kafka imerologia

Με αφορμή την κυκλοφορία των ημερολογίων του Κάφκα στα αγγλικά, ο μεταφραστής τους Ross Benjamin δημοσίευσε στο LitHub ένα κείμενο για τα μυστικά που κρύβουν οι προσωπικές σημειώσεις του σπουδαίου πεζογράφου. Στα ελληνικά «Τα ημερολόγια 1910-1923» του Κάφκα κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Εξάντας, σε μετάφραση Αγγέλας Βερυκοκάκη - Αρτέμη, μα είναι πλέον εξαντλημένα.

Επιμέλεια: Book Press

«Ο Φραντς Κάφκα αιχμαλώτισε τη φαντασία ολόκληρου του 20ου αιώνα και για αυτό τον λόγο θεωρείται μια ιδιοφυία που αντιπροσωπεύει τη σύγχρονη εποχή», γράφει ο Ross Benjamin, και συμπληρώνει τη σκέψη του λέγοντας πως «οι ιστορίες του Κάφκα μιλούν για το μεταίχμιο μεταξύ πραγματικότητας και ονείρου».

Τα ημερολόγια του Κάφκα

«Από το 1909 ως το 1923, ο Κάφκα κρατούσε σημειώσεις σε διάφορα σημειωματάρια, τα οποία ονόμαζε «tagebücher», ή αλλιώς, «ημερολόγια». Στις σελίδες των τετραδίων του, βρίσκουμε πολλά και διαφορετικά είδη κειμένων: καταχωρήσεις που καταγράφουν καθημερινά γεγονότα, σκέψεις και παρατηρήσεις· προσχέδια λογοτεχνικών έργων· σημειώσεις για επιστολές, κριτικές και άλλα κείμενα· περιγραφές ονείρων· αναμνήσεις· εντυπώσεις, συνόψεις και κριτικές βιβλίων, θεατρικών έργων και πολιτιστικών εκδηλώσεων ή συμβάντων· περιγραφές ανθρώπων που γνώριζε ή που είχε μόλις συναντήσει, λεπτομέρειες για την εμφάνισή τους, για τις χειρονομίες τους, για τα ρούχα, για τον τρόπο που μιλούσαν και επικοινωνούσαν· σκέψεις για τη σωματική του κατάσταση και τα συμπτώματα που εμφάνισε, για τη διάθεσή του, για τις αντιλήψεις, για τις εσωτερικές συγκρούσεις και για τα προβλήματά του· εκρήξεις θυμού και κρίσεις αυτοτιμωρίας· σχεδιαγράμματα για προγραμματισμένες εργασίες· αποσπάσματα από κείμενα που διάβασε· περιγραφές του αστικού του περιβάλλοντος, της οικογένειάς του, του γραφείου του, του κοινωνικού και πολιτιστικού περιβάλλοντός του· σκόρπιες σημειώσεις· αινιγματικοί αφορισμοί· ανολοκλήρωτα πεζά και ιστορίες.

»Σε αυτά τα ανόμοια κείμενα, τα όρια μεταξύ μυθοπλασίας και βιογραφίας είναι θολά. Συχνά, δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε αν, σε ένα συγκεκριμένο απόσπασμα, ο Κάφκα καταγράφει μια προσωπική του εμπειρία, αν δημιουργεί μυθοπλασία ή αν παντρεύει μεταξύ τους αυτά τα δυο. Καθώς δούλευε πάνω σ’ αυτά τα κείμενα, τον διακατείχε συνεχώς μια λογοτεχνική ένταση: αναθεωρούσε, προσέθετε, έκοβε, διόρθωνε. Επιθυμούσε να δώσει καλλιτεχνική μορφή σε ό,τι κι αν έγραφε».

Η νέα μετάφραση περιλαμβάνει αποσπάσματα που δεν είχαν ξαναδιαβαστεί από το αγγλόφωνο κοινό

franz kafka imerologiaΣύμφωνα με τον Benjamin, η παλαιότερη αγγλική μετάφραση των ημερολογίων είναι βασισμένη σε μια παρωχημένη γερμανική έκδοση, την οποία επιμελήθηκε ο Μαξ Μπροντ, ο επιστήθιος φίλος του Κάφκα που εξέδωσε το λογοτεχνικό του έργο μετά από τον θάνατό του. Αντιθέτως, για τη νέα μετάφραση, ο Benjamin χρησιμοποίησε μια αναθεωρημένη γερμανική έκδοση του 1990, η οποία περιλαμβάνει τα κείμενα του Κάφκα χωρίς τις αλλαγές του Μπροντ:

«Πέρα από την παράλειψη ή την αλλαγή συγκεκριμένων ονομάτων και λεπτομερειών που είχαν να κάνουν με ανθρώπους που ήταν ακόμα εν ζωή την εποχή της έκδοσης του βιβλίου, ο Μπροντ αφαίρεσε ορισμένα κείμενα που θα μπορούσαν να θεωρηθούν λογοτεχνικά, καθώς και κάποια κομμάτια σεξουαλικού περιεχομένου. Συγκεκριμένα, αφαίρεσε οτιδήποτε είχε να κάνει με την ομοφυλοφιλία. Άλλαξε, επίσης, πολλά σημεία που υποτίθεται πως παρουσιάζουν δυσμενώς τον εαυτό του ή τον ίδιο τον Κάφκα. Πρόσφατες μελέτες, όπως το Franz Kafka: The Poet of Shame and Guilt του Saul Friedländer, βασίζονται στα διαγεγραμμένα αποσπάσματα και παρουσιάζουν νέες ερμηνείες του έργου του Κάφκα.

[…]

»Η θέλησή μας να πάρουμε μια γεύση από το συγγραφικό εργαστήρι του Φραντς Κάφκα δυναμώνει καθώς διαβάζουμε ορισμένα ιδιότυπα σημεία που η αναθεωρημένη έκδοση σκοπίμως απέφυγε να διορθώσει, όπως ορισμένες ανολοκλήρωτες, σύντομες, μυστηριώδεις φράσεις· προτάσεις όπου τα σημεία στίξης δεν χρησιμοποιούνται με τον παραδοσιακό τρόπο ή που λείπουν εντελώς· σημεία με ορθογραφικά λάθη, γεμάτα με αντιφάσεις· κακογραμμένα, ασαφή μέρη που σε κάνουν να νιώθεις άβολα· επαναλήψεις· συντομογραφίες· ιδιωματισμοί· μουτζούρες που δημιουργήθηκαν κατά λάθος· και άλλες γλωσσικές ιδιαιτερότητες και αποκλίσεις από τα κανονικά Γερμανικά. Προσπάθησα να διατηρήσω αυτά τα στοιχεία στο μεταφρασμένο κείμενο, γιατί ήθελα οι αναγνώστες να έλθουν σε επαφή με τον πραγματικό τρόπο που έγραφε ο Κάφκα».

Αποσπάσματα από το ημερολόγιο του Κάφκα

19 (Δεκέμβριος 1910) Άρχισα να εργάζομαι στο γραφείο. Απόγευμα στο σπίτι του Μαξ.

Διάβασα λίγο από τα ημερολόγια του Γκαίτε. Χάρη στην αποστασιοποίηση, η ζωή του μοιάζει ήρεμη, μα τα ημερολόγια εντέλει καταργούν αυτή την ψευδαίσθηση. Η σαφήνεια με την οποία περιγράφονται τα γεγονότα τα κάνει να φαντάζουν μυστηριώδη, όπως όταν κοιτάμε μέσα από έναν φράχτη, και το βλέμμα μας ξεκουράζεται καθώς ατενίζουμε το απέραντο λιβάδι με το γρασίδι, μα ωστόσο νιώθουμε ένα αίσθημα σεβασμού, καθώς μας υπενθυμίζεται η κατωτερότητά μας.

Μόλις τώρα έρχεται να μας επισκεφτεί για πρώτη φορά η παντρεμένη αδελφή μου.

20 (Δεκέμβριος 1910) Τι δικαιολογία έχω για τη χθεσινή παρατήρησή μου για τον Γκαίτε (που είναι εξίσου αναληθής με τα συναισθήματα που περιέγραψα, γιατί όλη η αλήθεια χάθηκε εξαιτίας της αδελφής μου); Καμία. Τι δικαιολογία έχω που σήμερα, όλη μέρα, δεν έγραψα τίποτα; Καμία. Ειδικά εφόσον η διάθεσή μου δεν είναι και η χειρότερη. Στο αυτί μου ακούγεται συνεχώς μια επίκληση: «Αόρατο δικαστήριο, θα ήθελα να έλθεις!»

politeia link more

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Παρουσίαση του μυθιστορήματος «Όνομα πατρός: Δούναβης» του Κώστα Ακρίβου

Παρουσίαση του μυθιστορήματος «Όνομα πατρός: Δούναβης» του Κώστα Ακρίβου

Παρουσίαση του μυθιστορήματος του Κώστα Ακρίβου «Όνομα πατρός: Δούναβης» την Τρίτη 20 Μαΐου, στις 19:30, στον ΙΑΝΟ της Αθήνας.

Επιμέλεια: Book Press

Την Τρίτη 20 Μαΐου, στις 19:30, η Αλυσίδα Πολιτισμού IANOS και ο...

Κώδικας Δεοντολογίας για τη Χρήση της Παραγωγικής Τεχνητής Νοημοσύνης από Δημοσιογράφους

Κώδικας Δεοντολογίας για τη Χρήση της Παραγωγικής Τεχνητής Νοημοσύνης από Δημοσιογράφους

Ο Κώδικας Δεοντολογίας για τη χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης από Δημοσιογράφους παρουσιάστηκε από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Συντακτών (ΠΟΕΣΥ). Είναι η πρώτη δημοσιογραφική Ομοσπονδία στην Ευρώπη που προχώρησε σε κάτι αντίστοιχο. Τον Κώδικα συνέταξε επιτροπή που όρισε το Δ.Σ. της ΠΟΕΣΥ και ενέκριναν οι Ενώσεις...

Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία Εν Αθήναις): Επιστρέφει για 17η χρονιά με πλούσιο πρόγραμμα

Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία Εν Αθήναις): Επιστρέφει για 17η χρονιά με πλούσιο πρόγραμμα

Το Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία Εν Αθήναις), το μοναδικό πολιτιστικό γεγονός στην Ελλάδα με θέμα την ιβηροαμερικανική λογοτεχνία, επιστρέφει για 17η χρονιά με πλούσιο πρόγραμμα.

Επιμέλεια: Book Press

Υπό την αιγίδα του Δήμ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

«Οι ξαδέλφες» της Αουρόρα Βεντουρίνι (κριτική) – Ιστορία μιας μοναδικής κι αλλόκοτης οικογένειας

Για το βιβλίο της Αουρόρα Βεντουρίνι (Aurora Ventoyrini) «Οι ξαδέλφες» (μτφρ. Μαρία Αθανασιάδου, Θεώνη Κάμπρα, Αλίκη Μανωλά, Ιφιγένεια Ντούμη, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, εκδ. Carnivora). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία του Αλεχάντρο Γιοντορόφσκι «Santa Sangre» (1989).

...
Φραγκίσκος: Ο Πάπας της «Εκκλησίας του λαού του Θεού»

Φραγκίσκος: Ο Πάπας της «Εκκλησίας του λαού του Θεού»

Για την αυτοβιογραφία του Πάπα Φραγκίσκου με τίτλο «Ελπίδα, η αυτοβιογραφία» που κυκλοφορεί σε μετάφραση Άννας Παπασταύρου από τις εκδόσεις Gutenberg. 

Γράφει ο Γιώργος Σιακαντάρης

Είμαι πάντοτε επιφυλακτικός απέναντι στις αυτοβιογραφίες, αν και έ...

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

«Δεν έχω ανάσα» του Λουίζ Σβαρτς (κριτική) – Αντιμέτωπος με το θεριό της κατάθλιψης

Για το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Λουίζ Σβαρτς (Luiz Schwarcz) «Δεν έχω ανάσα» (μτφρ. Μαρία Παπαδήμα, εκδ. Ίκαρος).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Ο Λουίζ Σβαρτζ είναι ένας από τους σημαντικότερους εκδότες της Βρ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

«Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις» της Λένας Κορομηλά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Λένας Κορομηλά «Βρίσκεις πάντα αυτό που δεν ψάχνεις», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Ιωλκός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Στο τρένο; είπες.

...
«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

«Η σιωπή του κελιού» του Μεχμέτ Ατές (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Μεχμέτ Ατές «Η σιωπή του κελιού», το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίμετρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πάντα έλεγαν: «Συνήθως έρχονται γύρω στις έξι, έξι κα...

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

«Δεν θα τελειώσει έτσι» των Νίκι Φρεντς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα των Νίκι Φρεντς [Nicci French] «Δεν θα τελειώσει έτσι» (μτφρ. Κίκα Κραμβουσάνου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Κίρα άκουγε αν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μικρός οδηγός στο ελληνικό διήγημα 1974-2024: 50 αντιπροσωπευτικά διηγήματα όλων των κατηγοριών

Μια ανασκόπηση της ελληνικής διηγηματογραφίας των τελευταίων πενήντα ετών σε 50 αντιπροσωπευτικά κείμενα. Σε πόσες κατηγορίες μπορούν να ταξινομηθούν τα διηγήματα (της μνήμης, πολιτικά, ερωτικά, αστυνομικά κ.ά.) και ποιοι οι σημαντικοί εκπρόσωποι της κάθε μιας; Στην κεντρική εικόνα, ο Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος (1...

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Τι διαβάζουμε τώρα; Δέκα πρόσφατα βιβλία γόνιμου στοχασμού

Η εξέλιξη της τεχνολογίας, η δίκη του Γαλιλαίου, η αποδοχή του θανάτου, αλλά και οι προκαταλήψεις μας για τους τσιγγάνους. Δέκα βιβλία που θα μας γεννήσουν πολλά ερωτήματα και θα μας δώσουν απαντήσεις.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 φεμινιστικά βιβλία ξένης πεζογραφίας

Δέκα πρόσφατα βιβλία πεζογραφίας από όλον τον κόσμο, γραμμένα από γυναίκες, με πρωταγωνίστριες θηλυκότητες, που απευθύνονται σε όλους. Ιστορίες για τις ηχηρές ή σιωπηρές επαναστάσεις των γυναικών εντός και εκτός των έμφυλων ρόλων τους, τις εκφάνσεις της αυτενέργειας και χειραφέτησής τους. Μυθιστορήματα και διηγήματα...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ