to na eisai gynaika

Για το αφήγημα της Μέλι Κίγιακ (Mely Kiyak) «Το να είσαι γυναίκα» (μτφρ. Απόστολος Στραγαλινός, εκδ. Κριτική). Κεντρική εικόνα ©  David de las Heras.

Της Χριστίνας Μουκούλη

Τι είναι αυτό που καθορίζει τη ζωή και τις επιλογές ενός ανθρώπου; Η καταγωγή, η θρησκεία, το φύλο, η οικονομική κατάσταση, ή οι βαθύτερες ανάγκες και επιθυμίες του; Ποιες συμπεριφορές συνεπάγεται το να είσαι γυναίκα; Η ιδιότητα αυτή έχει διαφορετική σημασία και συνδέεται κάθε φορά με τους αντίστοιχους χωροχρονικούς, κοινωνικούς και θρησκευτικούς παράγοντες. Είναι εντελώς διαφορετικό να είσαι γυναίκα σε ένα αυστηρό ισλαμικό κράτος, ή σε κάποιο κράτος της αφρικανικής ηπείρου και άλλο το να είσαι γυναίκα σε μια ευρωπαϊκή χώρα. Όμως δεν είναι αυτό το κεντρικό θέμα του βιβλίου.

Στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα η συγγραφέας θα αφηγηθεί την ιστορία μιας γυναίκας που πάσχει από μια ασθένεια των ματιών, και επειδή την αγνόησε πολύ καιρό, τώρα κινδυνεύει να τυφλωθεί. Θα χρειαστεί φάρμακα και επεμβάσεις για να μπορέσει να εξισορροπήσει κάπως την κατάσταση. Όμως ούτε και αυτό είναι το κεντρικό θέμα του βιβλίου. Το κεντρικό θέμα είναι η ιστορία μιας νέας κοπέλας που ψάχνει να βρει τον εαυτό της και τον ρόλο της μέσα στον κόσμο.

Η νέα γυναίκα είναι κόρη Κούρδων μεταναστών στη Γερμανία. Η μητέρα της είναι καθαρίστρια και ο πατέρας της εργάτης σε εργοστάσιο. Ως μετανάστρια, δεν έχει τις ίδιες ευκαιρίες με τα υπόλοιπα παιδιά της ηλικίας της, και μεγαλώνει σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο κανόνων κοινωνικής συμπεριφοράς:

«Με έμαθαν να συμμορφώνομαι. Να σιωπώ, να μην διαμαρτύρομαι. Να μη δημιουργώ προβλήματα. Να μην τραβάω την προσοχή των γύρω με τις ευαισθησίες μου, αλλά με τις επιδόσεις μου. […] Στον κόσμο απ’ όπου προερχόμουν θεωρούσαμε αυτομάτως ότι οι υποσχέσεις της ζωής προορίζονται για τους άλλους. Η ματαίωση ήταν ο κανόνας».

Όταν είσαι ξένος σε μια χώρα, διατηρείς χαμηλούς τόνους, δεν προκαλείς, δεν θέτεις όρους, ακολουθείς τους ήδη υπάρχοντες κανόνες, για να μπορέσεις να ενσωματωθείς, στο μέτρο του δυνατού.

Όταν είσαι ξένος σε μια χώρα, διατηρείς χαμηλούς τόνους, δεν προκαλείς, δεν θέτεις όρους, ακολουθείς τους ήδη υπάρχοντες κανόνες, για να μπορέσεις να ενσωματωθείς, στο μέτρο του δυνατού.

Μεγαλώνει λοιπόν σε μια οικογένεια, η οποία καλλιεργεί όνειρα και έχει προσδοκίες από εκείνη. Οι γονείς της, οι οποίοι δεν ανταποκρίνονται στα στερεότυπα της καταγωγής τους, προσπαθούν να της προσφέρουν όσο το δυνατόν περισσότερες ευκαιρίες για να έχει εκείνη μια καλύτερη ζωή σε σχέση με τη δική τους. Δεν θέλουν να τη δουν καθαρίστρια ή εργάτρια. Της τονίζουν ότι είναι δυνατή και μπορεί να πετύχει τα πάντα. Εκείνη, αρχικά ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τους. Είναι άριστη μαθήτρια, άλλωστε είναι από τα πρώτα παιδιά εργατών που φοιτά σε ένα κανονικό γερμανικό σχολείο, είναι η πρώτη που σπουδάζει από την οικογένειά της. Την ωθούν στις σπουδές γιατί «ο άνθρωπος που κερδίζει τα προς το ζην με το μολύβι του δεν παραμερίζεται. Δεν τον αγνοούν. Τον σέβονται». 

«Είναι εύκολο να λες ότι πρέπει να πραγματοποιείς τα όνειρά σου. Είναι όμως δύσκολο να κάνεις όνειρα αφηρημένα».

Καθοριστικό ρόλο στη ζωή της παίζουν οι ξαδέλφες της, οι οποίες της προσφέρουν τις γνώσεις τους σε σχέση με το πέρασμα από την κοριτσίστικη φάση στη γυναικεία, και τις εμπειρίες τους για τη σεξουαλική επαφή. Εκείνη δεν έχει αναρωτηθεί ποτέ για το σώμα της και τις λειτουργίες του, δεν έχει πειραματιστεί σε τίποτε. Δεν βρήκε ποτέ το θάρρος να παρατηρήσει τον εαυτό της και να ακούσει τις ανάγκες του. Υπακούει στους γονείς, υπομένει και εφαρμόζει τις επιθυμίες των άλλων μέχρι που φτάνει σε ένα σημείο κι αναρωτιέται τι είδους γυναικεία ζωή θα ήθελε κατά βάθος να έχει.

«Στην ειλικρινή ερώτηση που θέτω στον εαυτό μου, με τι είμαι πιο ευτυχισμένη και γαλήνια, η απάντηση είναι η εξής: μ’ εμένα. Απλώς και μόνο μ’ εμένα». 

Και τότε αποφασίζει να δραπετεύσει. Όχι από τις συνθήκες, αλλά από τις προσδοκίες των άλλων και από τα στερεότυπα των σχέσεων. Για εκείνη, βρίσκεται σε πρώτο πλάνο η ανάγνωση και η γραφή, και όλα τα άλλα ακολουθούν. Ποθεί να είναι αυτόνομη κι ελεύθερη χωρίς κανέναν περιορισμό. Ελεύθερη ως συγγραφέας, ως γυναίκα, ως άνθρωπος. Δεν θέλει να κάνει λίγο απ’ όλα και να γράφει. Θέλει μόνο να γράφει. Όμως, πόσο εύκολο είναι να αποχαιρετήσει τους γονείς, να αποκοπεί από τον κύκλο της, να φύγει από μια σχέση; «Πώς εγκαταλείπεις κάποιον δίχως εύλογη αιτία; Μπορείς να επικαλεστείς έναν ασαφή λόγο», όπως το να θες απλά την ελευθερία σου; Καταφέρνει να κάνει το άλμα της στη ζωή, και τώρα πλέον διαθέτει το θάρρος να σταθεί απέναντι στον εαυτό της και στα θέλω της, να τα ορίσει και να τα διεκδικήσει. Κι εκείνο που θέλει πάνω απ’ όλα, είναι να είναι μόνη και να αφιερωθεί στη γραφή, γιατί για εκείνη «το γράψιμο είναι προσπάθεια σύνδεσης με τον κόσμο», όσες αντοχές κι αν απαιτεί αυτό, όσες δυσκολίες κι αν παρουσιάζει.

Mely Kiyak

H Μέλι Κίγιακ (Mely Kiyak) γεννήθηκε το 1976 στη Γερμανία από Κούρδους μετανάστες. Είναι συγγραφέας και μαχητική δημοσιογράφος. Αρθρογραφεί και σχολιάζει στις εφημερίδες «Frankfurter Allgemeine Zeitung», «Frankfurter Rundschau» και «Die Zeit». Ζει και εργάζεται στο Βερολίνο. Το 2021 διακρίθηκε με τα λογοτεχνικά βραβεία Kurt Tucholsky και Bücher Frauen για το βιβλίο Το να είσαι γυναίκα, το πρώτο έργο της που κυκλοφορεί στα ελληνικά.

Οι σχέσεις με το άλλο φύλο

Το βιβλίο δεν μπαίνει στην υπηρεσία φεμινιστικών καταγγελιών. Η ηρωίδα δεν είναι θύμα του φύλου των ανδρών. Παρά το γεγονός ότι βρίσκεται στη θέση του θύματος για ξυλοδαρμό, από κάποιον άγνωστο σε έναν τηλεφωνικό θάλαμο, και μόνο μια γυναίκα βρίσκεται να την βοηθήσει, δεν θεωρεί ότι οι άνδρες βρίσκονται σε αντίπαλο στρατόπεδο. Ίσα ίσα, τονίζει ότι έχει δεχτεί από αυτούς τρία σημαντικά δώρα: από τον πατέρα της, την ανατροφή που της έδωσε, από τον πρώτο της έρωτα, τη μύηση στη σεξουαλική ζωή, και από τον έρωτα της ζωής της, το ότι της χάρισε την ελευθερία της. Κι αν επικεντρώνεται στην επίτευξη των προσωπικών στόχων από την πλευρά μιας γυναίκας, είναι γιατί για τους άνδρες ήταν δεδομένη η επιτυχία, σε όποιον τομέα κι αν επιθυμούσαν εκείνοι να κατευθυνθούν. Κάτι που δεν ίσχυε βέβαια για τις γυναίκες.

Η συγγραφέας Μέλι Κίγιακ διαθέτει το χάρισμα να λέει μια ιστορία με τρόπο που να εξασφαλίζει την προσοχή του αναγνώστη. Αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο, εξομολόγηση με λόγο ζωντανό και παραστατικό, με μια καθαρότητα στη γλώσσα εκπληκτική. Ταχύτητα στην εξέλιξη της πλοκής χωρίς περιττά στοιχεία, όπου τονίζεται μόνο την ουσία. Η συγγραφέας περιπλέκει με μεγάλη δεξιοτεχνία μυθοπλαστικά και αυτοβιογραφικά στοιχεία, και το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό. Ο λόγος της γίνεται ιδιαίτερα ποιητικός στα σημεία που με τα λόγια της ξαδέλφης της, περιγράφεται η ερωτική πράξη, με πλούσιες μεταφορές και παρομοιώσεις.

Αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο, εξομολόγηση με λόγο ζωντανό και παραστατικό, με μια καθαρότητα στη γλώσσα εκπληκτική. Ταχύτητα στην εξέλιξη της πλοκής χωρίς περιττά στοιχεία, όπου τονίζεται μόνο την ουσία.

Στις σελίδες του βιβλίου βλέπουμε τη γυναίκα που την αγνοούν, την ξεχνάνε, τη χτυπούν, την εκμεταλλεύονται, την αγαπούν, τη βοηθούν, τη θαυμάζουν, τη χρειάζονται. Η ηρωίδα του βιβλίου παλεύει να γίνει κυρίαρχος της ζωής της και να ζήσει πέρα από τις συμβάσεις και τους καθιερωμένους κανόνες, να ζει απολύτως ελεύθερα. Ο αγώνας της αυτός παρατίθεται αναλυτικά και διεξοδικά στο κείμενο. Αφηγούμενη την προσωπική της ιστορία, καταφέρνει να της δώσει χαρακτηριστικά που αφορούν έναν μεγάλο αριθμό γυναικών. Στοχεύει σε κάθε άτομο που θέλει να ζει με ελευθερία, αξιοπρέπεια και με συνέπεια προς τις επιθυμίες του.

kritiki kiyak to na eisai gynaikaΓια να το πετύχει κανείς αυτό είναι απαραίτητο να γνωρίζει τον εαυτό του και τις ανάγκες του, να έχει άποψη, να ξέρει τη δύναμή του, να αναλαμβάνει ρόλους που του ταιριάζουν, να σπάει τα στερεότυπα που δεν τον εκφράζουν, να αφαιρεί τις ταμπέλες, να υποστηρίζει τις επιλογές του και να είναι περήφανος γι’ αυτές, να τολμά, να μπορεί να ορίζει τον εαυτό του, να αγαπά, να προσφέρει, να απολαμβάνει, να δημιουργεί, να αφήνει το στίγμα του, να ψάχνει εμπειρίες άγνωστες και συναρπαστικές, και, κυρίως, να διεκδικεί τον σεβασμό.

Ένα βιβλίο για την επανάκτηση του γυναικείου εαυτού και του εαυτού γενικότερα, για την κοινωνική, σωματική, συναισθηματική μορφή της γυναικείας φύσης, για τη φιλία μεταξύ γυναικών, για την αγάπη προς τον πατέρα, για τον αγώνα των μεταναστών, αλλά και ένα βιβλίο για τη γραφή, για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ευδοκιμεί, για τη μοναξιά, που συνήθως είναι προαπαιτούμενο αυτής της ενασχόλησης. Ένα βιβλίο για την ιδιαίτερη γραμμή που έχει την ικανότητα να χαράξει ο καθένας, ακολουθώντας τα θέλω του, για τη δύναμη, την επιμονή και τη γενναιότητα που πρέπει να διαθέτει κάποιος ο οποίος κοπιάζει για την ανεξαρτησία του.

Η μετάφραση του Απόστολου Στραγαληνού μεταφέρει τη δύναμη του κειμένου και την εσωτερική δύναμη της ηρωίδας, που προσπαθεί να ανακαλύψει τον εαυτό της και τον δρόμο της.


 Η ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΟΥΚΟΥΛΗ είναι εκπαιδευτικός.

Απόσπασμα από το βιβλίο

«Άρχισα να αναρωτιέμαι τι είδους γυναικεία ζωή ήθελα κατά βάθος να έχω. Κοίταξα πάλι τις γυναίκες του περιβάλλοντός μου. Γυναίκες που είχαν πετύχει. Αυτό που είδα, το βρήκα ανησυχητικό.

Θλιμμένες γυναίκες παντού. Γυναίκες καλυμμένες από θλίψη, γυναίκες που ταξιδεύουν με τους άντρες τους εδώ κι εκεί, φορτωμένες με έγνοιες, γυναίκες που το μόνο χαρακτηριστικό της συντροφικότητάς τους με τους άντρες τους είναι ότι μοιράζονται μαζί τους μια κατοικία, ένα αυτοκίνητο, έναν τραπεζικό λογαριασμό, την ανατροφή των παιδιών τους και το κύπελλο με τις οδοντόβουρτσες. Γυναίκες με τη θλίψη χαραγμένη στην ψυχή και στο πρόσωπο. Αυτές οι γυναίκες ξέρουν ότι αυτό δεν θα διορθωθεί ποτέ πια, ούτε με διακοπές ούτε με αγορές. Γυναίκες που υπομένουν τη θλίψη τους, επειδή τους είναι οικεία από τις μητέρες τους. Επειδή τα ανεκπλήρωτα όνειρα μεταφέρονται στην επόμενη γενιά».

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Μπαουμγκάρτνερ» του Πολ Όστερ (κριτική) – Tο κύκνειο άσμα ενός σπουδαίου δημιουργού

«Μπαουμγκάρτνερ» του Πολ Όστερ (κριτική) – Tο κύκνειο άσμα ενός σπουδαίου δημιουργού

Για το κύκνειο άσμα του Πολ Όστερ [Paul Auster] «Μπαουμγκάρτνερ» (μτφρ. Ιωάννα Ηλιάδη, εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

Πανθομολογούμενα, ακόμα και οι σημαντικότεροι συγγραφείς προσεγγίζοντας το τέλος της ζωής τους σταδιακά χάνουν την αρχικ...

«Η αληθινή ζωή του Σεμπάστιαν Νάιτ» του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ (κριτική)

«Η αληθινή ζωή του Σεμπάστιαν Νάιτ» του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ (κριτική)

Για το μυθιστόρημα του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ [Vladimir Nabokov] «Η αληθινή ζωή του Σεμπάστιαν Νάιτ» (μτφρ. Ανδρέας Αποστολίδης, εκδ. Άγρα).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

«Ήταν η ηχώ μιας πιθανής αλήθειας, μια επίκαιρη υ...

«Το μαύρο σύννεφο» του Φρεντ Χόιλ (κριτική) – Όταν ένας κορυφαίος φυσικός γράφει επιστημονική φαντασία

«Το μαύρο σύννεφο» του Φρεντ Χόιλ (κριτική) – Όταν ένας κορυφαίος φυσικός γράφει επιστημονική φαντασία

Για το μυθιστόρημα του Φρεντ Χόιλ [Fred Hoyle] «Το μαύρο σύννεφο» (μτφρ. Θοδωρής Πιερράτος, επίμετρο Richard Dawkins, φιλολογική επιμέλεια Τραϊανός Μάνος, εκδ. Ροπή).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Στις μέρες μας ο κίνδυνος μιας...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Στη Ρέιτσελ Κασκ το βραβείο Γκόλντσμιθς 2024: Για το Parade που «γυρίζει τον κόσμο μας ανάποδα»

Στη Ρέιτσελ Κασκ το βραβείο Γκόλντσμιθς 2024: Για το Parade που «γυρίζει τον κόσμο μας ανάποδα»

Στη Ρέιτσελ Κασκ [Rachel Cusk] απονεμήθηκε το βραβείο Γκόλντσμιθς [Goldsmiths] για το μυθιστόρημά της Parade. Τα βιβλία της Κασκ κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg.

Επιμέλεια Book Press

Στη ...

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Δημήτρη Τσεκούρα «Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν – Ένα queer αστυνομικό ψυχόδραμα» που θα κυκλοφορήσει στις 14 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Η ανάκριση»

...
«Ένας απέραντος κόσμος» του βραβευμένου με Πούλιτζερ Εντ Γιόνγκ (κριτική) – «Αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας»

«Ένας απέραντος κόσμος» του βραβευμένου με Πούλιτζερ Εντ Γιόνγκ (κριτική) – «Αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας»

Για το βιβλίο του Εντ Γιόνγκ [Ed Yong] «Ένας απέραντος κόσμος» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Πεδίο), «ένα μεγάλο δώρο που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας, στην προσπάθεια να αξιολογήσουμε ορθότερα την παρουσία μας σε τούτο τον πλανήτη».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

«Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν» του Δημήτρη Τσεκούρα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Δημήτρη Τσεκούρα «Ο εραστής του Ντεβ Μάρτιν – Ένα queer αστυνομικό ψυχόδραμα» που θα κυκλοφορήσει στις 14 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Η ανάκριση»

...
«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το θεατρικό έργο του Βασίλη Κατσικονούρη «Γκουντ λακ», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

(Στο μπαρ του Μότζο. Ο ΜΗΤΣ με τον ΑΛΚΗ σ’ ένα τραπέζι. Ο ΜΗΤΣ έχ...

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Βάννας Κατσαρού «Το παιδί και το κρι κρι», σε εικονογράφηση της Μαίης Σταθοπούλου, το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίγα λόγια για...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

  «Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες και Ελληνίδες συγγραφείς και μεταφραστές μας αποκαλύπτουν το μυθιστόρημα που τους μύησε στην αχανή χώρα. Οι επιλογές τους κυμαίνονται από εφηβικά αναγνώσματα μέχρι ένα πολύ επίκαιρο (και μη λογοτεχνικό) βιβλί...

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Επιλογή από τα καλύτερα κατασκοπευτικά μυθιστορήματα που έχουν κυκλοφορήσει τελευταία, συν λίγα παλαιότερα, από τα κορυφαία του είδους. Ταυτόχρονα, μια ευσύνοπτη μα πλήρης παρουσίαση της ιστορίας του είδους, μαζί με έναν αναστοχασμό πάνω στα όρια και τις συντεταγμένες του.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρί...

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Ο Οκτώβριος οδεύει προς το τέλος του, οι εκδότες έχουν ήδη βγάλει, ή βγάζουν αυτές τις μέρες, σημαντικά βιβλία που θα διαβαστούν και θα συζητηθούν τους μήνες που έρχονται. Επιλέξαμε ορισμένα από αυτά, ελληνικής και ξένης πεζογραφίας, κυρίως. Θα ακολουθήσουν, το επόμενο διάστημα, πολλά περισσότερα. 

Γράφ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ