
Η Μάγια Αγγέλου [Maya Angelou] ήταν Αφροαμερικανίδα συγγραφέας. Παιδί έπεσε θύμα βιασμού μέσα στο οικογενειακό της περιβάλλον. Το τραύμα της, της προκάλεσε αφωνία. Άρχισε να γράφει μετά τα 30 της με την πίστη ότι βασική προτεραιότητα κάθε συγγραφέα πρέπει να είναι η αναζήτηση της αλήθειας.
Επιμέλεια: Book Press
Η Μάγια Αγγέλου (1928-2014) γεννήθηκε στο Σεντ Λούις του Μιζούρι. Μετά από το διαζύγιο των γονιών της, μετακόμισε με τη μητέρα και τον αδερφό της στο σπίτι της γιαγιάς της, στο Αρκάνσας. Σε ηλικία οκτώ ετών, υπήρξε θύμα βιασμού από τον σύντροφο της μητέρας της. Η Αγγέλου το αποκάλυψε στην οικογένειά της και λίγο αργότερα, ο άνδρας που την κακοποίησε βρέθηκε νεκρός. Εξαιτίας του τραύματός της, για πολλά χρόνια η Αγγέλου δεν μπορούσε να μιλήσει. Μετακόμισε στο Σαν Φρανσίσκο και εργάστηκε ως σερβιτόρα, μαγείρισσα, χορεύτρια και ιερόδουλη. Το 1959, μετακόμισε στη Νέα Υόρκη και άρχισε να γράφει εντατικά.
Συμμετείχε ενεργά στο Κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα και συνεργάστηκε με τον Malcolm X και τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Δημοσίευσε ποίηση και αυτοβιογραφικά έργα. Το πιο γνωστό βιβλίο της, με τον τίτλο Ξέρω γιατί κελαηδάει το πουλί στο κλουβί (1969), περιγράφει τα δύσκολα παιδικά της χρόνια. Η Angelou εργάστηκε ως συνθέτρια και ως συγγραφέας σεναρίων για τηλεοπτικές σειρές και ντοκιμαντέρ. Το σενάριό της για την ταινία «Georgia, Georgia» (1972), του Σουηδού σκηνοθέτη Stig Björkman, ήταν το πρώτο σενάριο γραμμένο από μαύρη γυναίκα που χρηματοδοτήθηκε στην ιστορία του κινηματογράφου. Τα πεζογραφήματα και τα ποιήματά της, τα οποία πραγματεύονται κυρίως τον ρατσισμό, τη θέση της γυναίκας και τις κοινωνικές ανισότητες, διδάσκονται συχνά στα σχολεία και στα πανεπιστήμια των Ηνωμένων Πολιτειών.
Το βιβλίο της Μάγια Αγγέλου με τίτλο Ξέρω γιατί κελαηδάει το πουλί στο κλουβί κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση Ιωάννας Καρατζαφέρη.
Τα πεζογραφήματα και τα ποιήματά της, που πραγματεύονται κυρίως τον ρατσισμό, τη θέση της γυναίκας και τις κοινωνικές ανισότητες, διδάσκονται συχνά στα σχολεία και στα πανεπιστήμια των Ηνωμένων Πολιτειών. Από τα παρακάτω αποφθέγματά της, τις συγγραφικές συμβουλές της, αποδεικνύεται η αγάπη της για τη γλώσσα καθώς και η πεποίθησή της πως βασική προτεραιότητα κάθε συγγραφέα πρέπει να είναι η αναζήτηση της αλήθειας.
Ένας συγγραφέας ηρεμεί μόνο όταν μοιράζεται τις ιστορίες που κουβαλά μέσα του:
«Τίποτα δεν είναι πιο οδυνηρό απ’ το να κουβαλάς μέσα σου μια ανείπωτη ιστορία».
- από το βιβλίο Ξέρω γιατί κελαηδάει το πουλί στο κλουβί
Στόχος του συγγραφέα, η καρδιά του αναγνώστη:
«Ο στόχος μας είναι να γράφουμε έτσι ώστε οι άνθρωποι να ακούν τις λέξεις μας, κι αυτές να διεισδύουν στον εγκέφαλό τους και να πηγαίνουν κατευθείαν στην καρδιά τους».
- από συνέντευξή της στη Lynn Darling, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα The Washington Post
Οι σπουδαίοι συγγραφείς λένε την αλήθεια και μόνο την αλήθεια:
«Ορισμένοι μυθιστοριογράφοι είναι πραγματικά σπουδαίοι επειδή λένε την αλήθεια. Μπορεί να χρησιμοποιούν επινοημένα ονόματα, επινοημένους ανθρώπους, επινοημένους τόπους και επινοημένες εποχές, όμως λένε την αλήθεια για τον άνθρωπο - για το τι είμαστε ικανοί, για όσα μας κάνουν να υποφέρουμε, να γελάμε, να κλαίμε, να πέφτουμε στο έδαφος και να σφίγγουμε τα δόντια μας, να σταυρώνουμε τα χέρια μας, να σκοτωνόμαστε μεταξύ μας, να αγαπιόμαστε».
- από συνέντευξή της στο The Paris Review, το 1990
Η γλώσσα είναι το πιο χρήσιμο εργαλείο:
«Όταν γράφω, προσπαθώ να ανακαλύψω ποια είμαι, ποιοι είμαστε, για τι είδους πράγματα είμαστε ικανοί, πώς αισθανόμαστε, πώς πέφτουμε και ξανασηκώνουμε όρθιοι, καθώς οδεύουμε απ’ το σκοτάδι προς το σκοτάδι. Αυτά προσπαθώ να ανακαλύψω. Επιπλέον, γράφω για την ίδια τη γλώσσα. Προσπαθώ να ανακαλύψω όλους τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να ακουστούν οι λέξεις της. Αγαπώ τη γλώσσα. Την αγαπώ για τις δυνατότητές της, για το πώς μας επιτρέπει να περιγράψουμε τον πόνο και το μεγαλείο, τις διαφορετικές αποχρώσεις και τις ομορφιές της ύπαρξής μας. Κι επιπλέον, μας επιτρέπει να γελάμε, καθώς μας επιτρέπει να κάνουμε πνεύμα. Το έξυπνο χιούμορ υπάρχει χάρη στη γλώσσα».
- από συνέντευξή της στο The Paris Review, το 1990
Είναι εξίσου εύκολο με το να κολυμπήσετε σε μια παγωμένη λίμνη:
«Παίρνοντας την απόφαση να ασχοληθείς με τη συγγραφή, είναι σαν να παίρνεις την απόφαση να βουτήξεις σε μια παγωμένη λίμνη».
- από το βιβλίο της με τίτλο The heart of a woman
Αξιοποιήστε τον θυμό σας:
«Πρέπει να είστε θυμωμένοι, δεν πρέπει να είστε πικρόχολοι. Η πικρία είναι σαν τον καρκίνο, κατασπαράζει το άτομο που τη φιλοξενεί, και δεν έχει την παραμικρή επίδραση στην πηγή της δυσαρέσκειάς του. Αξιοποιήστε, λοιπόν, τον θυμό σας. Γράψτε, ζωγραφίστε, χορέψτε, περπατήστε, ψηφίστε. Κάντε ό,τι καλύτερο μπορείτε. Μιλήστε. Μην σταματήσετε ποτέ να μιλάτε».
- από συνομιλία της με τον Dave Chappelle, σε ένα επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ «Iconoclasts»
Η δημιουργικότητα ενός συγγραφέα είναι αστείρευτη:
«Δεν γίνεται να εξαντλήσετε τη δημιουργικότητά σας. Όσο περισσότερη χρησιμοποιείτε, τόσο περισσότερη έχετε».
- από το βιβλίο του Jeffrey M. Elliot με τίτλο Conversations with Maya Angelou
Να είστε τολμηροί:
«Πιστεύω πως η σπουδαιότερη αρετή, πέρα απ’ την πειθαρχία και την εφευρετικότητα, είναι η τόλμη».
- ρήση που αποδίδεται στη Μάγια Αγγέλου
Διαβάζοντας καταλαβαίνουμε τη θέση μας στον κόσμο:
«Κάθε φορά που σκέφτομαι τα παλιά, εντυπωσιάζομαι από τη ζωογόνο δύναμη της λογοτεχνίας. Αν ήμουν και πάλι νέα σήμερα, κι έπρεπε να ανακαλύψω τη θέση μου στον κόσμο, θα το έκανα διαβάζοντας, όπως το έκανα και παλαιότερα».
- ρήση που αποδίδεται στη Μάγια Αγγέλου
Οι αναγνώστες ξεχνούν τις λέξεις και την πλοκή ενός βιβλίου, όμως δεν ξεχνούν ποτέ όσα αισθάνθηκαν διαβάζοντας:
«Έμαθα πως οι άνθρωποι θα ξεχάσουν αυτά που τους είπες, θα ξεχάσουν αυτά που έκανες, όμως δεν θα ξεχάσουν ποτέ πώς τους έκανες να νιώσουν».
- ρήση που αποδίδεται στη Μάγια Αγγέλου
Βρείτε τα βιβλία της εδώ.