jack 728

Για το «Τζακ» της Μέριλιν Ρόμπινσον (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Μεταίχμιο).

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Ας ξεκινήσουμε υπογραμμίζοντας το εξής: Το «Τζακ» είναι μια πρωτότυπη και συγκινητική ερωτική ιστορία. Πρωτότυπη, ναι, γιατί αφορά τον έρωτα ενός λευκού με μια μαύρη, τη δεκαετία του 50 στο Σεντ Λούις του Μιζούρι, όταν μια τέτοια ένωση ήταν όχι μόνο έντονα κατακριτέα, και από τις δύο κοινότητες, ήταν και παράνομη. Συγκινητική, επίσης: Τόσο ο Τζακ, το απολωλός πρόβατο της οικογένειας Μπάουτον –τον οποίο η συγγραφέας μας έχει ήδη συστήσει στο παλιότερο μυθιστόρημά της Γκίλιαντ–, όσο και η Ντέλα, καθηγήτρια αγγλικών από το Μέμφις, είναι δυο ψυχές καθαρές και απόλυτες, και με τον ξεχωριστό τρόπο τους η καθεμιά «εκτός του κόσμου τούτου».

Σημείωση: Και οι δύο, είναι τέκνα ιερέων, ενώ η μεγαλύτερη σκηνή του μυθιστορήματος τους βρίσκει να περνούν τη νύχτα τους συζητώντας θεολογικά ζητήματα, αλλά κι εντελώς άσχετα πράγματα, μέσα σε ένα νεκροταφείο (βλ. κεντρική εικόνα).

Ναι, σε αυτό το μυθιστόρημα, η Μέριλιν Ρόμπινσον επιδεικνύει οξύτατη αίσθηση της ειρωνείας, καθώς και του χιούμορ.

Το μαύρο πρόβατο της οικογένειας

Ο Τζακ Μπάουτον, κεντρικός ήρωας και κρυφός αφηγητής αυτής της ιστορίας, είναι το μαύρο πρόβατο μιας πολυμελούς και θρησκευόμενης οικογένειας. Έχει αφήσει τον γενέθλιο τόπο, το επινοημένο Γκίλιαντ, και έχει έρθει στο φυλετικά διχασμένο Σέντ Λούις, σε αναζήτηση εξιλέωσης. Από μια παρεξήγηση, που ίσως ενέχει και μια ασύνειδη αναζήτηση τιμωρίας, βρίσκεται κατηγορούμενος για κλοπή και περνάει δύο χρόνια στη φυλακή.

Ανταλλάσουν βιβλία, διαβάζουν ποιήματα, απολαμβάνουν ο ένας την παρουσία του άλλου, μα ένα βράδυ που θα αποτολμήσουν μια κοινή έξοδο, όλα θα πάνε στραβά.

Να όμως που βγαίνοντας, η τύχη (ή η μοίρα) θα τον ρίξει πάνω στην γλυκύτατη Ντέλα, όταν μια βροχερή μέρα θα την βοηθήσει να μαζέψει τα χαρτιά της που σκορπίστηκαν στον δρόμο. Η έλξη ανάμεσά τους είναι άμεση, κι είναι μια έλξη τόσο σωματική όσο και πνευματική, σχεδόν υπαρξιακή, χωρίς όμως τίποτε το κραυγαλέο, το στομφώδες. Ανταλλάσουν βιβλία, διαβάζουν ποιήματα, απολαμβάνουν ο ένας την παρουσία του άλλου, μα ένα βράδυ που θα αποτολμήσουν μια κοινή έξοδο, όλα θα πάνε στραβά. Θα περάσουν πολλοί μήνες μέχρι την επόμενη συνάντησή τους, μια νύχτα στο νεκροταφείο της πόλης, εκεί όπου ο Τζακ περιπλανιέται ή και περνάει αρκετές από τις νύχτες του.

Εκ των υστέρων αντιλαμβανόμαστε ότι το νυχτερινό αυτό συναπάντημα δεν ήταν ίσως τόσο τυχαίο όσο έμοιαζε αρχικά…

jack robinson exofΧαρακτήρες βγαλμένοι από τη μεγάλη λογοτεχνία

Το Τζακ είναι ένα μυθιστόρημα με λίγη δράση και μακροσκελέστατους πλην απολαυστικούς διαλόγους. Η εναρκτήρια σκηνή, με τον Τζακ να ακολουθεί κατά πόδας την Ντέλα, τη βραδιά της εξόδου τους που όλα πήγαν κατά διαβόλου, είναι σκηνή ανθολογίας. Η χρονική σειρά με την οποία παρατίθενται τα γεγονότα δεν είναι γραμμική, ενώ πολλά κενά γεμίζουν στη συνέχεια συνθέτοντας τα πληρέστατα πορτρέτα των δύο ηρώων, και κυρίως του Τζακ.

Να πούμε τούτο: Ο Τζακ και η Ντέλα είναι χαρακτήρες βγαλμένοι από τη μεγάλη κλασική λογοτεχνία. Ο Τζακ, ειδικά, μοιάζει με μοντέρνα και αντιηρωική εκδοχή του Άμλετ, στον οποίο άλλωστε τόσο συχνά αναφέρεται. Αναποφάσιστος, μυστηριώδης, όμηρος δυνάμεων που τον ξεπερνούν, αλλά και διαυγής, οξυδερκής, ένα από αυτά τα πλάσματα που, λόγω μεγάλης ευαισθησίας και ιδιοσυγκρασίας, μοιάζουν να έχουν ήδη αναλώσει τη ζωή τους, σε μια εσωτερική περιδίνηση που τους εξωθεί προς την τραγωδία.

Η Ντέλα, από την άλλη, είναι ένα ακατέργαστο διαμάντι, που στην πορεία του βιβλίου, από σελίδα σε σελίδα, λάμπει όλο περισσότερο. Κάθε λέξη που βγαίνει από το στόμα της είναι αληθινή, πηγάζει από έναν αδιαπραγμάτευτο ηθικό πυρήνα, που δεν υφίσταται έξω από την επιθυμία για τον άλλον. Αταλάντευτη στο συναίσθημά της, είναι με κάποιον τρόπο ενορατική: Λες και προβλέπει τον κόσμο που έρχεται και αρνείται να τον προδώσει.

Το φυλετικό ζήτημα και η υπέρβασή του

Όπως σημείωσα και νωρίτερα, το Τζακ θα ξαφνιάσει ευχάριστα τους φίλους της σπουδαίας Αμερικανίδας συγγραφέα ενώ θα κερδίσει και νέους: Διαθέτει αλαφράδα, χιούμορ και σοφία, καθώς κι ένα ξεχωριστό ύφος αφήγησης που στην πορεία της ανάγνωσης γίνεται εθιστικό. Ενώ προφανώς διαπραγματεύεται το φυλετικό πρόβλημα που ταλανίζει τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη σύστασή τους, με τις προκαταλήψεις να μην απουσιάζουν ούτε από την πλευρά της μαύρης κοινότητας, τελικά καταφέρνει να το υπερβεί, μέσα από τη μοναδικότητα των δυο κεντρικών χαρακτήρων, που δεν υποτάσσονται στο καλούπι καμιάς θεματικής.

Το Τζακ, της Μέριλιν Ρόμπινσον, έχει μεταφράσει με γνώση και ευαισθησία η Κατερίνα Σχινά, κι έχουν εκδώσει με φροντίδα και τυποτεχνική ποιότητα οι εκδόσεις Μεταίχμιο. Πρόκειται αναμφίβολα για μια από τις σημαντικότερες Αμερικανίδες συγγραφείς εν ζωή – κι ίσως την πλέον πρωτότυπης.

politeia link more

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η πόλη της νίκης», το νέο μυθιστόρημα του Σαλμάν Ρούσντι (κριτική) – Το έπος ενός ακατάβλητου παραμυθά

«Η πόλη της νίκης», το νέο μυθιστόρημα του Σαλμάν Ρούσντι (κριτική) – Το έπος ενός ακατάβλητου παραμυθά

Για το βιβλίο του Σαλμάν Ρούσντι [Salman Rushdie] «Η πόλη της νίκης» (μτφρ. Γιώργος Μπλάνας, εκδ. Ψυχογιός).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θα μπορούσε να είχε γραφτεί η  ...

«Τρεις γυναίκες» του Ρόμπερτ Μούζιλ (κριτική) – Η υπονόμευση του αντρικού βλέμματος μέσα από τρεις ερωτικές τραγωδίες

«Τρεις γυναίκες» του Ρόμπερτ Μούζιλ (κριτική) – Η υπονόμευση του αντρικού βλέμματος μέσα από τρεις ερωτικές τραγωδίες

Για τον τόμο με τις τρεις νουβέλες του Ρόμπερτ Μούζιλ (Robert Musil) «Τρεις γυναίκες» (μτφρ. Μαρίνα Αγαθαγγελίδου, εκδ. Αντίποδες).

Γράφει ο Φώτης Καρ...

«Η μαέστρος» της Χάριετ Κονστάμπλ (κριτική) – Ένα ταλαντούχο κορίτσι στη σκιά του Βιβάλντι

«Η μαέστρος» της Χάριετ Κονστάμπλ (κριτική) – Ένα ταλαντούχο κορίτσι στη σκιά του Βιβάλντι

Για το βιβλίο της Χάριετ Κονστάμπλ [Harriet Constable] «Η μαέστρος» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Ελληνικά Γράμματα). Στην κεντρική φωτογραφία, ο πίνακας «Young Woman Playing a Violin» του Οράτσιο Τζεντιλέσκι.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Πέθανε ο Τομ Ρόμπινς, «ο πιο επικίνδυνος συγγραφέας στον κόσμο»

Πέθανε ο Τομ Ρόμπινς, «ο πιο επικίνδυνος συγγραφέας στον κόσμο»

Σε ηλικία 92 ετών, πέθανε ο Τομ Ρόμπινς [Tom Robbins], γνωστός για τα χιουμοριστικά μυθιστορήματά του, επηρεασμένα από το κλίμα της αμερικανικής αντικουλτούρας των '60s. Τα βιβλία του κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Αίολος.

Επιμέλεια: Book Press

...
«Σωματογραφία» της Εύας Στάμου (κριτική) – Πορτρέτα γυναικών σε κίνηση

«Σωματογραφία» της Εύας Στάμου (κριτική) – Πορτρέτα γυναικών σε κίνηση

Για το μυθιστόρημα της Εύας Στάμου «Σωματογραφία», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός. 

Γράφει η Ντόρα Τσιμπούκη

To πρόσφατο βιβλίο της Εύα...

«Θέλω να δω τον Πάπα» – Η 85χρονη οπερέτα του Θεόφραστου Σακελλαρίδη, επίκαιρη και απολαυστική

«Θέλω να δω τον Πάπα» – Η 85χρονη οπερέτα του Θεόφραστου Σακελλαρίδη, επίκαιρη και απολαυστική

Για την οπερέτα του Θεόφραστου Σακελλαρίδη «Θέλω να δω τον Πάπα!», σε μουσική διεύθυνση Νίκου Βασιλείου και σκηνοθεσία Νατάσας Τριανταφύλλη, η οποία παρουσιάζεται στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής μέχρι και τις 16 Φεβρουαρίου.

Γράφει η Έλενα Χουζούρη

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

«Απάρνηση» του Άρη Μαραγκόπουλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπασμάτων από το μυθιστόρημα του Άρη Μαραγκόπουλου «Απάρνηση», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Τόπος.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιφάνεια Ι
(Ο Νικόλας δεν είναι πια εδώ)

...
«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ