alt

Για το μυθιστόρημα του Malcolm Lowry «Σκοτεινά σαν τον τάφο όπου ο φίλος μου κείται» (μτφρ. Παναγιώτης Χαχής, εκδ. Sestina).

Του Γιάννη Λειβαδά

Τόσο με όρους λογοτεχνικής διερεύνησης όσο και με όρους απήχησης, το φαινόμενο που ονομάζεται Μάλκολμ Λάουρι είναι ένα ασυνήθες φαινόμενο εν προόδω. Έχει έρθει η ώρα να παραμεριστούν οι εκδιπλώσεις και οι ιδιοτροπίες του χαρακτήρα, του ανθρώπου, που αποδείχτηκε κορυφαίος συγγραφέας, και να αναγνωριστούν με σοβαρότητα και ιεροπρέπεια, το ύφος και οι διαστάσεις της γραφής του.

Το μυθιστόρημα Σκοτεινά σαν τον τάφο όπου ο φίλος μου κείται αποτελεί δευτερολογία του Κάτω από το ηφαίστειο, δίχως ωστόσο να υπολείπεται ή να εξαρτάται από αυτό. Στο Σκοτεινά σαν τον τάφο όπου ο φίλος μου κείται ο Λάουρι συνεργεί σε μια απροσδόκητη συμφιλίωση με τα μέτρα και τα σταθμά τα οποία τον είχαν σπρώξει στις ηθικές και αισθητικές εγκαταστάσεις των πραγματοποιήσεών του.

Πρόκειται για ένα βιβλίο εκμαιευμένο από τις προσωπικές, ψυχολογικές και αισθητικές οριοθετήσεις του Μάλκολμ Λάουρι, ένα βιβλίο που γράφτηκε για να παίξει τον ρόλο της τελείας και της παύλας, καθώς ο συγγραφέας παλινδρομούσε με τρόπο δραματικό ανάμεσα στην αλκοολική παράνοια και το αίσθημα συγγραφικής αποτυχίας.

Έχοντας γράψει τον πρόλογο αυτής της έκδοσης, θα έλεγε κανείς πως θα ήταν προτιμότερο να μην προβώ στη σύνταξη ενός κειμένου παρουσίασης για αυτό το εξαιρετικό βιβλίο και για την προσεγμένη του μετάφραση – μα ο πρόλογος αυτός γράφτηκε ακριβώς για τους δύο αυτούς λόγους και με αυτό το άρθρο δεν κάνω άλλο από το να επιστρέφω σ’ αυτούς, τονίζοντας τη σημασία τους και τα προτερήματά τους.

Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα με θέμα την εσωτερική τοπογραφία, ή ορθότερα, ένα μεγάλο κομμάτι του εσωτερικού χάρτη του συγγραφέα. Πρόκειται για ένα βιβλίο εκμαιευμένο από τις προσωπικές, ψυχολογικές και αισθητικές οριοθετήσεις του Μάλκολμ Λάουρι, ένα βιβλίο που γράφτηκε για να παίξει τον ρόλο της τελείας και της παύλας, καθώς ο συγγραφέας παλινδρομούσε με τρόπο δραματικό ανάμεσα στην αλκοολική παράνοια και το αίσθημα συγγραφικής αποτυχίας, στοιχεία τα οποία αμφότερα είχαν επισκιάσει κάθε πτυχή της πραγματικής του ζωής. Ως εκ τούτου αυτό το εγχείρημα παρέμεινε ημιτελές, ανεκπλήρωτο, λόγω του πρόωρου θανάτου του Λάουρι.

Στο βιβλίο, το alter ego του συγγραφέα επιστρέφει υπό συνθήκες φαινομενικής ανταπόδοσης: εμφανίζεται ως φάσμα μίας συνολικής αποκατάστασης, η οποία είναι αναγκαία ως ηθική και συναισθηματική υποχρέωση – ωστόσο, το βιβλίο αυτό δημιουργήθηκε από την εργασία του επιμελητή Ντάγκλας Ντέι και της χήρας του Λάουρι, οι οποίοι έβαλαν σε τάξη ένα σύνολο επτακοσίων πενήντα ταλαίπωρων και κιτρινισμένων σελίδων που είχε αφήσει ο μακαρίτης συγγραφέας πίσω του. Εντούτοις, αυτή η εργασία ήταν αναγκαία, ώστε να διασωθούν όλα αυτά τα ιδιαιτέρως σημαντικά κείμενα και μαζί μ’ αυτά να ολοκληρωθεί, κατά το δυνατό, η συνεισφορά του Λάουρι στην αγγλόφωνη λογοτεχνία.

Τυγχάνει να γνωρίζω από πρώτο χέρι τον τρόπο με τον οποίο ο μεταφραστής του βιβλίου, Παναγιώτης Χαχής, προσέγγισε το συγκεκριμένο έργο, τον τρόπο με τον οποίο έσκυβε εδώ και χρόνια πάνω στη σκιώδη παρουσία του Μάλκολμ Λάουρι. Τη σιγή και την επιμονή αυτής της πορείας, τη θεωρώ σημαντική, θεωρώ σημαντικό πως ο μεταφραστής, μπήκε σ’ αυτή τη διαδικασία μετάφρασης όχι μόνο για να αποδώσει γλωσσικά αυτό το απίθανο κείμενο, μα και για να απαγκιστρωθεί, τρόπον τινά, από την περιρρέουσα παιδαριώδη οπτική με την οποία, εδώ και δεκαετίες, ανταποκρίθηκε το ελληνικό λογοτεχνικό περίπτερο στην κοσμοδιάσταση του συγγραφέα. Θεωρώ πως πέτυχε τόσο τη μετάφραση όσο και την απαγκίστρωση. Με κειμενικούς όρους δε, θεωρώ τη δεύτερη σπουδαιότερη από την πρώτη. Η λογοτεχνία, δηλαδή, σε ετούτη την περίπτωση, είναι κερδισμένη, αναδεικνυόμενη, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις εκείνες που η ίδια ενέχει, όχι με άλλες. Και αν αυτός ο λίαν προσωπικός τόνος του κειμένου ξενίσει ορισμένους, θα λάβουν την πρέπουσα επίρρωση μόλις ολοκληρώσουν αυτού του υπέροχου και σημαδιακού βιβλίου την ανάγνωση.

* Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΕΙΒΑΔΑΣ είναι ποιητής. 

altΣκοτεινά σαν τον τάφο όπου ο φίλος μου κείται
Malcolm Lowry
Μτφρ. Παναγιώτης Χαχής
Sestina 2018
Σελ. 335, τιμή εκδότη €15,90

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ MALCOLM LOWRY 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η τελειότητα» του Βιντσέντζο Λατρόνικο (κριτική) – Η πολλαπλή διάσπαση εντός της ψηφιακής κουλτούρας

«Η τελειότητα» του Βιντσέντζο Λατρόνικο (κριτική) – Η πολλαπλή διάσπαση εντός της ψηφιακής κουλτούρας

Για το μυθιστόρημα του Βιντσέντζο Λατρόνικο (Vincenzo Latronico) «Η τελειότητα» (μτφρ. Δήμητρα Δότση, εκδ. Loggia).

Γράφει ο Αντώνης Γουλιανός 

...

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (κριτική) – Το ταξίδι ενός γιουνγκιανού ήρωα προς την αυτογνωσία

«Νάρκισσος και Χρυσόστομος» του Χέρμαν Έσσε (κριτική) – Το ταξίδι ενός γιουνγκιανού ήρωα προς την αυτογνωσία

Για το μυθιστόρημα του Χέρμαν Έσσε (Hermann Hesse) «Νάρκισσος και Χρυσόστομος» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Άγγελος Αγγελίδης, εκδ. Διόπτρα). Κεντρική εικόνα: Από την ομότιτλη κινηματογραφική διασκευή του μυθιστορήματος από τον σκηνοθέτη Stefan Ruzowitzky (2020).

Γράφει η Ιωάν...

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

«Τρεις ιστορίες» του Γκυστάβ Φλωμπέρ – Στην καρδιά της μυθοπλασίας

Για το τελευταίο βιβλίο του Γκυστάβ Φλωμπέρ [Gustave Flaubert] «Τρεις ιστορίες» (μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, επίμετρο Σωτήρης Παρασχάς, εκδ. Αντίποδες).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

«Συγκρίνοντας την εικόνα με το κείμενο, ο αναγνώστης θα σκεφτόταν: “Δεν καταλαβαίνω τίποτα, πώς έ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Βλέπω τα μυθιστορήματα ως το πεδίο όπου η ανθρώπινη κατάσταση μετατρέπεται σε μυστήριο που πρέπει να λυθεί»

«Γράφω για να επικοινωνήσω με τον αναγνώστη, γι’ αυτό και έχω πάντα στο νου μου να διεγείρω το ενδιαφέρον του» μας είπε ο Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες (Juan Gabriel Vásquez), που συμμετέχει στο Φεστιβάλ ΛΕΑ. Με αφορμή το βιβλίο του «Η μετάφραση του κόσμου» (μτφρ. Αχ. Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος), μιλά για την πολιτική μυθοπλα...

Η γλώσσα, η σημειολογία και το σκοτεινό αίνιγμα του Τρίτου Ράιχ – Τότε και σήμερα

Η γλώσσα, η σημειολογία και το σκοτεινό αίνιγμα του Τρίτου Ράιχ – Τότε και σήμερα

Ο ιχνηλάτης βιβλιοπωλείων και βιβλιοθηκών Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης επιστρέφει με τον «Σάκο Εκστρατείας» του μιλώντας για βιβλία σαν να αφηγείται ιστορίες. Σήμερα, για το μυθιστόρημα του Μάξιμ Μπίλλερ (Maxim Biller) «Ο λάθος χαιρετισμός» (μτφρ. Πελαγία Τσινάρη, εκδ. Πατάκη), καθώς και για τη μελέτη του Βίκτορ ...

Τελευταία μέρα για το Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025: Τι θα δούμε σήμερα, Κυριακή 22 Ιουνίου

Τελευταία μέρα για το Φεστιβάλ ΛΕΑ 2025: Τι θα δούμε σήμερα, Κυριακή 22 Ιουνίου

Το Φεστιβάλ ΛΕΑ (Λογοτεχνία εν Αθήναις) 2025 ολοκληρώνεται σήμερα με μια θεατρική παράσταση για την ισπανική γλώσσα. Κεντρική εικόνα: Ο Πέδρο Σαλίνας (Pedro Salinas), σημαντικός Ισπανός ποιητής και ένας από τους συγγραφείς του έργου «Doña Gramática» («Η κυρά-Γραμματική») του 1942.

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

«Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» της Ανί Ερνό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Ανί Ερνό [Annie Ernaux], «Κοίτα τα φώτα, αγάπη μου» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Ιουνίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Τα σουπερμάρκετ και ο...

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

«Η απόδραση της τελείας» του Γιάννη Ζευγώλη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Γιάννη Ζευγώλη «Η απόδραση της τελείας», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Σας μάζεψα, αγαπημένα μου σημεία, όλα εδώ για να σας ανακοινώσω την ...

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

«Μου πέθανες» του Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αφήγημα του Πορτογάλου συγγραφέα Ζοζέ Λουίς Πεϊσότο [José Luís Peixoto], «Μου πέθανες» (μτφρ. Ζωή Καραμπέκιου), το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Μπήκα σ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Τι διαβάζουμε τώρα; 10 πρόσφατα κουίρ βιβλία για τον «μήνα υπερηφάνειας»

Ιούνιος, μήνας υπερηφάνειας και διεκδικήσεων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Επιλέξαμε 10 βιβλία του 2025 με κουίρ χαρακτήρες που απομακρύνονται από τη στερεοτυπική αναπαράσταση και αποκτούν ρεαλιστικές διαστάσεις. Στην κεντρική εικόνα, έργο της κουίρ καλλιτέχνιδας των αρχών του 20ου αιώνα Gluck. 

Γράφει η ...

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Τραύμα σε ψυχή και σώμα: Πέντε πρόσφατα δοκίμια ψυχανάλυσης που ξεχωρίζουν

Πέντε μελέτες που κυκλοφόρησαν προσφάτα πραγματεύονται τη σχέση του νου με το σώμα, την έννοια του «τραύματος», αλλά και τη θέση της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο κόσμο. Κεντρική εικόνα: Ο Σίγκμουντ Φρόιντ.

Γράφει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου

...
Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Καρδιά, εγκέφαλος, τραύμα, αυτισμός: Τέσσερα βιβλία για την κατανόηση του ανθρώπινου οργανισμού από τις εκδόσεις Gutenberg

Ποιος είναι ο ακριβής ρόλος της καρδιάς και ποιος του εγκεφάλου; Ποιοι μύθοι σχετικά με αυτά τα δύο όργανα καλλιεργούνται από τη σύγχρονη κουλτούρα; Τι αποτελεί «τραυματική εμπειρία» και πώς μπορούμε να αλληλεπιδράσουμε αποτελεσματικά με τα νεαρά αυτιστικά άτομα; Τέσσερα νέα βιβλία από τις εκδόσεις Gutenberg καταπιά...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

12 Δεκεμβρίου 2024 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2024

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα: Εκατό καλά λογοτεχνικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2024 από τα πολλά περισσότερα που έπεσαν στα χέρια μας, με τη μεταφρασμένη πεζογρα

ΦΑΚΕΛΟΙ