idoni kentriki

Για το μυθιστόρημα του Gabriele D'Annunzio «Η ηδονή» (μτφρ. Δήμητρα Δότση, επίμετρο: Henry James, εκδ. Ψυχογιός).

Της Νίκης Κώτσιου

Ποιητής, μυθιστοριογράφος, δραματουργός, ήρωας πολέμου, πολιτικός ακτιβιστής, δεινός ρήτορας, ο Γκαμπριέλε Ντ’ Ανούντσιο (1863-1938) είχε μια πλούσια και θυελλώδη ζωή, παρόμοια με αυτή των χάρτινων ηρώων του. Πολυδιάστατος και αμφιλεγόμενος, σημάδεψε ανεξίτηλα τόσο τη λογοτεχνική όσο και την πολιτική πραγματικότητα της Ιταλίας (εξαιτίας της παθιασμένης εμπλοκής του με τον φασισμό). Ο Αντρέα Σπερέλι, που πρωταγωνιστεί στην Ηδονή, είναι το alter ego του συγγραφέα, ένας νεαρός αριστοκράτης και δανδής ταγμένος στην απόλυτη αποθέωση των αισθήσεων.

«Η αγάπη για καθετί ωραίο, η προτίμηση σε ασυνήθιστες σπουδές, η αισθητική περιέργεια, η αρχαιολογική μανία, η εκλεπτυσμένη αβροφροσύνη αποτελούσαν κληρονομικά χαρίσματα στον οίκο των Σπερέλι».

Ο Αντρέα επιδιώκει την ομορφιά και την απόλαυση σε κάθε πτυχή της ζωής του και αναζητεί την αισθητική τέρψη σε κάθε έκφανση του βίου. Περιστοιχισμένος από πανέμορφες γυναίκες και κομψά αντικείμενα, ραφινάτος και ηδονοθήρας, θέλει να απολαμβάνει τις αισθητικές συγκινήσεις με πάθος και παραδίδεται σ’ αυτές ψυχή και σώματι, ανάγοντας τη φιληδονία σε υψηλή τέχνη.

Παθιασμένα φιλότεχνος και ορκισμένος λάτρης της ομορφιάς, ο Σπερέλι διαθέτει μια ευρύτατη εποπτεία σε ό,τι αφορά την τέχνη και είναι σε θέση να αναγνωρίζει και να εκτιμά το ωραίο, κάθε φορά που αυτό εκδηλώνεται στη λογοτεχνία, τη ζωγραφική και τη μουσική.

Για τον Αντρέα, η ηδονή δεν είναι απλά ένα υλικό γεγονός αλλά μια σύνθετη εμπειρία που λαμβάνει πνευματικές διαστάσεις και εξυψώνεται σε ατόφια καλλιτεχνική δημιουργία. Γι’ αυτό και οι αναζητήσεις του εξαπλώνονται σε ένα ευρύ και πολυποίκιλο φάσμα, που ξεκινά από τον έρωτα των σωμάτων και επεκτείνεται στην τέχνη και στα πλείστα φανερώματά της. Παθιασμένα φιλότεχνος και ορκισμένος λάτρης της ομορφιάς, ο Σπερέλι διαθέτει μια ευρύτατη εποπτεία σε ό,τι αφορά την τέχνη και είναι σε θέση να αναγνωρίζει και να εκτιμά το ωραίο, κάθε φορά που αυτό εκδηλώνεται στη λογοτεχνία, τη ζωγραφική και τη μουσική. Άλλωστε συνθέτει και ο ίδιος ποιήματα, ενώ σε κάθε περίσταση μπορεί να κάνει αναγωγές και συγκρίσεις παραθέτοντας στίχους από μεγάλους δημιουργούς, που έχει μελετήσει επισταμένως.

Σκοπός του είναι να εξυψώσει τη ζωή του σε τέχνη, μέσ’ από φίνες διαδικασίες εκζήτησης κι επιτήδευσης, που θα του επιτρέψουν να κατακτήσει μια ανώτερη σφαίρα ύπαρξης. Ο πλούτος που διαθέτει, μπορεί και τον απαλλάσσει από κάθε βιοτική μέριμνα έτσι ώστε απερίσπαστος να επιδίδεται στο κυνήγι της ηδονής. Ανήκει σε μια κοινωνική τάξη που αργοπεθαίνει βουτηγμένη στη διαφθορά και την παρακμή, αλλά ο ίδιος έχει αποφασίσει να ζήσει έντονα και επικίνδυνα αγνοώντας τα σημάδια της καινούριας εποχής που ανατέλλει. 

«(Ο Αντρέα) όρμησε στη ζωή, σαν σε μια μεγάλη περιπέτεια χωρίς σκοπό, προς άγραν της απόλαυσης, της ευτυχισμένης στιγμής, εναποθέτοντας τον εαυτό του στο πεπρωμένο, στις τυχαίες περιστάσεις, στο συμπτωματικό συνονθύλευμα των αιτιών».

Πνεύμα ανήσυχο κι ανειρήνευτο, που κατατρύχεται αδιάλειπτα από την εμμονή της ερωτικής πραγμάτωσης, ο Σπερέλι ρίχνεται στον έρωτα χωρίς να υπολογίζει τις συνέπειες. Εμπλέκεται σε μονομαχίες, διεκδικεί, αναλώνεται, επιδίδεται σ’ έναν επίπονο αγώνα ερωτικής κατάκτησης. Πολλές γυναίκες παρελαύνουν στη ζωή του αμετανόητου αυτού εραστή αλλά δύο είναι αυτές που τον σημαδεύουν ανεξίτηλα. Πρόκειται για τη μοιραία Έλενα στην οποία προσφέρει μια άνευ όρων αγάπη χωρίς καν να υπάρχει κάποια προοπτική ανταπόδοσης, και την ευσεβή Μαρία, την οποία με δόλιο τρόπο παρασύρει και διαφθείρει, για να αντισταθμίσει την απώλεια της Έλενας.

Πνεύμα ανήσυχο κι ανειρήνευτο, που κατατρύχεται αδιάλειπτα από την εμμονή της ερωτικής πραγμάτωσης, ο Σπερέλι ρίχνεται στον έρωτα χωρίς να υπολογίζει τις συνέπειες.

Με την Έλενα διατηρεί για κάποιο διάστημα μια παθιασμένη ερωτική σχέση, μέχρι που εκείνη ξαφνικά τον εγκαταλείπει για να παντρευτεί έναν ξένο. Η συμπεριφορά της τον βυθίζει πρόσκαιρα σε απελπισία αλλά το ενδιαφέρον του κεντρίζεται ξανά από την καλόπιστη κι ενάρετη Μαρία, που είναι σύζυγος και αφοσιωμένη μητέρα. O Σπερέλι εμφανίζεται αποφασισμένος να κάμψει τη σθεναρή αντίσταση της άμεμπτης Μαρίας με την ίδια επιμονή που είχε δείξει ο Βαλμόν πολιορκώντας την άσπιλη κυρία Ντε Τουρβέλ στις Επικίνδυνες Σχέσεις του Λακλό.

«Χωρίς τον παραμικρό σεβασμό, χωρίς την παραμικρή εγκράτεια, χωρίς την παραμικρή ενοχή, αφιερώθηκε ψυχή τε και σώματι στην υλοποίηση των νοσηρών φαντασιώσεών του. Για να κάνει τη Μαρία να του δοθεί χρησιμοποίησε τα πιο εξευγενισμένα τεχνάσματα, τις πιο τρυφερές παγίδες, παραπλανώντας την σε ό,τι είχε σχέση με την ψυχή, την πνευματικότητα, τα ιδανικά, τον εσωτερικό κόσμο της καρδιάς της».

Gabriele DAnnunzio 2
Ιταλός ποιητής, μυθιστοριογράφος, διηγηματογράφος, θεατρικός συγγραφέας και δημοσιογράφος. Η δράση του ως μάχιμου ιπτάμενου χειριστή κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια της όρασης από το ένα μάτι αλλά και την ανάδειξή του ως εθνικού ήρωα της χώρας του. Ηδονοθήρας και διάσημος μπον βιβέρ, υπήρξε μυθοποιημένη αλλά και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα.

 

Μέχρι να πέσει το «οχυρό», ο νεαρός κόμης ερωτοτροπεί με άλλες γυναίκες και καλλιεργεί περαιτέρω την κομψή τέχνη της ευζωίας, που τον απορροφά όσο και ο έρωτας. Εγκλωβισμένος σε μια διαρκή επιθυμία που δεν γνωρίζει κορεσμό, ο Σπερέλι τροφοδοτεί τη φωτιά του πάθους του με αναλώσιμες γυναίκες, που έρχονται να αναζωπυρώσουν τον έρωτά του για τον ίδιο τον έρωτα. Στις αλλεπάλληλες δημοπρασίες, δεξιώσεις και ανταλλαγές δώρων που παρακολουθεί ανελλιπώς, ο Σπερέλι συμμετέχει σ’ ένα τεράστιο «ξόδεμα» εαυτού και ψυχής και σε μια ογκώδη δαπάνη χρημάτων, αισθημάτων και συγκινήσεων. Ανήκοντας στην αντι-παραγωγική τάξη των ευγενών που ξέρουν μόνο να καταναλώνουν, ο Αντρέα αναδεικνύεται σε γνήσιο τέκνο μιας αριστοκρατίας που λειτουργεί με τρόπο απροσχημάτιστα ηδονοθηρικό δαπανώντας μέχρις εσχάτων κάθε είδους απόθεμα, υλικό και συναισθηματικό. Ωστόσο, σε αντίθεση με τον Ντόριαν Γκρέι του Ουάιλντ, ο Αντρέα Σπερέλι δεν επιτρέπει στον εαυτό του να ακολουθήσει μια πορεία αυτοκαταστροφής και ολέθρου. Μετά τις ήττες του, ξέρει να επιβιώνει και να συνεχίζει απτόητος. Χάρη στο αξίωμα που τον εμπνέει και τον καθοδηγεί «να κατέχεις αλλά να μην κατέχεσαι», ο Σπερέλι δεν επιτρέπει στην ηττοπάθεια και την απελπισία να τον γονατίσουν, ακόμα και όταν έχει λόγους να βυθίζεται στην απόγνωση.

Εμβληματικό έργο της παρακμιακής λογοτεχνίας, η Ηδονή συνομιλεί με τα σπουδαία κείμενα της εστέτ παράδοσης παράγοντας λεπτές συγκινήσεις. Ο ήρωας ονειροπολεί χαμένος σ’ έναν διάκοσμο εξαίσιας ομορφιάς που όμως στερείται νοήματος και προσπαθεί μέσα από τις συχνά αυτοκαταστροφικές εμπειρίες του να συγκροτήσει κάποια απατηλή υψιπετή θεωρία για τον εαυτό του. Εγωπαθής, περιπαθής, ηδυπαθής σκορπίζεται αλόγιστα και άσκοπα μέχρι που τελικά χάνεται μέσα στο νοσηρό θάμβος των ίδιων των φαντασιώσεών του. Παρακάμπτοντας την πραγματικότητα και την κοινωνία, δημιουργεί ένα περίκλειστο, ιδιωτικό σύμπαν, μέσα στο οποίο ζει απόμακρος, προστατευμένος αλλά και αλλοτριωμένος.

Το ύφος της Ηδονής είναι λεπτοδουλεμένο και περίτεχνο, εναργές και υψηλό. Η γλώσσα στιλπνή, πληθωρική, απαστράπτουσα, ποικιλμένη με πλήθος καλολογικών στοιχείων. Η Δήμητρα Δότση μετέφρασε αριστουργηματικά μεταφέροντας με ακρίβεια και προσοχή τον ρυθμό, την ποικιλία, τις αποχρώσεις και το βάθος ενός εξαιρετικά απαιτητικού κειμένου.

* Η ΝΙΚΗ ΚΩΤΣΙΟΥ είναι φιλόλογος.

Στην κεντρική εικόνα: GUSTAV KLIMT, JUDITH, 1901 (μέρος του πίνακα). 


idoni exΗ ηδονή
GABRIELE D'ANNUNZIO
Μτφρ. ΔΗΜΗΤΡΑ ΔΟΤΣΗ
ΨΥΧΟΓΙΟΣ 2019
Σελ. 488, τιμή εκδότη €17,70

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ GABRIELE D'ANNUNZIO

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Μπαουμγκάρτνερ» του Πολ Όστερ (κριτική) – Tο κύκνειο άσμα ενός σπουδαίου δημιουργού

«Μπαουμγκάρτνερ» του Πολ Όστερ (κριτική) – Tο κύκνειο άσμα ενός σπουδαίου δημιουργού

Για το κύκνειο άσμα του Πολ Όστερ [Paul Auster] «Μπαουμγκάρτνερ» (μτφρ. Ιωάννα Ηλιάδη, εκδ. Μεταίχμιο).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

Πανθομολογούμενα, ακόμα και οι σημαντικότεροι συγγραφείς προσεγγίζοντας το τέλος της ζωής τους σταδιακά χάνουν την αρχικ...

«Η αληθινή ζωή του Σεμπάστιαν Νάιτ» του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ (κριτική)

«Η αληθινή ζωή του Σεμπάστιαν Νάιτ» του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ (κριτική)

Για το μυθιστόρημα του Βλαντιμίρ Ναμπόκοφ [Vladimir Nabokov] «Η αληθινή ζωή του Σεμπάστιαν Νάιτ» (μτφρ. Ανδρέας Αποστολίδης, εκδ. Άγρα).

Γράφει ο Φώτης Καραμπεσίνης

«Ήταν η ηχώ μιας πιθανής αλήθειας, μια επίκαιρη υ...

«Το μαύρο σύννεφο» του Φρεντ Χόιλ (κριτική) – Όταν ένας κορυφαίος φυσικός γράφει επιστημονική φαντασία

«Το μαύρο σύννεφο» του Φρεντ Χόιλ (κριτική) – Όταν ένας κορυφαίος φυσικός γράφει επιστημονική φαντασία

Για το μυθιστόρημα του Φρεντ Χόιλ [Fred Hoyle] «Το μαύρο σύννεφο» (μτφρ. Θοδωρής Πιερράτος, επίμετρο Richard Dawkins, φιλολογική επιμέλεια Τραϊανός Μάνος, εκδ. Ροπή).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Στις μέρες μας ο κίνδυνος μιας...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Ένας απέραντος κόσμος» του βραβευμένου με Πούλιτζερ Εντ Γιόνγκ (κριτική) – «Αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας»

«Ένας απέραντος κόσμος» του βραβευμένου με Πούλιτζερ Εντ Γιόνγκ (κριτική) – «Αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας»

Για το βιβλίο του Εντ Γιόνγκ [Ed Yong] «Ένας απέραντος κόσμος» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Πεδίο), «ένα μεγάλο δώρο που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας, στην προσπάθεια να αξιολογήσουμε ορθότερα την παρουσία μας σε τούτο τον πλανήτη». 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος...

Δημήτρης Καραγιάννης: «Το κακό δεν έχει οντότητα, αναφύεται εκεί που απουσιάζει το φως της ζωής»

Δημήτρης Καραγιάννης: «Το κακό δεν έχει οντότητα, αναφύεται εκεί που απουσιάζει το φως της ζωής»

Με αφορμή το βιβλίο του, «Κρυμμένη ψυχική ομορφιά» (εκδ. Αρμός), ο Δημήτρης Καραγιάννης, παιδοψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής, μιλά για τη συστημική ψυχοθεραπεία, το κακό, τα ένστικτα και τις ενορμήσεις, και λέει ότι  «η καλοσύνη μπορεί στην αυθεντική έκφρασή της να αποτελεί έκφραση της ψυχικής ομορφιάς».  ...

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το θεατρικό έργο του Βασίλη Κατσικονούρη «Γκουντ λακ», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

(Στο μπαρ του Μότζο. Ο ΜΗΤΣ με τον ΑΛΚΗ σ’ ένα τραπέζι. Ο ΜΗΤΣ έχ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

«Γκουντ λακ» του Βασίλη Κατσικονούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το θεατρικό έργο του Βασίλη Κατσικονούρη «Γκουντ λακ», το οποίο θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

(Στο μπαρ του Μότζο. Ο ΜΗΤΣ με τον ΑΛΚΗ σ’ ένα τραπέζι. Ο ΜΗΤΣ έχ...

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

«Το παιδί και το κρι κρι» της Βάννας Κατσαρού (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Βάννας Κατσαρού «Το παιδί και το κρι κρι», σε εικονογράφηση της Μαίης Σταθοπούλου, το οποίο κυκλοφορεί στις 6 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Λίγα λόγια για...

«Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους» του Μίνου Ευσταθιάδη (προδημοσίευση)

«Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους» του Μίνου Ευσταθιάδη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Μίνου Ευσταθιάδη «Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους», το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 5 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

ΤΑ ΤΥΜΠΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

  «Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές γράφουν για το μυθιστόρημα που τους αποκάλυψε τη Χώρα

«Η δική μου Αμερική»: 25 Έλληνες και Ελληνίδες συγγραφείς και μεταφραστές μας αποκαλύπτουν το μυθιστόρημα που τους μύησε στην αχανή χώρα. Οι επιλογές τους κυμαίνονται από εφηβικά αναγνώσματα μέχρι ένα πολύ επίκαιρο (και μη λογοτεχνικό) βιβλί...

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Κατασκοπικά μυθιστορήματα: Οι πρωτοπόροι, οι συνεχιστές, οι κορυφαίοι – Ένας συνοπτικός οδηγός με τα καλύτερα του τότε και του σήμερα

Επιλογή από τα καλύτερα κατασκοπευτικά μυθιστορήματα που έχουν κυκλοφορήσει τελευταία, συν λίγα παλαιότερα, από τα κορυφαία του είδους. Ταυτόχρονα, μια ευσύνοπτη μα πλήρης παρουσίαση της ιστορίας του είδους, μαζί με έναν αναστοχασμό πάνω στα όρια και τις συντεταγμένες του.

Γράφει η Χίλντα Παπαδημητρί...

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Τι διαβάζουμε τώρα; 25 βιβλία λογοτεχνίας που κυκλοφόρησαν πρόσφατα ή… μόλις

Ο Οκτώβριος οδεύει προς το τέλος του, οι εκδότες έχουν ήδη βγάλει, ή βγάζουν αυτές τις μέρες, σημαντικά βιβλία που θα διαβαστούν και θα συζητηθούν τους μήνες που έρχονται. Επιλέξαμε ορισμένα από αυτά, ελληνικής και ξένης πεζογραφίας, κυρίως. Θα ακολουθήσουν, το επόμενο διάστημα, πολλά περισσότερα. 

Γράφ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

15 Δεκεμβρίου 2023 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2023

Mυθιστορήματα, νουβέλες, διηγήματα, ποιήματα: Επιλογή 100 βιβλίων, ελληνικών και μεταφρασμένων, από τη βιβλιοπαραγωγή του 2023. Επιλογή: Συντακτική ομάδα της Book

ΦΑΚΕΛΟΙ