«Η μυστική λέσχη» της Σάρα Πένερ (κριτική) – Αποκρυφισμός, πνευματισμός και μυστήρια

Η μαντική στη βικτωριανή Αγγλία

Η βικτωριανή εποχή είναι γνωστή τοις πάσι για τα συντηρητικά ήθη της και τη σεξουαλική της εγκράτεια, όπως και για τις πολλές προκαταλήψεις που διακατείχαν τους Βρετανούς εκείνη την εποχή. Λίγοι γνωρίζουν όμως ότι κατά την ίδια εκείνη εποχή γνώρισε επίσης άνθηση στην Αγγλία το πνευματιστικό-αποκρυφιστικό κίνημα, με τα πιο γνωστά μέντιουμ της εποχής να είναι γυναίκες. Η μαντική ήταν το μοναδικό σχεδόν πεδίο της δημόσιας κοινωνικής ζωής στο οποίο οι άνδρες αποδέχονταν την πρωτοκαθεδρία των –κατά τα άλλα– υποδεέστερων και κοινωνικά καταπιεσμένων γυναικών.

Οι περισσότεροι αναγνώστες δεν γνωρίζουν τίποτε σχεδόν ούτε περί αποκρυφισμού, αλλά ούτε και για όλες τις σκοτεινές αυτές σεάνς, τις πνευματιστικές, δηλαδή, συναντήσεις που έλαβαν –και λαμβάνουν ακόμη– χώρα στο βικτωριανό Λονδίνο, αλλά και σε διάφορα άλλα μέρη του κόσμου.

Αυτόν ακριβώς τον κόσμο επιλέγει η Σάρα Πένερ, συγγραφέας του διεθνούς μπεστ-σέλλερ Το μυστικό φαρμακείο, για το μυθιστόρημα εποχής της με τίτλο Η μυστική λέσχη (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη, εκδ. Κλειδάριθμος). Πρότυπο για την πνευματιστική λέσχη του βιβλίου υπήρξε η αληθινή λέσχη (σεάνς) με τίτλο The Ghost Club, η οποία ιδρύθηκε το 1862 στο Λονδίνο και μέλη της υπήρξαν διακεκριμένοι Βρετανοί όπως ο Κάρολος Ντίκενς και ο Άρθουρ Κόναν Ντόιλ. Και το πιο αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η λέσχη αυτή υπάρχει ακόμη.

Η Πένερ υφαίνει ένα μυθιστόρημα εποχής με αύρα αποκρυφισμού, μυστηρίου, αλλά και με μία αστυνομική διάσταση, με φόντο το βικτωριανό Λονδίνο.

Εν έτει 1873 στο Παρίσι και μέσα στο παραπάνω θεματικό πλαίσιο, επομένως, η Πένερ τοποθετεί την κεντρική ηρωίδα του βιβλίου της, τη Βοντλίν Ντ’ Αλέρ, διάσημη πνευματίστρια, να καλεί τα πνεύματα θυμάτων δολοφονίας κατά τη διάρκεια πνευματιστικών συναντήσεων με σκοπό να ανακαλύψει τους δολοφόνους τους, όταν καλεί το πνεύμα των δολοφονημένων στις σεάνς της.

Μαθήτρια της Βοντλίν είναι η Λένα Γουίκς, της οποίας η αδελφή δολοφονήθηκε βίαια. Η ίδια θέλει απεγνωσμένα να ανακαλύψει τον δολοφόνο της. Εμπόδιο, όμως, στην προσπάθειά της αυτή θα σταθεί η γενικευμένη δυσπιστία της για τον αποκρυφισμό. Η δυσπιστία αυτή, πάντως, τείνει να ατονήσει μέσα από τη φιλική σχέση των δύο γυναικών, έτσι όπως αυτή εξελίσσεται, καθώς διαρκεί η μαθητεία της.

Η εξιχνίαση ενός άλλου φόνου στο Λονδίνο, εκείνου του μυστηριώδους κυρίου Βόλκμαν, φαίνεται ότι έχει τελικά άμεση σχέση με τη δολοφονία της Ίβι, της αδελφής της Λένας. Οι υποψίες βαρύνουν τον Μόρλεϊ, ένα υψηλόβαθμο μέλος στη λέσχη αποκρυφιστών του Λονδίνου. Τα πράγματα όμως δεν είναι όπως φαίνονται.

Η Πένερ υφαίνει ένα μυθιστόρημα εποχής με αύρα αποκρυφισμού, μυστηρίου, αλλά και με μία αστυνομική διάσταση, με φόντο το βικτωριανό Λονδίνο. Πρόκειται, επομένως, για ένα ανάγνωσμα διαφορετικό από όσα συνηθίζουμε να διαβάζουμε, το οποίο απευθύνεται στους λάτρεις των αναγνωσμάτων μυστηρίου, του αποκρυφισμού και των μυθιστορημάτων εποχής, με κύριο θετικό του στοιχείο τη γρήγορη εξέλιξη της πλοκής.

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Το Αρχαίο Ξόρκι του Διαβόλου ήταν εφτά τετράστιχα-είκοσι οκτώ στίχοι συνολικά. Η Λένα είχε ακούσει τη Βοντλίν να το απαγγέλει πολλές φορές όταν έκαναν μαζί σεάνς πρακτικής, πάντα εντυπωσιαζόταν με τον άψογο έλεγχο της αναπνοής της. Τώρα οι λέξεις έβγαιναν από τα χείλη της με έναν σταθερό μελωδικό ρυθμό.
Έχουμε συγκεντρωθεί γύρω από αυτό το τραπέζι με πνεύμα πένθους και μυστηρίου.
Αναζητούμε την αλήθεια και το φως, να μας δυναμώσει ενάντια στο κακό.
Προστάτεψέ μας από τα δόλια πνεύματα και τις κακές προθέσεις…
Η Λένα έκλεισε σφιχτά τα μάτια, αντιμετώπιζε το ξόρκι σαν προσευχή. Ωστόσο, απόψε δεν φοβόταν τόσο τους δαίμονες, όσο τον άντρα που καθόταν στην άλλη άκρη του τραπεζιού».

 ＊Η ΛΕΥΚΗ ΣΑΡΑΝΤΙΝΟΥ είναι συγγραφέας, ιστορικός και καθηγήτρια μουσικής. Τελευταίο της βιβλίο, ο τόμος «Γραφο... σκιάσεις: Ασκήσεις δημιουργικής γραφής για εφήβους και ενήλικες» (εκδ. 24 Γράμματα).