jack 728

Για το «Τζακ» της Μέριλιν Ρόμπινσον (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Μεταίχμιο).

Του Κ.Β. Κατσουλάρη

Ας ξεκινήσουμε υπογραμμίζοντας το εξής: Το «Τζακ» είναι μια πρωτότυπη και συγκινητική ερωτική ιστορία. Πρωτότυπη, ναι, γιατί αφορά τον έρωτα ενός λευκού με μια μαύρη, τη δεκαετία του 50 στο Σεντ Λούις του Μιζούρι, όταν μια τέτοια ένωση ήταν όχι μόνο έντονα κατακριτέα, και από τις δύο κοινότητες, ήταν και παράνομη. Συγκινητική, επίσης: Τόσο ο Τζακ, το απολωλός πρόβατο της οικογένειας Μπάουτον –τον οποίο η συγγραφέας μας έχει ήδη συστήσει στο παλιότερο μυθιστόρημά της Γκίλιαντ–, όσο και η Ντέλα, καθηγήτρια αγγλικών από το Μέμφις, είναι δυο ψυχές καθαρές και απόλυτες, και με τον ξεχωριστό τρόπο τους η καθεμιά «εκτός του κόσμου τούτου».

Σημείωση: Και οι δύο, είναι τέκνα ιερέων, ενώ η μεγαλύτερη σκηνή του μυθιστορήματος τους βρίσκει να περνούν τη νύχτα τους συζητώντας θεολογικά ζητήματα, αλλά κι εντελώς άσχετα πράγματα, μέσα σε ένα νεκροταφείο (βλ. κεντρική εικόνα).

Ναι, σε αυτό το μυθιστόρημα, η Μέριλιν Ρόμπινσον επιδεικνύει οξύτατη αίσθηση της ειρωνείας, καθώς και του χιούμορ.

Το μαύρο πρόβατο της οικογένειας

Ο Τζακ Μπάουτον, κεντρικός ήρωας και κρυφός αφηγητής αυτής της ιστορίας, είναι το μαύρο πρόβατο μιας πολυμελούς και θρησκευόμενης οικογένειας. Έχει αφήσει τον γενέθλιο τόπο, το επινοημένο Γκίλιαντ, και έχει έρθει στο φυλετικά διχασμένο Σέντ Λούις, σε αναζήτηση εξιλέωσης. Από μια παρεξήγηση, που ίσως ενέχει και μια ασύνειδη αναζήτηση τιμωρίας, βρίσκεται κατηγορούμενος για κλοπή και περνάει δύο χρόνια στη φυλακή.

Ανταλλάσουν βιβλία, διαβάζουν ποιήματα, απολαμβάνουν ο ένας την παρουσία του άλλου, μα ένα βράδυ που θα αποτολμήσουν μια κοινή έξοδο, όλα θα πάνε στραβά.

Να όμως που βγαίνοντας, η τύχη (ή η μοίρα) θα τον ρίξει πάνω στην γλυκύτατη Ντέλα, όταν μια βροχερή μέρα θα την βοηθήσει να μαζέψει τα χαρτιά της που σκορπίστηκαν στον δρόμο. Η έλξη ανάμεσά τους είναι άμεση, κι είναι μια έλξη τόσο σωματική όσο και πνευματική, σχεδόν υπαρξιακή, χωρίς όμως τίποτε το κραυγαλέο, το στομφώδες. Ανταλλάσουν βιβλία, διαβάζουν ποιήματα, απολαμβάνουν ο ένας την παρουσία του άλλου, μα ένα βράδυ που θα αποτολμήσουν μια κοινή έξοδο, όλα θα πάνε στραβά. Θα περάσουν πολλοί μήνες μέχρι την επόμενη συνάντησή τους, μια νύχτα στο νεκροταφείο της πόλης, εκεί όπου ο Τζακ περιπλανιέται ή και περνάει αρκετές από τις νύχτες του.

Εκ των υστέρων αντιλαμβανόμαστε ότι το νυχτερινό αυτό συναπάντημα δεν ήταν ίσως τόσο τυχαίο όσο έμοιαζε αρχικά…

jack robinson exofΧαρακτήρες βγαλμένοι από τη μεγάλη λογοτεχνία

Το Τζακ είναι ένα μυθιστόρημα με λίγη δράση και μακροσκελέστατους πλην απολαυστικούς διαλόγους. Η εναρκτήρια σκηνή, με τον Τζακ να ακολουθεί κατά πόδας την Ντέλα, τη βραδιά της εξόδου τους που όλα πήγαν κατά διαβόλου, είναι σκηνή ανθολογίας. Η χρονική σειρά με την οποία παρατίθενται τα γεγονότα δεν είναι γραμμική, ενώ πολλά κενά γεμίζουν στη συνέχεια συνθέτοντας τα πληρέστατα πορτρέτα των δύο ηρώων, και κυρίως του Τζακ.

Να πούμε τούτο: Ο Τζακ και η Ντέλα είναι χαρακτήρες βγαλμένοι από τη μεγάλη κλασική λογοτεχνία. Ο Τζακ, ειδικά, μοιάζει με μοντέρνα και αντιηρωική εκδοχή του Άμλετ, στον οποίο άλλωστε τόσο συχνά αναφέρεται. Αναποφάσιστος, μυστηριώδης, όμηρος δυνάμεων που τον ξεπερνούν, αλλά και διαυγής, οξυδερκής, ένα από αυτά τα πλάσματα που, λόγω μεγάλης ευαισθησίας και ιδιοσυγκρασίας, μοιάζουν να έχουν ήδη αναλώσει τη ζωή τους, σε μια εσωτερική περιδίνηση που τους εξωθεί προς την τραγωδία.

Η Ντέλα, από την άλλη, είναι ένα ακατέργαστο διαμάντι, που στην πορεία του βιβλίου, από σελίδα σε σελίδα, λάμπει όλο περισσότερο. Κάθε λέξη που βγαίνει από το στόμα της είναι αληθινή, πηγάζει από έναν αδιαπραγμάτευτο ηθικό πυρήνα, που δεν υφίσταται έξω από την επιθυμία για τον άλλον. Αταλάντευτη στο συναίσθημά της, είναι με κάποιον τρόπο ενορατική: Λες και προβλέπει τον κόσμο που έρχεται και αρνείται να τον προδώσει.

Το φυλετικό ζήτημα και η υπέρβασή του

Όπως σημείωσα και νωρίτερα, το Τζακ θα ξαφνιάσει ευχάριστα τους φίλους της σπουδαίας Αμερικανίδας συγγραφέα ενώ θα κερδίσει και νέους: Διαθέτει αλαφράδα, χιούμορ και σοφία, καθώς κι ένα ξεχωριστό ύφος αφήγησης που στην πορεία της ανάγνωσης γίνεται εθιστικό. Ενώ προφανώς διαπραγματεύεται το φυλετικό πρόβλημα που ταλανίζει τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη σύστασή τους, με τις προκαταλήψεις να μην απουσιάζουν ούτε από την πλευρά της μαύρης κοινότητας, τελικά καταφέρνει να το υπερβεί, μέσα από τη μοναδικότητα των δυο κεντρικών χαρακτήρων, που δεν υποτάσσονται στο καλούπι καμιάς θεματικής.

Το Τζακ, της Μέριλιν Ρόμπινσον, έχει μεταφράσει με γνώση και ευαισθησία η Κατερίνα Σχινά, κι έχουν εκδώσει με φροντίδα και τυποτεχνική ποιότητα οι εκδόσεις Μεταίχμιο. Πρόκειται αναμφίβολα για μια από τις σημαντικότερες Αμερικανίδες συγγραφείς εν ζωή – κι ίσως την πλέον πρωτότυπης.

politeia link more

 

 

 

 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

«Το βιβλίο της μορφής και του κενού» της Ρουθ Οζέκι (κριτική) – Αναζητώντας διέξοδο από το χάος

Για το μυθιστόρημα της Ρουθ Οζέκι [Ruth Ozeki] «Το βιβλίο της μορφής και του κενού» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Κλειδάριθμος). Κεντρική εικόνα: Στιγμιότυπο από την ταινία «Τhe Book of Henry». 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...
«Νεφελοκοκκυγία» του Άντονυ Ντορ (κριτική) – Μια εντυπωσιακή περιπλάνηση σε χώρο και χρόνο

«Νεφελοκοκκυγία» του Άντονυ Ντορ (κριτική) – Μια εντυπωσιακή περιπλάνηση σε χώρο και χρόνο

Για το βιβλίο του Άντονυ Ντορ [Anthony Doerr] «Νεφελοκοκκυγία» (μτφρ. Μυρτώ Καλοφωλιά, εκδ. Πατάκη). Κεντρική εικόνα: Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος «Όρνιθες» του Αριστοφάνη, σε σκηνοθεσία Γιάννη Ρήγα (2021).

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

...
«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της νομπελίστριας Ντόρις Λέσινγκ [Doris Lessing] «Το χρυσό σημειωματάριο» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη, εκδ. Διόπτρα). 

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

Είναι δύσκολο να μιλήσεις για την Ντόρις Λέσινγκ χω...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Χριστουγεννιάτικη γιορτή από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης: Σαββατοκύριακο στην Πλάκα, με Αργύρη Μπακιρτζή, κεράσματα και μεγάλες προσφορές

Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης διοργανώνουν χριστουγεννιάτικη γιορτή βιβλίου το Σάββατο 9 & την Κυριακή 10 Δεκεμβρίου από τις 11:00 μέχρι και τις 19:00 στην οδό Θουκυδίδου 4, στην Πλάκα και υπόσχονται δύο μέρες γεμάτες με μουσική, κεράσματα, προτάσεις για δώρα και μεγάλες προσφορές.

Επιμέλεια: ...

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Εορταστικό τετραήμερο των εκδόσεων Ψυχογιός στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης

Από σήμερα (7/12) έως και την Κυριακή (10/12) οι εκδόσεις Ψυχογιός ετοιμάζουν μια χριστουγεννιάτικη γιορτή για μικρούς και μεγάλους στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης με bazaar βιβλίων, εκδηλώσεις και δράσεις για τα παιδιά. «Τίτλοι λογοτεχνίας για μικρούς και μεγάλους, bazaar βιβλίων, συναντήσεις με συγγραφείς & συναρπα...

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

«Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» (κριτική) – Η τελετουργία ενός φόνου σε μια άκρως σύγχρονη παράσταση

Για την παράσταση του Πορτογάλου σκηνοθέτη Τιάγκο Ροντρίγκες [Tiago Rodriguez] «Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες» που ανέβηκε στην κεντρική σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση. Κεντρική εικόνα: © Joseph Bandere.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος  ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

«Τρότζαν» του Θανάση Χειμωνά (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Θανάση Χειμωνά «Τρότζαν, που κυκλοφορεί στις 8 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Πατάκη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Άνοιξα τα μάτια μου. Το μυαλό μου, αδειανό. Γύρω μου, φως. Έντονο. Εκτυφλωτικό. Συνειδητοπο...

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

«Αχ, Ευρώπη! Κείμενα για το μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» του Γιούργκεν Χάμπερμας (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Γιούργκεν Χάμπερμας [Jürgen Habermas] «Αχ Ευρώπη! – Κείμενα για το Μέλλον της Ευρώπης και την δημόσια σφαίρα» (μτφρ. – προλεγόμενα – σχόλια: Δημήτρης Υφαντής, το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Printa / Ροές.

Επιμέλεια: Κώστας Αγορασ...

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

«Πολύ αργά πια» της Κλερ Κίγκαν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν [Claire Keegan] «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Την Παρασκευή, 29 Ιουλίου, το...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ