jenkins360

Του Γιώργου Βέη

Οι Aφγανοί συνάδελφοι*, τους οποίους συνάντησα και συναντώ σε διάφορα σημεία του κόσμου, το πρώτο δηλούμενο, το οποίο σπεύδουν να υπογραμμίσουν, όλοι τους ανεξαιρέτως, είναι η συνάφειά τους με την Ελλάδα ή και η μακρινή, αλλά αναμφισβήτητη, έστω μερική καταγωγή τους από τους επιγόνους του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Μύτες και κόμες προκαθορίζουν γι΄αυτούς, όπως ισχυρίζονται με έμφαση, οιονεί ταυτότητες πανελλήνων.

Η συνεργασία μου μαζί τους είναι εν γένει πολύ καλή: Η Ελλάδα εξακολουθεί ν' αποτελεί αποδεδειγμένως κοινή εστία αμιγώς αισθητικών αναφορών. Κάτι που δεν αφήνω, οίκοθεν νοείται, να περάσει ασχολίαστο από την πλευρά μου, ιδίως όταν η συζήτηση φτάσει στους ελληνοπρεπέστατους Βούδες της Gandhara. Υπάρχει κοντολογίς στο Αφγανιστάν, δίπλα στους κόμβους μιας εγγενούς σκληρότητας, πάντως σε μεγάλο βαθμό παρεξηγημένης, ένας πανίσχυρος φιλάνθρωπος Λόγος. Ό,τι δηλαδή οι άφρονες Ταλιμπάν προσπάθησαν παντοιοτρόπως να εξαλείψουν και μάλιστα ανεκκλήτως.

Τότε που υποψιασμένοι Δυτικοί παρεπιδημούσαν στην Ανατολή

jenkins-robin-photoΜε την ευκαιρία της έκδοσης του Χάρις και εξιλέωση, μας δίνεται σήμερα μια εξαιρετική ευκαιρία να περιηγηθούμε στη χώρα αυτή εκ του ασφαλούς, έχοντας ως αποκλειστικό οδηγό έναν ταλαντούχο συγγραφέα, ο οποίος τη γνώρισε από πολύ κοντά και βεβαίως την αγάπησε ειλικρινά. Τονίζω ότι ο Ρόμπιν Τζένκινς (1912 – 2005), ο οποίος μας άφησε είκοσι εννέα μυθιστορήματα και τρεις συλλογές διηγημάτων, ανήκει κατά γενική ομολογία στους αντιπροσωπευτικότερους της γενιάς του. Μάλιστα, η εφημερίδα The Scotsman έκρινε το 2000, ότι είναι «ο μεγαλύτερος εν ζωή μυθιστοριογράφος στη Σκοτία». Το παρόν πρωτοεκδόθηκε το 1960, λίγο μετά την επιστροφή του Ρόμπιν Τζένκινς από την πρωτεύουσα του Αφγανιστάν, την Καμπούλ, τη μισοχαμένη στα όνειρα και στις αφηγήσεις τολμηρών ταξιδιωτών, όπου έζησε δύο χρόνια, καθόλα γόνιμα για την όλη πνευματική του εξέλιξη. Στις σελίδες μιας ενίοτε καταιγιστικής δράσης, συνυπάρχουν εναρμονισμένα αναπόφευκτα αυτοβιογραφικά στοιχεία, άφθονα κλασικά σημαινόμενα του πολιτικού θρίλερ, ισχυροί απόηχοι από την καθαρά αστυνομική ή ανιχνευτική γραφή, καλώς οργανωμένες ταξιδιωτικές εντυπώσεις και εκφάνσεις ενός τυπικού εσωτερικού μονολόγου. Εδώ επίσης αναδεικνύονται, μεταξύ άλλων, με ιδιάζοντα, σημειωτέον, αφηγηματικό τρόπο, οι εσωτερικές εκείνες συγκρουσιακές συνθήκες, οι οποίες οδηγούν σε κορυφώσεις αυτογνωσίας, όπως τις βίωσαν και τις βιώνουν κατά κανόνα οι υποψιασμένοι Δυτικοί, όταν παρεπιδημούν στην ευρύτερη Ανατολή.

Ο Γκράχαμ Γκρην, ο Τζον Λε Καρέ, ο Σόμερσετ Μομ, αλλά και οι Ράντγιαρντ Κίπλινγκ, Ραίμοντ Τσάντλερ, Ντάσιελ Χάμετ και Τζόζεφ Κόνραντ δεν κρύβονται. Μαρτυρούν τη συγγένειά τους με τον συγγραφέα, χωρίς να επεμβαίνουν όμως καθ΄υπερβολήν στην τελική αξιοποίηση και ολοκλήρωση του πρωταρχικού διηγητικού σχεδίου. Οι επιδράσεις είναι εν ολίγοις σαφώς αφομοιωμένες από έναν συστηματικά εκπαιδευμένο εποπτικό νου.

Το άλλο Αφγανιστάν

«Ήταν εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί η λίμνη φαινόταν στους ντόπιους σαν την κούπα του Θεού, από την οποία έπινε συχνά κι Εκείνος»

Το αρχετυπικό Αφγανιστάν προβάλλεται κατά συνέπεια επαρκώς. Οι περιγραφές διακρίνονται για την αμεσότητά τους. Δείγμα: «οι άνθρωποι έπιναν παρέα, καθημερινά κι ανελλιπώς, το τσάι τους από κούπες χωρίς λαβή, ήταν εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί η λίμνη φαινόταν στους ντόπιους σαν την κούπα του Θεού, από την οποία έπινε συχνά κι Εκείνος». Χρόνος: τα μέσα του εικοστού αιώνα. Λεπτομέρειες του χώρου: «Αν εξαιρέσει κανείς μερικές συστάδες πρασινάδας εδώ κι εκεί, γύρω από τα χωριά, το μόνο που έβλεπε παντού ήταν η επίπεδη, καστανόξανθη έρημος. Μια γη που ο Θεός με το καυτό, υπομονετικό του χέρι την άλεθε καθημερινά, τη μετέτρεπε σε ολοένα και πιο ψιλή σκόνη. Σπάνια έβλεπε κανείς κάποιο λουλούδι, όλο αγκάθια, λιγόζωο. Κοτρώνες κάθε μεγέθους ήταν σπαρμένες παντού μέσα στην έρημο, λες και είχαν πέσει από τον ουρανό. Η τύχη τους ήταν στα χέρια του Θεού, ποιος ο λόγος να χολοσκάνε;». Κύρια πρόσωπα: Δύο Βρετανοί ταξιδιώτες, ο Ντόναλντ Κεμπ, η εγκυμονούσα Μάργκαρετ Ντάνκαν, οι οποίοι έχουν εξαφανιστεί και ο διπλωματικός υπάλληλος Τζον Μακλάουντ, πιστός φίλος του ζευγαριού, διαπιστευμένος παλαιότερα στην Καμπούλ. Ο τελευταίος δεν έχει πεισθεί από την επίσημη ανακοίνωση των αρχών περί απάνθρωπης θανατώσεως του ζεύγους. Είναι επόμενο ν΄αρχίσει τη δική του έρευνα. Έρχεται αντιμέτωπος με σωρεία εμποδίων. Χειρίζεται όμως άψογα τη γλώσσα των ντόπιων. Γι΄ αυτό κι επιβιώνει. Η ανυποχώρητη αναζήτηση, μια έμμονη ιδέα, τον οδηγεί σε σχεδόν άβατα μέρη, όπου εν τέλει συναντά την άσβηστη φλόγα ενός αρχέγονου πολιτισμού ανοχής και συναντίληψης.

Δεν νιώθω καμιά επιθυμία να γυρίσω σε αυτό που αποκαλείται «έξω κόσμος»

Το μυθιστόρημα λειτουργεί και ως άκρως δυναμική αφύπνιση συνειδήσεων...

Η κατακλείδα τίθεται από την ελαφρώς διαταραγμένη ψυχικά, ολιγομίλητη, πεισματικά εσωστρεφή Μάργκαρετ Ντάνκαν: «Αγαπητέ Τζον Μακλάουντ, Με λύπη σου γράφω ότι, μόλις δύο μέρες μετά την αναχώρησή σου, ο Ντόναλντ πέθανε. Έκανα ό,τι περνούσε από το χέρι μου για να ταφεί με τρόπο χριστιανικό και οι άνθρωποι της κοιλάδας με βοήθησαν όπως μπορούσαν. Το μωρό μου είναι πια σχεδόν έξι μηνών και, δόξα τω Θεώ, παραμένει όμορφο και υγιές. Τον ονόμασα Ντόναλντ, σαν τον πατέρα του. Σε μένα, πάντως, δεν μοιάζει διόλου. Δεν νιώθω καμιά επιθυμία να γυρίσω σε αυτό που αποκαλείται «έξω κόσμος». Είναι πιθανόν, όταν ο Ντόναλντ μεγαλώσει και του μιλήσω για τον πατέρα του, να θελήσει να φύγει. Αλλά για την ώρα ελπίζω πως όχι. Ανακάλυψα πως η προσήλωση αυτών των ανθρώπων στη μουσουλμανική πίστη δεν είναι τόσο ισχυρή όσο νόμιζα. Ισχυρή είναι η αγάπη τους στον Θεό και η απόφασή τους να ζήσουν ενάρετα. Μου φαίνεται πως αν δείξω υπομονή και, πάνω απ' όλα, δώσω το καλό παράδειγμα, ίσως και να κάνω μερικούς να ενδιαφερθούν για το πρόσωπο του Ιησού».

Συγκρατώ ότι καίρια σημεία του καθόλα συναρπαστικού αυτού μυθιστορήματος, το οποίο ευτύχησε στο γύρισμά του στη γλώσσα μας, προειδοποιούν, εμμέσως πλην σαφώς, για το τι ακριβώς θα επακολουθήσει στη γη των Αφγανών, λίγες δεκαετίες μετά. Στο βαθμό που το πλούσιο υπέδαφος αποκαλύπτει τα μυστικά του, το παρόν λειτουργεί αυτομάτως ως προοίμιο μιας γενικευμένης εθνικής τραγωδίας: οι γηγενείς θα υπονομευθούν πλήρως αρχικά από ξένες δυνάμεις, γειτονικές ή πολύ απόμακρες. Από την άποψη αυτή, το Χάρις και εξιλέωση λειτουργεί και ως άκρως δυναμική αφύπνιση συνειδήσεων. Αυτός ακριβώς ο πρόδηλος ανθρωπιστικός και δη φιλεύσπλαχνος χαρακτήρας του προσδίδει μιαν ιδιαίτερη κειμενική αξία, ικανή και αναγκαία για να διαβάζεται με το ίδιο αμείωτο ενδιαφέρον και σήμερα.

Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΗΣ είναι διπλωμάτης, Πρεσβευτής της Ελλάδος στην Ινδονησία.

 

jenkins-exofylloΧάρις και εξιλέωση
Robin Jenkins
Μτφρ: Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη
Επιμέλεια: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου
Εκδόσεις Πόλις, 2012
Τιμή € 16,00, σελ.337
politeia-link

 

 

 

 

 

  

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Εδώ δεν είναι Μαϊάμι» της Φερνάντα Μελτσόρ (κριτική) – Οι φτωχοδιάβολοι της Βερακρούς

«Εδώ δεν είναι Μαϊάμι» της Φερνάντα Μελτσόρ (κριτική) – Οι φτωχοδιάβολοι της Βερακρούς

Για το βιβλίο της Φερνάντα Μελτσόρ [Fernanda Melchor] «Εδώ δεν είναι Μαϊάμι» (μτφρ. Αγγελική Βασιλάκου, εκδ. Δώμα). Κεντρική εικόνα: φωτογραφίες αγνοούμενων στη Βερακρούς, την Πολιτεία του Μεξικού με τη μεγαλύτερη εγκληματικότητα.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

Για το μυθιστόρημα του Γιασουνάρι Καουαμπάτα [Yasunari Kawabata] «Η χώρα του χιονιού» (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα). Kεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου σε σκηνοθεσία του Shirô Toyoda.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

Για το βιβλίο της Μάγκι Νέλσον [Maggie Nelson] «Σπουδή στο Μπλε» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: από την «Μπλε ταινία» του Κριστόφ Κισλόφσκι. 

Γράφει η Φανή Χατζή

Ήταν Νοέμβριος του 2020 ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

«Ανορθογραφίες επιμελητών» – Μια επιστολή του Διονύση Χαριτόπουλου

Λάβαμε από τον Διονύση Χαριτόπουλο την παρακάτω επιστολή, σχετικά με την επιλογή κριτικών κειμένων του Κωστή Παπαγιώργη που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο «Κωστής Παπαγιώργης: Τα βιβλία των άλλων 1, Έλληνες συγγραφείς», το 2020. 

Επιμέλεια: Book Press

...
Φεστιβάλ «WOW – Women of the World» στο ΚΠΙΣΝ: Μια σημαντική  διοργάνωση αφιερωμένη σε γυναίκες, θηλυκότητες και non-binary άτομα

Φεστιβάλ «WOW – Women of the World» στο ΚΠΙΣΝ: Μια σημαντική διοργάνωση αφιερωμένη σε γυναίκες, θηλυκότητες και non-binary άτομα

Το δεύτερο φεστιβάλ «WOW - Women of the World Αthens» (6-8 Απριλίου) στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) αποπειράται να θίξει τα πλέον επίκαιρα ζητήματα στον αγώνα της έμφυλης ισότητας, σε τοπικό αλλά και διεθνές επίπεδο. Στην κεντρική εικόνα, η Έλλη Ανδριοπούλου, διευθύνουσα δύμβουλος του ΚΠΙΣΝ και...

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Τι διαβάζουμε τώρα; 21 καλά βιβλία λογοτεχνίας που βγήκαν πρόσφατα

Επιλέξαμε 21 βιβλία ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Οι πρώτοι μήνες του 2024 έχουν φέρει πολλά και καλά βιβλία πεζογραφίας. Κι αν ο μέσος αναγνώστης βρίσκεται στην καλύτερη περίπτωση σε σύγχυση, στη χειρότερη σε άγχ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ