mera xoris onoma kentriki

Για το μυθιστόρημα του Friedrich Ani «Η μέρα χωρίς όνομα – Μια υπόθεση για τον Γιάκομπ Φρανκ» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Gutenberg).

Της Χριστίνας Μουκούλη

Υπάρχουν γεγονότα που είναι ικανά να σταματήσουν τη μνήμη; Γεγονότα στα οποία νιώθουμε συνυπεύθυνοι, αν και η πάσης φύσεως συμμετοχή μας είναι ανύπαρκτη; Που σημαδεύουν με ανεξίτηλα σημάδια τη ζωή μας και την καθορίζουν δια παντός; Που μας κάνουν να βλέπουμε το καθετί μέσα από ένα συγκεκριμένο πρίσμα, αλλοιώνοντας τις πραγματικές του διαστάσεις;

Η υπόθεση

Ο αστυνομικός επιθεωρητής Γιάκομπ Φρανκ, συνταξιοδοτημένος δύο μήνες ήδη, δέχεται την επίσκεψη του Λούντβιχ Βίντερ, πατέρα της δεκαεπτάχρονης Έστερ που αυτοκτόνησε πριν από είκοσι χρόνια. Όλα αυτά τα χρόνια ο Λούντβιχ Βίντερ σκίζει από το ημερολόγιο την ημέρα που καταστράφηκε η ζωή του. Γι’ αυτόν η 14η Φεβρουαρίου δεν υπάρχει, είναι η μέρα που δεν έχει όνομα. Εκφράζει στον επιθεωρητή την πεποίθησή του ότι ο θάνατος της κόρης του ήταν δολοφονία και του ζητά να ασχοληθεί και πάλι με την υπόθεση. Ο επιθεωρητής είναι ο άνθρωπος που είχε ανακοινώσει τότε τον θάνατο της Έστερ στη μητέρα της και είχε μείνει μαζί της όλο το βράδυ, προσπαθώντας να τη στηρίξει συμπάσχοντας. Έναν χρόνο μετά, αυτοκτονεί και εκείνη με τον ίδιο τρόπο που αυτοκτόνησε και η κόρη της.

Ο αστυνομικός επιθεωρητής Γιάκομπ Φρανκ, συνταξιοδοτημένος δύο μήνες ήδη, δέχεται την επίσκεψη του Λούντβιχ Βίντερ, πατέρα της δεκαεπτάχρονης Έστερ που αυτοκτόνησε πριν από είκοσι χρόνια.

Ο επιθεωρητής, χωρισμένος πολλά χρόνια ήδη, μοναχικός και ιδιόρρυθμος, με επίγνωση όμως της αλλόκοτης συμπεριφοράς του, δέχεται συχνά επισκέψεις από πνεύματα ανθρώπων: Θυμάτων των οποίων ανέλαβε την υπόθεση, μαζί με την υποχρέωση να ανακοινώσει τον θάνατό τους στους οικείους τους.

«Οι νεκροί γυρίζουν και ξαναγυρίζουν όποτε θέλουν, κάθονται στο τραπέζι μαζί μας και μας μιλάνε. Κι εμείς δεν μπορούμε να ξεφύγουμε, θέλοντας και μη τους ακούμε, τη μια ώρα μετά την άλλη, όλη νύχτα. Μετά φεύγουν, αλλά ξέρουμε ότι θα ξανάρθουν, πάλι και πάλι».

Όμως αυτός είναι ο τρόπος του για να μη νιώθει μόνος: «είχε διαλέξει το θάνατο για να μπορεί να πλησιάζει άλλους ανθρώπους». Στήριζε τους συγγενείς των θανόντων, «ανθρώπους πενθούντες, σημαδεμένους από το χαμό και το θάνατο», γιατί και ο ίδιος «ήθελε την εγγύτητα, την παρηγοριά, τη σιωπή, τη στήριξη και την υπομονή».

Ο Φρανκ πείθεται να ξεκινήσει εκ νέου την έρευνα και συναντά με τη σειρά όλους τους συγγενείς και φίλους της οικογένειας της Έστερ. Με την εμπειρία χρόνων στο Ανθρωποκτονιών, καταφέρνει να αποσπάσει επιπλέον πληροφορίες από ό,τι στις αρχικές ανακρίσεις. Όμως ξέρει ότι η συγκεκριμένη υπόθεση απαιτεί ειδικό χειρισμό και ιδιαίτερη προσέγγιση.

«Για να βρει την αλήθεια αυτής της υπόθεσης δεν έπρεπε να σκεφτεί σαν εγκληματολόγος. Έπρεπε να προσπαθήσει να ξεχάσει τις γνώσεις που είχε αποκτήσει και να εμπιστευθεί τα ένστικτα του κορμιού του, τους νευροδιαβιβαστές και τα μηνύματα των κυττάρων του».

Πλησιάζει τον καθένα από αυτούς όχι με τον τρόπο του ανακριτή αλλά με ενσυναίσθηση και συμπόνια. Διερευνά μαζί τους το παρελθόν, γνωρίζοντας τη ρευστότητα των αναμνήσεων και την επιλεκτική λειτουργία της μνήμης, περνώντας από το προφανές και πρόδηλο των λέξεων στο άδηλο των συναισθημάτων.

Στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου η αφήγηση είναι τριτοπρόσωπη και εστιάζει άλλοτε στον ίδιο τον επιθεωρητή και άλλοτε στον κάθε συνομιλητή του.

ani

Ο Φρίντριχ Άνι γεννήθηκε στο Μόναχο το 1959, από πατέρα Γερμανό και μητέρα Σύρια. Δημοσιογράφος, σεναριογράφος και συγγραφέας πάνω από τριάντα μυθιστορημάτων, κυρίως αστυνομικών, τιμήθηκε επτά φορές με το γερμανικό Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας και συνολικά με πάνω από είκοσι γερμανικά και ελβετικά λογοτεχνικά βραβεία. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, ισπανικά, πολωνικά, ολλανδικά, δανέζικα, κορεατικά και κινεζικά. Το Η μέρα χωρίς όνομα γυρίστηκε σε ταινία το 2017 από τον σκηνοθέτη Φόλκερ Σλέντορφ.

 

 

Η σιωπή

Τραυματικές εμπειρίες έχουν στοιχειώσει τις ζωές των ηρώων. Οι εμπειρίες αυτές, αποσιωπούμενες για χρόνια, ενεργοποιούν εμμονές ή βεβαιότητες για τις αρνητικές προθέσεις των άλλων. Φυσικό επακόλουθο η φυγή. Και η μοναξιά, η οποία είναι αποπνικτική και από την οποία δεν υπάρχει γυρισμός. Η απουσία επικοινωνίας είναι αναπόφευκτη, η αναδίπλωση στο εγώ μονόδρομος. Παθογένεια που σπρώχνει τους ήρωες στο μίσος και στην απόγνωση και τους στρέφει κατά του ίδιου τους του εαυτού. Ο χρόνος διογκώνει τον πόνο. Σιωπή και ενοχή ελλοχεύουν στην ψυχή άπρακτων ηρώων.

Η ατμόσφαιρα του βιβλίου πολύ υποβλητική. Διάχυτη μελαγχολία που συγκινεί, αγωνία για την έκβαση της έρευνας και προσπάθεια αποκρυπτογράφησης του ψυχισμού των ανθρώπων που «δεν ξέρουν τι να κάνουν τις σκέψεις τους». Με πολύ όμορφη ροή του λόγου, πολλές και πρωτότυπες μεταφορές, εναλλαγή γήινων κι απόκοσμων στοιχείων, χρώματα και μυρωδιές της καθημερινότητας και ταυτόχρονη παρουσία των φαντασμάτων του παρελθόντος.

* Η ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΟΥΚΟΥΛΗ είναι εκπαιδευτικός.

Στην κεντρική εικόνα: Φωτογραφία από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου.


ani exΗ μέρα χωρίς όνομα
Μια υπόθεση για τον Γιάκομπ Φρανκ
Friedrich Ani
Mτφρ. Μαρία Αγγελίδου
Gutenberg 2020
Σελ. 368, τιμή εκδότη €15,00

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ FRIEDRICH ANI

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Μητρικό γάλα» της Νόρα Ίκστενα (κριτική) – Μητέρα και κόρη σε καθεστώς ανελευθερίας

«Μητρικό γάλα» της Νόρα Ίκστενα (κριτική) – Μητέρα και κόρη σε καθεστώς ανελευθερίας

Για το μυθιστόρημα της Νόρα Ίκστενα [Nora Ikstena] «Μητρικό γάλα» (μτφρ. Μαριάννα Αβούρη, εκδ. Βακχικόν). Στην κεντρική εικόνα, στιγμιότυπο από την ταινία «Soviet Milk» (2023). 

Γράφει η Διώνη Δημητριάδου

Ζωή μ...

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

«Ξανθές ρίζες» της Μπέρναρντιν Εβαρίστο (κριτική) – Μια συναρπαστική αντιστροφή της αποικιοκρατικής Ιστορίας

Για το βιβλίο της Μπέρναρντιν Εβαρίστο [Bernardine Evaristo] «Ξανθές ρίζες» (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: η συγγραφέας Μπέρναρντιν Εβαρίστο.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Οι Ξανθές ρίζες της β...

«Πάγος» της Άννα Καβάν (κριτική) – Ανώνυμοι ήρωες σε ανώνυμους τόπους

«Πάγος» της Άννα Καβάν (κριτική) – Ανώνυμοι ήρωες σε ανώνυμους τόπους

Για το μυθιστόρημα της Άννα Καβάν [Anna Kavan] «Πάγος» (μτφρ. Λευτέρης Καλοσπύρος, εκδ. Gutenberg). Κεντρική εικόνα: Η Anna Kavan από τον Walker Evans © Metropolitan Museum of Art.

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Ήλια Μπούρα: «Ό,τι ειπώνεται έχει ήδη ειπωθεί και θα ξαναειπωθεί με τις ίδιες ή διαφορετικές λέξεις»

Η Ήλια Μπούρα μας συστήθηκε πρόσφατα με την ποιητική της συλλογή «Εύκρατη ζώνη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. «Ένας νέος ποιητής δεν φέρνει τίποτα καινούργιο εκτός από τη βιωματική χρήση των λέξεων που υπάρχουν στη γλώσσα μας τόσες χιλιάδες χρόνια», σημειώνει, μεταξύ άλλων.

...
«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

«Mαρία Skłodowska Κιουρί» του Θέμη Μουμουλίδη, στο Σύγχρονο Θέατρο (κριτική)

Η παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» παρουσιάζεται στο Σύγχρονο Θέατρο σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή.

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

H παράσταση «Mαρία Skłodowska Κιουρί» που ανεβάζει στο Σύγχρονο Θέατ...

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες ξεπέρασε τον Θερβάντες

Σύμφωνα με έρευνα, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες [Gabriel García Márquez} είναι ο πιο μεταφρασμένος συγγραφέας ισπανόφωνης λογοτεχνίας των τελευταίων είκοσι ετών, εκθρονίζοντας από την πρώτη θέση τον Θερβάντες [Miguel de Cervantes], δημιουργό του «Δον Κιχώτη».

Επιμέλεια: Boo...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

«Παράδεισος» του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Αμπντουλραζάκ Γκούρνα [Abdulrazak Gurnah] «Παράδεισος» (μτφρ. Κατερίνα Σχινά), το οποίο θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Πρώτα το αγόρι. Το λέγανε Γ...

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

«Σε πρώτο ενικό» του Χαρούκι Μουρακάμι (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση μέρους διηγήματος από τη συλλογή διηγημάτων του Χαρούκι Μουρακάμι [Haruki Murakami] «Σε πρώτο ενικό» (μτφρ. Βασίλης Κιμούλης), η οποία θα κυκλοφορήσει αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

With the ...

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

«Η νοσταλγία κι εγώ» της Μάρως Βαμβουνάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Μάρως Βαμβουνάκη «Η νοσταλγία κι εγώ», που θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαρτίου από τις εκδόσεις Αρμός.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

— Αναρωτιέμαι τι νοσταλγείς;
— …
— Νοσταλγείς κάτι που συνέβη ή κάτι πο...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Στίβεν Κινγκ: 10 αγαπημένα του βιβλία

Σε ανάρτησή του στο Goodreads, με αφορμή τα δέκα χρόνια λειτουργίας της ιστοσελίδας, ο Στίβεν Κινγκ ξεχώρισε δέκα αγαπημένα του βιβλία. Τα έργα του συγγραφέα κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

Επιμέλεια: Book Press

...
Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Ένας χρόνος πόλεμος στην Ουκρανία: Τα βιβλία για να κατανοήσουμε την Ιστορία καθώς γράφεται

Σήμερα, 24 Φεβρουαρίου 2023, συμπληρώνεται ένας χρόνος από την έναρξη του πολέμου που διεξάγει η Ρωσία στην Ουκρανία. Η ελληνική βιβλιογραφία αναπόφευκτα εμπλουτίστηκε από μελέτες και συλλογικούς τόμους, βιβλία στα οποία οι συγγραφείς των κειμένων επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις και ερμηνείες σε γεγονότα και εξελίξε...

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Κάρσον ΜακΚάλερς: Τα 10 αγαπημένα της βιβλία

Η Αμερικανίδα πεζογράφος Κάρσον ΜακΚάλερς [Carson McCullers] είναι μία από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λογοτεχνικού «southern gothic». Τα μυθιστορήματά της εκτυλίσσονται στον αμερικανικό Νότο και παρουσιάζουν μοναχικούς, εκκεντρικούς χαρακτήρες που πασχίζουν να συνυπάρξουν με τους υπόλοιπους ανθρώπους.

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ