alt

Για το μυθιστόρημα του Βικτόρ Ουγκό «Η Παναγία των Παρισίων» (μτφρ. Ανδρέας Παππάς, Βάνα Χατζάκη, εκδ. Σμίλη).

Του Κ.B. Κατσουλάρη

«Αυτό θα σκοτώσει εκείνο. Το βιβλίο θα σκοτώσει το οικοδόμημα».

Είναι δύσκολο, ακόμη και σήμερα, όταν στέκεται κανείς μπροστά στην επιβλητική πρόσοψη του καθεδρικού ναού της Νοτρ Νταμ, κι ενώ το βλέμμα του πλανιέται ασυναίσθητα προς τα ψηλά, να μην αισθανθεί τη φιγούρα του δύσμορφου κωδωνοκρούστη να διασχίζει σαν σκιά κάποιο από τα καμπαναριά του. Ο Κουασιμόδος, το τερατόμορφο έκθετο που έγινε ένα με την πέτρα της πιο εμβληματικής εκκλησίας της γαλλικής πρωτεύουσας, μοιάζει να έχει πια ξεφύγει από το χώρο της μυθοπλασίας και να έχει εγκατασταθεί για τα καλά στο συλλογικό φαντασιακό μας. Από εκεί ψηλά, με το μοναδικό του μεγάλο μάτι, τον φανταζόμαστε να ατενίζει γύρω του το μεσαιωνικό Παρίσι του 1482. Η πόλη, η ιστορία της, η αρχιτεκτονική της, η ίδια της η ψυχή, μοιάζει άλλωστε να είναι ο αληθινός πρωταγωνιστής του ογκώδους αυτού μυθιστορήματος που, μαζί με τους Αθλίους, αποτελεί τον κολοφώνα του μυθιστορηματικού έργου του Ουγκό.

 Διαβάζοντας σήμερα τις σχεδόν επτακόσιες πυκνές σελίδες του, μένει κανείς ενεός μπροστά στο μέγεθος του εγχειρήματος.

Η Παναγία των Παρισίων (Notre Dame de Paris) κυκλοφόρησε το 1831, 31 χρόνια πριν από τους Αθλίους, κι ενώ ο συγγραφέας ήταν μόλις 29 χρόνων (!). Γνώρισε αμέσως μεγάλη επιτυχία, κάνοντας τρεις διαδοχικές εκδόσεις μες στην ίδια χρονιά, και πολλές ακόμη στα χρόνια που ακολούθησαν. Διαβάζοντας σήμερα τις σχεδόν επτακόσιες πυκνές σελίδες του μένει κανείς ενεός μπροστά στο μέγεθος του εγχειρήματος, στην υψηλή του στόχευση, στην πίστη στη δύναμη του λόγου και της αφήγησης που μεταλαμπαδεύει. Ο τριαντάχρονος Ουγκό διαθέτει ήδη εντυπωσιακή πολιτική και κοινωνική διαύγεια, ολοκληρωμένη εποπτεία της ιστορικής συνέχειας της πόλης και της χώρας του, και είναι βαθύς γνώστης της αρχιτεκτονικής. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την εγνωσμένη αφηγηματική του δεινότητα και με μια οξύτατη ιστορική διαίσθηση, χαρίζουν στην Παναγία τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της μεταξύ Ρομαντικού μυθιστορήματος και μανιφέστου του Διαφωτισμού.

alt
Ο Victor Hugo
 

Ρομαντικό μυθιστόρημα: ναι, διότι το ερωτικό πάθος είναι η δύναμη που κινεί τα γρανάζια της ιστορίας του· διότι συναντά κανείς σ’ αυτή πολλά από τα κλισέ του ρομαντικού αφηγήματος· διότι διαδραματίζεται στο παρελθόν, στα χρόνια του Λουδοβίκου του ΙΑ΄, με ιππότες, δεσποσύνες και στοιχειά, και ως ένα βαθμό είναι πράγματι εμποτισμένο από νοσταλγία για τα περασμένα, για την οργανική κοινωνία του Μεσαίωνα. Χαρακτηριστική της αίσθησης αυτής είναι η περιγραφή με τις δεκάδες καμπάνες που ηχούν ταυτόχρονα πάνω από την πόλη ενώνοντας τους κατοίκους της υπό τους ήχους μιας σχεδόν θείας συναυλίας. Είναι ωστόσο, και πάνω απ’ όλα, μυθιστόρημα γέννημα θρέμμα του Διαφωτισμού: ένα κριτικό μανιφέστο κατά της θανατικής ποινής, που γελοιοποιεί το θεσμό της Βασιλείας, εκθέτει τη Δικαιοσύνη, σατιρίζει ανελέητα τις προλήψεις και το σκοταδισμό της εποχής. Και παρότι ο Ουγκό δεν έχει ακόμη αγγίξει εδώ το ρεαλισμό και την ιδεολογική καθαρότητα των Αθλίων, διακρίνεται η βαθιά του συμπόνια και ο σεβασμός του για τον απλό λαό, όπως και η περιφρόνησή του προς τους κάθε λογής υπηρέτες του καθεστώτος.

Διαδοχικές προσθήκες, μετατοπίσεις κεφαλαίων, τεράστιος όγκος, πίστη στην πράξη της εξιστόρησης, οικοδομούν ένα μυθιστόρημα στέρεο και επιβλητικό...

Κατά τ’ άλλα, το αφηγηματικό σχέδιο της Παναγίας μοιάζει να έχει ως πρότυπο τον ίδιο τον καθεδρικό ναό. Διαδοχικές προσθήκες, μετατοπίσεις κεφαλαίων, τεράστιος όγκος, πίστη στην πράξη της εξιστόρησης, οικοδομούν ένα μυθιστόρημα στέρεο και επιβλητικό, με τον αφηγητή να μην διστάζει να επεμβαίνει, σχολιάζοντας, προτρέποντας, υπογραμμίζοντας. Η σαγηνευτική όσο και αφελής Εσμεράλδα, ο παραμορφωμένος εξωτερικά και εσωτερικά κωδωνοκρούστης, ο ερωτοχτυπημένος και μακιαβελικός αρχιδιάκος, ο ανόητος καυχησιάρης λοχαγός, η χαροκαμένη μάνα, ο τρελούτσικος και καιροσκόπος ποιητής, ο αλλόκοτος υπόκοσμος των κατεργαρέων της Αυλής των Θαυμάτων, οι δικαστές, οι δήμιοι και οι βασανιστές, και βέβαια το τραγικό τέλος –που τόσο προβλημάτισε την Ντίσνεϊ–, συνθέτουν το ξεχωριστό και αναγνωρίσιμο σύμπαν της Παναγίας.


alt

Η Παναγία των Παρισίων
Βικτόρ Ουγκό
Μτφρ. Ανδρέας Παππάς, Βάνα Χατζάκη
Επίμετρο: Αλέξης Πολίτης
Σμίλη, 2005
Σελ. 672

politeia link

 

 

 

 

 

 

 


Οι μεταφραστές, έχοντας και την τύχη να έχουν πίσω τους τρεις τον αριθμό και μάλλον δόκιμες στον καιρό τους μεταφράσεις, αντιμετώπισαν δίχως εκπτώσεις αυτό το συχνά δύστροπο, ή ακόμη και κρυπτικό κείμενο, δίνοντάς μας ένα κομψοτέχνημα εκφραστικής ακρίβειας και σύγχρονου γλωσσικού ύφους. Αν προσθέσουμε το κατατοπιστικό κι ενδιαφέρον επίμετρο του Αλέξη Πολίτη, το επιλεγμένο οπτικό υλικό και το φροντισμένο χρονολόγιο, τότε μπορούμε να πούμε ότι οι Έλληνες αναγνώστες έχουν στα χέρια τους μια ιδιαίτερα προσεγμένη έκδοση. Οπότε, αν ακόμη αναρωτιέστε ποια από τις εκδόσεις της Παναγίας που κυκλοφορούν στα ελληνικά θα έπρεπε να αναζητήσετε, δεν υπάρχει πλέον τέτοιο δίλημμα. 

* Ο Κ.Β. ΚΑΤΣΟΥΛΑΡΗΣ είναι συγγραφέας.
Τελευταίο του βιβλίο, το μυθιστόρημα «Στο στήθος μέσα χάλκινη καρδιά» (εκδ. Μεταίχμιο). Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο Βήμα της Κυριακής, τον Μάρτιο του 2006

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Στο σπίτι των ονείρων» της Κάρμεν Μαρία Ματσάδο (κριτική) – Γιατί μια κουίρ γυναίκα παραμένει σε μια κακοποιητική σχέση;

«Στο σπίτι των ονείρων» της Κάρμεν Μαρία Ματσάδο (κριτική) – Γιατί μια κουίρ γυναίκα παραμένει σε μια κακοποιητική σχέση;

Για το βιβλίο της Κάρμεν Μαρία Ματσάδο «Στο σπίτι των ονείρων»  (μτφρ. Άγγελος Αγγελίδης, Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα, πλάνο από την ταινία Ταρ, του Τοντ Φιλντ, όπου μεταξύ άλλων παρουσιάζεται μια κακοποιητική σχέση ανάμεσα σε δύο γυναίκες.

Γράφει η ...

«Η νύχτα θα είναι μεγάλη» του Σαντιάγκο Γκαμπόα (κριτική) – Ένα καθαρόαιμο πολιτικό και κοινωνικό θρίλερ με φόντο την Κολομβία

«Η νύχτα θα είναι μεγάλη» του Σαντιάγκο Γκαμπόα (κριτική) – Ένα καθαρόαιμο πολιτικό και κοινωνικό θρίλερ με φόντο την Κολομβία

Για το μυθιστόρημα του Σαντιάγκο Γκαμπόα [Santiago Gamboa] «Η νύχτα θα είναι μεγάλη» (μτφρ. Δήμητρα Σταυρίδου, εκδ. Διόπτρα). Ο γνωστός Κολομβιανός συγγραφέας θα βρίσκεται σε λίγες μέρες στην Αθήνα, στο πλαίσιο του 15ου Φεστιβάλ ΛΕΑ, και στη συνέχεια στα Χανιά, στο 2ο Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων. 

...
«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

Για το μυθιστόρημα που χάρισε στον Σολ Μπέλοου [Saul Bellow, 1915-2005] το Πούλιτζερ το 1976, «Το δώρο του Χάμπολντ» (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εισαγωγή: Jeffrey Eugenides, εκδ. Gutenberg). 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ήλιος με ξιφολόγχες» του Γιώργου Σκαμπαρδώνη (κριτική) – Μεσοπόλεμος εντός, εκτός και επί ταυτά

«Ήλιος με ξιφολόγχες» του Γιώργου Σκαμπαρδώνη (κριτική) – Μεσοπόλεμος εντός, εκτός και επί ταυτά

Για το μυθιστόρημα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη «Ήλιος με ξιφολόγχες» (εκδ. Πατάκη).

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Το τελευταίο μυθιστόρημα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη ξεκινάει άκρως δελεαστικά. Εν έτει 1931 μια τυχαία φωτιά σε χαμοκέλα της Θεσσαλο...

«Στο σπίτι των ονείρων» της Κάρμεν Μαρία Ματσάδο (κριτική) – Γιατί μια κουίρ γυναίκα παραμένει σε μια κακοποιητική σχέση;

«Στο σπίτι των ονείρων» της Κάρμεν Μαρία Ματσάδο (κριτική) – Γιατί μια κουίρ γυναίκα παραμένει σε μια κακοποιητική σχέση;

Για το βιβλίο της Κάρμεν Μαρία Ματσάδο «Στο σπίτι των ονείρων»  (μτφρ. Άγγελος Αγγελίδης, Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Αντίποδες). Κεντρική εικόνα, πλάνο από την ταινία Ταρ, του Τοντ Φιλντ, όπου μεταξύ άλλων παρουσιάζεται μια κακοποιητική σχέση ανάμεσα σε δύο γυναίκες.

Γράφει η ...

Άνα Μαρία Σούα: «Η ζωή είναι τρελή, παράλογη, κωμική και τραγική – το ίδιο και οι ιστορίες μου!»

Άνα Μαρία Σούα: «Η ζωή είναι τρελή, παράλογη, κωμική και τραγική – το ίδιο και οι ιστορίες μου!»

Συνέντευξη με την Αργεντινή συγγραφέα Άνα Μαρία Σούα [Ana María Shua], με αφορμή την ανθολογία διηγημάτων της «Σκυλίσια ζωή και άλλες ακροβασίες» (μτφρ. Άννα Βερροιοπούλου, εκδ. Βακχικόν). Η συγγραφέας θα βρεθεί στην Αθήνα τις επόμενες μέρες, καλεσμένη του 15ου Φεστιβάλ ΛΕΑ.

Συνέ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Έρωτες, έρωτες, έρωτες» του Βαγγέλη Ραπτόπουλου (προδημοσίευση)

«Έρωτες, έρωτες, έρωτες» του Βαγγέλη Ραπτόπουλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του Βαγγέλη Ραπτόπουλου «Έρωτες, έρωτες, έρωτες» – δώδεκα ιστορίες με πρωταγωνιστές που επιμένουν να παλεύουν για την ικανοποίηση της ερωτικής τους επιθυμίας. Δώδεκα παραλλαγές πάνω στο ίδιο θέμα, με την τελευταία και μεγαλύτερη να αγκαλιάζει όλες τις προηγούμενες. Κυκλο...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ