mera xoris onoma kentriki

Για το μυθιστόρημα του Friedrich Ani «Η μέρα χωρίς όνομα – Μια υπόθεση για τον Γιάκομπ Φρανκ» (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Gutenberg).

Της Χριστίνας Μουκούλη

Υπάρχουν γεγονότα που είναι ικανά να σταματήσουν τη μνήμη; Γεγονότα στα οποία νιώθουμε συνυπεύθυνοι, αν και η πάσης φύσεως συμμετοχή μας είναι ανύπαρκτη; Που σημαδεύουν με ανεξίτηλα σημάδια τη ζωή μας και την καθορίζουν δια παντός; Που μας κάνουν να βλέπουμε το καθετί μέσα από ένα συγκεκριμένο πρίσμα, αλλοιώνοντας τις πραγματικές του διαστάσεις;

Η υπόθεση

Ο αστυνομικός επιθεωρητής Γιάκομπ Φρανκ, συνταξιοδοτημένος δύο μήνες ήδη, δέχεται την επίσκεψη του Λούντβιχ Βίντερ, πατέρα της δεκαεπτάχρονης Έστερ που αυτοκτόνησε πριν από είκοσι χρόνια. Όλα αυτά τα χρόνια ο Λούντβιχ Βίντερ σκίζει από το ημερολόγιο την ημέρα που καταστράφηκε η ζωή του. Γι’ αυτόν η 14η Φεβρουαρίου δεν υπάρχει, είναι η μέρα που δεν έχει όνομα. Εκφράζει στον επιθεωρητή την πεποίθησή του ότι ο θάνατος της κόρης του ήταν δολοφονία και του ζητά να ασχοληθεί και πάλι με την υπόθεση. Ο επιθεωρητής είναι ο άνθρωπος που είχε ανακοινώσει τότε τον θάνατο της Έστερ στη μητέρα της και είχε μείνει μαζί της όλο το βράδυ, προσπαθώντας να τη στηρίξει συμπάσχοντας. Έναν χρόνο μετά, αυτοκτονεί και εκείνη με τον ίδιο τρόπο που αυτοκτόνησε και η κόρη της.

Ο αστυνομικός επιθεωρητής Γιάκομπ Φρανκ, συνταξιοδοτημένος δύο μήνες ήδη, δέχεται την επίσκεψη του Λούντβιχ Βίντερ, πατέρα της δεκαεπτάχρονης Έστερ που αυτοκτόνησε πριν από είκοσι χρόνια.

Ο επιθεωρητής, χωρισμένος πολλά χρόνια ήδη, μοναχικός και ιδιόρρυθμος, με επίγνωση όμως της αλλόκοτης συμπεριφοράς του, δέχεται συχνά επισκέψεις από πνεύματα ανθρώπων: Θυμάτων των οποίων ανέλαβε την υπόθεση, μαζί με την υποχρέωση να ανακοινώσει τον θάνατό τους στους οικείους τους.

«Οι νεκροί γυρίζουν και ξαναγυρίζουν όποτε θέλουν, κάθονται στο τραπέζι μαζί μας και μας μιλάνε. Κι εμείς δεν μπορούμε να ξεφύγουμε, θέλοντας και μη τους ακούμε, τη μια ώρα μετά την άλλη, όλη νύχτα. Μετά φεύγουν, αλλά ξέρουμε ότι θα ξανάρθουν, πάλι και πάλι».

Όμως αυτός είναι ο τρόπος του για να μη νιώθει μόνος: «είχε διαλέξει το θάνατο για να μπορεί να πλησιάζει άλλους ανθρώπους». Στήριζε τους συγγενείς των θανόντων, «ανθρώπους πενθούντες, σημαδεμένους από το χαμό και το θάνατο», γιατί και ο ίδιος «ήθελε την εγγύτητα, την παρηγοριά, τη σιωπή, τη στήριξη και την υπομονή».

Ο Φρανκ πείθεται να ξεκινήσει εκ νέου την έρευνα και συναντά με τη σειρά όλους τους συγγενείς και φίλους της οικογένειας της Έστερ. Με την εμπειρία χρόνων στο Ανθρωποκτονιών, καταφέρνει να αποσπάσει επιπλέον πληροφορίες από ό,τι στις αρχικές ανακρίσεις. Όμως ξέρει ότι η συγκεκριμένη υπόθεση απαιτεί ειδικό χειρισμό και ιδιαίτερη προσέγγιση.

«Για να βρει την αλήθεια αυτής της υπόθεσης δεν έπρεπε να σκεφτεί σαν εγκληματολόγος. Έπρεπε να προσπαθήσει να ξεχάσει τις γνώσεις που είχε αποκτήσει και να εμπιστευθεί τα ένστικτα του κορμιού του, τους νευροδιαβιβαστές και τα μηνύματα των κυττάρων του».

Πλησιάζει τον καθένα από αυτούς όχι με τον τρόπο του ανακριτή αλλά με ενσυναίσθηση και συμπόνια. Διερευνά μαζί τους το παρελθόν, γνωρίζοντας τη ρευστότητα των αναμνήσεων και την επιλεκτική λειτουργία της μνήμης, περνώντας από το προφανές και πρόδηλο των λέξεων στο άδηλο των συναισθημάτων.

Στο μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου η αφήγηση είναι τριτοπρόσωπη και εστιάζει άλλοτε στον ίδιο τον επιθεωρητή και άλλοτε στον κάθε συνομιλητή του.

ani

Ο Φρίντριχ Άνι γεννήθηκε στο Μόναχο το 1959, από πατέρα Γερμανό και μητέρα Σύρια. Δημοσιογράφος, σεναριογράφος και συγγραφέας πάνω από τριάντα μυθιστορημάτων, κυρίως αστυνομικών, τιμήθηκε επτά φορές με το γερμανικό Βραβείο Αστυνομικής Λογοτεχνίας και συνολικά με πάνω από είκοσι γερμανικά και ελβετικά λογοτεχνικά βραβεία. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, ισπανικά, πολωνικά, ολλανδικά, δανέζικα, κορεατικά και κινεζικά. Το Η μέρα χωρίς όνομα γυρίστηκε σε ταινία το 2017 από τον σκηνοθέτη Φόλκερ Σλέντορφ.

 

 

Η σιωπή

Τραυματικές εμπειρίες έχουν στοιχειώσει τις ζωές των ηρώων. Οι εμπειρίες αυτές, αποσιωπούμενες για χρόνια, ενεργοποιούν εμμονές ή βεβαιότητες για τις αρνητικές προθέσεις των άλλων. Φυσικό επακόλουθο η φυγή. Και η μοναξιά, η οποία είναι αποπνικτική και από την οποία δεν υπάρχει γυρισμός. Η απουσία επικοινωνίας είναι αναπόφευκτη, η αναδίπλωση στο εγώ μονόδρομος. Παθογένεια που σπρώχνει τους ήρωες στο μίσος και στην απόγνωση και τους στρέφει κατά του ίδιου τους του εαυτού. Ο χρόνος διογκώνει τον πόνο. Σιωπή και ενοχή ελλοχεύουν στην ψυχή άπρακτων ηρώων.

Η ατμόσφαιρα του βιβλίου πολύ υποβλητική. Διάχυτη μελαγχολία που συγκινεί, αγωνία για την έκβαση της έρευνας και προσπάθεια αποκρυπτογράφησης του ψυχισμού των ανθρώπων που «δεν ξέρουν τι να κάνουν τις σκέψεις τους». Με πολύ όμορφη ροή του λόγου, πολλές και πρωτότυπες μεταφορές, εναλλαγή γήινων κι απόκοσμων στοιχείων, χρώματα και μυρωδιές της καθημερινότητας και ταυτόχρονη παρουσία των φαντασμάτων του παρελθόντος.

* Η ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΜΟΥΚΟΥΛΗ είναι εκπαιδευτικός.

Στην κεντρική εικόνα: Φωτογραφία από την κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου.


ani exΗ μέρα χωρίς όνομα
Μια υπόθεση για τον Γιάκομπ Φρανκ
Friedrich Ani
Mτφρ. Μαρία Αγγελίδου
Gutenberg 2020
Σελ. 368, τιμή εκδότη €15,00

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ FRIEDRICH ANI

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

«Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» της Ζόρα Νιλ Χέρστον (κριτική) – Ένα «τραγουδιστό» μυθιστόρημα για την ιστορία της μαύρης κοινότητας

Για το μυθιστόρημα της Ζόρα Νιλ Χέρστον [Zora Neale Hurston] «Τα μάτια τους κοιτούσαν τον θεό» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Αίολος). Κεντρική εικόνα: © Jessica Felicio (Unsplash).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Εμφα...

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

«Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» του Γκύντερ Γκρας (κριτική) – Ο ναζισμός και ο νάνος

Για το μυθιστόρημα του Γκύντερ Γκρας [Günter Grass 1927-2015] «Το τενεκεδένιο ταμπούρλο» [μτφρ. Τούλα Σιέτη, εκδ. Πατάκη].

Γράφει ο Γιώργος Ν. Περαντωνάκης

Οι «κακές» γλώσσες λένε ότι ο Γερμανός συγγραφέας πήρε το Βραβείο Νόμπελ το 1999 μόνο και μ...

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

«Β.» του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (κριτική) – Η προέλευση του κακού

Για το μυθιστόρημα του Στηβ Σεμ-Σάντμπεργκ (Steve Sem-Sandberg) «Β.» (μτφρ. Γιώργος Μαθόπουλος, εκδ. Αλεξάνδρεια). Στην κεντρική εικόνα, σκηνή από τη βασισμένη στο θεατρικό έργο του Γκέοργκ Μπύχνερ ταινία «Woyzeck» (1979).

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Αυτή είναι η βραχεία λίστα για το Βραβείο Μπούκερ 2023

Οι έξι συγγραφείς που επιλεχτήκαν από την κριτική επιτροπή «παρουσιάζουν έργα εντυπωσιακής δομής». Ανάμεσά τους βρίσκονται δύο πρωτοεμφανιζόμενοι πεζογράφοι. Στη φωτογραφία, η υποψήφια Σάρα Μπερνστάιν [Sarah Bernstein].

Επιμέλεια: Book Press

...
Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Με «Το σπίτι» του Δημήτρη Καραντζά ξεκινάει το πρόγραμμα της Στέγης για το φθινόπωρο

Ο Δημήτρης Καραντζάς επιστρέφει στη Στέγη με μια περφόρμανς–παραβολή για τη βία, τον εθισμό στην εικόνα και την κατάργηση των ψευδαισθήσεων ή, αλλιώς, για την πραγματικότητα που, ό,τι κι αν κάνεις για να την αποφύγεις, αργά ή γρήγορα θα έρθει να σε βρει.

Επιμέλεια: Book Press

Από τις 30 Σεπτεμβρί...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

«Ο Πολωνός» του Τζ.Μ. Κουτσί (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Τζ.Μ. Κουτσί [J.M. Coetzee] «Ο Πολωνός» (μτφρ. Χριστίνα Σωτηροπούλου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 4 Οκτωβρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ο νεαρός Μάνγκο» του Ντάγκλας Στιούαρτ (προδημοσίευση)

«Ο νεαρός Μάνγκο» του Ντάγκλας Στιούαρτ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντάγκλας Στιούαρτ [Douglas Stuart] «Ο νεαρός Μάνγκο» (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 28 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Περίμενε ώσπου να α...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

4 σημαντικές εκδόσεις για την Αθήνα – Όψεις μιας πόλης σε διαρκή κίνηση

Τέσσερις εκδόσεις για τη μελέτη, το σήμερα και το άλλοτε της Αθήνας. Στην κεντρική εικόνα, φωτογραφία της Διονυσίας Αλεξιάδου, από το λεύκωμα των εκδόσεων Καπόν «Η Αθήνα στον καιρό της πανδημίας».

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ