alt

Για το μυθιστόρημα του William Godwin «Οι περιπέτειες του Κέιλεμπ Γουίλιαμς ή Τα πράγματα όπως έχουν» (μτφρ. Θωμάς Μαστακούρης, εκδ. Χίμαιρα).

Της Νίκης Κώτσιου

Ο Γουίλιαμ Γκόντγουιν (1756-1836) υπήρξε εμπνευσμένος συγγραφέας και ένας από τους κορυφαίους Άγγλους πολιτικούς φιλοσόφους του 18ου αιώνα. Αν και σήμερα είναι περισσότερο γνωστός ως πατέρας της Μαίρη Σέλεϊ, δημιουργού του Φρανκενστάιν, επηρέασε όσο λίγοι την πολιτική σκέψη της χώρας του αφήνοντας μια πλούσια παρακαταθήκη συγγραφικού έργου, που συνεχίζει ν' αποτελεί αντικείμενο μελέτης μέχρι σήμερα. Σε μια εποχή ακραίου συντηρητισμού στη Μεγάλη Βρετανία, ο Γκόντγουιν αμφισβήτησε θεσμούς, νόμους, ακόμη και το ίδιο το πολίτευμα της χώρας του, αποτελώντας για πολλούς τον πρώτο «ιδεολόγο αναρχικό» της νεότερης ιστορίας. Στις Περιπέτειες του Κέιλεμπ Γουίλιαμς ή Τα πράγματα όπως έχουν ο Γκόντγουιν ασκεί δριμεία κριτική στο κοινωνικό σύστημα της εποχής του φτιάχνοντας ένα βαθυστόχαστο μυθιστόρημα ψυχολογικού ρεαλισμού που διαβάζεται ως περιπέτεια και καταπιάνεται με μια πλειάδα σύνθετων θεμάτων, πολιτικών και ιδεολογικών. Πολιτικό μανιφέστο και συγχρόνως θρίλερ καταδίωξης, οι Περιπέτειες του Κέιλεμπ Γουίλιαμς καταγγέλλουν τη βία του κράτους και την αναλγησία των ισχυρών, ενώ συγχρόνως εξερευνούν τα όρια της ανθρώπινης αντοχής, ψυχικής, πνευματικής και σωματικής.

Πολιτικό μανιφέστο και συγχρόνως θρίλερ καταδίωξης, «Οι περιπέτειες του Κέιλεμπ Γουίλιαμς» καταγγέλλουν τη βία του κράτους και την αναλγησία των ισχυρών, ενώ συγχρόνως εξερευνούν τα όρια της ανθρώπινης αντοχής, ψυχικής, πνευματικής και σωματικής.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή: Ο Φάλκλαντ είναι ένας αριστοκράτης με βαθιά μόρφωση και κουλτούρα. Πολυταξιδεμένος, καλλιεργημένος, συνετός χαίρει της εκτίμησης των συμπολιτών του και αποτελεί σημείο αναφοράς για ολόκληρη την κοινότητα. Άνθρωπος φωτισμένος και προσηνής, διακρίνεται για τα φιλάνθρωπα αισθήματά του και την ορθή κρίση του. Τον επαινούν και τον θαυμάζουν, εμπνέει σεβασμό κι εμπιστοσύνη. Θέλει να είναι δίκαιος και ανθρώπινος, αποστρέφεται την αδικία και τη βαναυσότητα. Στον αυστηρό αξιακό του κώδικα, που πηγάζει από τα πατροπαράδοτα ιπποτικά ιδεώδη, προέχει η τιμή και η καλή φήμη. Το ζητούμενο είναι να υπερασπίσει με κάθε τίμημα αυτούς τους δυο πυλώνες της ύπαρξής του και να αναχαιτίσει κάθε απειλή, ικανή να κηλιδώσει την άμεμπτη υπόληψή του. Εμφορούμενος από προοδευτικά ιδεώδη αλλά και δέσμιος ενός παρωχημένου κώδικα τιμής, ο Φάλκλαντ μετέχει συγχρόνως σε δυο αντικρουόμενα αξιακά συστήματα και προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε δύο κόσμους, έναν παλιό που αντιστέκεται λυσσαλέα στον καινούριο, κι έναν καινούριο που πολεμά με σθένος τον παλιό.

Στους αντίποδες βρίσκεται ο Τάιρελ, αριστοκράτης κι αυτός αλλά, κατά τα άλλα, άξεστος, αμόρφωτος, αδαής, χωρίς τη φινέτσα και την αβρότητα του Φάλκλαντ. Ανάμεσα στους δυο ευγενείς ξεσπά με διάφορες αφορμές ένας ακήρυκτος πόλεμος. Ο Τάιρελ είναι συνηθισμένος να μετέρχεται δόλιους κι αθέμιτους τρόπους για να εξυπηρετεί τα άνομα συμφέροντά του. Είναι ιδιοτελής και υστερόβουλος, θεωρεί πως τα προνόμιά του τον τοποθετούν στο απυρόβλητο και προσπαθεί να επηρεάζει προς όφελός του τις τοπικές αρχές χωρίς δεύτερη σκέψη και δισταγμό. Είναι αγροίκος κι εξουσιομανής με τρόπο κυνικό και ωμό. Οι συμπεριφορές του τον φέρνουν εξακολουθητικά απέναντι στον Φάλκλαντ, που ματαίως επιχειρεί να τον συνετίσει. Μέχρι που ο απεχθής Τάιρελ θα βρεθεί δολοφονημένος.

Παθιασμένος και ίσως αναξιόπιστος ως αφηγητής, ο Κέιλεμπ σκιαγραφεί μια σχέση αγάπης-μίσους με τον κύριό του Φάλκλαντ, που πιθανώς να εμπεριέχει και κάποια λανθάνουσα ερωτική απόχρωση.

Ο Κέιλεμπ Γουίλιαμς, αφηγητής της ιστορίας, βρίσκεται στη δούλεψη του Φάλκλαντ και κατέχει ένα τρομερό μυστικό που αφορά το αφεντικό του. Εξαιτίας αυτού του μυστικού, ο Φάλκλαντ θα προσπαθήσει με κάθε τρόπο να τον εξοντώσει. Μέσ' από την πάντα φορτισμένη και εμπύρετη αφήγηση βλέπουμε πώς ο ταπεινός αλλά φιλομαθής Κέιλεμπ προσλαμβάνει και ερμηνεύει την προσωπικότητα του εργοδότη του, μέσ' από ποιους δαιδάλους περνάν οι κρίσεις και οι εκτιμήσεις του προτού αρθρώσει τα συμπεράσματά του. Μέσ' από τα αφηγούμενα, ο αφηγητής Κέιλεμπ συγκροτείται ο ίδιος ως υποκείμενο και μεταβολίζει πολυποίκιλα τις δυνάμεις που ασκούνται πάνω του. Δυνάμεις προερχόμενες από την εξωτερική πραγματικότητα, που επιβάλλεται πάνω του με αδήριτη αναγκαιότητα αλλά και δυνάμεις που πηγάζουν από τον εσωτερικό του κόσμο, συνειδητό και ασυνείδητο.

alt
Ο Γουίλιαμ Γκόντγουιν έγινε ιδιαίτερα γνωστός
για τις ριζοσπαστικές απόψεις του σχετικά με την
εξουσία, τη θρησκεία και την προσωπική ελευθερία.
Υπήρξε από τους σημαντικότερους διανοητές που
υποστήριξαν θεωρητικά την αθεΐα και τον
αναρχισμό. Τον Μάιο του 1797 παντρεύτηκε τη
Μαίρη Γουόλστονκραφτ και τον Σεπτέμβριο της
ίδιας χρονιάς γεννήθηκε η κόρη τους Μαίρη
Γουόλστονκραφτ Γκόντγουιν (ή Μαίρη Σέλλεϋ
μετά τον γάμο της με τον ποιητή Πέρσι Σέλλεϋ).



Παθιασμένος και ίσως αναξιόπιστος ως αφηγητής, ο Κέιλεμπ σκιαγραφεί μια σχέση αγάπης-μίσους με τον κύριό του Φάλκλαντ, που πιθανώς να εμπεριέχει και κάποια λανθάνουσα ερωτική απόχρωση. Η έντονη αμφιθυμία απέναντι στον Φάλκλαντ αλλά και η εξόχως αμφίσημη στάση του ίδιου του Φάλκλαντ έχουν ενδεχομένως να κάνουν με κάποιες άδηλες περιοχές του συναισθήματος, που εγείρουν ερωτηματικά. Η ισχυρή φόρτιση των δυο εμπλεκομένων και η ένταση που συνοδεύει τις ενέργειές τους δημιουργεί μια διαρκή και επίφοβη εκκρεμότητα, που προοιωνίζεται κάτι φοβερό.

Λόγω του ιδιαίτερου αυτού κλίματος, που χαρακτηρίζεται από ζόφο, σασπένς και αγωνία, οι Περιπέτειες του Κέιλεμπ Γουίλιαμς εγγράφονται και στο γοτθικό μυθιστόρημα, χωρίς να πληρούν απολύτως τα τυπικά κριτήρια. Το σκοτάδι, που εδώ είναι κυρίως εσωτερικό και πηγάζει απ' την ανθρώπινη ψυχή, εντατικοποιείται μέσ' από πάθη κι εγκληματικές συμπεριφορές, κι όχι τόσο από τρομακτικά διευθετημένους διακόσμους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι λείπουν από το μυθιστόρημα οι ατμοσφαιρικές και δηλωτικές τρόμου, σκηνές.

Αν διαβαστεί εντελώς ορθόδοξα, τότε είναι ξεκάθαρα πολιτικό μυθιστόρημα και στηλιτεύει με οξύ τρόπο την κοινωνική αδικία σε βάρος των υπο-προνομιούχων από την τότε άρχουσα τάξη των γαιοκτημόνων αριστοκρατών, που αισθάνονταν ελεύθεροι να καταπατούν τον νόμο και μαζί μ' αυτόν κάθε έννοια δικαίου. Ο πρωταγωνιστής καταγγέλλει σπαρακτικά τη βία και την αναλγησία των ολίγων μέσ' από μια ιστορία αλλεπάλληλων εγκλεισμών και καταδιώξεων μέχρι μια κάποια δικαίωση. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τη μυθοπλασία ως όχημα για να εικονογραφήσει πάγιες πολιτικές και φιλοσοφικές απόψεις του. Το αίτημα για πραγματική δικαιοσύνη, η κατοχύρωση των ατομικών και κοινωνικών ελευθεριών, η επίκληση της ηθικής και της λογικής για την εξυγίανση της πολιτικής υπήρξαν οι βασικοί άξονες της ριζοσπαστικής σκέψης του Γκόντγουιν, που βρίσκουν εδώ την ιδανική και άμεση έκφρασή τους. Η διαφαινόμενη ανάδυση της αστικής τάξης συνεπάγεται δραματικές αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό και συνεπάγεται έναν παροξυσμό αυθαιρεσίας από την πλευρά της αριστοκρατίας, που νιώθει να κλονίζεται υπό τις νέες συνθήκες. Παράλληλα, αναπτύσσεται διεξοδικά και ανάγλυφα η σχέση αφέντη-υπηρέτη με όλες τις ψυχοσυναισθηματικές της διακλαδώσεις, διακυμάνσεις και παρενέργειες. Οι έντονα ψυχολογικές συνιστώσες της πλοκής σε συνδυασμό με τον πολιτικό του προσανατολισμό δημιουργούν ένα ιδιαίτερο χαρμάνι, που εξασφαλίζει απρόσκοπτη αναγνωστική απόλαυση.

* Η ΝΙΚΗ ΚΩΤΣΙΟΥ είναι φιλόλογος.


altΟι περιπέτειες του Κέιλεμπ Γουίλιαμς
ή Tα πράγματα όπως έχουν
William Godwin
Μτφρ. Θωμάς Π. Μαστακούρης
Χίμαιρα 2019
Σελ. 504, τιμή εκδότη €17,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ WILLIAM GODWIN

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Η πόλη της νίκης», το νέο μυθιστόρημα του Σάλμαν Ρούσντι (κριτική) – Το έπος ενός ακατάβλητου παραμυθά

«Η πόλη της νίκης», το νέο μυθιστόρημα του Σάλμαν Ρούσντι (κριτική) – Το έπος ενός ακατάβλητου παραμυθά

Για το βιβλίο του Σαλμάν Ρούσντι [Salman Rushdie] «Η πόλη της νίκης» (μτφρ. Γιώργος Μπλάνας, εκδ. Ψυχογιός).

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

Θα μπορούσε να είχε γραφτεί η  ...

«Τρεις γυναίκες» του Ρόμπερτ Μούζιλ (κριτική) – Η υπονόμευση του αντρικού βλέμματος μέσα από τρεις ερωτικές τραγωδίες

«Τρεις γυναίκες» του Ρόμπερτ Μούζιλ (κριτική) – Η υπονόμευση του αντρικού βλέμματος μέσα από τρεις ερωτικές τραγωδίες

Για τον τόμο με τις τρεις νουβέλες του Ρόμπερτ Μούζιλ (Robert Musil) «Τρεις γυναίκες» (μτφρ. Μαρίνα Αγαθαγγελίδου, εκδ. Αντίποδες).

Γράφει ο Φώτης Καρ...

«Η μαέστρος» της Χάριετ Κονστάμπλ (κριτική) – Ένα ταλαντούχο κορίτσι στη σκιά του Βιβάλντι

«Η μαέστρος» της Χάριετ Κονστάμπλ (κριτική) – Ένα ταλαντούχο κορίτσι στη σκιά του Βιβάλντι

Για το βιβλίο της Χάριετ Κονστάμπλ [Harriet Constable] «Η μαέστρος» (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Ελληνικά Γράμματα). Στην κεντρική φωτογραφία, ο πίνακας «Young Woman Playing a Violin» του Οράτσιο Τζεντιλέσκι.

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος

...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«MAMI» του Μάριο Μπανούσι, στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση – Ποικίλες πτυχές της θηλυκής υπόστασης

«MAMI» του Μάριο Μπανούσι, στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση – Ποικίλες πτυχές της θηλυκής υπόστασης

«MAMI» του Μάριο Μπανούσι, στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση. «Έντονες επιρροές από τον Καστελούτσι και τον Παπαϊωάννου, εξαιρετική μουσική υπόκρουση». Φωτογραφίες © Ανδρέας Σιμόπουλος

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Το «ΜΑΜΙ» του ...

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

Κώστας Λογαράς: «Πρώτη φορά ταξίδεψα πέρα απ’ τα όρια της γειτονιάς μου με τον Ιούλιο Βερν»

«Ο έφηβος» και «Ο νεαρός Τέρλες» τον ώθησαν στην ενδοσκόπιση και τη γραφή, ενώ επανέρχεται στην «Ιστορία ενός αιχμαλώτου» ως πρότυπο γλώσσας και ύφους. Αυτά είναι κάποια από τα βιβλία της ζωής του Κώστα Λογαρά.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...
«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

«Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα

Για την παράσταση «Η δύναμη της συνήθειας» του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Γιάννου Περλέγκα, στο Θέατρο Ροές. Μαζί με τον Περλέγκα παίζουν τα μέλη της ομάδας «κι όμΩς κινείται».

Γράφει ο Νίκος Ξένιος

Στο θέατρο «Ροές» ο ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

«Ψυχή ντυμένη αέρα» της Έλενας Χουζούρη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη μελέτη της Έλενας Χουζούρη «Ψυχή ντυμένη αέρα – Ανθούλα Σταθοπούλου - Βαφοπούλου: Η μούσα της μεσοπολεμικής Θεσσαλονίκης», η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η Μάγε...

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

«(Α)Κατάλληλο Timing» της Ελένης Αλεξανδροπούλου (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων της Ελένης Αλεξανδροπούλου «(Α)Κατάλληλο Timing», η οποία θα κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ο Αύγουστος, όσο μεγαλώνεις, μοιάζει πικρός. Οι περισ...

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

«Mind the gap» του Λάζαρου Αλεξάκη (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από τη συλλογή διηγημάτων του Λάζαρου Αλεξάκη «Mind the gap», η οποία θα κυκλοφορήσει στις 5 Φεβρουαρίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Είχε φτάσει σε μικρή απόσταση από τη βιτρίνα, και το νυχτεριν...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 επανεκδόσεις ελληνικής πεζογραφίας που έρχονται στα βιβλιοπωλεία το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία πεζογραφίας, εξαντλημένα (τα περισσότερα), επανεκδίδονται και διεκδικούν νέους αναγνώστες.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας: Αγγλία (εκδ. Διόπτρα)

...
«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

«Τι να διαβάσω;» – 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας (μυθιστορήματα, νουβέλες και διηγήματα) που αναμένουμε τις επόμενες μέρες ή εβδομάδες. Στην κεντρική εικόνα, ο Αλέξης Πανσέληνος, η Μάρω Βαμβουνάκη και ο Μιχάλης Μοδινός.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Μυθιστ...

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Σίρλεϊ Τζάκσον (1916-1965): Η ευαίσθητη μάγισσα των αμερικανικών γραμμάτων

Η Σίρλεϊ Τζάκσον [Shirley Jackson, 1916-1965] ήταν πολλά περισσότερα από μια συγγραφέας ιστοριών τρόμου. Με άξονα δύο βιβλία της που κυκλοφόρησαν ή επανακυκλοφόρησαν πρόσφατα «Η λοταρία και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης) και «Ζούσαμε πάντα σε ένα κάστρο» (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) από τις εκδόσεις ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ