filos kentriki

Για το μυθιστόρημα της Sigrid Nunez «Ο φίλος» (μτφρ. Γιώργος Λαμπράκος, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: Πίνακας του Erik Renssen © «Writing woman with dog» (2019).

Του Κυριάκου Αθανασιάδη

Αν θέλαμε να διακρίνουμε το κυριότερο χαρακτηριστικό αυτού του σύντομου μυθιστορήματος, θα ήταν το εξής: δεν χρειάζεται να κρατάς μολύβι για να υπογραμμίζεις διαβάζοντάς το (μία συνήθεια που καλό είναι να επανεκτιμηθεί, ειδικά τώρα που ο κόσμος δεν πολυαγοράζει γραφική ύλη), καθώς σύντομα θα παραδεχτείς πως κάπου το μισό βιβλίο –τουλάχιστον– μπορεί άνετα να υπογραμμιστεί.

Όχι μόνο γιατί είναι ένα πολύ καλό βιβλίο. Που είναι. Έλαβε, δικαιότατα, το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας ΗΠΑ για το 2018. Αλλά γιατί ακριβώς ένα μεγάλο μέρος του συντίθεται από υπάρχουσες αποστροφές για τη γραφή, για τα βιβλία, για το γράψιμο, για τους συγγραφείς, για τη δημιουργική γραφή, για τον αγώνα των συγγραφέων, για τη διδασκαλία της γραφής, για την πάλη με την αφήγηση και τις λέξεις, για τη ματαιοπονία όλου αυτού του πράγματος. Η Νιούνεζ μιλά για τον εαυτό της σαν συγγραφέα και καθηγήτρια δημιουργικής γραφής, η ηρωίδα της είναι συγγραφέας και καθηγήτρια δημιουργικής γραφής, και ο δευτεραγωνιστής του βιβλίου, ο μεγάλος της έρωτας, ναι, είναι και εκείνος συγγραφέας και καθηγητής δημιουργικής γραφής, και μάλιστα ο δάσκαλος και μέντοράς της – αν και αυτός έχει πεθάνει πριν από την αρχή της πρωτοπρόσωπης αυτής αφήγησης: αυτοκτόνησε.

Ένα μεγάλο μέρος του συντίθεται από υπάρχουσες αποστροφές για τη γραφή, για τα βιβλία, για το γράψιμο, για τους συγγραφείς, για τη δημιουργική γραφή, για τον αγώνα των συγγραφέων, για τη διδασκαλία της γραφής, για την πάλη με την αφήγηση και τις λέξεις, για τη ματαιοπονία όλου αυτού του πράγματος.

Πριν αυτοκτονήσει όμως, φρόντισε να αφήσει στην αφηγήτρια κάτι. Όχι βέβαια χρήματα, αλλά ούτε και κάποιο χειρόγραφο. Της κληροδότησε τον σκύλο του, έναν Μεγάλο Δανό – έναν πελώριο Μεγάλο Δανό, και μάλιστα έναν Μεγάλο Δανό μιας κάποιας ηλικίας, ένα σκυλί-γίγαντα που έχει μεγάλη ανάγκη από φροντίδα. Και από χώρο. 

Η αφηγήτρια ζει στο Μανχάταν, σε ένα εξαιρετικά μικρό διαμέρισμα, σε μια γκαρσονιέρα. Και δεν έχει χρήματα για να μετακομίσει σε μεγαλύτερο σπίτι. Μα ούτε και δέχεται η πολυκατοικία της σκύλους – το γράφει στο συμβόλαιο, και ο θυρωρός οφείλει να την καταγγείλει άμεσα, αν και με πόνο ψυχής, έτσι και δεν θέλει να χάσει τη δουλειά του. Αλλά να που η αφηγήτρια δέχτηκε αυτό το σκυλί –και πώς αλλιώς–, ένα σκυλί μάλιστα που δεν φαίνεται και να τη συμπαθεί πολύ, και που βασανίζεται εμφανώς από μελαγχολία: έχασε τον άνθρωπό του. Οπότε, τι μπορεί να κάνει; Πώς θα τα καταφέρει; Ναι, δεν είναι εύκολο και, ναι, μπορεί (και πρέπει) να απορροφήσει ένα πολύ μεγάλο μέρος της ζωής σου, ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της καθημερινότητάς σου. Και βέβαια μπορεί να σε κινητοποιήσει να γράψεις. Αν είσαι συγγραφέας, θα πιαστείς από οτιδήποτε.

Sigrid Nunez mesa
Η Sigrid Nunez γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Νέα Υόρκη. Η μητέρα της ήταν Γερμανίδα και ο πατέρας της είχε καταγωγή από την Κίνα και τον Παναμά. Η Nunez διδάσκει δημιουργική γραφή στο πανεπιστήμιο της Βοστώνης. Ο φίλος ήταν το έβδομο μυθιστόρημά της, το οποίο κέρδισε το 2018 το National Book Award for Fiction. Ήταν στα μπεστ σέλερ των New York Times, στη μακρά λίστα για το International Dublin Literary Award καθώς επίσης και στην κατηγορία μεταφρασμένου μυθιστορήματος για το γαλλικό 2019 Prix Femina. Το τελευταίο της μυθιστόρημα What Are You Going Through (2020) μιλάει για τη φιλία δύο γυναικών, τη φθορά του σώματος καθώς και το δικαίωμα σε έναν αξιοπρεπή θάνατο.
 

Έχουμε λοιπόν να κάνουμε με ένα διπλό βιβλίο: από τη μία ο αγώνας, το πάθος και τα πάθη της συγγραφής και της διδασκαλίας της. Και από την άλλη ο αγώνας για τη συμβίωση με έναν πελώριο σκύλο, έναν γίγαντα που υποφέρει από μελαγχολία – και γηρατειά. Ο τρόπος που η Νιούνεζ περνά από το ένα θέμα στο άλλο είναι απίστευτος – χρειάζεται μεγάλη μαστοριά για να ισορροπείς αυτά τα πράγματα σε ένα κείμενο που του λείπει σχεδόν απολύτως οποιαδήποτε πλοκή, και, παρά ταύτα, να αναγκάζεις τον αναγνώστη σου να τρέχει τις σελίδες σαν να διαβάζει whodunnit, ενώ παράλληλα δεν χάνεις ποτέ την ευκαιρία να μιλήσεις για την απώλεια, τη μνήμη, τον έρωτα, το σεξ, την κατάθλιψη, τον θάνατο, την αυτοκτονία – και για ένα σωρό συγγραφείς, όλους λίγο-πολύ γνωστούς, από παλιούς και κλασικούς μέχρι, λόγου χάρη, τον Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ. 

Οι φίλοι των σκύλων θα ξετρελαθούν με το βιβλίο, αυτό είναι δεδομένο, αλλά οι συγγραφείς και όσοι ασχολούνται έστω και περιφερειακά με τη συγγραφή θα το ερωτευτούν – κάποιοι από αυτούς, όμως, θα το μισήσουν κιόλας. Γιατί η Νιούνεζ μιλά με μεγάλη ειλικρίνεια για το γράψιμο, κι όταν μιλάς με μεγάλη ειλικρίνεια για το γράψιμο, για τους λόγους που οδηγούν κάποιον σ’ αυτό, για τις αναποδιές της δουλειάς, για τις ματαιώσεις, για τη δυστυχία της, και βέβαια για την προφανή αναγκαιότητα της διδασκαλίας της, θα πεις και πράγματα που δεν θα αρέσουν σε κάποιους.

Ένα ευθύ, ρεαλιστικό, ειλικρινές, εξομολογητικό, συγκινητικό (ενίοτε σπαρακτικό) αλλά και χιουμοριστικό μυθιστόρημα βαθιάς πρωτοτυπίας, σοφά γραμμένο, με ένα κεφάλαιο (το ενδέκατο) σεμινάριο δημιουργικής γραφής από μόνο του.

Το προτείνουμε με ενθουσιασμό και στις δύο κατηγορίες αναγνωστών. Όσοι μάλιστα τυχαίνει να ανήκουν και στις δύο κατηγορίες, άνετα θα το ανακηρύξουν #1 βιβλίο της χρονιάς τους. Αλλά προφανώς θα εκτιμηθεί και από τους απαιτητικούς αναγνώστες της σύγχρονης λογοτεχνίας.

Ένα ευθύ, ρεαλιστικό, ειλικρινές, εξομολογητικό, συγκινητικό (ενίοτε σπαρακτικό) αλλά και χιουμοριστικό μυθιστόρημα βαθιάς πρωτοτυπίας, σοφά γραμμένο, με ένα κεφάλαιο (το ενδέκατο) σεμινάριο δημιουργικής γραφής από μόνο του.

Ωραία μετάφραση από τον Γιώργο Λαμπράκο, μια καθ’ όλα ευχάριστη τυποτεχνικά έκδοση – κοινό γνώρισμα άλλωστε όλων των βιβλίων της ωραίας πολυτονικής σειράς Aldinaπου μας προσφέρουν οι εκδόσεις Gutenberg.

* Ο ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ είναι συγγραφέας. Τελευταίο βιβλίο του, «Ένα παγωτό για τον Ισίδωρο» (εκδ. Κλειδάριθμος).


nunez exΟ φίλος
SIGRID NUNEZ
Μτφρ. ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΜΠΡΑΚΟΣ
GUTENBERG 2021
Σελ. 248, τιμή εκδότη €14,00

 

 

 

 


Απόσπασμα από το βιβλίο

«Της λέω ότι είχες χάσει κάθε πίστη στο σκοπό της μυθοπλασίας – κανένα μυθιστόρημα στις μέρες μας, όσο υπέροχα γραμμένο ή γεμάτο ιδέες κι αν είναι, δεν πρόκειται να ασκήσει ουσιαστική επίδραση στην κοινωνία, ενώ είναι αδιανόητο να συμβεί κάτι σαν αυτό που οδήγησε τον Αβραάμ Λίνκολν να πει, όταν συνάντησε τη Χάριετ Μπίτσερ Στόου [συγγραφέα της Καλύβας του μπαρμπα-Θωμά], το 1862: “Ώστε εσύ λοιπόν είσαι η κυριούλα που έγραψε το βιβλίο χάρη στο οποίο ξέσπασε αυτός ο μεγάλος πόλεμος”. Αν ο Αβραάμ Λίνκολν όντως το είπε».

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

Για το μυθιστόρημα της Ζόρα Νιλ Χέρστον [Zora Neale Hurston] «Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Αίολος). Κεντρική εικόνα: © Jessica Felicio (Unsplash).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Εμφα...

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

Για το μυθιστόρημα του Γκύντερ Γκρας [Günter Grass 1927-2015] «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» [μτφρ. Τούλα Σιέτη, εκδ. Πατάκη].

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Οι «κακές» γλώσσες λένε ότι ο Γερμανός συγγραφέας πήρε το Βραβείο Νόμπελ το 1999 μόνο και μ...

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

Για το μυθιστόρημα του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (Steve Sem-Sandberg) «Β.» (μτφρ. Γιώργος Μαθόπουλος, εκδ. Αλεξάνδρεια). Στην κεντρική εικόνα, σκηνή από τη βασισμένη στο θεατρικό έργο του Γκέοργκ Μπύχνερ ταινία «Woyzeck» (1979).

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Οι έξι συγγραφείς που επιλεχτήκαν από την κριτική επιτροπή «παρουσιάζουν έργα εντυπωσιακής δομής». Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι. Στη φωτογραφία, η υποψήφια Σάρα Μπερνστάιν [Sarah Bernstein].

Επιμέλεια: Book Press

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

Τέσσερις εκδόσεις για τη μελέτη, το σήμερα και το άλλοτε της Αθήνας. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Διονυσίας Αλεξιάδου, από το λεύκωμα των εκδόσεων Καπόν «Η Αθήνα στον καιρό της πανδημίας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

03 Σεπτεμβρίου 2023 ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

23 σημαντικές εκδηλώσεις στο πλαίσιο του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως

Πρόγραμα σημαντικών εκδηλώσεων στην Κεντρική Σκηνή «Μελίνα Μερκούρη» στη διάρκεια όλων των ημερών του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως. Επιμέλεια: Book Press

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ