«Το τραγούδι της Φλέρυς» του Δημήτρη Οικονόμου, σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη, στο θέατρο Σταθμός (κριτική)

«Το τραγούδι της Φλέρυς» του Δημήτρη Οικονόμου, παρουσιάστηκε στο θέατρο Σταθμός σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη. Φωτογραφίες: © Σπύρος Περδίου

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Ο Μάνος Καρατζογιάννης ανέβασε στο θέατρο «Σταθμός» το πρώτο θεατρικό έργο του Δημήτρη Οικονόμου, που αφορά τη ζωή και τα βάσανα της θρυλικής Φλέρυς Νταντωνάκη, της ερμηνεύτριας που καθόρισε τα νεανικά μας ακούσματα. Αναλαμβάνοντας να ζωντανέψει επί σκηνής τον αυτοβιογραφικό αυτόν μονόλογο και τραγουδώντας, με μια κιθάρα στα χέρια, το Orfeo Negro, η Ελένη Κοκκίδου αποδίδει τις λεπτές διαβαθμίσεις συγκίνησης που διαρρηγνύουν την εικόνα της απόλυτα νουνεχούς καλλιτέχνιδος, παρασύροντας το κοινό με το πηγαίο συναίσθημά της. Ο Αντώνης Παπακωνσταντίνου στο πιάνο αναδεικνύεται σε πολύ ουσιαστικό παράγοντα της παράστασης, συνοδεύοντας αθέατος τα περάσματα της κυρίας Κοκκίδου στις επιμέρους σκηνές.

[...] ο Μάνος Καρατζογιάννης προδίδει τη μεγάλη ευαισθησία του και την προσωπική του συναισθηματική εμπλοκή στο θέμα του έργου.

Η σκηνοθεσία είναι διακριτική, ωστόσο στιβαρή: με υπογράμμιση κάποιων πολύ λειτουργικών λεπτομερειών (το τρανζιστοράκι, το γραφειάκι όπου η κυρία Κοκκίδου κάθεται με γυρισμένη την πλάτη στο κοινό, η ανηρτημένη φωτογραφία της Φλέρυς και τα αναλόγια με τις σκόρπιες παρτιτούρες του Μάνου Χατζιδάκι, ο μικρός καναπές με τα παιδικά παιχνίδια, μια λευκή οθόνη προβολής κι ένα μικρόφωνο προς το οποίο η ηθοποιός κινείται στις στιγμές άμεσης εκμυστήρευσης) ο Μάνος Καρατζογιάννης προδίδει τη μεγάλη ευαισθησία του και την προσωπική του συναισθηματική εμπλοκή στο θέμα του έργου. Αυτό φαίνεται ιδιαίτερα στη σκηνή όπου η κυρία Κοκκίδου τραγουδά το «Άνοιξε, άνοιξε, γιατί δεν αντέχω» από τα «Λειτουργικά» του Μάνου Χατζιδάκι, τον δίσκο με συνθέσεις των Τσιτσάνη, Βαμβακάρη, Παπαϊωάννου και Μπαγιαντέρα που «έκλεισε» οριστικά το φλερτ του Χατζιδάκι με το ρεμπέτικο.

Το τραγούδι της Φλέρυς

Η Φλέρυ Νταντωνάκη ακολούθησε συγκεκριμένες διαδρομές σκηνικής καριέρας ξεκινώντας ως ηθοποιός από τις Η.Π.Α. κατά τη δεκαετία του ’60, στην περίοδο της δικτατορίας των συνταγματαρχών. Οι πρώτες εμφανίσεις της ως τραγουδίστριας περιλάμβαναν ισπανικά και βραζιλιάνικα λαϊκά τραγούδια, ενώ η Vanguard (η εταιρεία της Joan Baez) ηχογράφησε τον πρώτο της δίσκο με τίτλο «Fleury: The isles of Greece», που περιλαμβάνει το «Δε με πονάς» του Καλδάρα, το «Manha de carnaval» του Louis Bonfa και τρία τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη. Τραγούδησε σε off Broadway σκηνές του Μπρούκλιν και του Γκρίνουιτς Βίλατζ, δίνοντας συνεντεύξεις σε εκπομπές και ουσιαστικά φυτοζωώντας. Διασταυρώθηκε, ωστόσο, με εξέχουσες μορφές της μουσικής (Μπαέζ, Μπέρνσταϊν, Ντίλαν, Χέντριξ, Τζόπλιν, Χατζιδάκι, Ξαρχάκο), αφήνοντας το στίγμα της σε μιαν ολόκληρη γενιά. Έχοντας βιώσει το Woodstock και τον απόηχο της γενιάς των beatniks, ερμήνευσε το «Imagine» και το «Summertime» με μοναδικό τρόπο, ενώ ψηφίστηκε –μαζί με τη Λίζα Μινέλλι– ως καλύτερη νέα τραγουδίστρια της Αμερικής.

Η γνωριμία με τον Χατζιδάκι και ο «Μεγάλος Ερωτικός»

Η γνωριμία της με τον Μάνο Χατζιδάκι (ενώ ερμήνευε Jacques Brel σε μια συναυλία στην Αμερική) στάθηκε αποφασιστικής σημασίας για την προσωπική της εξέλιξη, με αποκορύφωμα την έκδοση του πρώτου παγκοσμίως δίσκου που καλύπτει όλη την ιστορία της ελληνικής γραμματείας σχετικά με τον έρωτα, του «Μεγάλου Ερωτικού»: το «Κέλομαί σε Γογγύλα» της Σαπφούς, το «Ποιος είν’ τρελός από έρωτα», το «Πέρα στο θολό ποτάμι», δίνουν το σκηνικό εφαλτήριο για μια συναισθηματική αναδρομή σε μια τραυματική παιδική ηλικία κακοποίησης άγνωστη στους περισσότερους από εμάς.

Το τραγούδι της Φλέρυς

Μαζί διένυσαν μια πορεία εξοικείωσης, απομόνωσης και διαρκούς δημιουργίας, μοιράστηκαν την έμπνευση και εντρύφησαν στα μυστικά της μουσικής ερμηνείας «στο σύμπαν της Μνήμης και της Λήθης», ενώ φαίνεται πως σ’αυτήν την ευτυχή περίοδο η Νταντωνάκη κάλυψε μεγάλο μέρος των ανασφαλειών της, ανακαλύπτοντας στο πρόσωπο του Χατζιδάκι τον πνευματικό οδηγό που είχε ανάγκη. Εκείνος, όμως, τουλάχιστον σύμφωνα με το κείμενο του κύριου Οικονόμου, φαίνεται πως ενοχλήθηκε από την επαγγελματική ρευστότητα της τραγουδίστριάς του στην περίοδο κατά την οποία εκείνη ολίσθαινε, σταδιακά, στα ψυχοτρόπα φάρμακα. Έτσι εξηγείται το ότι ο Χατζιδάκις δεν παρευρέθηκε στην τελευταία θριαμβευτική εμφάνιση που έκανε η Φλέρυ μαζί με τη Δήμητρα Γαλάνη στη Ρωμαϊκή Αγορά, το 1985, μόνο περιορίστηκε στο να στείλει τα συγχαρητήριά του.

«Ας με λένε τρελή που δεν πληρώνομαι, που δεν θέλω να βγάλω λεφτά. Από πού να βγάλω λεφτά; Από τις ώρες της συντριβής μου;».

Η τραγουδίστρια που αγαπήθηκε σε βαθμό λατρείας από το ελληνικό κοινό, υπήρξε πολύ αυστηρή με τον εαυτό της. Επιδιδόμενη σε ένα συνεχές αυτορράπισμα, προσπάθησε να διατηρήσει την ακεραιότητά της και, διακινδυνεύοντας επικίνδυνα την πνευματική της ισορροπία, επιδόθηκε σε πνευματικές αναζητήσεις στο Θιβέτ και «χάθηκε στα μονοπάτια του μυαλού της» όπως δημόσια δηλώσε η ίδια. Η βαθμιαία απόσυρσή της από τα εγκόσμια αποδίδεται από το κείμενο του Δημήτρη Οικονόμου με ένα ιδιάζον, επιθετικό λεξιλόγιο, πλάθοντας ένα πορτραίτο της Φλέρυς γεμάτο ιδιότυπον αισθησιασμό: «Ας με λένε τρελή που δεν πληρώνομαι, που δεν θέλω να βγάλω λεφτά. Από πού να βγάλω λεφτά; Από τις ώρες της συντριβής μου;». Και πράγματι, το κείμενο ξεκινά από μια συντετριμμένη παραδοχή και καταλήγει πάλι σ’ αυτήν: «Όλα τα τραγούδια που μιλάνε για έρωτα μιλάνε για τρέλα. Δεν υπάρχει τραγούδι που να μην τα ταυτίζει αυτά. Μόνο έτσι τονίζεις το μεγάλο φορτίο του έρωτα που κουβαλάς μέσα σου, τη μεγάλη σου ανάγκη να αγαπήσεις και να αγαπηθείς. Το μόνο που ήθελα κι εγώ. Όχι χυδαία, αλλά αγνή, άδολη αγάπη».

Η Ελένη Κοκκίδου είναι μια κορυφαία ερμηνεύτρια της ελληνικής θεατρικής σκηνής, που υπό τη σκηνοθετική μπαγκέτα του Μάνου Καρατζογιάννη πραγματοποίησε την άρτια συναισθηματική προσέγγιση αυτού του τεράστιου κεφαλαίου της νεοελληνικής μουσικής σκηνής που μας άφησε τόσο πρόωρα και άδοξα, σαν αερικό που πέρασε στον καλλιτεχνικό ορίζοντα χαράσσοντάς τον οριστικά.


 * Ο ΝΙΚΟΣ ΞΕΝΙΟΣ είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας. Τελευταίο βιβλίο του, το μυθιστόρημα «Τα σπλάχνα» (εκδ. Κριτική).

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι Τσέντσι» του Π. Μπ. Σέλλεϋ σε σκηνοθεσία Μαριλίτας Λαμπροπούλου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (κριτική) – Ένα έργο φεμινιστικό και βέβηλο

«Οι Τσέντσι» του Π. Μπ. Σέλλεϋ σε σκηνοθεσία Μαριλίτας Λαμπροπούλου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (κριτική) – Ένα έργο φεμινιστικό και βέβηλο

Για τους «Τσέντσι», του Π. Μπ. Σέλλεϋ, σε σκηνοθεσία Μαριλίτας Λαμπροπούλου που ανέβηκε στην αίθουσα «Ω» του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Kεντρική εικόνα: © Μαρίζα Καψαμπέλη.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Την τραγωδία «ήρεμ...

Ένα ξεχωριστό «Όνειρο καλοκαιριάτικης νύχτας» από την ομάδα Loxodox στο ΠΛΥΦΑ

Ένα ξεχωριστό «Όνειρο καλοκαιριάτικης νύχτας» από την ομάδα Loxodox στο ΠΛΥΦΑ

Ο ιστορικός χώρος της αρχαίας Αθήνας «συνομιλεί» αρμονικά με τη μαγική νύχτα των Αγγλοσαξόνων, όπως τη συνέθεσε ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Κεντρική εικόνα: © Sabrina Brodescu.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Η ομάδα Loxodox είναι ιδέα της Μαρίζας Θεοφυλακτοπού...

«Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» και «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα» (κριτική): Δύο σημαντικά έργα του Ματέι Βίσνιεκ στις αθηναϊκές σκηνές

«Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» και «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα» (κριτική): Δύο σημαντικά έργα του Ματέι Βίσνιεκ στις αθηναϊκές σκηνές

Για τις παραστάσεις «Το σώμα της γυναίκας ως πεδίο μάχης» στο θέατρο «Χώρος» και «Η λέξη πρόοδος στο στόμα της μητέρας μου ηχούσε πολύ φάλτσα», στο Θέατρο Μπέλλος, και τα δύο του Γαλλορουμάνου θεατρικού συγγραφέα, ποιητή και δημοσιογράφου Ματέι Βίσνιεκ. Κεντρική εικόνα: Από την παράσταση «Το σώμα της γυναί...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ