idoni kentriki

Για το μυθιστόρημα του Gabriele D'Annunzio «Η ηδονή» (μτφρ. Δήμητρα Δότση, επίμετρο: Henry James, εκδ. Ψυχογιός).

Της Νίκης Κώτσιου

Ποιητής, μυθιστοριογράφος, δραματουργός, ήρωας πολέμου, πολιτικός ακτιβιστής, δεινός ρήτορας, ο Γκαμπριέλε Ντ’ Ανούντσιο (1863-1938) είχε μια πλούσια και θυελλώδη ζωή, παρόμοια με αυτή των χάρτινων ηρώων του. Πολυδιάστατος και αμφιλεγόμενος, σημάδεψε ανεξίτηλα τόσο τη λογοτεχνική όσο και την πολιτική πραγματικότητα της Ιταλίας (εξαιτίας της παθιασμένης εμπλοκής του με τον φασισμό). Ο Αντρέα Σπερέλι, που πρωταγωνιστεί στην Ηδονή, είναι το alter ego του συγγραφέα, ένας νεαρός αριστοκράτης και δανδής ταγμένος στην απόλυτη αποθέωση των αισθήσεων.

«Η αγάπη για καθετί ωραίο, η προτίμηση σε ασυνήθιστες σπουδές, η αισθητική περιέργεια, η αρχαιολογική μανία, η εκλεπτυσμένη αβροφροσύνη αποτελούσαν κληρονομικά χαρίσματα στον οίκο των Σπερέλι».

Ο Αντρέα επιδιώκει την ομορφιά και την απόλαυση σε κάθε πτυχή της ζωής του και αναζητεί την αισθητική τέρψη σε κάθε έκφανση του βίου. Περιστοιχισμένος από πανέμορφες γυναίκες και κομψά αντικείμενα, ραφινάτος και ηδονοθήρας, θέλει να απολαμβάνει τις αισθητικές συγκινήσεις με πάθος και παραδίδεται σ’ αυτές ψυχή και σώματι, ανάγοντας τη φιληδονία σε υψηλή τέχνη.

Παθιασμένα φιλότεχνος και ορκισμένος λάτρης της ομορφιάς, ο Σπερέλι διαθέτει μια ευρύτατη εποπτεία σε ό,τι αφορά την τέχνη και είναι σε θέση να αναγνωρίζει και να εκτιμά το ωραίο, κάθε φορά που αυτό εκδηλώνεται στη λογοτεχνία, τη ζωγραφική και τη μουσική.

Για τον Αντρέα, η ηδονή δεν είναι απλά ένα υλικό γεγονός αλλά μια σύνθετη εμπειρία που λαμβάνει πνευματικές διαστάσεις και εξυψώνεται σε ατόφια καλλιτεχνική δημιουργία. Γι’ αυτό και οι αναζητήσεις του εξαπλώνονται σε ένα ευρύ και πολυποίκιλο φάσμα, που ξεκινά από τον έρωτα των σωμάτων και επεκτείνεται στην τέχνη και στα πλείστα φανερώματά της. Παθιασμένα φιλότεχνος και ορκισμένος λάτρης της ομορφιάς, ο Σπερέλι διαθέτει μια ευρύτατη εποπτεία σε ό,τι αφορά την τέχνη και είναι σε θέση να αναγνωρίζει και να εκτιμά το ωραίο, κάθε φορά που αυτό εκδηλώνεται στη λογοτεχνία, τη ζωγραφική και τη μουσική. Άλλωστε συνθέτει και ο ίδιος ποιήματα, ενώ σε κάθε περίσταση μπορεί να κάνει αναγωγές και συγκρίσεις παραθέτοντας στίχους από μεγάλους δημιουργούς, που έχει μελετήσει επισταμένως.

Σκοπός του είναι να εξυψώσει τη ζωή του σε τέχνη, μέσ’ από φίνες διαδικασίες εκζήτησης κι επιτήδευσης, που θα του επιτρέψουν να κατακτήσει μια ανώτερη σφαίρα ύπαρξης. Ο πλούτος που διαθέτει, μπορεί και τον απαλλάσσει από κάθε βιοτική μέριμνα έτσι ώστε απερίσπαστος να επιδίδεται στο κυνήγι της ηδονής. Ανήκει σε μια κοινωνική τάξη που αργοπεθαίνει βουτηγμένη στη διαφθορά και την παρακμή, αλλά ο ίδιος έχει αποφασίσει να ζήσει έντονα και επικίνδυνα αγνοώντας τα σημάδια της καινούριας εποχής που ανατέλλει. 

«(Ο Αντρέα) όρμησε στη ζωή, σαν σε μια μεγάλη περιπέτεια χωρίς σκοπό, προς άγραν της απόλαυσης, της ευτυχισμένης στιγμής, εναποθέτοντας τον εαυτό του στο πεπρωμένο, στις τυχαίες περιστάσεις, στο συμπτωματικό συνονθύλευμα των αιτιών».

Πνεύμα ανήσυχο κι ανειρήνευτο, που κατατρύχεται αδιάλειπτα από την εμμονή της ερωτικής πραγμάτωσης, ο Σπερέλι ρίχνεται στον έρωτα χωρίς να υπολογίζει τις συνέπειες. Εμπλέκεται σε μονομαχίες, διεκδικεί, αναλώνεται, επιδίδεται σ’ έναν επίπονο αγώνα ερωτικής κατάκτησης. Πολλές γυναίκες παρελαύνουν στη ζωή του αμετανόητου αυτού εραστή αλλά δύο είναι αυτές που τον σημαδεύουν ανεξίτηλα. Πρόκειται για τη μοιραία Έλενα στην οποία προσφέρει μια άνευ όρων αγάπη χωρίς καν να υπάρχει κάποια προοπτική ανταπόδοσης, και την ευσεβή Μαρία, την οποία με δόλιο τρόπο παρασύρει και διαφθείρει, για να αντισταθμίσει την απώλεια της Έλενας.

Πνεύμα ανήσυχο κι ανειρήνευτο, που κατατρύχεται αδιάλειπτα από την εμμονή της ερωτικής πραγμάτωσης, ο Σπερέλι ρίχνεται στον έρωτα χωρίς να υπολογίζει τις συνέπειες.

Με την Έλενα διατηρεί για κάποιο διάστημα μια παθιασμένη ερωτική σχέση, μέχρι που εκείνη ξαφνικά τον εγκαταλείπει για να παντρευτεί έναν ξένο. Η συμπεριφορά της τον βυθίζει πρόσκαιρα σε απελπισία αλλά το ενδιαφέρον του κεντρίζεται ξανά από την καλόπιστη κι ενάρετη Μαρία, που είναι σύζυγος και αφοσιωμένη μητέρα. O Σπερέλι εμφανίζεται αποφασισμένος να κάμψει τη σθεναρή αντίσταση της άμεμπτης Μαρίας με την ίδια επιμονή που είχε δείξει ο Βαλμόν πολιορκώντας την άσπιλη κυρία Ντε Τουρβέλ στις Επικίνδυνες Σχέσεις του Λακλό.

«Χωρίς τον παραμικρό σεβασμό, χωρίς την παραμικρή εγκράτεια, χωρίς την παραμικρή ενοχή, αφιερώθηκε ψυχή τε και σώματι στην υλοποίηση των νοσηρών φαντασιώσεών του. Για να κάνει τη Μαρία να του δοθεί χρησιμοποίησε τα πιο εξευγενισμένα τεχνάσματα, τις πιο τρυφερές παγίδες, παραπλανώντας την σε ό,τι είχε σχέση με την ψυχή, την πνευματικότητα, τα ιδανικά, τον εσωτερικό κόσμο της καρδιάς της».

Gabriele DAnnunzio 2
Ιταλός ποιητής, μυθιστοριογράφος, διηγηματογράφος, θεατρικός συγγραφέας και δημοσιογράφος. Η δράση του ως μάχιμου ιπτάμενου χειριστή κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια της όρασης από το ένα μάτι αλλά και την ανάδειξή του ως εθνικού ήρωα της χώρας του. Ηδονοθήρας και διάσημος μπον βιβέρ, υπήρξε μυθοποιημένη αλλά και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα.

 

Μέχρι να πέσει το «οχυρό», ο νεαρός κόμης ερωτοτροπεί με άλλες γυναίκες και καλλιεργεί περαιτέρω την κομψή τέχνη της ευζωίας, που τον απορροφά όσο και ο έρωτας. Εγκλωβισμένος σε μια διαρκή επιθυμία που δεν γνωρίζει κορεσμό, ο Σπερέλι τροφοδοτεί τη φωτιά του πάθους του με αναλώσιμες γυναίκες, που έρχονται να αναζωπυρώσουν τον έρωτά του για τον ίδιο τον έρωτα. Στις αλλεπάλληλες δημοπρασίες, δεξιώσεις και ανταλλαγές δώρων που παρακολουθεί ανελλιπώς, ο Σπερέλι συμμετέχει σ’ ένα τεράστιο «ξόδεμα» εαυτού και ψυχής και σε μια ογκώδη δαπάνη χρημάτων, αισθημάτων και συγκινήσεων. Ανήκοντας στην αντι-παραγωγική τάξη των ευγενών που ξέρουν μόνο να καταναλώνουν, ο Αντρέα αναδεικνύεται σε γνήσιο τέκνο μιας αριστοκρατίας που λειτουργεί με τρόπο απροσχημάτιστα ηδονοθηρικό δαπανώντας μέχρις εσχάτων κάθε είδους απόθεμα, υλικό και συναισθηματικό. Ωστόσο, σε αντίθεση με τον Ντόριαν Γκρέι του Ουάιλντ, ο Αντρέα Σπερέλι δεν επιτρέπει στον εαυτό του να ακολουθήσει μια πορεία αυτοκαταστροφής και ολέθρου. Μετά τις ήττες του, ξέρει να επιβιώνει και να συνεχίζει απτόητος. Χάρη στο αξίωμα που τον εμπνέει και τον καθοδηγεί «να κατέχεις αλλά να μην κατέχεσαι», ο Σπερέλι δεν επιτρέπει στην ηττοπάθεια και την απελπισία να τον γονατίσουν, ακόμα και όταν έχει λόγους να βυθίζεται στην απόγνωση.

Εμβληματικό έργο της παρακμιακής λογοτεχνίας, η Ηδονή συνομιλεί με τα σπουδαία κείμενα της εστέτ παράδοσης παράγοντας λεπτές συγκινήσεις. Ο ήρωας ονειροπολεί χαμένος σ’ έναν διάκοσμο εξαίσιας ομορφιάς που όμως στερείται νοήματος και προσπαθεί μέσα από τις συχνά αυτοκαταστροφικές εμπειρίες του να συγκροτήσει κάποια απατηλή υψιπετή θεωρία για τον εαυτό του. Εγωπαθής, περιπαθής, ηδυπαθής σκορπίζεται αλόγιστα και άσκοπα μέχρι που τελικά χάνεται μέσα στο νοσηρό θάμβος των ίδιων των φαντασιώσεών του. Παρακάμπτοντας την πραγματικότητα και την κοινωνία, δημιουργεί ένα περίκλειστο, ιδιωτικό σύμπαν, μέσα στο οποίο ζει απόμακρος, προστατευμένος αλλά και αλλοτριωμένος.

Το ύφος της Ηδονής είναι λεπτοδουλεμένο και περίτεχνο, εναργές και υψηλό. Η γλώσσα στιλπνή, πληθωρική, απαστράπτουσα, ποικιλμένη με πλήθος καλολογικών στοιχείων. Η Δήμητρα Δότση μετέφρασε αριστουργηματικά μεταφέροντας με ακρίβεια και προσοχή τον ρυθμό, την ποικιλία, τις αποχρώσεις και το βάθος ενός εξαιρετικά απαιτητικού κειμένου.

* Η ΝΙΚΗ ΚΩΤΣΙΟΥ είναι φιλόλογος.

Στην κεντρική εικόνα: GUSTAV KLIMT, JUDITH, 1901 (μέρος του πίνακα). 


idoni exΗ ηδονή
GABRIELE D'ANNUNZIO
Μτφρ. ΔΗΜΗΤΡΑ ΔΟΤΣΗ
ΨΥΧΟΓΙΟΣ 2019
Σελ. 488, τιμή εκδότη €17,70

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ GABRIELE D'ANNUNZIO

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το φοβερό βιβλίο» του Τζέισον Μοτ (κριτική) – Μιλώντας για το πρόβλημα με ένα άλλον τρόπο

«Το φοβερό βιβλίο» του Τζέισον Μοτ (κριτική) – Μιλώντας για το πρόβλημα με ένα άλλον τρόπο

Για το μυθιστόρημα του Τζέισον Μοτ «Το φοβερό βιβλίο» (μτφρ. Δέσποινα Κανελλοπούλου, εκδ. Διόπτρα). Ένα μυθιστόρημα που «θέλει να διαμορφώσει μια νέα αφήγηση που να μην είναι ούτε μανιχαϊστική, ούτε έντονα διεκδικητική, ούτε να ραπίζει ευθέως τους κυρίαρχους λευκούς για τα δεινά των μαύρων».

...
«Μητρικό γάλα» της Νόρα Ίκστενα (κριτική) – Μητέρα και κόρη σε καθεστώς ανελευθερίας

«Μητρικό γάλα» της Νόρα Ίκστενα (κριτική) – Μητέρα και κόρη σε καθεστώς ανελευθερίας

Για το μυθιστόρημα της Νόρα Ίκστενα [Nora Ikstena] «Μητρικό γάλα» (μτφρ. Μαριάννα Αβούρη, εκδ. Βακχικόν). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «Soviet Milk» (2023). 

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Ζωή μ...

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

Για το βιβλίο της Μπέρναρντιν Εβαρίστο [Bernardine Evaristo] «Ξανθές ρίζες» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: η συγγραφέας Μπέρναρντιν Εβαρίστο.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Οι Ξανθές ρίζες της β...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Η Ήλια Μπούρα μας συστήθηκε πρόσφατα με την ποιητική της συλλογή «Εύκρατη ζώνη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. «Ένας νέος ποιητής δεν φέρνει τίποτα καινούργιο εκτός από τη βιωματική χρήση των λέξεων που υπάρχουν στη γλώσσα μας τόσες χιλιάδες χρόνια», σημειώνει, μεταξύ άλλων.

...
«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

Η παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» που ανεβάζει στο Σύγχρονο Θέατ...

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Σύμφωνα με έρευνα, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες [Gabriel García Márquez} είναι ο πιο μεταφρασμένος συγγραφέας ισπανόφωνης λογοτεχνίας των τελευταίων είκοσι ετών, εκθρονίζοντας από την πρώτη θέση τον Θερβάντες [Miguel de Cervantes], δημιουργό του «Δον Κιχώτη».

Επιμέλεια: Boo...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ