filos kentriki

Για το μυθιστόρημα της Sigrid Nunez «Ο φίλος» (μτφρ. Γιώργος Λαμπράκος, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: Πίνακας του Erik Renssen © «Writing woman with dog» (2019).

Του Κυριάκου Αθανασιάδη

Αν θέλαμε να διακρίνουμε το κυριότερο χαρακτηριστικό αυτού του σύντομου μυθιστορήματος, θα ήταν το εξής: δεν χρειάζεται να κρατάς μολύβι για να υπογραμμίζεις διαβάζοντάς το (μία συνήθεια που καλό είναι να επανεκτιμηθεί, ειδικά τώρα που ο κόσμος δεν πολυαγοράζει γραφική ύλη), καθώς σύντομα θα παραδεχτείς πως κάπου το μισό βιβλίο –τουλάχιστον– μπορεί άνετα να υπογραμμιστεί.

Όχι μόνο γιατί είναι ένα πολύ καλό βιβλίο. Που είναι. Έλαβε, δικαιότατα, το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας ΗΠΑ για το 2018. Αλλά γιατί ακριβώς ένα μεγάλο μέρος του συντίθεται από υπάρχουσες αποστροφές για τη γραφή, για τα βιβλία, για το γράψιμο, για τους συγγραφείς, για τη δημιουργική γραφή, για τον αγώνα των συγγραφέων, για τη διδασκαλία της γραφής, για την πάλη με την αφήγηση και τις λέξεις, για τη ματαιοπονία όλου αυτού του πράγματος. Η Νιούνεζ μιλά για τον εαυτό της σαν συγγραφέα και καθηγήτρια δημιουργικής γραφής, η ηρωίδα της είναι συγγραφέας και καθηγήτρια δημιουργικής γραφής, και ο δευτεραγωνιστής του βιβλίου, ο μεγάλος της έρωτας, ναι, είναι και εκείνος συγγραφέας και καθηγητής δημιουργικής γραφής, και μάλιστα ο δάσκαλος και μέντοράς της – αν και αυτός έχει πεθάνει πριν από την αρχή της πρωτοπρόσωπης αυτής αφήγησης: αυτοκτόνησε.

Ένα μεγάλο μέρος του συντίθεται από υπάρχουσες αποστροφές για τη γραφή, για τα βιβλία, για το γράψιμο, για τους συγγραφείς, για τη δημιουργική γραφή, για τον αγώνα των συγγραφέων, για τη διδασκαλία της γραφής, για την πάλη με την αφήγηση και τις λέξεις, για τη ματαιοπονία όλου αυτού του πράγματος.

Πριν αυτοκτονήσει όμως, φρόντισε να αφήσει στην αφηγήτρια κάτι. Όχι βέβαια χρήματα, αλλά ούτε και κάποιο χειρόγραφο. Της κληροδότησε τον σκύλο του, έναν Μεγάλο Δανό – έναν πελώριο Μεγάλο Δανό, και μάλιστα έναν Μεγάλο Δανό μιας κάποιας ηλικίας, ένα σκυλί-γίγαντα που έχει μεγάλη ανάγκη από φροντίδα. Και από χώρο. 

Η αφηγήτρια ζει στο Μανχάταν, σε ένα εξαιρετικά μικρό διαμέρισμα, σε μια γκαρσονιέρα. Και δεν έχει χρήματα για να μετακομίσει σε μεγαλύτερο σπίτι. Μα ούτε και δέχεται η πολυκατοικία της σκύλους – το γράφει στο συμβόλαιο, και ο θυρωρός οφείλει να την καταγγείλει άμεσα, αν και με πόνο ψυχής, έτσι και δεν θέλει να χάσει τη δουλειά του. Αλλά να που η αφηγήτρια δέχτηκε αυτό το σκυλί –και πώς αλλιώς–, ένα σκυλί μάλιστα που δεν φαίνεται και να τη συμπαθεί πολύ, και που βασανίζεται εμφανώς από μελαγχολία: έχασε τον άνθρωπό του. Οπότε, τι μπορεί να κάνει; Πώς θα τα καταφέρει; Ναι, δεν είναι εύκολο και, ναι, μπορεί (και πρέπει) να απορροφήσει ένα πολύ μεγάλο μέρος της ζωής σου, ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της καθημερινότητάς σου. Και βέβαια μπορεί να σε κινητοποιήσει να γράψεις. Αν είσαι συγγραφέας, θα πιαστείς από οτιδήποτε.

Sigrid Nunez mesa
Η Sigrid Nunez γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Νέα Υόρκη. Η μητέρα της ήταν Γερμανίδα και ο πατέρας της είχε καταγωγή από την Κίνα και τον Παναμά. Η Nunez διδάσκει δημιουργική γραφή στο πανεπιστήμιο της Βοστώνης. Ο φίλος ήταν το έβδομο μυθιστόρημά της, το οποίο κέρδισε το 2018 το National Book Award for Fiction. Ήταν στα μπεστ σέλερ των New York Times, στη μακρά λίστα για το International Dublin Literary Award καθώς επίσης και στην κατηγορία μεταφρασμένου μυθιστορήματος για το γαλλικό 2019 Prix Femina. Το τελευταίο της μυθιστόρημα What Are You Going Through (2020) μιλάει για τη φιλία δύο γυναικών, τη φθορά του σώματος καθώς και το δικαίωμα σε έναν αξιοπρεπή θάνατο.
 

Έχουμε λοιπόν να κάνουμε με ένα διπλό βιβλίο: από τη μία ο αγώνας, το πάθος και τα πάθη της συγγραφής και της διδασκαλίας της. Και από την άλλη ο αγώνας για τη συμβίωση με έναν πελώριο σκύλο, έναν γίγαντα που υποφέρει από μελαγχολία – και γηρατειά. Ο τρόπος που η Νιούνεζ περνά από το ένα θέμα στο άλλο είναι απίστευτος – χρειάζεται μεγάλη μαστοριά για να ισορροπείς αυτά τα πράγματα σε ένα κείμενο που του λείπει σχεδόν απολύτως οποιαδήποτε πλοκή, και, παρά ταύτα, να αναγκάζεις τον αναγνώστη σου να τρέχει τις σελίδες σαν να διαβάζει whodunnit, ενώ παράλληλα δεν χάνεις ποτέ την ευκαιρία να μιλήσεις για την απώλεια, τη μνήμη, τον έρωτα, το σεξ, την κατάθλιψη, τον θάνατο, την αυτοκτονία – και για ένα σωρό συγγραφείς, όλους λίγο-πολύ γνωστούς, από παλιούς και κλασικούς μέχρι, λόγου χάρη, τον Καρλ Ούβε Κνάουσγκορντ. 

Οι φίλοι των σκύλων θα ξετρελαθούν με το βιβλίο, αυτό είναι δεδομένο, αλλά οι συγγραφείς και όσοι ασχολούνται έστω και περιφερειακά με τη συγγραφή θα το ερωτευτούν – κάποιοι από αυτούς, όμως, θα το μισήσουν κιόλας. Γιατί η Νιούνεζ μιλά με μεγάλη ειλικρίνεια για το γράψιμο, κι όταν μιλάς με μεγάλη ειλικρίνεια για το γράψιμο, για τους λόγους που οδηγούν κάποιον σ’ αυτό, για τις αναποδιές της δουλειάς, για τις ματαιώσεις, για τη δυστυχία της, και βέβαια για την προφανή αναγκαιότητα της διδασκαλίας της, θα πεις και πράγματα που δεν θα αρέσουν σε κάποιους.

Ένα ευθύ, ρεαλιστικό, ειλικρινές, εξομολογητικό, συγκινητικό (ενίοτε σπαρακτικό) αλλά και χιουμοριστικό μυθιστόρημα βαθιάς πρωτοτυπίας, σοφά γραμμένο, με ένα κεφάλαιο (το ενδέκατο) σεμινάριο δημιουργικής γραφής από μόνο του.

Το προτείνουμε με ενθουσιασμό και στις δύο κατηγορίες αναγνωστών. Όσοι μάλιστα τυχαίνει να ανήκουν και στις δύο κατηγορίες, άνετα θα το ανακηρύξουν #1 βιβλίο της χρονιάς τους. Αλλά προφανώς θα εκτιμηθεί και από τους απαιτητικούς αναγνώστες της σύγχρονης λογοτεχνίας.

Ένα ευθύ, ρεαλιστικό, ειλικρινές, εξομολογητικό, συγκινητικό (ενίοτε σπαρακτικό) αλλά και χιουμοριστικό μυθιστόρημα βαθιάς πρωτοτυπίας, σοφά γραμμένο, με ένα κεφάλαιο (το ενδέκατο) σεμινάριο δημιουργικής γραφής από μόνο του.

Ωραία μετάφραση από τον Γιώργο Λαμπράκο, μια καθ’ όλα ευχάριστη τυποτεχνικά έκδοση – κοινό γνώρισμα άλλωστε όλων των βιβλίων της ωραίας πολυτονικής σειράς Aldinaπου μας προσφέρουν οι εκδόσεις Gutenberg.

* Ο ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ είναι συγγραφέας. Τελευταίο βιβλίο του, «Ένα παγωτό για τον Ισίδωρο» (εκδ. Κλειδάριθμος).


nunez exΟ φίλος
SIGRID NUNEZ
Μτφρ. ΓΙΩΡΓΟΣ ΛΑΜΠΡΑΚΟΣ
GUTENBERG 2021
Σελ. 248, τιμή εκδότη €14,00

 

 

 

 


Απόσπασμα από το βιβλίο

«Της λέω ότι είχες χάσει κάθε πίστη στο σκοπό της μυθοπλασίας – κανένα μυθιστόρημα στις μέρες μας, όσο υπέροχα γραμμένο ή γεμάτο ιδέες κι αν είναι, δεν πρόκειται να ασκήσει ουσιαστική επίδραση στην κοινωνία, ενώ είναι αδιανόητο να συμβεί κάτι σαν αυτό που οδήγησε τον Αβραάμ Λίνκολν να πει, όταν συνάντησε τη Χάριετ Μπίτσερ Στόου [συγγραφέα της Καλύβας του μπαρμπα-Θωμά], το 1862: “Ώστε εσύ λοιπόν είσαι η κυριούλα που έγραψε το βιβλίο χάρη στο οποίο ξέσπασε αυτός ο μεγάλος πόλεμος”. Αν ο Αβραάμ Λίνκολν όντως το είπε».

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το φοβερό βιβλίο» του Τζέισον Μοτ (κριτική) – Μιλώντας για το πρόβλημα με ένα άλλον τρόπο

«Το φοβερό βιβλίο» του Τζέισον Μοτ (κριτική) – Μιλώντας για το πρόβλημα με ένα άλλον τρόπο

Για το μυθιστόρημα του Τζέισον Μοτ «Το φοβερό βιβλίο» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα), που «θέλει να διαμορφώσει μια νέα αφήγηση που να μην είναι ούτε μανιχαϊστική, ούτε έντονα διεκδικητική». Βραβεύτηκε με το National Book Award 2021.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνο...

«Μητρικό γάλα» της Νόρα Ίκστενα (κριτική) – Μητέρα και κόρη σε καθεστώς ανελευθερίας

«Μητρικό γάλα» της Νόρα Ίκστενα (κριτική) – Μητέρα και κόρη σε καθεστώς ανελευθερίας

Για το μυθιστόρημα της Νόρα Ίκστενα [Nora Ikstena] «Μητρικό γάλα» (μτφρ. Μαριάννα Αβούρη, εκδ. Βακχικόν). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «Soviet Milk» (2023). 

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Ζωή μ...

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

Για το βιβλίο της Μπέρναρντιν Εβαρίστο [Bernardine Evaristo] «Ξανθές ρίζες» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: η συγγραφέας Μπέρναρντιν Εβαρίστο.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Οι Ξανθές ρίζες της β...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ανί Ενρό [Annie Ernaux] «Πάθος» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Από πέρυσι τον Σεπτέμβρη, δεν έκανα τίποτε άλλο απ’...

«Τα σινεμά μας, η πόλη μας» – Κάλεσμα στήριξης των Άστορ, Ιντεάλ και Ίριδα με δωρεάν προβολές

«Τα σινεμά μας, η πόλη μας» – Κάλεσμα στήριξης των Άστορ, Ιντεάλ και Ίριδα με δωρεάν προβολές

Τα ιστορικά σινεμά του κέντρου της Αθήνας απευθύνουν κάλεσμα στήριξης σε όλους τους σινεφίλ και τους κατοίκους της πόλης για τη συνέχιση της λειτουργίας τους, διοργανώνοντας δωρεάν προβολές και live στις 2 Απριλίου. Στην κεντρική εικόνα, το κινηματοθέατρο «Ίρις».

Επιμέλεια: ...

«Τοξική θετικότητα» της Γουίτνεϊ Γκούντμαν – Η ζωή δεν είναι ευχετήρια κάρτα (ευτυχώς)

«Τοξική θετικότητα» της Γουίτνεϊ Γκούντμαν – Η ζωή δεν είναι ευχετήρια κάρτα (ευτυχώς)

Το βιβλίο «Τοξική θετικότητα» της Γουίτνεϊ Γκούντμαν [Whitney Goodman] (μτφρ. Μαρία Κουκιάδη, εκδ. Key Books) είναι ένας «οδηγός συναισθηματικής επιβίωσης σε έναν κόσμο που έχει εμμονή με την ευτυχία».

Γράφει η Ευλαλία Πάνου

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

«Πάθος» της Ανί Ενρό (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Ανί Ενρό [Annie Ernaux] «Πάθος» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 6 Απριλίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Από πέρυσι τον Σεπτέμβρη, δεν έκανα τίποτε άλλο απ’...

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ