
Ο ιστορικός χώρος της αρχαίας Αθήνας «συνομιλεί» αρμονικά με τη μαγική νύχτα των Αγγλοσαξόνων, όπως τη συνέθεσε ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Κεντρική εικόνα: © Sabrina Brodescu.
Γράφει ο Νίκος Ξένιος
Η ομάδα Loxodox είναι ιδέα της Μαρίζας Θεοφυλακτοπούλου και του Αλκίνοου Δωρή (προέρχονται από τον χώρο του θεάτρου «Σφενδόνη») και βαδίζει στον πέμπτο χρόνο της δημιουργίας της.
Μετά από την παράσταση «Η φαλακρή τραγουδίστρια» του Ιονέσκο στο House of Smiths (επρόκειτο για ένα διαμέρισμα), η σκληρή δουλειά τους δίνει έξοχα αποτελέσματα εφέτος στον χώρο του ΠΛΥΦΑ με μια δεύτερη αναδίφηση σε κλασικό κείμενο του θεάτρου: στο «Όνειρο καλοκαιριάτικης νύχτας» (A Midsummer Night's Dream, 1595) του Σαίξπηρ, με την εξαιρετική, ρέουσα μετάφραση του Διονύση Καψάλη.
Στη μετάφραση του Καψάλη τα παλιά προσωνύμια τύπου Ρώτα (Σανίδας, Ροκάνης, Σαΐτας, Φυσούνης, Καζανάς, Βελόνης για τους αντίστοιχους Peter Quince–carpenter, Nick Bottom–weaver, Francis Flute–bellows-mender, Tom Snout—tinker, Snug–joiner και Robin Starveling–tailor) διασκευάζονται σε «Πάτο», «Σουραύλη», «Σφήνα» και «Αλφάδη»), ενώ από την παράσταση παραλείπονται οι χαρακτήρες του Σαίξπηρ: Μπιζελάνθης Peaseblossom, Αραχνοΰφαντος Cobweb, Πεταλουδίτσας Moth και Σιναπόσπορος Mustardseed.
Ο ιστορικός χώρος
Ο ιστορικός χώρος της αρχαίας Αθήνας προεκτείνεται, σ’αυτήν τη μαγική νύχτα των Αγγλοσαξόνων, στον υπερβατικό χώρο του φεγγαροφωτισμένου δάσους, όπου κυριαρχούν οι ψευδαισθήσεις και τα καπρίτσια των ξωτικών.
Εμπνευσμένο από τον εορτασμό των Αδωνίων, πολύ πριν από τη δημιουργία των χριστιανικών εορτασμών του Αηγιαννιού, το θερινό ηλιοστάσιο συνδέεται, για τον Σαίξπηρ, με την παραμονή στον Κάτω Κόσμο του Άδωνη, του αφοσιωμένου θνητού εραστή της θεάς Αφροδίτης. Σύμφωνα με τις «Μεταμορφώσεις» του Οβίδιου, η Αφροδίτη διεκδίκησε τον Άδωνη από την αγκαλιά της Περσεφόνης (της σκοτεινής θεάς του Κάτω Κόσμου), κι έτσι εξηγείται η εμμονή της Τιτάνια να διατηρήσει τον «νεαρό Ινδό» (τον Κρίσνα;) εις πείσμα του Όμπερον, καθώς και η συνύπαρξη του «ιερού γάμου» των ζευγαριών: Θησέας-Ιππολύτη, Όμπερον-Τιτάνια, Λύσανδρος-Ερμία και Δημήτριος-Ελένη.
Ποίηση και έρωτας
Αυτό το ονειρόδραμα υλοποιεί επί σκηνής την ποίηση και τον μυστηριακό χαρακτήρα του έρωτα, με όλες τις παρεξηγήσεις που εμπλέκονται στην κωμική εξεικόνισή του. Η εξαιρετική μουσική της Στέλλας Γαδέδη είναι ερμηνευμένη ζωντανά επί σκηνής από την Κατερίνα Κωνσταντίνου (που υποδύεται και τη νεράιδα του δάσους) και τον Νάσο Κρέτση (που υποδύεται και τον Πάτο), τον Μηνά Πασπαλά (που υποδύεται και τον Αιγέα και τον Σφήνα), καθώς και από τις φωνές όλου του θιάσου. Τα ζητήματα του έρωτα και της αμφισβήτησής του, της ροϊκότητας του χρόνου, του καρναβαλιού, της απώλειας της ατομικότητας μέσα από τη μεταμφίεση, του αμφίφυλου ερωτισμού, καθώς και μια τεράστια σκηνική ιστορία αιώνων βαρύνουν όποιον αναλαμβάνει να ανεβάσει αυτό το έργο.
Το συγκεκριμένο έργο συνιστά την επιτομή του «θεάτρου μέσα στο θέατρο»: πέντε επιμέρους πλοκές στον καμβά της κύριας πλοκής: μεταξύ αυτών, κυρίαρχος ο εγκιβωτισμός μιας παρεφθαρμένης εκδοχής του «Πύραμος και Θίσβη», εμπνευσμένου από τις «Μεταμορφώσεις» του Οβίδιου.
Επιπλέον δυσκολία προβάλλεται από το γεγονός ότι το συγκεκριμένο έργο συνιστά την επιτομή του «θεάτρου μέσα στο θέατρο»: πέντε επιμέρους πλοκές στον καμβά της κύριας πλοκής: μεταξύ αυτών, κυρίαρχος ο εγκιβωτισμός μιας παρεφθαρμένης εκδοχής του «Πύραμος και Θίσβη», εμπνευσμένου από τις «Μεταμορφώσεις» του Οβίδιου.
Η Μαρίζα Θεοφυλακτοπούλου δίνει μια προσωπική, πρωτότυπη ερμηνεία στον ρόλο της Ελένης (ενώ υποδύεται και τον Μπρίκη και τον Τοίχο) και στο πλευρό της ο Γιάννης Μπάτσης γοητεύει στον ρόλο του Λύσανδρου (ενώ υποδύεται και τον Σουραύλη).
Πολύ καλή και η Μπέτυ Σαράντη στον ρόλο της Ερμίας (ενώ υποδύεται και τον Αλφάδη) και στο πλευρό της και ο Σταύρος Καστρινάκης στον ρόλο του Δημήτριου (αλλά και του Βελόνη).
Πολύ καλή και η Μπέτυ Σαράντη στον ρόλο της Ερμίας (ενώ υποδύεται και τον Αλφάδη) και στο πλευρό της και ο Σταύρος Καστρινάκης στον ρόλο του Δημήτριου (αλλά και του Βελόνη). Εξαιρετικός ο Βασίλης Σταματάκης στον ρόλο του Όμπερον και ξεκαρδιστική η κινησιολογία του στον διπλό ρόλο του Θησέα. Δυναμική και πρωτότυπη η ερμηνεία της Δήμητρας Σπανούλη στον ρόλο της Τιτάνια, έναν δύσκολο ρόλο που κινείται στο μεταίχμιο μύθου και πραγματικότητας (πολύ καλή η ηθοποιός και στον ρόλο της Ιππολύτης). Αλλά τα σκήπτρα της ερμηνείας κρατά η Δήμητρα Κολοκυθά στον ρόλο του Πουκ, καθηλώνοντας το κοινό με τις ξεκαρδιστικές εκφράσεις του προσώπου της, τις διακυμάνσεις της φωνής της και την εκτέλεση της εκπληκτικής κινησιολογίας της Αγγελικής Τσούπρα.
Δεν ξέρω εάν το μακιγιάζ και την κόμμωσή τους τα επιμελήθηκαν μόνοι τους οι ηθοποιοί, πάντως ήταν έξοχο, ιδιαίτερα του Πουκ. Τα κοστούμια ήταν αρκούντως καλά (και πάλι σαφώς καλύτερο όλων ήταν το κοστούμι του Πουκ) και η σκηνική αντίληψη της Μαρίζας Θεοφυλακτοπούλου και της Ισμήνης Ασημάκη ήταν πρωτότυπη και παιγνιώδης, καθώς στην αναζήτηση της θεατρικής μαγείας η ομάδα δεν φείδεται ευρηματικότητας: δυο καρέκλες, μια μάσκα γαϊδάρου, ένα ολοστρόγγυλο φωτισμένο φινιστρίνι πάνω από τη σκηνή και μια φωτεινή οθόνη θεάτρου σκιών συνθέτουν τον απλό και αποτελεσματικό σκηνικό κόσμο της παράστασης, σε συνδυασμό με τους ευρηματικούς φωτισμούς του Θωμά Οικονομάκου.
Έξοχη σκηνοθετική δουλειά
Πάνω απ’όλα πρέπει να αποδοθεί έπαινος στην έξοχη σκηνοθετική δουλειά του Αλκίνοου Δωρή, που κατόρθωσε να μας θυμίσει πως το έργο του μεγάλου Βρετανού δραματουργού πάνω απ’όλα καθιερώνει ένα πραγματικό γλέντι συνεργασίας και μελέτης επί σκηνής.
Σκηνοθεσία: Αλκίνοος Δωρής
Μετάφραση: Διονύσης Καψάλης
Κίνηση: Αγγελική Τσούπρα
Μουσική: Στέλλα Γαδέδη
Σκηνογραφία/κοστούμια: Μαρίζα Θεοφυλακτοπούλου , Ισμήνη Ασημάκη
Φωτισμοί: Θωμάς Οικονομάκος
Κατασκευή μάσκας: Φωτεινή Γεωργίου
Οργάνωση παραγωγής: Loxodox, Όλγα Τσατσούλη
Μαρίζα Θεοφυλακτοπούλου: Ελένη, Μπρίκης
Σταύρος Καστρινάκης: Δημήτριος, Βελόνης
Δήμητρα Κολοκυθά: Πουκ
Νάσος Κρέτσης: Πάτος
Κατερίνα Κωνσταντίνου: Νεράϊδα
Γιάννης Μπάτσης: Λύσανδρος, Σουραύλης
Μηνάς Πασπαλάς: Αιγέας, Σφήνας
Μπέτυ Σαράντη: Ερμία, Αλφάδης
Δήμητρα Σπανούλη: Ιππολύτη, Τιτάνια
Βασίλης Σταματάκης: Θησέας, Όμπερον
Μουσικοί επί σκηνής: Κατερίνα Κωνσταντίνου (φλάουτο), Νάσος Κρέτσης, Μηνάς Πασπαλάς (βιολί, κιθάρα), Νάσος Κρέτσης (νταούλι).
* Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας. Το νέο του μυθιστόρημα «Αλλοτεκοίτη – Εκεί που χάθηκε η βλάστηση» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κριτική.