skines

Της Ιωάννας Καρατζαφέρη

Κρατάω στα χέρια μου, για πολλοστή φορά, ένα χοντρό βιβλίο, 390 σελίδων, μεγάλου σχήματος, με χοντρά χαρτονένια εξώφυλλα. Είναι ένα από εκείνα τα βιβλία που δεν τα παίρνεις στην παραλία ή στο κρεβάτι για να σε πάρει ο ύπνος διαβάζοντας, γιατί αν πέσει στο πρόσωπό σου θα σπάσει τη μύτη σου, και δεν το κουβαλάς στο μετρό, γιατί θα προσπεράσεις τη στάση όπου έπρεπε να κατέβεις. 

Ανεξήγητα –μπορεί και όχι– θυμάμαι αριθμούς σελίδων και παραγράφους που θα ήθελα να ξαναδιαβάσω. Μερικά βιβλία λειτούργησαν μέσα μου σαν κινηματογραφικές ταινίες. Σε αντίθεση με την Αλεξάνδρα η οποία, όταν ήμασταν μαθήτριες Γυμνασίου, έβλεπε μια ταινία και μπορούσε να μας τη διηγηθεί με το νι και με το σίγμα, εγώ θυμάμαι ορισμένες σκηνές, εκείνες που κάπου φώλιασαν μέσα μου. Για παράδειγμα, από το Τραγουδώντας στη Βροχή, θυμάμαι ακέραια την ομώνυμη σκηνή, όπου ο Τζιν Κέλι χορεύει μες στα νερα της βροχής κλοτσώντας τα, κρατώντας μια μεγάλη μαύρη ομπρέλα. Από την κλασική Ο Πολίτης Κέιν, ενώ μετράς το ύψος των ποδιών στο χορό με τον Τζόζεφ Κότεν και τον Όρσον Ουέλς και πάρα πολλές άλλες σκηνές, αγαπάω τη χιονισμένη κρυστάλλινη σφαίρα με την εγγραφή rosebud, ένα αίνιγμα για τους κριτικούς, τους αναλυτές, τους βιογράφους. Από την υπ’ αρ. 1, Όσα Παίρνει ο Άνεμος, τη Σκάρλετ να τραβάει την πράσινη, βελούδινη κουρτίνα και να την κάνει μπέρτα που θα τυλίξει το λεπτό της κορμί. Θα μπορούσε να ήταν μια σκηνή από τη Γερμανική Κατοχή στην Ελλάδα, τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1940, όταν οι Ελληνίδες έκαναν τις κουρτίνες και τις κουβέρτες ενδύματα λέγοντας: Αύριο είναι μια άλλη μέρα.

Δεκάδες τέτοιες σκηνές κυριαρχούν και στο χοντρό βιβλίο που διαδραματίζεται στα χρόνια που διαμορφώνεται η Εποχή της Τζαζ. Μέσα από αυτό το βιβλίο αγάπησα μουσικούς της τζαζ ταυτισμένους με το μουσικό τους όργανο, το οποίο γίνεται αναπόσπαστο στοιχείο της ύπαρξής τους, μπάντες των οποίων τα μέλη διασχίζουν τις Ηνωμένες Πολιτείες μέσα σε λεωφορεία για να παίξουν σε διάφορες γνωστές πόλεις, τις ξανθές τραγουδίστριες με τις μακριές, λαμέ τουαλέτες, σχιστές στην πλάτη ή λίγο πιο πάνω από τα γόνατα μέχρι τις μύτες στις λουστρινένιες μαύρες ή ασημί γόβες τους, την ποτοαπαγόρευση και τη λαθραία διακίνηση του αλκοόλ, τα speakeasy, καπηλειά όπου πουλιέται παράνομα, ακόμα και τον Αλ Καπόνε, πάντα άοπλο, και τα πάνοπλα παλικάρια του στα μαύρα αυτοκίνητα να τρέχουν δαιμονισμένα ή να συγκρούονται με τα αστυνομικά.

Η σκηνή που διαβάζω ξανά και ξανά είναι εκείνη όπου μια παρέα μουσικών της τζαζ μπαίνουν στο Κάρνεγκι Χολ, το πανέμορφο μουσικό κτήριο στο Μανχάταν, για να δουν τον Μορίς Ραβέλ (η πρώτη σύνδεση με το όνομά του είναι με το δικό του Μπολερό) και ο τρόπος με τον οποίο τον αντικρίζουν.

Ο Ραβέλ, φορώντας ένα κολλαριστό κοστούμι, είναι στα πενήντα του, μικροσκοπικός, έχει λεπτά χέρια και λευκά μαλλιά. Αργότερα, όταν οι τζαζίστες τον παίρνουν με ένα αυτοκίνητο για να πάνε στο Κότον Κλαμπ, εκείνος σκέφτεται αυτούς τους μεγαλόσωμους Αμερικανούς σαν αναπτυγμένα παιδιά με τρομερό ταλέντο. Τα πάντα στην Αμερική γοητεύουν και εκπλήσσουν τον Ραβέλ: οι γιγάντιες πόλεις, οι ουρανοξύστες, τα τρένα, οι εθνικοί δρόμοι που διασχίζουν αδιανόητες αποστάσεις. Είμαστε στο 1928 και στο Λευκό Οίκο βρίσκεται ο Χέρμπερτ Χούβερ, τον οποίο διαδέχεται, μετά το Μεγάλο Κραχ, ο Φράνκλιν Ντελάνο Ρούζβελτ, στις εκλογές του 1932.

Στους κατάμεστους κινηματογράφους οι ηθοποιοί μιλούν, οι ήχοι αντιπροσωπεύουν το αντικείμενο που τους παράγει, και στο τέλος το κοινό χειροκροτεί. Ανάμεσα σε όλα αυτά τα πρόσωπα, στα οποία υποκλίνομαι νοητά διαβάζοντας, ξεχωρίζω τον Μπιξ, το μεγαλύτερο κορνετίστα, που πεθαίνει στα εικοσιοκτώ του χρόνια αθεράπευτα αλκοολικός, μην επιθυμώντας τίποτα άλλο από το να παίζει τζαζ. Αγωνιώ καθώς τον παρακολουθώ ένα πρωινό Παρασκευής στο Σικάγο, ενώ κάνει το καθημερινό του περίπατο στην προκυμαία του λιμανιού, όταν ήδη έχουν φτάσει οι εφημερίδες. Οι μεγάλοι τίτλοι σε όλες είναι ίδιοι: Στη Chicago Tribune διαβάζει για τη μεγάλη βουτιά που έκανε η Γουόλ Στριτ. «ΜΕΓΑΛΕΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΕΣ ΣΕ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΧΑΘΗΚΑΝ ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ ΣΤΟ ΞΕΠΟΥΛΗΜΑ ΤΗΣ ΓΟΥΟΛ ΣΤΡΙΤ». Γυρίζει στο καφενείο όπου συχνάζουν οι φορτηγατζήδες και οι αγρότες και διαβάζει τις ζοφερές ειδήσεις πίνοντας τον καφέ του. Η σκηνή επαναλαμβάνεται το επόμενο πρωί, αλλά οι συζητήσεις γύρω του «ακούγονται πιο οργισμένες, πιο ηχηρές, καθώς οι άνθρωποι προσπαθούν να χωνέψουν τα συγκλονιστικά νέα από το Υπουργείο Εμπορίου, ενώ οι μεγάλοι συγκεντρώνονται στη Νέα Υόρκη για να σώσουν τις αγορές, και ποιος νοιάζεται για τον άνθρωπο που τρέφει μια οικογένεια».

Κάθε φορά τα μάτια μου θαμπώνουν γιατί γνωρίζω ήδη τον τρόπο που θα πεθάνει ο ίδιος, αγνοώντας την επόμενη οικονομική κρίση και την επιβίωση, τον πολλαπλασιασμό των φίλων της τζαζ που θα συνεχιστεί στο άγνωστο μέλλον.

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Βραδιά λογοτεχνικής μαντείας στο Ρομάντσο

Βραδιά λογοτεχνικής μαντείας στο Ρομάντσο

Γιορτάζοντας τα 3 χρόνια κυκλοφορίας και τα 6 τεύχη του, το περιοδικό για την ποίηση και τα εικαστικά ΦΡΜΚ διοργανώνει «ΤΑ 6 ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ - Μια γιορτή προγνωστικής ποιητικής» στον πολυχώρο Ρομάντσο.

...

Ελέφαντας

Ελέφαντας

Της Αρχοντούλας Διαβάτη

Χωρίς προειδοποίηση μες στον ύπνο ένιωσε τον ηλεκτρικό πόνο, το δόντι του ήταν ή τι. Βραχυκύκλωσαν τα νεύρα και γέμισαν το κεφάλι του σήματα. Πονούσε μ’ ένα κτηνώδη τρόπο.

...
Για ποιους

Για ποιους

Της Ιωάννας Καρατζαφέρη 

Είναι για τους αναλφάβητους που γράφω.

Αυτή είναι η αφιέρωση της Έλσα Μοράντε στο βιβλίο της «Ιστορία».

Η απάντησή τ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
Φεστιβάλ «WOW – Women of the World» στο ΚΠΙΣΝ: Μια σημαντική  διοργάνωση αφιερωμένη σε γυναίκες, θηλυκότητες και non-binary άτομα

Φεστιβάλ «WOW – Women of the World» στο ΚΠΙΣΝ: Μια σημαντική διοργάνωση αφιερωμένη σε γυναίκες, θηλυκότητες και non-binary άτομα

Το δεύτερο φεστιβάλ «WOW - Women of the World Αthens» (6-8 Απριλίου) στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) αποπειράται να θίξει τα πλέον επίκαιρα ζητήματα στον αγώνα της έμφυλης ισότητας, σε τοπικό αλλά και διεθνές επίπεδο. Στην κεντρική εικόνα, η Έλλη Ανδριοπούλου, διευθύνουσα δύμβουλος του ΚΠΙΣΝ και...

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ