jack 728

Για το «Τζακ» της Μέριλιν Ρόμπινσον (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Μεταίχμιο).

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Ας ξεκινήσουμε υπογραμμίζοντας το εξής: Το «Τζακ» είναι μια πρωτότυπη και συγκινητική ερωτική ιστορία. Πρωτότυπη, ναι, γιατί αφορά τον έρωτα ενός λευκού με μια μαύρη, τη δεκαετία του 50 στο Σεντ Λούις του Μιζούρι, όταν μια τέτοια ένωση ήταν όχι μόνο έντονα κατακριτέα, και από τις δύο κοινότητες, ήταν και παράνομη. Συγκινητική, επίσης: Τόσο ο Τζακ, το απολωλός πρόβατο της οικογένειας Μπάουτον –τον οποίο η συγγραφέας μας έχει ήδη συστήσει στο παλιότερο μυθιστόρημά της Γκίλιαντ–, όσο και η Ντέλα, καθηγήτρια αγγλικών από το Μέμφις, είναι δυο ψυχές καθαρές και απόλυτες, και με τον ξεχωριστό τρόπο τους η καθεμιά «εκτός του κόσμου τούτου».

Σημείωση: Και οι δύο, είναι τέκνα ιερέων, ενώ η μεγαλύτερη σκηνή του μυθιστορήματος τους βρίσκει να περνούν τη νύχτα τους συζητώντας θεολογικά ζητήματα, αλλά κι εντελώς άσχετα πράγματα, μέσα σε ένα νεκροταφείο (βλ. κεντρική εικόνα).

Ναι, σε αυτό το μυθιστόρημα, η Μέριλιν Ρόμπινσον επιδεικνύει οξύτατη αίσθηση της ειρωνείας, καθώς και του χιούμορ.

Το μαύρο πρόβατο της οικογένειας

Ο Τζακ Μπάουτον, κεντρικός ήρωας και κρυφός αφηγητής αυτής της ιστορίας, είναι το μαύρο πρόβατο μιας πολυμελούς και θρησκευόμενης οικογένειας. Έχει αφήσει τον γενέθλιο τόπο, το επινοημένο Γκίλιαντ, και έχει έρθει στο φυλετικά διχασμένο Σέντ Λούις, σε αναζήτηση εξιλέωσης. Από μια παρεξήγηση, που ίσως ενέχει και μια ασύνειδη αναζήτηση τιμωρίας, βρίσκεται κατηγορούμενος για κλοπή και περνάει δύο χρόνια στη φυλακή.

Ανταλλάσουν βιβλία, διαβάζουν ποιήματα, απολαμβάνουν ο ένας την παρουσία του άλλου, μα ένα βράδυ που θα αποτολμήσουν μια κοινή έξοδο, όλα θα πάνε στραβά.

Να όμως που βγαίνοντας, η τύχη (ή η μοίρα) θα τον ρίξει πάνω στην γλυκύτατη Ντέλα, όταν μια βροχερή μέρα θα την βοηθήσει να μαζέψει τα χαρτιά της που σκορπίστηκαν στον δρόμο. Η έλξη ανάμεσά τους είναι άμεση, κι είναι μια έλξη τόσο σωματική όσο και πνευματική, σχεδόν υπαρξιακή, χωρίς όμως τίποτε το κραυγαλέο, το στομφώδες. Ανταλλάσουν βιβλία, διαβάζουν ποιήματα, απολαμβάνουν ο ένας την παρουσία του άλλου, μα ένα βράδυ που θα αποτολμήσουν μια κοινή έξοδο, όλα θα πάνε στραβά. Θα περάσουν πολλοί μήνες μέχρι την επόμενη συνάντησή τους, μια νύχτα στο νεκροταφείο της πόλης, εκεί όπου ο Τζακ περιπλανιέται ή και περνάει αρκετές από τις νύχτες του.

Εκ των υστέρων αντιλαμβανόμαστε ότι το νυχτερινό αυτό συναπάντημα δεν ήταν ίσως τόσο τυχαίο όσο έμοιαζε αρχικά…

jack robinson exofΧαρακτήρες βγαλμένοι από τη μεγάλη λογοτεχνία

Το Τζακ είναι ένα μυθιστόρημα με λίγη δράση και μακροσκελέστατους πλην απολαυστικούς διαλόγους. Η εναρκτήρια σκηνή, με τον Τζακ να ακολουθεί κατά πόδας την Ντέλα, τη βραδιά της εξόδου τους που όλα πήγαν κατά διαβόλου, είναι σκηνή ανθολογίας. Η χρονική σειρά με την οποία παρατίθενται τα γεγονότα δεν είναι γραμμική, ενώ πολλά κενά γεμίζουν στη συνέχεια συνθέτοντας τα πληρέστατα πορτρέτα των δύο ηρώων, και κυρίως του Τζακ.

Να πούμε τούτο: Ο Τζακ και η Ντέλα είναι χαρακτήρες βγαλμένοι από τη μεγάλη κλασική λογοτεχνία. Ο Τζακ, ειδικά, μοιάζει με μοντέρνα και αντιηρωική εκδοχή του Άμλετ, στον οποίο άλλωστε τόσο συχνά αναφέρεται. Αναποφάσιστος, μυστηριώδης, όμηρος δυνάμεων που τον ξεπερνούν, αλλά και διαυγής, οξυδερκής, ένα από αυτά τα πλάσματα που, λόγω μεγάλης ευαισθησίας και ιδιοσυγκρασίας, μοιάζουν να έχουν ήδη αναλώσει τη ζωή τους, σε μια εσωτερική περιδίνηση που τους εξωθεί προς την τραγωδία.

Η Ντέλα, από την άλλη, είναι ένα ακατέργαστο διαμάντι, που στην πορεία του βιβλίου, από σελίδα σε σελίδα, λάμπει όλο περισσότερο. Κάθε λέξη που βγαίνει από το στόμα της είναι αληθινή, πηγάζει από έναν αδιαπραγμάτευτο ηθικό πυρήνα, που δεν υφίσταται έξω από την επιθυμία για τον άλλον. Αταλάντευτη στο συναίσθημά της, είναι με κάποιον τρόπο ενορατική: Λες και προβλέπει τον κόσμο που έρχεται και αρνείται να τον προδώσει.

Το φυλετικό ζήτημα και η υπέρβασή του

Όπως σημείωσα και νωρίτερα, το Τζακ θα ξαφνιάσει ευχάριστα τους φίλους της σπουδαίας Αμερικανίδας συγγραφέα ενώ θα κερδίσει και νέους: Διαθέτει αλαφράδα, χιούμορ και σοφία, καθώς κι ένα ξεχωριστό ύφος αφήγησης που στην πορεία της ανάγνωσης γίνεται εθιστικό. Ενώ προφανώς διαπραγματεύεται το φυλετικό πρόβλημα που ταλανίζει τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη σύστασή τους, με τις προκαταλήψεις να μην απουσιάζουν ούτε από την πλευρά της μαύρης κοινότητας, τελικά καταφέρνει να το υπερβεί, μέσα από τη μοναδικότητα των δυο κεντρικών χαρακτήρων, που δεν υποτάσσονται στο καλούπι καμιάς θεματικής.

Το Τζακ, της Μέριλιν Ρόμπινσον, έχει μεταφράσει με γνώση και ευαισθησία η Κατερίνα Σχινά, κι έχουν εκδώσει με φροντίδα και τυποτεχνική ποιότητα οι εκδόσεις Μεταίχμιο. Πρόκειται αναμφίβολα για μια από τις σημαντικότερες Αμερικανίδες συγγραφείς εν ζωή – κι ίσως την πλέον πρωτότυπης.

politeia link more

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

«Το δώρο του Χάμπολντ» του Σολ Μπέλοου (κριτική)

Για το μυθιστόρημα που χάρισε στον Σολ Μπέλοου [Saul Bellow, 1915-2005] το Πούλιτζερ το 1976, «Το δώρο του Χάμπολντ» (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εισαγωγή: Jeffrey Eugenides, εκδ. Gutenberg). 

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

...
«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

«Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ (κριτική) – Ένα πολυστρωματικό μυθιστόρημα που υμνεί τη λογοτεχνία

Για το μυθιστόρημα του Μοχάμεντ Μπουγκάρ Σαρ [Mohamed Mbougar Sarr] «Η πιο μυστική μνήμη των ανθρώπων» (μτφρ. Μήνα Πατεράκη-Γαρέφη, εκδ. Πατάκη), που τιμήθηκε με τη μεγαλύτερη διάκριση των γαλλικών γραμμάτων, το βραβείο Goncourt, για το 2021. Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας. 

...
«Ψεύτες του νερού και άλλες ιστορίες» του Μπάρι Χάνα (κριτική) – Λογοτεχνία των αντιθέσεων για μια συναρπαστική ανάγνωση

«Ψεύτες του νερού και άλλες ιστορίες» του Μπάρι Χάνα (κριτική) – Λογοτεχνία των αντιθέσεων για μια συναρπαστική ανάγνωση

Για τη συλλογή διηγημάτων του Μπάρι Χάνα [Barry Hannah] «Ψεύτες του νερού και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Νίκος Α. Μάντης, εκδ. Καστανιώτη). Στην κεντρική εικόνα, ο συγγραφέας Μπάρι Χάνα.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

Οι Ψεύτες...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

«Rohtko», του Λούκας Τβαρκόφσκι, στη Στέγη (κριτική)

Στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση είδαμε τη μεγαλειώδη παράσταση «ROHTKO» του Πολωνού σκηνοθέτη Λούκα Τβαρκόφσκι [Lukasz Twarkowski], αποτέλεσμα συνεργασίας του με τον Κρίστιαν Λούπα.

Γράφει ο Νϊκος Ξένιος

Ο Λούκας Τβαρκόφσκι σκηνοθέτησε τ...

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Το Dublin Literary Award 2023 στη Γερμανίδα Katja Oskamp

Απονεμήθηκε στην Katja Oskamp και τη μεταφράστριά της στα αγγλικά Jo Heinrich, το «Dublin Literary Award 2023» για το μυθιστόρημά της Katja Oskam «Marzahn, Mon Amour». Σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Book Press

...
Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Χαρούκι Μουρακάμι: Τιμήθηκε με το βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών»

Ο Haruki Murakami [Χαρούκι Μουρακάμι] είναι ο πρώτος Ιάπωνας συγγραφέας που έλαβε το Βραβείο «Πριγκίπισσα των Αστουριών». Η συλλογή διηγημάτων του «Σε πρώτο ενικό» κυκλοφόρησε προσφάτως από τις εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση Βασίλη Κιμούλη.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

«Κήπος βιβλίων» του Παναγιώτη Γούτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τον πρόλογο του συγγραφέα Παναγιώτη Γούτα της ανθολογίας κειμένων του «Κήπος βιβλίων – Διαβάζοντας Θεσσαλονικείς και Αμερικανούς πεζογράφους», που θα κυκλοφορήσει στις 17 Μαΐου από τις εκδόσεις Νησίδες.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Bιβλία αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης: 20 επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις

Κανείς δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημά σου, αν δεν κάνεις ο ίδιος την αρχή για να βοηθήσεις τον εαυτό σου. Είκοσι επιλογές από τις καλύτερες πρόσφατες εκδόσεις βιβλίων αυτοβοήθειας, αυτογνωσίας και προσωπικής βελτίωσης από τους επαγγελματίες του είδους.

Επιμέλεια: Book Press...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ