alt

Για το μυθιστόρημα του Malcolm Lowry «Σκοτεινά σαν τον τάφο όπου ο φίλος μου κείται» (μτφρ. Παναγιώτης Χαχής, εκδ. Sestina).

Του Γιάννη Λειβαδά

Τόσο με όρους λογοτεχνικής διερεύνησης όσο και με όρους απήχησης, το φαινόμενο που ονομάζεται Μάλκολμ Λάουρι είναι ένα ασυνήθες φαινόμενο εν προόδω. Έχει έρθει η ώρα να παραμεριστούν οι εκδιπλώσεις και οι ιδιοτροπίες του χαρακτήρα, του ανθρώπου, που αποδείχτηκε κορυφαίος συγγραφέας, και να αναγνωριστούν με σοβαρότητα και ιεροπρέπεια, το ύφος και οι διαστάσεις της γραφής του.

Το μυθιστόρημα Σκοτεινά σαν τον τάφο όπου ο φίλος μου κείται αποτελεί δευτερολογία του Κάτω από το ηφαίστειο, δίχως ωστόσο να υπολείπεται ή να εξαρτάται από αυτό. Στο Σκοτεινά σαν τον τάφο όπου ο φίλος μου κείται ο Λάουρι συνεργεί σε μια απροσδόκητη συμφιλίωση με τα μέτρα και τα σταθμά τα οποία τον είχαν σπρώξει στις ηθικές και αισθητικές εγκαταστάσεις των πραγματοποιήσεών του.

Πρόκειται για ένα βιβλίο εκμαιευμένο από τις προσωπικές, ψυχολογικές και αισθητικές οριοθετήσεις του Μάλκολμ Λάουρι, ένα βιβλίο που γράφτηκε για να παίξει τον ρόλο της τελείας και της παύλας, καθώς ο συγγραφέας παλινδρομούσε με τρόπο δραματικό ανάμεσα στην αλκοολική παράνοια και το αίσθημα συγγραφικής αποτυχίας.

Έχοντας γράψει τον πρόλογο αυτής της έκδοσης, θα έλεγε κανείς πως θα ήταν προτιμότερο να μην προβώ στη σύνταξη ενός κειμένου παρουσίασης για αυτό το εξαιρετικό βιβλίο και για την προσεγμένη του μετάφραση – μα ο πρόλογος αυτός γράφτηκε ακριβώς για τους δύο αυτούς λόγους και με αυτό το άρθρο δεν κάνω άλλο από το να επιστρέφω σ’ αυτούς, τονίζοντας τη σημασία τους και τα προτερήματά τους.

Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα με θέμα την εσωτερική τοπογραφία, ή ορθότερα, ένα μεγάλο κομμάτι του εσωτερικού χάρτη του συγγραφέα. Πρόκειται για ένα βιβλίο εκμαιευμένο από τις προσωπικές, ψυχολογικές και αισθητικές οριοθετήσεις του Μάλκολμ Λάουρι, ένα βιβλίο που γράφτηκε για να παίξει τον ρόλο της τελείας και της παύλας, καθώς ο συγγραφέας παλινδρομούσε με τρόπο δραματικό ανάμεσα στην αλκοολική παράνοια και το αίσθημα συγγραφικής αποτυχίας, στοιχεία τα οποία αμφότερα είχαν επισκιάσει κάθε πτυχή της πραγματικής του ζωής. Ως εκ τούτου αυτό το εγχείρημα παρέμεινε ημιτελές, ανεκπλήρωτο, λόγω του πρόωρου θανάτου του Λάουρι.

Στο βιβλίο, το alter ego του συγγραφέα επιστρέφει υπό συνθήκες φαινομενικής ανταπόδοσης: εμφανίζεται ως φάσμα μίας συνολικής αποκατάστασης, η οποία είναι αναγκαία ως ηθική και συναισθηματική υποχρέωση – ωστόσο, το βιβλίο αυτό δημιουργήθηκε από την εργασία του επιμελητή Ντάγκλας Ντέι και της χήρας του Λάουρι, οι οποίοι έβαλαν σε τάξη ένα σύνολο επτακοσίων πενήντα ταλαίπωρων και κιτρινισμένων σελίδων που είχε αφήσει ο μακαρίτης συγγραφέας πίσω του. Εντούτοις, αυτή η εργασία ήταν αναγκαία, ώστε να διασωθούν όλα αυτά τα ιδιαιτέρως σημαντικά κείμενα και μαζί μ’ αυτά να ολοκληρωθεί, κατά το δυνατό, η συνεισφορά του Λάουρι στην αγγλόφωνη λογοτεχνία.

Τυγχάνει να γνωρίζω από πρώτο χέρι τον τρόπο με τον οποίο ο μεταφραστής του βιβλίου, Παναγιώτης Χαχής, προσέγγισε το συγκεκριμένο έργο, τον τρόπο με τον οποίο έσκυβε εδώ και χρόνια πάνω στη σκιώδη παρουσία του Μάλκολμ Λάουρι. Τη σιγή και την επιμονή αυτής της πορείας, τη θεωρώ σημαντική, θεωρώ σημαντικό πως ο μεταφραστής, μπήκε σ’ αυτή τη διαδικασία μετάφρασης όχι μόνο για να αποδώσει γλωσσικά αυτό το απίθανο κείμενο, μα και για να απαγκιστρωθεί, τρόπον τινά, από την περιρρέουσα παιδαριώδη οπτική με την οποία, εδώ και δεκαετίες, ανταποκρίθηκε το ελληνικό λογοτεχνικό περίπτερο στην κοσμοδιάσταση του συγγραφέα. Θεωρώ πως πέτυχε τόσο τη μετάφραση όσο και την απαγκίστρωση. Με κειμενικούς όρους δε, θεωρώ τη δεύτερη σπουδαιότερη από την πρώτη. Η λογοτεχνία, δηλαδή, σε ετούτη την περίπτωση, είναι κερδισμένη, αναδεικνυόμενη, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις εκείνες που η ίδια ενέχει, όχι με άλλες. Και αν αυτός ο λίαν προσωπικός τόνος του κειμένου ξενίσει ορισμένους, θα λάβουν την πρέπουσα επίρρωση μόλις ολοκληρώσουν αυτού του υπέροχου και σημαδιακού βιβλίου την ανάγνωση.

* Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΕΙΒΑΔΑΣ είναι ποιητής. 

altΣκοτεινά σαν τον τάφο όπου ο φίλος μου κείται
Malcolm Lowry
Μτφρ. Παναγιώτης Χαχής
Sestina 2018
Σελ. 335, τιμή εκδότη €15,90

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ MALCOLM LOWRY 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

Για το μυθιστόρημα της Ζόρα Νιλ Χέρστον [Zora Neale Hurston] «Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Αίολος). Κεντρική εικόνα: © Jessica Felicio (Unsplash).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Εμφα...

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

Για το μυθιστόρημα του Γκύντερ Γκρας [Günter Grass 1927-2015] «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» [μτφρ. Τούλα Σιέτη, εκδ. Πατάκη].

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Οι «κακές» γλώσσες λένε ότι ο Γερμανός συγγραφέας πήρε το Βραβείο Νόμπελ το 1999 μόνο και μ...

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

Για το μυθιστόρημα του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (Steve Sem-Sandberg) «Β.» (μτφρ. Γιώργος Μαθόπουλος, εκδ. Αλεξάνδρεια). Στην κεντρική εικόνα, σκηνή από τη βασισμένη στο θεατρικό έργο του Γκέοργκ Μπύχνερ ταινία «Woyzeck» (1979).

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τίλντα Σουίντον, Θεόδωρος Τερζόπουλος, Πάτι Σμιθ & Λένα Πλάτωνος, μεταξύ πολλών άλλων, στο φετινό πρόγραμμα της Στέγης

Τίλντα Σουίντον, Θεόδωρος Τερζόπουλος, Πάτι Σμιθ & Λένα Πλάτωνος, μεταξύ πολλών άλλων, στο φετινό πρόγραμμα της Στέγης

Τίλντα Σουίντον, Θεόδωρος Τερζόπουλος, Πάτι Σμιθ & Λένα Πλάτωνος, μεταξύ πολλών άλλων, κοσμούν το φετινό, πλουσιότατο και άκρως ερεθιστικό, πρόγραμμα της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση. «Και τώρα, τι κάνουμε; Δεν περιμένουμε. Ούτε συνεχίζουμε αμέριμνοι. Μιλάμε και φωνάζουμε για τις πληγές, που πρέπει να τις νιώ...

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

«Χορός στα ποτήρια» της Γεωργίας Τάτση (κριτική) – Δύο καλογραμμένες νουβέλες με ιστορικές και πολιτικές ρίζες

Για την επανακυκλοφορία του βιβλίου της Γεωργίας Τάτση «Χορός στα ποτήρια» (εκδ. Βακχικόν, δύο νουβέλες). Κεντρική εικόνα: Φωτογραφία από την ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Θίασος» (1974-’75) 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Iεροτελεστικός από τη...

Διαβάζοντας με τον Γιώργο Τζαβάρα

Διαβάζοντας με τον Γιώργο Τζαβάρα

Πρόσωπα από το χώρο των τεχνών, των ιδεών και του πολιτισμού, αποκαλύπτουν τον δικό τους αναγνωστικό χαρακτήρα, τη μύχια σχέση τους με το βιβλίο και την ανάγνωση. Σήμερα, ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Γιώργος Τζαβάρας.

Eπιμέλεια: Book Press

Ποιο βι...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

22 Σεπτεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ. Επιμέλεια: Κώστας Αγορα

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ