baladeur

Για το βιβλίο της Ντάλια Γκρινκεβιτσούτε «Σκιές στην τούνδρα» (μτφρ. Κωνσταντίνα Στασινού, εκδ. Βακχικόν), «αναμνήσεις της συγγραφέα από την εμπειρία της φυλάκισής της στα γκουλάγκ της Σιβηρίας επί σταλινικού καθεστώτος». Στην κεντρική εικόνα, αγόρια σε γκουλάγκ (David Center for Russian and Eurasian Studies).

Γράφει η Λεύκη Σαραντινού

Ένα βιβλίο για γερά νεύρα που θα μας ταρακουνήσει και θα μας βάλει σε σκέψεις είναι αυτό της Λιθουανής συγγραφέως Ντάλια Γκρινκεβιτσούτε, που έζησε από το 1927 μέχρι και το 1987. Η μυθιστορία της Γκρινκεβιτσούτε έχει τίτλο Σκιές στην τούνδρα (μτφρ. Κωνσταντίνα Στασινού) και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν

Χειρόγραφα θαμένα στον κήπο από το φόβο της KGB

Πρόκεται για το πρωτόλειο των αναμνήσεων της συγγραφέως από τη φρικτή εμπειρία της φυλάκισής της στα γκουλάγκ της Σιβηρίας επί σταλινικού καθεστώτος. Η συγγραφέας συνελήφθη σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών μαζί με τη μητέρα και τον αδελφό της και απελάθηκε στη Ρωσία. Σε ηλικία είκοσι ενός ετών δραπέτευσε από τα γκουλάγκ, στα οποία εργαζόταν σε καθημερινή βάση και σε απάνθρωπες συνθήκες επί δώδεκα ή και δεκατέσσερις ώρες ημερησίως, και επέστρεψε στην πατρίδα της τελικά το 1956. Στη συνέχεια, κατάφερε να σπουδάσει γιατρός και αρχικά εργάστηκε ως τέτοια, πριν το καθεστώς αποφασίσει πως είναι επικίνδυνη ως πρώην εξόριστη που ήταν και της αφαιρέσει την άδεια. Σε ηλικία είκοσι δύο ετών ξεκίνησε να καταγράφει τις εμπειρίες από τη φυλάκισή της, αλλά τελικά έθαψε τα χειρόγραφα σε ένα δοχείο στον κήπο του σπιτιού της από φόβο μήπως τα ανακαλύψει η KGB.

Ακόμη κι αν ο αναγνώστης γνωρίζει τι ακριβώς συνέβαινε στα γκουλάγκ και έχει διαβάσει στο παρελθόν και άλλα παρόμοιου περιεχομένου πονήματα, δεν υπάρχει περίπτωση να μην συγκλονιστεί από τα γραφόμενα και τις περιγραφές της Γκρινκεβιτσούτε.

Οι καταγραφές αυτές ανακαλύφθηκαν τυχαία το 1991, όταν η συγγραφέας είχε πια πεθάνει. Έκτοτε αποτελούν βασικό υποχρεωτικό ανάγνωσμα –και δικαίως– στα σχολεία της Λιθουανίας, αφού απεικονίζουν με μελανά χρώματα την κακομεταχείριση που υπέστησαν οι άλλες εθνότητες της Σοβιετικής Ένωσης στα χέρια του ρωσικού ολοκληρωτικού καθεστώτος.

Dalia Grinkeviciute 

Η Ντάλια Γκρινκεβιτσούτε (Dalia Grinkevičiūtė, 1927-1987) ήταν Λιθουανή συγγραφέας και γιατρός. Μετά την εισβολή των Σοβιετικών στο Κάουνας, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε, εξορίστηκε σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών μαζί με τη μητέρα και τον αδερφό της, και πέρασε την εφηβεία της σε ένα σιβηρικό γκουλάγκ. Κατάφερε να αντέξει την πείνα, την παγωνιά και τη σκληρή καθημερινή εργασία, ώσπου στα είκοσι ένα της δραπέτευσε και επέστρεψε στην πατρίδα της, από όπου εκδιώχθηκε ξανά στη Σιβηρία το 1951. Μετά τον θάνατο του Στάλιν, επέστρεψε στη χώρα της και σπούδασε ιατρική. Στη συνέχεια εργάστηκε ως γιατρός, μέχρι που της απαγορεύτηκε να ασκεί το επάγγελμα. Τα απομνημονεύματά της από τα χρόνια της εξορίας και της σοβιετικής καταπίεσης κατέχουν εξέχουσα θέση στη λιθουανική λογοτεχνία και διδάσκονται στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας. Η έκδοση Σκιές στην τούνδρα βασίζεται στα απομνημονεύματα της περιόδου 1949-50, που εκδόθηκαν για πρώτη φορά το 1997 και εκτέθηκαν στο Πολεμικό Μουσείο στο Κάουνας. Έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, μεταξύ άλλων στα γερμανικά και στα αγγλικά, και πλέον στα ελληνικά.

Ακόμη κι αν ο αναγνώστης γνωρίζει τι ακριβώς συνέβαινε στα γκουλάγκ και έχει διαβάσει στο παρελθόν και άλλα παρόμοιου περιεχομένου πονήματα, δεν υπάρχει περίπτωση να μην συγκλονιστεί από τα γραφόμενα και τις περιγραφές της Γκρινκεβιτσούτε. Ο πόνος από την απώλεια της πατρίδας και της προηγούμενης ζωής τους και την αναίτια κακομεταχείριση της συγγραφέως είναι διάχυτος σε κάθε σελίδα και θα συγκινήσει ακόμη και τον πιο απαιτητικό αναγνώστη. Μετά από κάποιους μήνες παραμονής στα στρατόπεδα, οι άνθρωποι που διαμένουν στα γκλουλάγκ έχουν απολέσει πλέον και το τελευταίο ίχνος της ανθρώπινης υπόστασής τους:

«Να ’μαστε λοιπόν. Πλάσματα που κάποτε αυτοαποκαλούμασταν άνθρωποι, γελούσαμε, φλερτάραμε, καλούσαμε φίλους για επίσκεψη, κανονίζαμε καλοκαιρινές διακοπές έπειτα από εξουθενωτικούς χειμώνες στην πόλη, θυμώναμε που η ράφτρα έκανε μαντάρα ένα ρούχο μας ή γιατί ένα διαμέρισμα με δύο δωμάτια μας έμοιαζε μικρό. Όλοι είναι σιωπηλοί. Δεν είναι καν παρόντες. Οι άνθρωποι που ήταν κάποτε έχουν χαθεί από καιρό. Πέθανα στις 14 Ιουνίου. Το μόνο που έχει μείνει στους δεκατρείς στρατώνες είναι οι νεκροί και οι σχεδόν νεκροί. Μόνο τρεις κατηγορίες ανθρώπων έχουν μείνει: οι νεκροί, οι ετοιμοθάνατοι και όσοι αργοπεθαίνουν, αλλά με μια πιθανότητα να ζήσουν».

vakxikon skies stin toundraΠρόκειται για ένα εντελώς δυστοπικό περιβάλλον, στο οποίο μονάχα η ακλόνητη θέληση για ζωή και η καλή τύχη μπορεί να άφηναν κάποιον να επιβιώσει. Το φοβερό κρύο, η ελλιπής διατροφή, η κακομεταχείριση των αιχμαλώτων και οι ασθένειες έκαναν τη επιβίωση των κρατουμένων πραγματικά ανυπόφορη.

Τέλος, να συμπληρώσουμε ότι τη μετάφραση του πονήματος υπογράφει η Κωνσταντίνα Στασινού.


 *Η ΛΕΥΚΗ ΣΑΡΑΝΤΙΝΟΥ είναι συγγραφέας, ιστορικός και καθηγήτρια μουσικής. Τελευταίο της βιβλίο, ο τόμος «Γραφο... σκιάσεις: Ασκήσεις δημιουργικής γραφής για εφήβους και ενήλικες» (εκδ. 24 Γράμματα).

politeia link more

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

«Η χώρα του χιονιού» του Γιασουνάρι Καουαμπάτα (κριτική) – Η παθιασμένη λευκότητα του ερωτικού πάθους

Για το μυθιστόρημα του Γιασουνάρι Καουαμπάτα [Yasunari Kawabata] «Η χώρα του χιονιού» (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα). Kεντρική εικόνα: από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου σε σκηνοθεσία του Shirô Toyoda.

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

«Σπουδή στο μπλε» της Μάγκι Νέλσον (κριτική) – Το χρώμα ως λογοτεχνικό υποκατάστατο συναισθημάτων

Για το βιβλίο της Μάγκι Νέλσον [Maggie Nelson] «Σπουδή στο Μπλε» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα: από την «Μπλε ταινία» του Κριστόφ Κισλόφσκι. 

Γράφει η Φανή Χατζή

Ήταν Νοέμβριος του 2020 ...

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

«Λούνα Παρκ» του Φόλκερ Κούτσερ και «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» του Κρις Λόιντ (κριτική) – Αστυνομικές ίντριγκες, από τη Βαϊμάρη στο παραδομένο Παρίσι

Για το μυθιστόρημα του Φόλκερ Κούτσερ [Volker Kutscher] «Λούνα Παρκ» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα) και το μυθιστόρημα του Κρις Λόιντ [Chris Lloyd] «Οι ανεπιθύμητοι νεκροί» (μτφρ. Βασίλης Κοντόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο). Ιστορικά crime fiction με φόντο τον Μεσοπόλεμο και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κεντρική ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

«Γυναικεία Βραβεία non fiction 2024»: Ανακοινώθηκε η βραχεία λίστα

Η νικήτρια του βραβείου Women's Prize για non-fiction βιβλία θα ανακοινωθεί στις 13 Ιουνίου. Κεντρική εικόνα, μια από τις υποψήφιες για το βραβείο: η συγγραφέας και αρθρογράφος Ναόμι Κλάιν © The University of British Columbia.

Επιμέλεια: Book Press

...
Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Ο «Νευρομάντης» του Ουίλιαμ Γκίμπσον μεταφέρεται στην οθόνη: μεγάλο συνδρομητικό κανάλι ανακοίνωσε ότι αγόρασε τα δικαιώματα

Το πασίγνωστο μυθιστόρημα του «πατέρα» του Cyberpunk Ουίλιαμ Γκίμπσον [William Gibson] «Νευρομάντης» αναμένεται να γίνει σειρά 10 επεισοδίων από το συνδρομητικό κανάλι Apple TV. Κεντρική εικόνα: ο συγγραφέας Ουίλιαμ Γκίμπσον © Wikipedia. 

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Μακγκάφιν» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Μακγκάφιν», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 21 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ
37.947408, 23.641584

 «Αφού σου ...


«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

«Το μποστάνι του Μποστ» του Κωνσταντίνου Κυριακού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυριακού «Το μποστάνι του Μποστ – Μια σύνθεση / συμπλήρωση / διασκευή κειμένων του Μποστ», το οποίο κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

«Όλα μαύρα» της Δήμητρας Παπαδήμα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Δήμητρας Παπαδήμα «Όλα μαύρα», το οποίο θα κυκλοφορήσει την επόμενη εβδομάδα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τι είμαστε εμείς μπροστά σε αυτά τα κτήνη, ρε; Τι είμαστε; Άγιοι. Και φόνο να...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Τρία μυθιστορήματα με άρωμα εποχής και μυστηρίου από τα Ελληνικά Γράμματα

Για τα μυθιστορήματα «Strangers in the Night» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά) της Χέδερ Γουέμπ [Heather Webb], «Τα Μυστήρια της Μις Μόρτον Μόρτον» (μτφρ. Χρήστος Μπαρουξής) της Κάθριν Λόιντ [Catherine Lloyd] και «Κωδικός Coco» (μτφρ. Γιάννης Σπανδωνής) της Τζιόια Ντιλιμπέρτο [Gioia Diliberto]. Τρία μυθιστορήματα που μας μεταφ...

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Επανάσταση 1821: 11 βιβλία για τον Αγώνα των Ελλήνων

Ενόψει της 25ης Μαρτίου, επιλέγουμε έντεκα βιβλία που μας βοηθούν να κατανοήσουμε τα περίπλοκλη όσο και μοναδική διαδοχή γεγονότων που ήταν η Ελληνική Επανάσταση. Kεντρική εικόνα: έργο του Λουντοβίκο Λιπαρίνι «Ο όρκος του λόρδου Βύρωνα στο Μεσολόγγι» (περίπου 1850), μουσείο Μπενάκη.

...
Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Ιστορίες από τη Χώρα των Χρυσανθέμων: 10 λογοτεχνικά έργα που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ανοίγουν παράθυρα στον κόσμο της Ιαπωνίας

Όσο μακρινή κι αν φαντάζει η Ιαπωνία, δεν παύει να μας ελκύει, μεταξύ άλλων και για την ιδιαίτερη και τολμηρή λογοτεχνία της. Από τον κλασικό Καουαμπάτα έως τον ευφάνταστο Μουρακάμι, επιλέγουμε δέκα βιβλία που κυκλοφόρησαν σχετικά πρόσφατα και μπορούν να μας ανοίξουν νέα παράθυρα στον κόσμο του Ανατέλλοντος Ήλιου. K...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

02 Απριλίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα μεγαλύτερα μυθιστορήματα όλων των εποχών: 20 έργα-ποταμοί από την παγκόσμια λογοτεχνία

Πολύτομα λογοτεχνικά έργα, μυθιστορήματα-ποταμοί, βιβλία που η ανάγνωσή τους μοιάζει με άθλο. Έργα-ορόσημα της παγκόσμιας πεζογραφίας, επικές αφηγήσεις από την Άπω Ανατ

ΦΑΚΕΛΟΙ