ogawa-mathimatikos250

Της Βίκυς Βασιλάτου

Σε ηλικία 13 ετών, η Yôko Ogawa διάβασε Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ και ανακάλυψε ότι οι απλές, καθημερινές λέξεις κρύβουν μια απίστευτη δύναμη μέσα τους. Στην ίδια ηλικία, ανακάλυψα τη δύναμη που κρύβουν οι μαθηματικοί τύποι.

Λέξεις από τη μία, αριθμοί από την άλλη και το σύνολο αυτών Ο αγαπημένος μαθηματικός τύπος του καθηγητή

Προτού όμως καταπιαστώ με τον «καθηγητή» της, θεωρώ πως της οφείλω μια -έστω και μικρή- περιήγηση στον κόσμο της, που κι αν δεν με έχει παγιδέψει στις μαεστρικές σελίδες του Παράμεσου (εκδ. Άγρα, 2000) ή του Ξενοδοχείου Ίρις (εκδ. Άγρα, 2004), με τη σεξουαλικότητα, τον θάνατο, το ιερό, το μυστήριο, τον υπαρξισμό να συμψηφίζονται για να δώσουν ένα ολοκληρωμένο συγγραφικό αποτέλεσμα… 

Η Yôko Ogawa γράφει πάντα σε πρώτο πρόσωπο, ενώ η αφήγηση γίνεται μέσω μιας γυναικείας φωνής. Αυτό όμως που σε ξενίζει όταν την πρωτοδιαβάζεις είναι ο πάντα αποστασιοποιημένος λόγος της, με τις ηρωίδες της να αυτοπαρατηρούνται χωρίς όμως να δίνουν εξηγήσεις για την τάδε ή τη δείνα συμπεριφορά τους. Μοιάζει σαν να αντιμετωπίζουν ψυχρά τον ίδιο τους τον εαυτό, χωρίς δεύτερες και τρίτες σκέψεις, ξυπνώντας σου μια περίεργη αίσθηση καθώς είσαι εντός και εκτός των σκέψεων της ηρωίδας και ίσως της αφηγήτριας. Διαπίστωσα επίσης ότι της Ogawa της αρέσουν πολύ οι κλειστοί έως και κλειστοφοβικοί χώροι με χροιά παλαιότητας χωρίς αυτό να σημαίνει νοσηρότητας (παλιό εργαστήρι, ορφανοτροφείο, ξενοδοχείο κτλ). Κλειστοί και σιωπηλοί χώροι μεταξύ φωτός και σκότους, που σαν ασπίδα σε προφυλάσσουν από τον έξω κόσμο. Ταυτόχρονα, ένιωσα ότι γοητεύεται από ό, τι έχει να κάνει με την ταξινόμηση και την ανάλυση, οι οποίες έρχονται σε σύγκρουση με την καθημερινότητα, όπου όλα σκορπίζουν, μπερδεύονται, απλώνονται όπως τα μαλλιά της ηρωίδας του Ξενοδοχείου Ίρις. Η τάξη που εντοπίζεται τόσο στις πλοκές όσο και στην πένα της μοιάζει να βοηθά στη μάχη ενάντια στο αμείλικτο χάος, στην αμείλικτη λήθη.

Καθένα από τα στοιχεία που προανέφερα είναι κι από ένα λιθαράκι που χτίζει το άρτιο λογοτεχνικό οικοδόμημά της. Από το πρώτο της κιόλας μυθιστόρημα, η Ogawa άρχισε να κερδίζει κοινό και κριτικούς, αποσπώντας το ένα βραβείο μετά το άλλο, ενώ Ο αγαπημένος μαθηματικός τύπος, πέρα από το Γιομιούρι (το πρώτο μεγάλο βραβείο των Βιβλιοπωλών), βραβεύτηκε και από την Εταιρεία Μαθηματικών. Και όχι άδικα αφού είναι ένα πόνημα που κινείται με εντυπωσιακή ισορροπία μεταξύ μυθοπλασίας και μαθηματικών. Ενώ επικρατεί μία νηνεμία, μία γαλήνη όμοια με αυτή στο γραφείο του καθηγητή:

«…εκεί μέσα επικρατούσε ένα είδος γαλήνης που δεν είχα ποτέ μέχρι τώρα γνωρίσει. Δεν ήταν απλώς η απουσία του οποιουδήποτε ήχου· η σιωπή που γέμιζε την καρδιά του καθηγητή όταν περιπλανιόταν στο δάσος των αριθμών ήταν μια σιωπή που είχε δημιουργήσει πολλές στρώσεις και που δεν την παραβίαζαν τα μαλλιά στο πάτωμα ή η μούχλα. Μια σιωπή διαυγής σαν λίμνη κρυμμένη στο βάθος του δάσους». (σελ. 28-29)

Μια ηχηρή σιωπή λοιπόν. Ένα κείμενο που κυλά ανεμπόδιστα. Μια ηρεμία που συναντά κανείς σε όλα τα γραπτά της, τα οποία σε ταξιδεύουν, με συνοδοιπόρο μια γυναίκα, σε μονοπάτια στο μεταίχμιο μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας. Και όταν λέω γυναίκα σαφώς και δεν αναφέρομαι μόνο στην συγγραφέα, αλλά και στις ηρωίδες της. Σπάνια συνάντησα άνδρες στα μυθιστορήματα ή διηγήματά της, κι αν το έκανα τους ένιωσα να αιωρούνται καθηλωτικά απόμακροι.

Στην περίπτωση βέβαια του καθηγητή, ανατρέπεται το λογοτεχνικό της σύνηθες. Εδώ έχει δοθεί ο συμπρωταγωνιστικός ρόλος σε έναν εξηντάχρονο πανεπιστημιακό καθηγητή μαθηματικών, τον οποίο τον γνώρισα σελίδα τη σελίδα μέρα τη μέρα μέσα από τα μάτια της οικονόμου του, μέσα από τις άλλοτε πλάγιες κι άλλοτε ευθείς ματιές του γιου της. Έμαθα ότι ύστερα από ένα ατύχημα η «νέα» του μνήμη διαρκεί μονάχα 80 λεπτά, ότι για να μην ξεχνάει πράγματα έχει κολλημένα πάνω στο πολυκαιρισμένο κοστούμι του μυριάδες χαρτάκια, ότι επαναλαμβάνει τις ίδιες και τις ίδιες ερωτήσεις, ότι έχει μεγάλη αδυναμία στο μπέιζμπολ. Το σημαντικότερο όμως όλων είναι ότι έγινα αυτόπτης μάρτυρας της γέννησης μιας πολύ τρυφερής φιλίας. Μιας φιλίας που αναπτέρωσε το ηθικό του, γλύκανε τη μοναξιά του, ξύπνησε πατρικά αισθήματα για τον γιο της ηρωίδας. Μιας φιλίας με δεσμά το ίδιο ισχυρά όσο εκείνα που συναντάμε στην αρμονία και τη μαγεία των καθαρών αριθμών.

Πέρα όμως από την ανθρώπινη οπτική, η σχέση μεταξύ της οικονόμου και του καθηγητή συμβολίζει ένα από τα βασικά μοτίβα της Ogawa, την αέναη μάχη μεταξύ λογικής και χάους. Και πέρα από τον συμβολισμό, οι αριθμητικές-μαθηματικές ερωτήσεις που θέτει ή λύσεις που δίνει ο καθηγητής μετατρέπονται σε έναυσμα για μια ενδιαφέρουσα μαθηματική προσέγγιση που επεκτείνεται σε ό,τι μας περιβάλλει. Εν ολίγοις, τα μαθηματικά αποκτούν κύριο ρόλο στη μυθιστορηματική σκηνή, ομορφαίνουν το κείμενο και μας δίνουν την ευκαιρία να τα γνωρίσουμε με έναν άλλο, ιδιότυπο κι απολαυστικό τρόπο.

«Μόλις τελειώσω ένα βιβλίο, δεν υπάρχει τίποτα μα τίποτα άλλο πια να πω», δηλώνει η Yôko Ogawa. Ενώ εγώ μόλις διαβάσω ένα βιβλίο της, έχω πολλά μα πολλά ακόμα να πω…

ogawa-mathimatikos-exofΟ αγαπημένος μαθηματικός τύπος του καθηγητή
Yôko Ogawa
Μετάφραση: Παναγιώτης Ευαγγελίδης
Εκδόσεις Άγρα 2010
Σελ. 304
Τιμή: 18,68€

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Μητρικό γάλα» της Νόρα Ίκστενα (κριτική) – Μητέρα και κόρη σε καθεστώς ανελευθερίας

«Μητρικό γάλα» της Νόρα Ίκστενα (κριτική) – Μητέρα και κόρη σε καθεστώς ανελευθερίας

Για το μυθιστόρημα της Νόρα Ίκστενα [Nora Ikstena] «Μητρικό γάλα» (μτφρ. Μαριάννα Αβούρη, εκδ. Βακχικόν). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «Soviet Milk» (2023). 

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Ζωή μ...

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

Για το βιβλίο της Μπέρναρντιν Εβαρίστο [Bernardine Evaristo] «Ξανθές ρίζες» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: η συγγραφέας Μπέρναρντιν Εβαρίστο.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Οι Ξανθές ρίζες της β...

«Πάγος» της Άννα Καβάν (κριτική) – Ανώνυμοι ήρωες σε ανώνυμους τόπους

«Πάγος» της Άννα Καβάν (κριτική) – Ανώνυμοι ήρωες σε ανώνυμους τόπους

Για το μυθιστόρημα της Άννα Καβάν [Anna Kavan] «Πάγος» (μτφρ. Λευτέρης Καλοσπύρος, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: Η Anna Kavan από τον Walker Evans © Metropolitan Museum of Art.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Η Ήλια Μπούρα μας συστήθηκε πρόσφατα με την ποιητική της συλλογή «Εύκρατη ζώνη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. «Ένας νέος ποιητής δεν φέρνει τίποτα καινούργιο εκτός από τη βιωματική χρήση των λέξεων που υπάρχουν στη γλώσσα μας τόσες χιλιάδες χρόνια», σημειώνει, μεταξύ άλλων.

...
«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

Η παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» που ανεβάζει στο Σύγχρονο Θέατ...

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Σύμφωνα με έρευνα, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες [Gabriel García Márquez} είναι ο πιο μεταφρασμένος συγγραφέας ισπανόφωνης λογοτεχνίας των τελευταίων είκοσι ετών, εκθρονίζοντας από την πρώτη θέση τον Θερβάντες [Miguel de Cervantes], δημιουργό του «Δον Κιχώτη».

Επιμέλεια: Boo...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ