alt

Για το μυθιστόρημα του William Godwin «Οι περιπέτειες του Κέιλεμπ Γουίλιαμς ή Τα πράγματα όπως έχουν» (μτφρ. Θωμάς Μαστακούρης, εκδ. Χίμαιρα).

Της Νίκης Κώτσιου

Ο Γουίλιαμ Γκόντγουιν (1756-1836) υπήρξε εμπνευσμένος συγγραφέας και ένας από τους κορυφαίους Άγγλους πολιτικούς φιλοσόφους του 18ου αιώνα. Αν και σήμερα είναι περισσότερο γνωστός ως πατέρας της Μαίρη Σέλεϊ, δημιουργού του Φρανκενστάιν, επηρέασε όσο λίγοι την πολιτική σκέψη της χώρας του αφήνοντας μια πλούσια παρακαταθήκη συγγραφικού έργου, που συνεχίζει ν' αποτελεί αντικείμενο μελέτης μέχρι σήμερα. Σε μια εποχή ακραίου συντηρητισμού στη Μεγάλη Βρετανία, ο Γκόντγουιν αμφισβήτησε θεσμούς, νόμους, ακόμη και το ίδιο το πολίτευμα της χώρας του, αποτελώντας για πολλούς τον πρώτο «ιδεολόγο αναρχικό» της νεότερης ιστορίας. Στις Περιπέτειες του Κέιλεμπ Γουίλιαμς ή Τα πράγματα όπως έχουν ο Γκόντγουιν ασκεί δριμεία κριτική στο κοινωνικό σύστημα της εποχής του φτιάχνοντας ένα βαθυστόχαστο μυθιστόρημα ψυχολογικού ρεαλισμού που διαβάζεται ως περιπέτεια και καταπιάνεται με μια πλειάδα σύνθετων θεμάτων, πολιτικών και ιδεολογικών. Πολιτικό μανιφέστο και συγχρόνως θρίλερ καταδίωξης, οι Περιπέτειες του Κέιλεμπ Γουίλιαμς καταγγέλλουν τη βία του κράτους και την αναλγησία των ισχυρών, ενώ συγχρόνως εξερευνούν τα όρια της ανθρώπινης αντοχής, ψυχικής, πνευματικής και σωματικής.

Πολιτικό μανιφέστο και συγχρόνως θρίλερ καταδίωξης, «Οι περιπέτειες του Κέιλεμπ Γουίλιαμς» καταγγέλλουν τη βία του κράτους και την αναλγησία των ισχυρών, ενώ συγχρόνως εξερευνούν τα όρια της ανθρώπινης αντοχής, ψυχικής, πνευματικής και σωματικής.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή: Ο Φάλκλαντ είναι ένας αριστοκράτης με βαθιά μόρφωση και κουλτούρα. Πολυταξιδεμένος, καλλιεργημένος, συνετός χαίρει της εκτίμησης των συμπολιτών του και αποτελεί σημείο αναφοράς για ολόκληρη την κοινότητα. Άνθρωπος φωτισμένος και προσηνής, διακρίνεται για τα φιλάνθρωπα αισθήματά του και την ορθή κρίση του. Τον επαινούν και τον θαυμάζουν, εμπνέει σεβασμό κι εμπιστοσύνη. Θέλει να είναι δίκαιος και ανθρώπινος, αποστρέφεται την αδικία και τη βαναυσότητα. Στον αυστηρό αξιακό του κώδικα, που πηγάζει από τα πατροπαράδοτα ιπποτικά ιδεώδη, προέχει η τιμή και η καλή φήμη. Το ζητούμενο είναι να υπερασπίσει με κάθε τίμημα αυτούς τους δυο πυλώνες της ύπαρξής του και να αναχαιτίσει κάθε απειλή, ικανή να κηλιδώσει την άμεμπτη υπόληψή του. Εμφορούμενος από προοδευτικά ιδεώδη αλλά και δέσμιος ενός παρωχημένου κώδικα τιμής, ο Φάλκλαντ μετέχει συγχρόνως σε δυο αντικρουόμενα αξιακά συστήματα και προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε δύο κόσμους, έναν παλιό που αντιστέκεται λυσσαλέα στον καινούριο, κι έναν καινούριο που πολεμά με σθένος τον παλιό.

Στους αντίποδες βρίσκεται ο Τάιρελ, αριστοκράτης κι αυτός αλλά, κατά τα άλλα, άξεστος, αμόρφωτος, αδαής, χωρίς τη φινέτσα και την αβρότητα του Φάλκλαντ. Ανάμεσα στους δυο ευγενείς ξεσπά με διάφορες αφορμές ένας ακήρυκτος πόλεμος. Ο Τάιρελ είναι συνηθισμένος να μετέρχεται δόλιους κι αθέμιτους τρόπους για να εξυπηρετεί τα άνομα συμφέροντά του. Είναι ιδιοτελής και υστερόβουλος, θεωρεί πως τα προνόμιά του τον τοποθετούν στο απυρόβλητο και προσπαθεί να επηρεάζει προς όφελός του τις τοπικές αρχές χωρίς δεύτερη σκέψη και δισταγμό. Είναι αγροίκος κι εξουσιομανής με τρόπο κυνικό και ωμό. Οι συμπεριφορές του τον φέρνουν εξακολουθητικά απέναντι στον Φάλκλαντ, που ματαίως επιχειρεί να τον συνετίσει. Μέχρι που ο απεχθής Τάιρελ θα βρεθεί δολοφονημένος.

Παθιασμένος και ίσως αναξιόπιστος ως αφηγητής, ο Κέιλεμπ σκιαγραφεί μια σχέση αγάπης-μίσους με τον κύριό του Φάλκλαντ, που πιθανώς να εμπεριέχει και κάποια λανθάνουσα ερωτική απόχρωση.

Ο Κέιλεμπ Γουίλιαμς, αφηγητής της ιστορίας, βρίσκεται στη δούλεψη του Φάλκλαντ και κατέχει ένα τρομερό μυστικό που αφορά το αφεντικό του. Εξαιτίας αυτού του μυστικού, ο Φάλκλαντ θα προσπαθήσει με κάθε τρόπο να τον εξοντώσει. Μέσ' από την πάντα φορτισμένη και εμπύρετη αφήγηση βλέπουμε πώς ο ταπεινός αλλά φιλομαθής Κέιλεμπ προσλαμβάνει και ερμηνεύει την προσωπικότητα του εργοδότη του, μέσ' από ποιους δαιδάλους περνάν οι κρίσεις και οι εκτιμήσεις του προτού αρθρώσει τα συμπεράσματά του. Μέσ' από τα αφηγούμενα, ο αφηγητής Κέιλεμπ συγκροτείται ο ίδιος ως υποκείμενο και μεταβολίζει πολυποίκιλα τις δυνάμεις που ασκούνται πάνω του. Δυνάμεις προερχόμενες από την εξωτερική πραγματικότητα, που επιβάλλεται πάνω του με αδήριτη αναγκαιότητα αλλά και δυνάμεις που πηγάζουν από τον εσωτερικό του κόσμο, συνειδητό και ασυνείδητο.

alt
Ο Γουίλιαμ Γκόντγουιν έγινε ιδιαίτερα γνωστός
για τις ριζοσπαστικές απόψεις του σχετικά με την
εξουσία, τη θρησκεία και την προσωπική ελευθερία.
Υπήρξε από τους σημαντικότερους διανοητές που
υποστήριξαν θεωρητικά την αθεΐα και τον
αναρχισμό. Τον Μάιο του 1797 παντρεύτηκε τη
Μαίρη Γουόλστονκραφτ και τον Σεπτέμβριο της
ίδιας χρονιάς γεννήθηκε η κόρη τους Μαίρη
Γουόλστονκραφτ Γκόντγουιν (ή Μαίρη Σέλλεϋ
μετά τον γάμο της με τον ποιητή Πέρσι Σέλλεϋ).



Παθιασμένος και ίσως αναξιόπιστος ως αφηγητής, ο Κέιλεμπ σκιαγραφεί μια σχέση αγάπης-μίσους με τον κύριό του Φάλκλαντ, που πιθανώς να εμπεριέχει και κάποια λανθάνουσα ερωτική απόχρωση. Η έντονη αμφιθυμία απέναντι στον Φάλκλαντ αλλά και η εξόχως αμφίσημη στάση του ίδιου του Φάλκλαντ έχουν ενδεχομένως να κάνουν με κάποιες άδηλες περιοχές του συναισθήματος, που εγείρουν ερωτηματικά. Η ισχυρή φόρτιση των δυο εμπλεκομένων και η ένταση που συνοδεύει τις ενέργειές τους δημιουργεί μια διαρκή και επίφοβη εκκρεμότητα, που προοιωνίζεται κάτι φοβερό.

Λόγω του ιδιαίτερου αυτού κλίματος, που χαρακτηρίζεται από ζόφο, σασπένς και αγωνία, οι Περιπέτειες του Κέιλεμπ Γουίλιαμς εγγράφονται και στο γοτθικό μυθιστόρημα, χωρίς να πληρούν απολύτως τα τυπικά κριτήρια. Το σκοτάδι, που εδώ είναι κυρίως εσωτερικό και πηγάζει απ' την ανθρώπινη ψυχή, εντατικοποιείται μέσ' από πάθη κι εγκληματικές συμπεριφορές, κι όχι τόσο από τρομακτικά διευθετημένους διακόσμους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι λείπουν από το μυθιστόρημα οι ατμοσφαιρικές και δηλωτικές τρόμου, σκηνές.

Αν διαβαστεί εντελώς ορθόδοξα, τότε είναι ξεκάθαρα πολιτικό μυθιστόρημα και στηλιτεύει με οξύ τρόπο την κοινωνική αδικία σε βάρος των υπο-προνομιούχων από την τότε άρχουσα τάξη των γαιοκτημόνων αριστοκρατών, που αισθάνονταν ελεύθεροι να καταπατούν τον νόμο και μαζί μ' αυτόν κάθε έννοια δικαίου. Ο πρωταγωνιστής καταγγέλλει σπαρακτικά τη βία και την αναλγησία των ολίγων μέσ' από μια ιστορία αλλεπάλληλων εγκλεισμών και καταδιώξεων μέχρι μια κάποια δικαίωση. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τη μυθοπλασία ως όχημα για να εικονογραφήσει πάγιες πολιτικές και φιλοσοφικές απόψεις του. Το αίτημα για πραγματική δικαιοσύνη, η κατοχύρωση των ατομικών και κοινωνικών ελευθεριών, η επίκληση της ηθικής και της λογικής για την εξυγίανση της πολιτικής υπήρξαν οι βασικοί άξονες της ριζοσπαστικής σκέψης του Γκόντγουιν, που βρίσκουν εδώ την ιδανική και άμεση έκφρασή τους. Η διαφαινόμενη ανάδυση της αστικής τάξης συνεπάγεται δραματικές αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό και συνεπάγεται έναν παροξυσμό αυθαιρεσίας από την πλευρά της αριστοκρατίας, που νιώθει να κλονίζεται υπό τις νέες συνθήκες. Παράλληλα, αναπτύσσεται διεξοδικά και ανάγλυφα η σχέση αφέντη-υπηρέτη με όλες τις ψυχοσυναισθηματικές της διακλαδώσεις, διακυμάνσεις και παρενέργειες. Οι έντονα ψυχολογικές συνιστώσες της πλοκής σε συνδυασμό με τον πολιτικό του προσανατολισμό δημιουργούν ένα ιδιαίτερο χαρμάνι, που εξασφαλίζει απρόσκοπτη αναγνωστική απόλαυση.

* Η ΝΙΚΗ ΚΩΤΣΙΟΥ είναι φιλόλογος.


altΟι περιπέτειες του Κέιλεμπ Γουίλιαμς
ή Tα πράγματα όπως έχουν
William Godwin
Μτφρ. Θωμάς Π. Μαστακούρης
Χίμαιρα 2019
Σελ. 504, τιμή εκδότη €17,00

alt

ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ WILLIAM GODWIN

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

«Το χρυσό σημειωματάριο» της Ντόρις Λέσινγκ – Αλήθειες βαθιές κι επώδυνες, ενεργές και σήμερα

Για το εμβληματικό μυθιστόρημα της νομπελίστριας Ντόρις Λέσινγκ [Doris Lessing] «Το χρυσό σημειωματάριο» (μτφρ. Έφη Τσιρώνη, εκδ. Διόπτρα). 

Γράφει ο Κ.Β. Κατσουλάρης

Είναι δύσκολο να μιλήσεις για την Ντόρις Λέσινγκ χω...

«Έντιμοι άνθρωποι» του Λεονάρδο Παδούρα (κριτική) – O Mάριο Κόντε σε μια Κούβα που αλλάζει

«Έντιμοι άνθρωποι» του Λεονάρδο Παδούρα (κριτική) – O Mάριο Κόντε σε μια Κούβα που αλλάζει

Για το μυθιστόρημα του Λεονάρδο Παδούρα [Leonardo Padura] «Έντιμοι άνθρωποι» (μτφρ. Κώστας Αθανασίου, εκδ. Καστανιώτη). Kεντρική εικόνα: © Wikimedia Commons. 

Γράφει η Έλενα Χουζούρη 

Ανεξάρτητα αν είχε επισκ...

«Συνάντηση» της Νατάσα Μπράουν (κριτική) – «Αφομοιώσου, αφομοιώσου… διαλύσου μέσα στο χωνευτήρι»

«Συνάντηση» της Νατάσα Μπράουν (κριτική) – «Αφομοιώσου, αφομοιώσου… διαλύσου μέσα στο χωνευτήρι»

Για το μυθιστόρημα της Νατάσα Μπράουν [Natasha Brown] «Συνάντηση» (μτφρ. Βαγγέλης Τσίρμπας, εκδ. Gutenberg). Kεντρική εικόνα: Η Teyonah Parris από τη σειρά «Mad Men». 

Γράφει η Χριστίνα Μουκούλη 

«Δεν υπάρχει επιτ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Η Εταιρεία Συγγραφέων αφιερώνει στη μνήμη του την επόμενη Ημέρα Ποίησης

Με ανακοίνωσή της η Εταιρεία Συγγραφέων αποχαιρετά των δύο φορές Πρόεδρό της Βασίλη Βασιλικό και ανακοινώνει ότι η Ημέρα Ποίησης 2024 θα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του ανθρώπου που εισηγήθηκε στην UNESCO την 21 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης

...
Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Βασίλης Βασιλικός (1934-2023): Ένας αποχαιρετισμός από τον Αλέξη Ζήρα

Ακολουθεί επιμνημόσυνο κείμενο του Αλέξη Ζήρα, πρώην Προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων, για τον Βασίλη Βασιλικό.

Ένας αποχαιρετισμός στον Βασίλη Βασιλικό

Για πολλά χρόνια, τουλάχιστον από τη δεκαετία του 1970 ως το κλείσιμο...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

«Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» του Δημοσθένη Δαββέτα (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Το τέλος της Αισθητικής; Τεχνομηδενισμός και Σύγχρονη Τέχνη» (Επίμετρο: Μάνος Στεφανίδης) το οποίο θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Νίκας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

«Χωριό Ποτέμκιν» του Γιώργου Παναγή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γιώργου Παναγή «Χωριό Ποτέμκιν», που κυκλοφορεί στις 28 Νοεμβρίου από τις εκδόσεις Τόπος. [Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση].

Επιμέλεια:...

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

«Ο Γιουγκοσλάβος» της Άνα Βούτσκοβιτς (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Άνα Βούτσκοβιτς [Ana Vučković] «Ο Γιουγκοσλάβος» (μτφρ. Απόστολος Θηβαίος), το οποίο κυκλοφορεί αρχές Δεκεμβρίου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Η ΜΠΑΝΑΝΑ

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Τα δέκα καλύτερα βιβλία του 2023 σύμφωνα με τους New York Times

Η συντακτική ομάδα των New York Times ξεχώρισε τα καλύτερα βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2023, επιλέγοντας πέντε έργα μυθοπλασίας και πέντε δοκίμια. Στην κεντρική εικόνα, η Ζέιντι Σμιθ [Zadie Smith], συγγραφέας του «The fraud», το οποίο αναφέρεται στη λίστα ως ένα από τα πέντε σημαντικότερα μυθιστορήματα του έτους που ...

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

«Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή» – Αυτοβιογραφίες και βιογραφίες, 15+1 επιλογές από τις πρόσφατες εκδόσεις

Τι κοινό μπορεί να έχει η Μαρινέλλα με τον Έλον Μάσκ; Η Μαρία Κάλλας με τον Ανδρέα Παπανδρέου και ο Πρίγκιπας Χάρι με τον Διονύση Σιμόπουλο; Οι βιογραφίες όλων αυτών, και μερικές ακόμη, κυκλοφόρησαν τους προηγούμενους μήνες και σας τις παρουσιάζουμε.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστό...

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Κλερ Κίγκαν – Η Ιρλανδή που ανέδειξε τις χάρες της μικρής φόρμας

Η Ιρλανδή συγγραφέας έχει αγαπηθεί από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό και όχι άδικα. Τι είναι αυτό που την κάνει ιδιαίτερη και γιατί η πρόσφατη νουβέλα της «Πολύ αργά πια» (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) την καταξιώνει. 

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ