exi poihtes--negative

Έξι ποιητικές συλλογές που κυκλοφόρησαν τα τελευταία χρόνια. Των Ελένη Κοφτερού, Χριστίνας Καραντώνη, Γιώργου Χ. Στεργιόπουλου, Ελένης Κόλλια, Βασίλη Ζηλάκου, Αύγουστου Κορτώ. 

Του Παναγιώτη Γούτα

Κάποιες από τις νέες (ή σχετικά νέες) ποιητικές φωνές που εντόπισα πρόσφατα, τύπωσαν βιβλία στις Εκδόσεις των φίλων και στην Οδό Πανός, δυο εκδοτικούς οίκους με παράδοση στη διακριτική και χαμηλόφωνη πλην ποιοτική ποίηση.

Οι Εκδόσεις των Φίλων συνεχίζουν την πορεία τους στον χρόνο με ενδιαφέρουσες εκδόσεις, στις οποίες ο καλός ποιητής Κώστας Ριζάκης αφήνει το στίγμα του με τις επιλογές του, τις διορθώσεις και την επιμέλεια στους στίχους των ποιητών.

altΤο βιβλίο της Ελένης Κοφτερού Στο λάμδα των χελιδονιών (Αθήνα, 2014) αφήνει στον αναγνώστη την αίσθηση μιας ήρεμης, απόλυτα ελεγχόμενης θλίψης. Στίχοι για τις σιωπές, τον ανθρώπινο φόβο, την απουσία, τη μοναξιά, τη Δεύτερη Ανάσταση. Η πλειονότητα των ποιημάτων απευθύνεται σε κάποιο οικείο πρόσωπο, έναν αγαπημένο, κάποιον ποιητή (Λόρκα), εξόριστους της Μακρονήσου ή σε στοιχεία της φύσης. Πολλά ποιήματα είναι αφιερωμένα σε αγαπημένα ή φιλικά πρόσωπα, ενώ δεν λείπουν ποιήματα-σκέψεις για την τέχνη της γραφής και την ποιητική περιπέτεια. Αντιγράφω από τη σελ. 58: LOST POEMS: Χαμένα ποιήματα / ψάχνουν τους / παραλήπτες τους // παράπεσαν / όσο οι αποστολείς / γυαλίζανε / μια φθαρμένη λέξη.

altΕυρηματική η συλλογή της Χριστίνας Καραντώνη (Αμαλιάδα, 1959), το Πάθη συμφώνων, από τις ίδιες εκδόσεις (Αθήνα, 2014). Η ποιήτρια ζει στην Πάτρα και εργάζεται στη μέση εκπαίδευση. Χρησιμοποιώντας ως τίτλους ποιημάτων τα σύμφωνα του ελληνικού αλφάβητου (πρώτη ενότητα) και τα πάθη συμφώνων (δεύτερη ενότητα) στήνει ένα εγκεφαλικό, εκ πρώτης όψεως, ποιητικό παιχνίδι, στα οποία κυριαρχούν τα λογοπαίγνια, η αμφισημία κάποιων λέξεων, ενώ συνταιριάζει (συχνά με αρκετή επιτυχία) τους γραμματικούς κανόνες και τα πάθη των συμφώνων με καταστάσεις και πάθη της ζωής. Αυτό το λεκτικό παιχνίδισμα, όταν διεισδύει εις βάθος, έχει και στοχασμό και συναίσθημα. Αντιγράφω από τη σελ. 40: Τα ευφωνικά: Προσθέσαμε στο τέλος / Και κείνα τα σύμφωνα τα ευφωνικά / παρέμεινεν όμως η χασμωδία / Και η ζωή μας παραπαίει / Αναποφάσιστη ακόμα / Αν τραγικού είναι μίμησις // Ή πέρα για πέρα τραγωδία.

altΑπό το Κατά χρόνον Ευαγγέλιο του Γιώργου Χ. Στεργιόπουλου (Αθήνα, 1985) που τυπώθηκε κι αυτό από τις Εκδόσεις των Φίλων το 2012, ξεχώρισα τη δεύτερη ενότητα, Η Βίβλος της Ερήμου, τα ποιήματα της οποίας διακρίνονται από στοχαστική διάθεση, ιδιάζουσα, συχνά αιρετική, θρησκευτικότητα, και αναφορές σε πρόσωπα και θέματα της Βίβλου. Χαρακτηριστικοί οι τίτλοι αρκετών ποιημάτων (Το Βιβλίο της Ζωής, Θυσία, Η κόλαση των αμαρτωλών, Η Απολογία του Χριστού, Το παράπονο του Λαζάρου κ.τλ.) Έννοιες όπως κόλαση, παράδεισος, ύβρις, θάνατος, ανάσταση, φαίνεται πως απασχολούν τον ποιητή, που επιχειρεί να τις εκλογικέψει, αναλύοντας δια του νου δογματικές αλήθειες και ζητήματα πίστης. Αντιγράφω, από τη σελ. 27: Με στοιχειώνεις, θεέ μου σαδιστή / Μ’ ορκίζεις να σ’ ακολουθώ ευθεία / μα όλο μπροστά μου πλάθεις μια στροφή.

altΟλοκληρώνοντας με τους ποιητές των Εκδόσεων των Φίλων, οφείλω να αναφέρω και την Αθηναία ποιήτρια Ελένη Κόλλια (1968). Πρόσφατα τυπωμένη η ποιητική της συλλογή Από τα πράγματα στο όνομά τους (Γαβριηλίδης, 2014), ενώ είχε προηγηθεί και η συλλογή της Απλή μέθοδος των χρωμάτων (Ηριδανός, 2009). Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο της ποίησης τής Κόλλια είναι η αγωνία της να εκφράσει και να ψηλαφήσει τον ενδιάμεσο χώρο ανάμεσα στις λέξεις και τη σιωπή, να οδηγηθεί εντέλει από τα πράγματα στο όνομά τους, όπως εύγλωττα υποδηλώνει και ο τίτλος της συλλογής της. Ανιχνεύοντας αυτό το σκοτεινό και παράξενο ενδιάμεσο, ανακαλύπτει εντέλει την ουσία της ίδιας της ποίησης αλλά και των βαθύτερων νοημάτων της ζωής. Γράφει στη σελ. 35: ΜΕΛΑΣ ΑΡΤΟΣ: Μάρτυς μου η Σελήνη, / πόσες νύχτες τον ήχο νήστεψα στην ερημιά / ζυμώνοντας τον άρτο της σιωπής / για μια μπουκιά φωνής.

Στις εκδόσεις Οδός Πανός ξεχώρισα δύο ποιητικά βιβλία.

altΜε ιδιάζουσα στίξη, έντονη στοχαστική-φιλοσοφική διάθεση και ακροβατώντας μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας, ο ποιητής και εκδότης του περιοδικού Κουκούτσι, Βασίλης Ζηλάκος, τύπωσε το δεύτερο ποιητικό του βιβλίο με τον τίτλο Ξύλο ξανθό π’ αφράτεψε στο στόμα (αποσπάσματα από τις γραφές ενός εξόριστου) (εκδ. Οδός Πανός, 2012). Ποιήματα εσωτερικά, κρυπτικά, με τον άνθρωπο πάντα στο επίκεντρό τους, τον άνθρωπο και τις κρυφές αλήθειες της ζωής στο διάβα του χρόνου, που αποκαλύπτονται μόνο σε μυημένους. Ποιήματα σαν μυστικές προσευχές ή σαν γράμματα μέσα σε μποτίλιες, αφημένα στη θάλασσα για να φτάσουν κάποτε σε απόμακρη ακτή και να διαβαστούν από τον μελλοντικό άνθρωπο. Αντιγράφω από τη σελ. 61: ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ: Ένας νεκρός χτύπησε την πόρτα / μα του είπα να περιμένει · / με προσήλωση την ώρα εκείνη / το άσπρο έβαφα σκήνωμά του / Έτσι τη σπάνια σκέφτηκα λύπη: / του φεγγαριού να βλέπεις τη βούρτσα / και τη μπογιά, ενώ το σώμα / ακόμα χαίρεται το απόγευμα στη γη.

altΟ Αύγουστος Κορτώ (Θεσσαλονίκη, 1979) δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Προικισμένος πεζογράφος, του λείπει ωστόσο η αίσθηση της οικονομίας (συγγραφικής και εκδοτικής) –όπως εύστοχα επεσήμανε και η κριτικός Ελισάβετ Κοτζιά, σε πρόσφατο σχόλιό της στην εφημερίδα Καθημερινή– αφού τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια τύπωσε δεκαεννιά βιβλία. Παρακάμπτοντας το πεζογραφικό του έργο που, αν και ερεθιστικό και ενδιαφέρον, είναι άνισο, θα σταθώ στο βιβλίο ποίησης που τύπωσε το 2012, από την Οδό Πανός, και έχει ως τίτλο Ο ταξιτζής των ουρανών. Ο Κ. δείχνει πως όταν πυκνώνουν η ευρηματικότητά και οι σπινθηροβόλες επινοήσεις του, το αποτέλεσμα είναι ικανοποιητικό. Ποιήματα στρωτά, καλογραμμένα, για την αγάπη, το ζώο που κρύβουμε μέσα μας, τους πεθαμένους που μας στοιχειώνουν, τη μοναξιά, τους ταξιτζήδες που μετοίκησαν στους ουρανούς. Το ομότιτλο της συλλογής ποίημά του, στη γραφή και τη θεματολογία του, έχει κάτι από τον απόηχο των ποιημάτων Οικοδόμοι και Ο μοτοσικλετιστής τής γνωστής θεσσαλονικιάς ποιήτριας Μαρίας Κέντρου-Αγαθοπούλου. Δείγμα γραφής: σελ. 20: … / ένα ένα τ’ αγγίζω όλα τα πράγματα / γιατί καμιά φορά ξεχνάμε / πως και το πλάσμα το βουβό διψά για χάδι.

Θα είχε ενδιαφέρον να βλέπαμε τα επόμενα ποιητικά βήματα των έξι παραπάνω δημιουργών, όταν και εάν υπάρξουν, για να εντοπίσουμε τις διαφοροποιήσεις και την εξέλιξη της γραφής τους.

*Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΟΥΤΑΣ είναι συγγραφέας και εκπαιδευτικός στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. 

Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Σκοτεινός καθρέφτης» του Νίκου Λάζαρη (κριτική) – Μια ευσύνοπτη ελεγεία αδελφικής αγάπης

«Σκοτεινός καθρέφτης» του Νίκου Λάζαρη (κριτική) – Μια ευσύνοπτη ελεγεία αδελφικής αγάπης

Για την ποιητική συλλογή του Νίκου Λάζαρη «Σκοτεινός καθρέφτης» (εκδ. Κουκκίδα). Κεντρική εικόνα: © Peter H (Pixabay).

Γράφει ο Αντώνης Μακρυδημήτρης

Ι

Εισα...

«Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» της Λουίζ Γκλικ (κριτική)

«Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» της Λουίζ Γκλικ (κριτική)

Για τη συλλογή δοκιμίων της Λουίζ Γκλικ [Louise Glück] «Αποδείξεις και Θεωρίες: Δοκίμια για την ποίηση» (μτφρ. Γιώργος Λαμπράκος, εκδ. Στερέωμα). Στην κεντρική εικόνα, η Λουίζ Γκλικ.

Γράφει η Άλκηστις Σουλογιάννη

Τη Λουίζ Γ...

«Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» του Αλέξη Ζήρα (κριτική)

«Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» του Αλέξη Ζήρα (κριτική)

Για το δοκίμιο του Αλέξη Ζήρα «Τα συντρίμμια και η αναστήλωσή τους – Η αλληλέγγυα ποιητική της Λύντιας Στεφάνου» (εκδ. Θράκα). Στην κεντρική εικόνα, η ποιήτρια Λύντια Στεφάνου στο σπίτι της ζωγράφου Νέλλης Ανδρικοπούλου (1948).

Γράφει η Χλόη Κουτσουμπέλη ...

ΠΡΟΣΦΑΤΑ ΑΡΘΡΑ

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

«Βίος και Πολιτεία» – μια νέα εκπομπή για τους ανθρώπους του βιβλίου απευθείας από το «υπόγειο» της Πολιτείας

Το πρώτο επεισόδιο της εκπομπής «Βίος και Πολιτεία» μεταδόθηκε ζωντανά την Παρασκευή και βρίσκεται ήδη στον «αέρα» του διαδικτύου. Μια πρωτοβουλία του μεγαλύτερου και πιο εν...

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Λάνα Μπάστασιτς: «Στο βιβλίο μου, η Βοσνία θυμίζει τη Χώρα των Θαυμάτων του Λιούις Κάρολ»

Σε συνέντευξή της στο American Booksellers Association, η Βόσνια συγγραφέας Lana Bastašić μίλησε για το βιβλίο της «Πιάσε το λαγό», που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Gutenberg, σε μετάφραση Ισμήνης Ραντούλοβιτς.

Επιμέλεια: Book Press

...
Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Φεστιβάλ ΛΕΑ: Ανακοινώθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Δημοσιοποιήθηκε η λίστα με τους φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ.

Επιμέλεια: Book Press

Δημοσιοποιείται η λίστα των φιναλίστ για το 3ο Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης ΛΕΑ, υπό την Αιγίδα της Α.Ε. ...

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

«Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» του Γκούναρ Στόλεσεν (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Γκούναρ Στόλεσεν [Gunnar Staalesen] «Τα ρόδα δεν πεθαίνουν ποτέ» (μτφρ. Βαγγέλης Γιαννίσης), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 7 Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Υπάρχουν κάποιε...

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

«Αρκτικό καλοκαίρι» του Ντέιμον Γκάλγκατ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα του Ντέιμον Γκάλγκατ [Damon Galgut] «Αρκτικό καλοκαίρι» (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 24 Μαΐου από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

Οι δύο άντρες κάθονταν στις πο...

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

«Ο γυάλινος κήπος» της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ (προδημοσίευση)

Προδημοσίευση αποσπάσματος από το μυθιστόρημα της Τατιάνας Τσιμπουλεάκ [Tatiana Ţîbuleac] «Ο γυάλινος κήπος» (μτφρ. Άντζελα Μπράτσου), το οποίο θα κυκλοφορήσει στις 15 Μαΐου από τις εκδόσεις Βακχικόν.

Επιμέλεια: Κώστας Αγοραστός

...

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Πατριαρχία, φεμινισμός και κουίρ λογοτεχνία – Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ* και Καλοβυρνάς δίνουν απαντήσεις

Λογοτεχνία, έμφυλες ταυτότητες, πατριαρχία, φεμινιστικό κίνημα, γυναικεία γραφή. Αμάντα Μιχαλοπούλου, Αλεξάνδρα Κ*, Λύο Καλοβυρνάς φωτίζουν όψεις ενός ζητήματος που μας αφορά περισσότερο απ΄ όσο ίσως πιστεύουμε, ενώ ακολουθεί επιλογή βιβλίων ελληνικής και μεταφρασμένης πεζογραφίας από τις πρόσφατες ...

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Τα 25 καλύτερα λογοτεχνικά έργα γραμμένα από γυναίκες συγγραφείς – από τη Μέρι Σέλεϊ στην Έλενα Φερράντε

Σε δημοσίευσή της στον Independent, η αρθρογράφος Clarisse Loughrey ξεχώρισε τα εικοσιπέντε σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα που γράφτηκαν από γυναίκες συγγραφείς. Στη φωτογραφία, μία από αυτές, η Octavia E. Butler [1947 - 2006], συγγραφέας μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας με έντονο κοινωνικό και πολιτικό υ...

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

«Φάκελος αρχαιοκαπηλία»: Νικόλας Ζηργάνος, Ανδρέας Αποστολίδης και Γιάννης Μαρής

Φάκελος αρχαιοκαπηλία με προτάσεις τριών βιβλίων: «Επιχείρηση “Νόστος”: Ένα χρυσό στεφάνι και μια Κόρη για τον Αλέξη Καρρά» (εκδ. Τόπος), του Νικόλα Ζηργάνου, «Αρχαιοκαπηλία και εμπόριο αρχαιοτήτων – Μουσεία, έμποροι τέχνης, οίκοι δημοπρασιών, ιδιωτικές συλλογές» (εκδ. Άγρα), του Ανδρέα Αποστολίδη και  «Ίλ...

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

ΠΡΟΘΗΚΕΣ

Newsletter

Θέλω να λαμβάνω το newsletter σας
ΕΓΓΡΑΦΗ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

13 Δεκεμβρίου 2022 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Τα 100 καλύτερα λογοτεχνικά βιβλία του 2022

Έφτασε η στιγμή και φέτος για την καθιερωμένη εδώ και χρόνια επιλογή των εκατό από τα καλύτερα βιβλία λογοτεχνίας της χρονιάς που φτάνει σε λίγες μέρες στο τέλος της. Ε

ΦΑΚΕΛΟΙ