ogawa-mathimatikos250

Της Βίκυς Βασιλάτου

Σε ηλικία 13 ετών, η Yôko Ogawa διάβασε Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ και ανακάλυψε ότι οι απλές, καθημερινές λέξεις κρύβουν μια απίστευτη δύναμη μέσα τους. Στην ίδια ηλικία, ανακάλυψα τη δύναμη που κρύβουν οι μαθηματικοί τύποι.

Λέξεις από τη μία, αριθμοί από την άλλη και το σύνολο αυτών Ο αγαπημένος μαθηματικός τύπος του καθηγητή

Προτού όμως καταπιαστώ με τον «καθηγητή» της, θεωρώ πως της οφείλω μια -έστω και μικρή- περιήγηση στον κόσμο της, που κι αν δεν με έχει παγιδέψει στις μαεστρικές σελίδες του Παράμεσου (εκδ. Άγρα, 2000) ή του Ξενοδοχείου Ίρις (εκδ. Άγρα, 2004), με τη σεξουαλικότητα, τον θάνατο, το ιερό, το μυστήριο, τον υπαρξισμό να συμψηφίζονται για να δώσουν ένα ολοκληρωμένο συγγραφικό αποτέλεσμα… 

Η Yôko Ogawa γράφει πάντα σε πρώτο πρόσωπο, ενώ η αφήγηση γίνεται μέσω μιας γυναικείας φωνής. Αυτό όμως που σε ξενίζει όταν την πρωτοδιαβάζεις είναι ο πάντα αποστασιοποιημένος λόγος της, με τις ηρωίδες της να αυτοπαρατηρούνται χωρίς όμως να δίνουν εξηγήσεις για την τάδε ή τη δείνα συμπεριφορά τους. Μοιάζει σαν να αντιμετωπίζουν ψυχρά τον ίδιο τους τον εαυτό, χωρίς δεύτερες και τρίτες σκέψεις, ξυπνώντας σου μια περίεργη αίσθηση καθώς είσαι εντός και εκτός των σκέψεων της ηρωίδας και ίσως της αφηγήτριας. Διαπίστωσα επίσης ότι της Ogawa της αρέσουν πολύ οι κλειστοί έως και κλειστοφοβικοί χώροι με χροιά παλαιότητας χωρίς αυτό να σημαίνει νοσηρότητας (παλιό εργαστήρι, ορφανοτροφείο, ξενοδοχείο κτλ). Κλειστοί και σιωπηλοί χώροι μεταξύ φωτός και σκότους, που σαν ασπίδα σε προφυλάσσουν από τον έξω κόσμο. Ταυτόχρονα, ένιωσα ότι γοητεύεται από ό, τι έχει να κάνει με την ταξινόμηση και την ανάλυση, οι οποίες έρχονται σε σύγκρουση με την καθημερινότητα, όπου όλα σκορπίζουν, μπερδεύονται, απλώνονται όπως τα μαλλιά της ηρωίδας του Ξενοδοχείου Ίρις. Η τάξη που εντοπίζεται τόσο στις πλοκές όσο και στην πένα της μοιάζει να βοηθά στη μάχη ενάντια στο αμείλικτο χάος, στην αμείλικτη λήθη.

Καθένα από τα στοιχεία που προανέφερα είναι κι από ένα λιθαράκι που χτίζει το άρτιο λογοτεχνικό οικοδόμημά της. Από το πρώτο της κιόλας μυθιστόρημα, η Ogawa άρχισε να κερδίζει κοινό και κριτικούς, αποσπώντας το ένα βραβείο μετά το άλλο, ενώ Ο αγαπημένος μαθηματικός τύπος, πέρα από το Γιομιούρι (το πρώτο μεγάλο βραβείο των Βιβλιοπωλών), βραβεύτηκε και από την Εταιρεία Μαθηματικών. Και όχι άδικα αφού είναι ένα πόνημα που κινείται με εντυπωσιακή ισορροπία μεταξύ μυθοπλασίας και μαθηματικών. Ενώ επικρατεί μία νηνεμία, μία γαλήνη όμοια με αυτή στο γραφείο του καθηγητή:

«…εκεί μέσα επικρατούσε ένα είδος γαλήνης που δεν είχα ποτέ μέχρι τώρα γνωρίσει. Δεν ήταν απλώς η απουσία του οποιουδήποτε ήχου· η σιωπή που γέμιζε την καρδιά του καθηγητή όταν περιπλανιόταν στο δάσος των αριθμών ήταν μια σιωπή που είχε δημιουργήσει πολλές στρώσεις και που δεν την παραβίαζαν τα μαλλιά στο πάτωμα ή η μούχλα. Μια σιωπή διαυγής σαν λίμνη κρυμμένη στο βάθος του δάσους». (σελ. 28-29)

Μια ηχηρή σιωπή λοιπόν. Ένα κείμενο που κυλά ανεμπόδιστα. Μια ηρεμία που συναντά κανείς σε όλα τα γραπτά της, τα οποία σε ταξιδεύουν, με συνοδοιπόρο μια γυναίκα, σε μονοπάτια στο μεταίχμιο μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας. Και όταν λέω γυναίκα σαφώς και δεν αναφέρομαι μόνο στην συγγραφέα, αλλά και στις ηρωίδες της. Σπάνια συνάντησα άνδρες στα μυθιστορήματα ή διηγήματά της, κι αν το έκανα τους ένιωσα να αιωρούνται καθηλωτικά απόμακροι.

Στην περίπτωση βέβαια του καθηγητή, ανατρέπεται το λογοτεχνικό της σύνηθες. Εδώ έχει δοθεί ο συμπρωταγωνιστικός ρόλος σε έναν εξηντάχρονο πανεπιστημιακό καθηγητή μαθηματικών, τον οποίο τον γνώρισα σελίδα τη σελίδα μέρα τη μέρα μέσα από τα μάτια της οικονόμου του, μέσα από τις άλλοτε πλάγιες κι άλλοτε ευθείς ματιές του γιου της. Έμαθα ότι ύστερα από ένα ατύχημα η «νέα» του μνήμη διαρκεί μονάχα 80 λεπτά, ότι για να μην ξεχνάει πράγματα έχει κολλημένα πάνω στο πολυκαιρισμένο κοστούμι του μυριάδες χαρτάκια, ότι επαναλαμβάνει τις ίδιες και τις ίδιες ερωτήσεις, ότι έχει μεγάλη αδυναμία στο μπέιζμπολ. Το σημαντικότερο όμως όλων είναι ότι έγινα αυτόπτης μάρτυρας της γέννησης μιας πολύ τρυφερής φιλίας. Μιας φιλίας που αναπτέρωσε το ηθικό του, γλύκανε τη μοναξιά του, ξύπνησε πατρικά αισθήματα για τον γιο της ηρωίδας. Μιας φιλίας με δεσμά το ίδιο ισχυρά όσο εκείνα που συναντάμε στην αρμονία και τη μαγεία των καθαρών αριθμών.

Πέρα όμως από την ανθρώπινη οπτική, η σχέση μεταξύ της οικονόμου και του καθηγητή συμβολίζει ένα από τα βασικά μοτίβα της Ogawa, την αέναη μάχη μεταξύ λογικής και χάους. Και πέρα από τον συμβολισμό, οι αριθμητικές-μαθηματικές ερωτήσεις που θέτει ή λύσεις που δίνει ο καθηγητής μετατρέπονται σε έναυσμα για μια ενδιαφέρουσα μαθηματική προσέγγιση που επεκτείνεται σε ό,τι μας περιβάλλει. Εν ολίγοις, τα μαθηματικά αποκτούν κύριο ρόλο στη μυθιστορηματική σκηνή, ομορφαίνουν το κείμενο και μας δίνουν την ευκαιρία να τα γνωρίσουμε με έναν άλλο, ιδιότυπο κι απολαυστικό τρόπο.

«Μόλις τελειώσω ένα βιβλίο, δεν υπάρχει τίποτα μα τίποτα άλλο πια να πω», δηλώνει η Yôko Ogawa. Ενώ εγώ μόλις διαβάσω ένα βιβλίο της, έχω πολλά μα πολλά ακόμα να πω…

ogawa-mathimatikos-exofΟ αγαπημένος μαθηματικός τύπος του καθηγητή
Yôko Ogawa
Μετάφραση: Παναγιώτης Ευαγγελίδης
Εκδόσεις Άγρα 2010
Σελ. 304
Τιμή: 18,68€

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

Για το μυθιστόρημα της Ρουθ Οζέκι [Ruth Ozeki] «Το βιβλίο της μορφής και του κενού» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Κλειδάριθμος). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ταινία «Τhe Book of Henry». 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...
«Νεφελοκοκκυγία» του Άντονυ Ντορ (κριτική) – Μια εντυπωσιακή περιπλάνηση σε χώρο και χρόνο

«Νεφελοκοκκυγία» του Άντονυ Ντορ (κριτική) – Μια εντυπωσιακή περιπλάνηση σε χώρο και χρόνο

Για το βιβλίο του Άντονυ Ντορ [Anthony Doerr] «Νεφελοκοκκυγία» (μτφρ. Μυρτώ Καλοφωλιά, εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος «Όρνιθες» του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία Γιάννη Ρήγα (2021).

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

...
«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της νομπελίστριας Ντόρις Λέσινγκ [Doris Lessing] «Το χρυσό σημειωματάριο» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη, εκδ. Διόπτρα). 

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

Είναι δύσκολο να μιλήσεις για την Ντόρις Λέσινγκ χω...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

The Athens Prize for Literature 2022: Οι λίστες με τους υποψήφιους, σε ελληνικό και ξένο μυθιστόρημα

Στην Αίθουσα Τελετών του Δημαρχιακού Μεγάρου στην Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως (πρώην Πλατεία Κοτζιά), θα απονεμηθούν εφέτος, για δέκατη έβδομη χρονιά, τα βραβεία μυθιστορήματος «The Athens Prize for Literature» του περιοδικού (δε)κατα για το 2022. Η ανακοίνωση των νικητών και ταυτόχρονα η απονομή θα γίνουν την Πέμπτ...

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης διοργανώνουν χριστουγεννιάτικη γιορτή βιβλίου το Σάββατο 9 & την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου από τις 11:00 μέχρι και τις 19:00 στην οδό Θουκυδίδου 4, στην Πλάκα και υπόσχονται δύο μέρες γεμάτες με μουσική, κεράσματα, προτάσεις για δώρα και μεγάλες προσφορές.

Επιμέλεια: ...

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Από σήμερα (7/12) έως και την Κυριακή (10/12) οι εκδόσεις Ψυχογιός ετοιμάζουν μια χριστουγεννιάτικη γιορτή για μικρούς και μεγάλους στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης με bazaar βιβλίων, εκδηλώσεις και δράσεις για τα παιδιά. «Τίτλοι λογοτεχνίας για μικρούς και μεγάλους, bazaar βιβλίων, συναντήσεις με συγγραφείς & συναρπα...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής, το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορασ...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ