erasitexnis

Για τη νουβέλα του Jean Back «Ερασιτέχνης» (μτφρ. Μαριάννα Αβούρη, εκδ. Βακχικόν), που τιμήθηκε με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας. Φωτογραφία: Blue Bird © Pexels

Της Χριστίνας Μουκούλη

Χριστούγεννα του 1971. Ένας καθηγητής που «εκβιαστικά» πείθει τον μαθητή του να γράψει μια ιστορία κι ένας μαθητής που αποφασίζει να γράψει αντί να πάει με την παρέα του για μπίρες. Ο καθηγητής είναι ο Γκαστ Ρόλινγκερ. Υπαρκτό πρόσωπο. Παθιασμένος σκηνοθέτης, συγγραφέας και καθηγητής σε λύκειο. Ο μαθητής είναι βέβαια ο συγγραφέας, ο οποίος τελικά γοητεύεται από τη λογοτεχνία και μέχρι σήμερα εξακολουθεί να την υπηρετεί. Και μια ιστορία που ξεκινά να γράφεται το 1971, μπαίνει στο συρτάρι για πολλά χρόνια και ολοκληρώνεται το 2007.

Ο τίτλος της ιστορίας που γράφει ο μαθητής είναι Η οικία με τα επτά πατώματα και λαμβάνει χώρα στη Μαριόνα, μια φανταστική πόλη χτισμένη πάνω στον ποταμό Αύριο, όπου συμβαίνουν παράξενα πράγματα. Η πόλη βρίσκεται κάτω από έναν ισοβαρή στρόβιλο και αυτή η κλιματική ιδιαιτερότητα της επιτρέπει να έχει μόνο δύο εποχές: καλοκαίρι και χειμώνα. Στη φάση του περάσματος από τη μια εποχή στην άλλη, οι άνθρωποι γίνονται πολύ δεκτικοί σε νέες ιδέες, επικρατεί μια περίοδος ευθυμίας και ανεμελιάς. Σ’ αυτή την παράξενη πόλη γεννιέται ο Έργουιν, ο πρωταγωνιστής της ιστορίας, ο οποίος ως παιδί βλέπει τον κόσμο από τις φωτεινές χαραμάδες ανάμεσα στις σανίδες της αποθήκης όπου τον κλειδώνει ο πατριός του. Παραμονές Χριστουγέννων και ο Έργουιν, μεγάλος πλέον, έχοντας προηγουμένως διαπράξει τον φόνο ενός κοριτσιού, επισκέπτεται την πολυκατοικία των επτά ορόφων, η οποία είναι σχεδόν εγκαταλελειμμένη, για να πουλήσει ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο. Εκεί συναντά κάποιους πολύ ιδιαίτερους ανθρώπους.

Μέσα από αυτή την πολυφωνική αφήγηση το τελικό αποτέλεσμα θα προκύψει από τη σύνδεση των επιμέρους τμημάτων και θα αποκαλυφθεί μπροστά μας ένα πολύ ενδιαφέρον ψηφιδωτό. Γλώσσα κοφτερή, σκληρή και ρεαλιστική, η γλώσσα των νέων, με όλη την ειλικρίνεια και τον αυθορμητισμό της.

Καταλυτική παρουσία στο βιβλίο, η Ρόζα. Είναι η κοπέλα με την οποία έχει σχέση τότε ο συγγραφέας και στην οποία αφηγείται την ιστορία που γράφει. Η Ρόζα, αυστηρός κριτής, έχει άποψη για το πώς πρέπει να επιλέγονται οι χαρακτήρες και διαφωνεί συχνά με τις επιλογές του συγγραφέα σε σχέση με τα πρόσωπα, τον αφηγηματικό χώρο και χρόνο, ή για την εξέλιξη της πλοκής. Η σχέση των δύο νέων βαδίζει παράλληλα με την εξέλιξη της ιστορίας. Δυναμική, ανεξάρτητη κι απελευθερωμένη, η Ρόζα παρακολουθεί την επικαιρότητα, έχει διαμορφωμένες απόψεις και προοδευτικές αντιλήψεις. Αποκαλεί τον συγγραφέα ερασιτέχνη, αποδίδοντάς του αυτό τον χαρακτηρισμό λόγω της ενασχόλησής του με τη φωτογραφία αλλά και λόγω της στάσης του απέναντι στη ζωή γενικότερα.

Jean Back
Ο Ζαν Μπακ γεννήθηκε στις 5 Δεκεμβρίου 1953 στο Λουξεμβούργο, στην Ντουντελάνζ, μια βιομηχανική πόλη στα σύνορα με τη Γαλλία. Εργάστηκε ως δημόσιος υπάλληλος, αρχικά στο Υπ. Εργασίας και στη συνέχεια στο Υπ. Πολιτισμού. Ήταν επικεφαλής του Εθνικού Οπτικοακουστικού Κέντρου στην Ντουντελάνζ. Διοργάνωσε την έκθεση ζωγραφικής «Τόποι και Πορτρέτα στις περιοχές των ανθρακωρυχείων» (1990). Στη λογοτεχνία εμφανίστηκε το 2003 με το μυθιστόρημα Wollekestol. Έκτοτε έγραψε δέκα βιβλία. Το 2010 τιμήθηκε για τον Ερασιτέχνη με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας.  

Η ιστορία συμπληρώνεται τμηματικά, πότε με τις προτάσεις του συγγραφέα και πότε με τις αντιπροτάσεις της Ρόζας. Μέσα από αυτή την πολυφωνική αφήγηση το τελικό αποτέλεσμα θα προκύψει από τη σύνδεση των επιμέρους τμημάτων και θα αποκαλυφθεί στον αναγνώστη ένα πολύ ενδιαφέρον ψηφιδωτό. Γλώσσα κοφτερή, σκληρή και ρεαλιστική, είναι η γλώσσα των νέων, με όλη την ειλικρίνεια και τον αυθορμητισμό της. Λόγος ευθύς και άμεσος που χαρακτηρίζεται από έντονη προφορικότητα. Παράλληλα έχουμε πολλές αναφορές σε στοιχεία της μυθολογίας της χώρας, γεγονός που έχει σαν αποτέλεσμα να εναλλάσσονται στην αφήγηση το πραγματικό με το φανταστικό στοιχείο.

Με τρόπο ουσιαστικό, αποτυπώνεται η κοινωνία της εποχής, και θίγονται πολλά και ενδιαφέροντα θέματα: Η ζωτική σημασία της γνώσης, η επιμονή σε έναν στόχο που απαιτεί κόπο και θέληση, η φαντασία ως απαραίτητη προϋπόθεση για την επιβίωση, ο τρόπος με τον οποίο βιώνει ο καθένας τον πόλεμο, η συνεργασία ως εγγύηση για την επίτευξη κοινών στόχων, η δύναμη της τηλεόρασης και η παραπλάνηση των ΜΜΕ, η εκμετάλλευση των γυναικών, οι διεκδικήσεις των νέων, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες, η υπερεκμετάλλευση της φύσης, αλλά κι επίσης πώς ένα λογοτεχνικό κείμενο μπορεί να μας μιλήσει για όλα αυτά. 

Η μετάφραση της Μαριάννας Αβούρη αποδίδει επαρκώς τον ιδιαίτερο τρόπο γραφής του συγγραφέα.

* Η ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΟΥΚΟΥΛΗ είναι εκπαιδευτικός.


back exΕρασιτέχνης
ΖΑΝ ΜΠΑΚ
Μτφρ. ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΑΒΟΥΡΗ
ΒΑΚΧΙΚΟΝ 2021
Σελ. 114, τιμή εκδότη €10,60


 


Απόσπασμα από το βιβλίο

«Και ξαφνικά ο Έργουιν είδε με απίστευτο ζήλο αυτό που τα μάτια του δεν είχαν αντιληφθεί νωρίτερα: οι τοίχοι του διαμερίσματος αποτραβήχτηκαν, δίνοντας τη θέση τους σε μια πλατιά έκταση. Βλαστοί από καλάμια έστεκαν δίπλα σε ξεκοιλιασμένα κουφάρια αλόγων. Τα πιόνια του σκακιού γλιστρούσαν πάνω από τα καρό χωράφια, σάμπως τα κινούσε ένα αόρατο χέρι. Κάτω από τον ανέφελο ουρανό, το χωράφι εκτεινόταν όλο και μακρύτερα. Πετσέτες με την αστερόεσσα κυμάτιζαν πάνω από βιετναμέζικους ορυζώνες, ελικόπτερα έκαναν γύρους, ξερνώντας φωτιά και καπνό, ψεκάζοντας τη ζούγκλα με Πορτοκαλί Παράγοντα. Χριστουγεννιάτικες φάτνες γυάλιζαν στο λαμπερό φως της ημέρας και τα λαμπιόνια στα κεφάλια των αλόγων ανέδιδαν μια μυρωδιά λαδιού και βενζίνης. Παλιά λάστιχα βρίσκονταν δίπλα στους πασσάλους που ήταν καρφωμένα γουρούνια που έσκουζαν».

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Αλήτες!» της Ελογκόσα Οσούντε (κριτική) – Ένα πολυαφήγημα του προχωρημένου 21ου αιώνα

«Αλήτες!» της Ελογκόσα Οσούντε (κριτική) – Ένα πολυαφήγημα του προχωρημένου 21ου αιώνα

Για το μυθιστόρημα της Ελογκόσα Οσούντε [Eloghosa Osunde] «Αλήτες!» (μτφρ. Γιώργος -Ίκαρος Μπαμπασάκης, εκδ. Διόπτρα). «Η πόλη στην οποία διαδραματίζεται το μυθιστόρημα, το Λάγος της Νιγηρίας, είναι κυριολεκτικά και πρόδηλα ο πρωταγωνιστής του μυθοπλαστικού σύμπαντος».

Γράφε...

«Το ετήσιο συμπόσιο της συντεχνίας των νεκροθαφτών» του Ματιάς Ενάρ (κριτική)

«Το ετήσιο συμπόσιο της συντεχνίας των νεκροθαφτών» του Ματιάς Ενάρ (κριτική)

Για το μυθιστόρημα του Ματιάς Ενάρ [Mathias Énard] «Το ετήσιο συμπόσιο της συντεχνίας των νεκροθαφτών» (μτφρ. Σοφία Διονυσοπούλου, εκδ. Στερέωμα). Στην κεντρική εικόνα: Λεπτομέρεια από το εξώφυλλο της κροατικής έκδοσης του βιβλίου.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...
«Ελεύθερη» της Λέα Ούπι (κριτική) – Ένα πολιτικό ντοκουμέντο για την Αλβανία του Χότζα

«Ελεύθερη» της Λέα Ούπι (κριτική) – Ένα πολιτικό ντοκουμέντο για την Αλβανία του Χότζα

Για το βιβλίο της Λέα Ούπι [Lea Ypi] «Ελεύθερη: Μεγαλώνοντας στο τέλος της Ιστορίας» (μτφρ. Αντώνης Καλοκύρης, εκδ. Πατάκη). Στην κεντρική εικόνα, η Λέα Ούπι με τη γιαγιά της. 

Γράφει η Λεύκη Σαραντινού

Οι άνθρωποι στι...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Κώστα Αρκουδέα «Συλλέκτης μανιταριών», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο πολιτικάντης ήταν μιμητικό ον. Δανειζόταν συμπεριφορές από τους ανθρώπου...

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Μιχάλη Μοδινού «Τα θαύματα του κόσμου», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

XVI
Η Κοκκινοσκουφίτσα στον Βασιλικό Κήπο ...

«Επιτάφιος Θρήνος- Εννέα παραλλαγές»: Η έκθεση ζωγραφικής του Γιάννη Κονταράτου στην Εθνική Βιβλιοθήκη

«Επιτάφιος Θρήνος- Εννέα παραλλαγές»: Η έκθεση ζωγραφικής του Γιάννη Κονταράτου στην Εθνική Βιβλιοθήκη

Η έκθεση ζωγραφικής του Γιάννη Κονταράτου, «Επιτάφιος Θρήνος- Εννέα παραλλαγές» που παρουσιάζεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος είναι μια σύγχρονη ματιά πάνω στο θέμα της απώλειας και του πένθους. Η έκθεση είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Φίλιππου Τσιμπόγλου (1956-2023).

Επιμέλεια: Book Press ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

«Συλλέκτης μανιταριών» του Κώστα Αρκουδέα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη νουβέλα του Κώστα Αρκουδέα «Συλλέκτης μανιταριών», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Ο πολιτικάντης ήταν μιμητικό ον. Δανειζόταν συμπεριφορές από τους ανθρώπου...

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

«Τα θαύματα του κόσμου» του Μιχάλη Μοδινού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση ενός διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Μιχάλη Μοδινού «Τα θαύματα του κόσμου», που θα κυκλοφορήσει στις 27 Μαρτίου από τις εκδόσεις Καστανιώτη.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

XVI
Η Κοκκινοσκουφίτσα στον Βασιλικό Κήπο ...

«Ο άλλος αδερφός» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

«Ο άλλος αδερφός» του Βαγγέλη Γιαννίση (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Βαγγέλη Γιαννίση «Ο άλλος αδερφός», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 22 Μαρτίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Τύµµα τύµµατι τεῖσαι»
...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ