Colin Darke

Για τη νέα ποιητική συλλογή της Κικής Δημουλά Άνω τελεία (εκδ. Ίκαρος).

Του Γιώργου Βέη

Πρόκειται για τη δέκατη πέμπτη ποιητική συλλογή της. Περιλαμβάνει είκοσι επτά ποιήματα. Συγκρατώ κι εδώ την ευρηματική ανάπτυξη του καθόλα επιμελημένου, προσωποπαγούς φωνήματός της. Με έκδηλη την ανανεωτική, αιφνιδιαστική από πολλές απόψεις έκφανσή του, ο στίχος καθίσταται στίβος αντιπαραθέσεων της συνείδησης ενός διαρκώς απορούντος, αλλά επ' ουδενί ελλειμματικού υποκειμένου με την βαρβαρότητα του ψευδοπολιτισμού των ημερών μας. Οι ασίγαστες συνομιλίες του εγώ με τον Εαυτό και τον Άλλο τελούνται σε κλίμα αποκαθήλωσης ψευδαισθήσεων, εσπευσμένης ακύρωσης οποιωνδήποτε συμβιβασμών, αναστολής υπαναχωρήσεων. Διακρίνω τρεις κατηγορίες των συναφών αναφορών και αυτοαναφορών. Η πρώτη πιστεύω ότι είναι αμιγώς οντολογική. Αντιπροσωπευτικά ποιήματά της τα εξής: «Δεν αστοχεί», «Το...άλλοθι της λήθης», «Ιδιοσκεύασμα», «Συμπέρασμα», «Το γνήσιο», «Εφτάψυχη», «Σχολαστικότητες», «Ασυγχώρητη» και «Ασυμμετρία». Η δεύτερη συγκεντρώνει μαρτυρίες θεολογικής απόκλισης. Η γραφή οργανώνει την κυριαρχία του εγώ επί των φαινομένων. Τα αόρατα κωδικοποιούνται με σύνεση. Εδώ ανήκουν κατ΄ εξοχήν τα: «Ομοιοπαθείς» και «Ούτως ή άλλως». Εν μέρει το «Ύμνος στη λέξη Ίσως». Η τρίτη περιλαμβάνει τα ποιήματα γενικότερης εξομολογητικής δράσης, όπως παραδείγματος χάριν τα επιγραφόμενα: «Εντέλει», «Τα φυσικά χαρίσματα», «Εξακριβωμένα», «Σε ετοιμότητα», «Διερεύνηση», «Δώρο πανάκριβης σημασίας», «Πρόβλημα» και «Βουλιμία». 

Η ποιητική καταδήλωση στην προκειμένη περίπτωση συνοψίζει αγωνίες ανάδειξης του εγώ από τυποποιημένη μονάδα της κοινωνικής κυψέλης σε νηφάλιο ρυθμιστή του κοσμοειδώλου.

Κι εδώ το φαντασιακό στοιχείο συνδράμει πολλαχώς για την ανέκκλητη διαλεύκανση των πολλαπλών, ανελέητων γρίφων του βίου. Εδώ στεγάζεται το ποίημα, προκειμένου να επιχειρήσει τη λυσιτελή διερμηνεία των αισθητών και βεβαίως υπεραισθητών. Συνιστά τον λειτουργικό αντίποδα των άλλων, των λεγομένων γειωμένων εφαρμογών του λόγου. Άλλωστε και παλαιότερα, στο δωδέκατο ποιητικό της βιβλίο, τη Χλόη θερμοκηπίου, που κυκλοφόρησαν οι ίδιες εκδόσεις το 2005, έχει η ίδια επισημάνει με παρρησία βηματισμών στην επιφάνεια του όντος: «Τα παράπονά σου στη φαντασία. / Αυτή εξευρίσκει λάλημα / όταν δεν ξημερώνει. / Να την ευγνωμονείς. / Αν η φαντασία δε σκηνοθετούσε / υπαρκτόν θηριώδη τον έρωτα/ ποτέ καμιά πραγματικότης / δε θα μας είχε αγαπήσει». Η ποιητική καταδήλωση στην προκειμένη περίπτωση συνοψίζει αγωνίες ανάδειξης του εγώ από τυποποιημένη μονάδα της κοινωνικής κυψέλης σε νηφάλιο ρυθμιστή του κοσμοειδώλου. Επιβεβαιώνω ότι οι απρόοπτοι επαγωγικοί συσχετισμοί ανάγονται προοδευτικά εντός του πλαισίου του ειδικότερου λεκτικού πεδίου σε κύριους κειμενικούς δείκτες. Συμβάλλουν έτσι αποφασιστικά στην οικοδόμηση αισθητικού ήθους. Η αποκάλυψη της εξ αντικειμένου πραγματικότητας, όπως ακριβώς την κατοχυρώνει ο εαυτός ως φορέας Γνώσης στα βαθύτερα στρώματά του εκτίθεται κατά τρόπο σύμμετρο και άλλο τόσο εύηχο από σελίδα σε σελίδα. Κοντολογίς, η ποιητική καταδήλωση στην προκειμένη περίπτωση συνοψίζει αγωνίες ανάδειξης του εγώ από τυποποιημένη μονάδα της κοινωνικής κυψέλης σε νηφάλιο ρυθμιστή του κοσμοειδώλου.

dimoulaΑν όντως «μέσα στον πραγματικά ανεστραμμένο κόσμο, αληθινό είναι μια στιγμή του ψεύτικου», όπως όρισε εκείνος ο διορατικός του αλκοόλ, ο Γκυ Ντεμπόρ, τότε η ποίηση αναλαμβάνει το πρόσθετο βάρος να ξεκαθαρίσει το τοπίο των ψευδαισθήσεων και των τυραννικών αναληθειών, οι οποίες κατατρύχουν το άτομο της εποχής μας στην ευρύτερη αγορά των ορατών. Το από κάθε άποψη ολοκληρωμένο διάβημα της Άνω τελείας φρονώ ότι υιοθετεί ανενδοίαστα την εν λόγω στρατηγική. Με ομολογούμενη ευκρίνεια και υποδειγματική συνέπεια ύφους, το ρήμα, μέσω των ελικοειδών ανασχηματισμών του, ανανεώνει άμυνες κατά του εκφυλισμού του σε σήψη σημαίνοντος. Οίκοθεν νοείται ότι η δυναμική των καθέκαστα αποτυπώσεων ανταποκρίνεται άλλη μια φορά στην άμεση απόδοση των πρωτογενών συλλήψεων του αεικίνητου νου. Έτσι η εξασκημένη κατόπτευση του Είναι συνιστά όχι απλώς το αίτημα, αλλά το αίσιο αποτέλεσμα της δημιουργικής αυτής γραφής. Οι στροφές των ποιημάτων, ευφυώς συγκερασμένες, παράγουν χρονοκύτταρα υπαρξιακών δονήσεων. Η ροή, καθαρά, φρονώ, αμλετικής υφής, δεν ανακόπτεται διότι απλώς είναι Φύση. Οι διαδοχικές παρετυμολογικές επιλογές, οι αγχίστροφοι γλωσσικοί τύποι, οι σημασιοσυντακτικές ανακατατάξεις, τις οποίες καλλιεργεί συνειδητά όλα αυτά τα χρόνια, η διακεκριμένη ποιήτρια, μέλος, ως γνωστόν, της Ακαδημίας Αθηνών, υποστηρίζουν εκ του ασφαλώς και στην περίσταση αυτή το τελικό αποτέλεσμα των υφολογικών δοκιμών.

Παραθέτω ενδεικτικά το δεύτερο κομμάτι της συλλογής, το οποίο μας εισάγει στο συγκεκριμένο κλίμα του έργου. Ανήκει στην προαναφερόμενη πρώτη κατηγορία. Τιτλοφορείται «Πρέπει»:

«Τηρώ, Χρέος,
το κατά δύναμιν τις εντολές σου
τα δύσκολα Πρέπει σου.

Υπάκουες δείχνουν οι σκέψεις
αλλά όρκο δεν παίρνω
μια και έχουν την άνεση
να παραβαίνουν εν κρυπτώ.

Αλλά τις πράξεις μου
πώς να τις δαμάσω;
Βγαίνουν έξω κόσμο συναντούν
γείτονες πειρασμούς
να μην κοντοσταθούν;

Μα φταίνε κι οι εντολές σου
ούτε πλήρεις ούτε ξεκάθαρες είναι.

Για παράδειγμα:
Πρέπει να είναι πιστή η αγάπη;

Κι αν δεν είναι, εμείς τι πρέπει;
με σταυρωμένα τα χέρια
ν' αγαπάμε;»

Την αναδεικνύει απόλυτη διαχειρίστρια των υποθέσεων της ψυχής ως τόπου όπου ευδοκιμεί επιτέλους ανεμπόδιστη η αλήθεια.

Οι αναπάντητες προσώρας ερωτήσεις υπονοούν μάλλον την ενδεχόμενη παράταση της ένδον εργασίας, την ανάδειξη δηλαδή πιθανών απαντήσεων. Οι μελλοντικές ρητορικές εμπεδώσεις θεωρούνται ήδη ως ικανές συνιστώσες ενός ευδιάκριτου μέλλοντος - παρόντος. Οι δε αφορισμοί ανακαλούν σταθερά τις ποικίλες διατυπώσεις ακραίων λογοκρατούμενων εκδοχών, τα χαρακτηριστικά γλωσσοκεντρικά απορήματα, τα σχήματα της συμπύκνωσης και της μετάθεσης, αλλά και τις εικονοκλαστικές, αλλεπάλληλες εξάρσεις ενός ποιητικού υποκειμένου, το οποίο δρα εντίμως, θητεύοντας εκόν άκον στη μεγάλη «κοιλάδα των δακρύων». Συνεπώς λόγος δεν διανοείται να υποτιμήσει τους δέκτες του: είναι εγκάρσιος. Στο βαθμό που ο άνθρωπος, αυτό το οχυρό και το έρμαιο ταυτοχρόνως των σημαινομένων, το υποκείμενο, το οποίο εξακολουθεί να είναι αιχμάλωτο της γλώσσας, την οποία κατ' ανάγκην σε διάφορα μήκη και πλάτη επινόησε, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα βασανιζόμενο από αυτήν, όπως δίδαξε με τη δέουσα έμφαση ο Ζακ Λακάν, ποιήματα όπως είναι φέρ' ειπείν η «Διερεύνηση», ο «Ύμνος στη λέξη Ίσως» και το ιδιαίτερα κρίσιμο, επιλογικό, «Άνω τελεία», συναποτελούν εγκαυστικές αποδόσεις της διαπάλης του προσώπου να αρθρώσει Πρόσωπο μέσα στο χάος της αταξίας, η οποία του δόθηκε ως ελαττωματική εκδοχή του κόσμου. Για να το διατυπώσω διαφορετικά, η απόδοση του σχεδόν αρρήτου ολοκληρώνεται αισίως εδώ, λαμβανομένων υπόψιν των εγγενών αντιστάσεων του είδους. Το επίτευγμα αυτό της Κικής Δημουλά την αναδεικνύει απόλυτη διαχειρίστρια των υποθέσεων της ψυχής ως τόπου όπου ευδοκιμεί επιτέλους ανεμπόδιστη η αλήθεια.

 * Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΗΣ είναι ποιητής.

ano teleia dimoulaΆνω τελεία
Κική Δημουλά
Ίκαρος 2016
Σελ. 48, τιμή εκδότη €10,00
 
politeia link
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Τραγούδι του εαυτού μου» του Ουόλτ Ουίτμαν (κριτική)

«Τραγούδι του εαυτού μου» του Ουόλτ Ουίτμαν (κριτική)

Για το ποίημα σε δύο εκδοχές του Ουόλτ Ουίτμαν [Walt Whitman] «Τραγούδι του εαυτού μου: 1. Η πρώτη έκδοση (1855), 2. Η τελευταία έκδοση (1891 – 92)» (μτφρ. Δημήτρης Δημηρούλης, εκδ. Gutenberg).

Γράφει ο Γιώργος Βέης

...
«Καταυλισμός» του Γιώργου Βέη (κριτική) – Εκτενείς τοιχογραφίες με ποικίλες προσωπογραφίες

«Καταυλισμός» του Γιώργου Βέη (κριτική) – Εκτενείς τοιχογραφίες με ποικίλες προσωπογραφίες

Για την ποιητική συλλογή του Γιώργου Βέη «Καταυλισμός» (εκδ. Ύψιλον). Κεντρική εικόνα: λεπτομέρεια από το εξώφυλλο.

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

Οι αναγνώστες που ακολουθούν συστηματικά, ή έστω περιστασιακά, όσα προβάλλει ...

«Ανήμερο» της Λένας Καλλέργη (κριτική) – Δήθεν απούσα με κρυφό μαχαίρι

«Ανήμερο» της Λένας Καλλέργη (κριτική) – Δήθεν απούσα με κρυφό μαχαίρι

Για την ποιητική συλλογή της Λένας Καλλέργη «Ανήμερο» (εκδ. Ίκαρος). 

Γράφει η Αριστέα Παπαλεξάνδρου

Το Ανήμερο (εκδ. Ίκαρος) είναι το πρόσφατο δημιούργημα μίας ήρεμης, και συγχρόνως πολυδιάστατης παρουσί...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

«Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα» του Βαγγέλη Μαργιωρή (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το αστυνομικό μυθιστόρημα του Βαγγέλη Μαργιωρή «Το σπίτι με την κόκκινη πόρτα», το οποίο κυκλοφορεί στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

«Ήρωες, μίξερ, μανταλάκια, σερβιέτες…» Μέσα στο ...

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

«Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» της Τζορντάνα Λεβίν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο της Τζορντάνα Λεβίν [Jordanna Levin] «Manifest – Υλοποίησε τη ζωή των ονείρων σου» (μτφρ. Νοέλα Ελιασά), που θα κυκλοφορήσει στις 25 Σεπτεμβρίου από τις εκδόσεις Μίνωας. 

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

«Ηλίας Πετρόπουλος: Σκληρός από τρυφερότητα» του Τζον Τέιλορ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση του προλόγου του μεταφραστή Γιώργου Ι. Αλλαμανή, στο βιβλίο του Τζον Τέιλορ [John Taylor] «Σκληρός από τρυφερότητα – Ο Έλληνας ποιητής και λαογράφος του άστεως Ηλίας Πετρόπουλος», το οποίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις Δίχτυ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Μεσογειακό νουάρ, δικαστικό θρίλερ, whodunnit κι ένα ασήμαντο περιστατικό: 4 δυνατά ευρωπαϊκά αστυνομικά μυθιστορήματα

Τέσσερα πρόσφατα αστυνομικά μυθιστορήματα ανανεώνουν τις γνωστές υποκατηγορίες της αστυνομικής λογοτεχνίας. «Η σκοτεινή μούσα» του Άρμιν Έρι, «Ο κώδικας του θησαυρού» της Τζάνις Χάλετ, «Θάνατος ενός ταξιδιώτη» του Ντιντιέ Φασέν και «Η στρατηγική του πεκινουά» του Αλέξις Ραβέλο.

Γράφει η Χίλ...

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Τα βιβλία του φθινοπώρου 2023: Τι θα διαβάσουμε τις μέρες που έρχονται

Επιλογές από τις προσεχείς εκδόσεις ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας, ποίησης, βιογραφιών, θεάτρου, δοκιμίων, μελετών και γκράφικ νόβελ.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Επιλέξαμε και φέτος όχι την εξαντλητική παρουσίαση των νέων εκδόσεων αλλά την στ...

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

22 σημαντικοί συγγραφείς που έγραψαν μόνο ένα μυθιστόρημα

Τι κοινό θα μπορούσε να έχει η Έμιλι Μπροντέ [Emily Brontë] με τον Χουάν Ρούλφο [Juan Rulfo] και τον εικονιζόμενο Άρη Αλεξάνδρου; Και οι τρεις τους, όπως και πολλοί ακόμα σημαντικοί συγγραφείς, έγραψαν και εξέδωσαν ένα μόνο μυθιστόρημα στη διάρκεια της ζωής τους, που ωστόσο αρκούσε για να τους καθιερώσει στο λογοτεχ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

03 Σεπτεμβρίου 2023 ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

23 σημαντικές εκδηλώσεις στο πλαίσιο του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως

Πρόγραμα σημαντικών εκδηλώσεων στην Κεντρική Σκηνή «Μελίνα Μερκούρη» στη διάρκεια όλων των ημερών του 51ου Φεστιβάλ Βιβλίου στο Πεδίον του Άρεως. Επιμέλεια: Book Press

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΦΑΚΕΛΟΙ