ότι το αμάρτημα του Βιζυηνού είναι ότι, υπό την επίδραση ίσως της λογοτεχνικής μόδας της εποχής του, ανάλωσε τα νεανικά του χρόνια στην ομοιοκατάληκτη ποίηση, και δεν αφιερώθηκε εξαρχής στον πεζό λόγο, ώστε να μας αφήσει περισσότερα, μεγάλης δύναμης κι ομορφιάς, διηγήματα. Όπως έγραψε το 1922 ένας από τους πρώτους θαυμαστές του έργου του, ο Κωστής Παλαμάς: «Αλλ' εκεί όπου το αίμα του Βιζυηνού δείχνεται καθαρότερα, γιατί εκεί ο συγγραφέας παραστατικότερος και δυνατότερος, είναι όχι ο στίχος του τόσον, όσον ο πεζός του λόγος...Τα διηγήματα του Βιζυηνού είναι σφραγισμένα ασφαλέστερα, είναι κάπως ανώτερ' από τα ποιήματά του.» Κωστής Παλαμάς, Γεώργιος Βιζυηνός. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 2013 (σς 17-18).

ΕΥΑ ΣΤΑΜΟΥ

Το Αμάρτημα της μητρός μου
Δραματοποιημένο διήγημα του Γεωργίου Βιζυηνού 
Σκηνοθεσία: Δήμος Αβδελιώδης 
Ερμηνεύουν: Κ. Γιαννακόπουλος, Ρ. Κυπριώτη
Μουσ.: Β. Γιαννάκης
Ίδρυμα« Μιχάλης Κακογιάννης» 
Πειραιώς 206,Ταύρος
Τηλ : 2103418550
Πέμ. Πέμ., 9.30 μ.μ.
Τιμή: € 12, 10, 8.
 
Μορφές από το έργο του Βιζυηνού 
Μονόλογοι 
Σκηνοθεσία: Δήμος Αβδελιώδης 
Ερμηνεύει: Άννα Κοκκίνου
Μουσ.: Δ. Παπαδημητρίου
Θέατρο Σφενδόνη 
Μακρή Μακρή 4, Μακρυγιάννη
Τηλ : 2155158968
Κυρ. 7 μ.μ. Σάβ., Δευτ. 8 μ.μ. Από 20/12 θα παίζεται Σάβ., Δευτ. 8 μ.μ. 
Τιμή: € 15, 10.

  

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Αστερισμοί, επί σκηνής

Αστερισμοί, επί σκηνής

Του Γιώργου Π. Πεφάνη

Φυσική απροσδιοριστία και ανθρώπινες εγκλίσεις

...
Ο κυκλισμός του τετραγώνου

Ο κυκλισμός του τετραγώνου

Της Εύας Στάμου

«Ο κυκλισμός του τετραγώνου» είναι το θεατρικό έργο του Δημήτρη Δημητριάδη που παρουσιάζεται στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών ...

Η Ιλιάδα του Λιβαθινού

Η Ιλιάδα του Λιβαθινού

Του Νίκου Ξένιου

Ο Στάθης Λιβαθινός οραματιζόταν από παλιά το θεατρικό ανέβασμα της Ιλιάδας. Τη μετάφραση του κειμένου του Ομήρου από τον Δημήτρη Μαρωνίτη τη διασκεύασε, λοιπόν, και την επεξεργάστηκε μαζί με την Έλσα Ανδριανού και από κο...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

«Ο έφηβος» και «Ο νεαρός Τέρλες» τον ώθησαν στην ενδοσκόπιση και τη γραφή, ενώ επανέρχεται στην «Ιστορία ενός αιχμαλώτου» ως πρότυπο γλώσσας και ύφους. Αυτά είναι κάποια από τα βιβλία της ζωής του Κώστα Λογαρά.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

Για την παράσταση «Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα, στο Θέατρο Ροές. Μαζί με τον Περλέγκα παίζουν τα μέλη της ομάδας «κι όμΩς κινείται».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στο θέατρο «Ροές» ο ...

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ